28.11.2014 wykład ptaki

Fizjologia przewodu pokarmowego i przyczyny jej zaburzeń u drobiu

Enteropatie drobiu ze szczególnym uwzględnieniem jednostek chorobowych występujących u indyków

Indyk dziki - od wielu lat prowadzona jest selekcja ptaków w kierunku produkcyjnym

Tworzone są typy użytkowe i rody o dużej masie ciała i wydajności rzeźnej

Enteropatie - choroby przewodu pokarmowego

są najistotniejsza przyczyną strat ekonomicznych w intensywnej produkcji drobiu

Wynikają głównie z:

obniżonej masy ciała ptaków rzeźnych

wzrostu śmiertelności

złego wykorzystania paszy

wysokich kosztów leczenia

Jak się szacuje enteropatie kliniczne stanowią od 30 do 50% patologii w odchowie kurcząt broilerów i indyków rzeźnych

Pierwszymi symptomami zaburzeń zdrowotnych ze strony przewodu pokarmowego jest:

biegunka (mokra ściółka → efekty wilgoci na podeszwowej części stóp → pododermatitis)

zahamowanie przyrostów

wzrost współczynnika FCR

pododermatitis

padnięcia

Ptaki w systematytce zoologicznej zajmują miejsce mięszy gadami i ssakami!

W budowie anatomicznej mają więcej cech współnych z gadami

Przewód pokarmowy ptaków posiada

brak zębów i warg

błona śluzowa przełyku wola → wielowarstw płaski plus gruczoły śluzowe

brak podniebienia twardego i miekkiego

wole

bł śl jamy dziobowej przełyku i wola pokryta nabłonkiem wielowarstwowym płaskim w którym występują nieliczne gruczoły śluzowe

kubki smakowe słodki kwaśny słony gorzki a także receptory smaku wody

przełyk o bardzo rozciągliwtc scianach tworzacy wole przejsciowo magazynujace pokarmowegożołądek zbudowany z czesci gruczołowej (przedżołądek w błonie śluzowej obecne gruczoły prod pepsynę i kwas solny) i czesci miesniowej (mielec gruczoły stanowiące modyfikacje gruczołów odzwiernikowych ssaków ich wydzielina tworzy rąbek keratynowy_

Jelita dzieli się na cienkie i grube cienkie skłąda się z dwunastnicy (pętni dwunastanicy lezy trzustka w koncowym odc dwunastnicy znajduje się brodawka dwunastnicza

Fizjologia przewodu pokarmowego

Kluczową rolę odgrywa stabilizacja kwasowości

Kwaśne pH ogranicza rozwój drobnoustrojów chorobotwórczych i poprawia produkcyjność

Stężenie jonów wodorowych istotnie wpływa na skład flory bakt w pp ptaków która ma znaczący wpływ na zdrowtnosc i produkcyjnosc. Zmiany zachodzace w ph treesci żołądka i jelit są przyczyną zaburzen w pp

Stężenie jonów wododowych

zoł gruczołowy 4,7

mielec 2-2,2

dwunastnica 6,5

dalsze odc pp 5,8-6,5

Stężenie jonów wodorowych nie jest stałe i ciągle się zmienia w zal od rodzaju pokarmu

Ptaki nie są przystosowane do spożywania pasz odbjętościowych!

Szczególnie Indyki - w porównaniu do innych gatunków drobiu charakteryzują się stosunkowo krótkim pp

Jego długść w stos do długości ciała wynosi 5-6:1

U kur 6-8:1

gęsi 11:1

Liczne badania wykazały ze najskuteczniejscym sposobem przyspieszenia rozwoju przewodu pokarmowego piskląt jest dostęp do paszy możliwie jak najszybciej po wykluciu

Rodzaj diety ma istotny wpływ na masę i długość jelit oraz na powierzchnię absorpcyjną błony śluzowej

Szczególnie korzystne jest podawanie paszy bogatej w mannanooligosacharydy MOS które przyspieszają rozwój kosmków i zwiększają głębokość krypt jelitowych a także działają immunostymulująco

Flora jelitowa ptaków składa się z bardzo licznych i różnych mikroorganizmów (bakterie pierwotniaki grzyby

• Ekostystem przew pok zawiera ok 10^7-10^11 bakterii w 1 gramie treści pokarmowej

• Flora pp skłąda się z ponad 640 gat bakterii naleząćych do 140 rodzajów

• Najliczniej występują gram dodatnie bezwzględne beztlenowce:

• Lactobacills

• Bifidobacterium

• Eubacterium

• Propionibacterium

• clostridium

• Gram ujemne bezwzględne beztlenowce:

• Fusobacterium

• Bacterioides

• Względne beztlenowce: Streptokoki

• Inne bakterie E coli, Enterococcus

Funkcje flory jelitowej ptaków

• antygeny mikroorganizmów i pożywienia modulują produkcję cytokin przez komórki błony śluzowej jelit i leukocyty oraz stymulują rozwój układu immunologicznego

• mucyny o kwaśnym odczynie produkowane przez komórki kubkowe odgrywają istotną rolę w translokacji bakterii

• metabolity flory bakteryjnej jelit jak np.: krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe włączane są w liczne przemiany gospodarza i bakterii wykazując działanie antybakteryjne, modulując sekrecję soków trzustkowych i żółci dostarczają energii do proliferacji komórek błony śluzowej mają wpływ na produkcję śluzu

• Rodzaj diety!!!!! b. ważne

Dwunastnica - odczyn bardziej kwaśny przeważają pałeczki kwasu mlekowego lactobacillus

jelito czcze Lactobacillus i bakterie z rodz streptococcus staphylococcus e coli eubacterium propionibacterium i fusobacterium liczba 10^7/g

zwiększenie liczb pałeczek E coli i zmniejszenie liczby lactobacillus następuje przy nagłych zmianach paszy i w wyniku skarmiania mieszanek paszowych złej jakości

Następuje wówczas wzrost pH do 7 lub wyżej co ułątwia namnażanie się pałeczkom E coli i sprzyja wystąpieniu kolibakteriozy

Jelita ślepe i jelito końowe dominują: enterococcus streptococcus bifidobacterium Clostridium Camphylobacter...

Bakterie obecne w pp ptaka:

• produkują enzymy odgrywające ważną rolę w trawieniu

• syntetyzują witaminy z grupy B, wit K wit C (prawie nigdy nie ma niedoborów)

• bakterie z rodz lactobacillus produkują substancje antybakteryjne betaglukany i komponenety do przemian soli żółciowych

• clostridium perfringens Enterococcus faecium Streptococcus bovis i Bacterioides spp wykazuują aktywność w degradowaniu niestrawnych polisacharydow obecnych w ziarnach zbóż

• pałeczki kwasu mlekowego dzięki wytwarzaniu znacznych ilości kwasu mlekowego i octowego utrzymują kwaśny odczyn pH treści jelit i hamują nadmierny rozwój mikroflory patogennej

• Zapobieganie enteropatiom i uciążliwym biegunkom na tym tle powinno polegać na utrzymywaniu pH treści jelit na poziomie nie przekraczającym 6,8 które sprzyja rozwojowi flory patogennej

Układ odpornościowy związany z błonami śluzowymi pp

• Błony śluzowe pp są gównym miejscem kontaktu organizmu ptaka ze środowiskiem zewnętrznym

• Układ odpornościowy związany z błonami śluzowymi pp stanowi dominującą rolę w obronie przed zakażeniem z zewnątrz

• jego zadaniem jest również reagowanie na składniki pożywienia oraz antygeny niepatogennej flory bytującej fizjologicznie w jelitach

• Tkanka limfatyczna związana z błonami śluzowymi MALT

• tkanka limfatyczna blaszki właściwej błony śluzowej

• błona śluzowa przewodu pokarmowego

Podstawową funkcją układu limf bł śl jelit jst

• wytwarzanie przecwcial wydzielniczych igA (S-IgA ) i pełnienie roli ochronnej

W skłąd struktury tkanki limfatycznej błon śluzowych jelita Galt wchodzą

• limfocyty t b

• kom nk

• kom dendrytyczne i gobleta wydzielające mucyne

• plazmocyty

• makrofagi

• heterofile

Jednak miejscem indukcji odpowiedzi imm któa w efekcie doprowadza do uogólnionej odporności błon śluzowych są zorganizowane struktury limf - czyli kępki payera

W skłąd których wchodzą grudki chłonne/centra rozrodcze zbudowane przede wszystkim z limf t i b plazmocytów oraz kom dendrytycznych

W kopułach w któych znajdują się kępki brak jest kosmków jelitowych natomiast cecha char nabłonka je pokrywającego są komórki M określane jako nablonek towarzyszący grudkom FAE Folicle Associated Epithelium

Skupiska struktur limfatycznych występują także w uchyłku Mackela

blaszce właściwej błony śluzowej jelitowych

Funkcje fizjologiczne przewodu pok ptaków w warunkach chowu intensywnego mogą być zaburzone przez szereg czynników zakaźnych i niezakaźnych

1. niezakaźne

1. niedobór lub nadmiar witamin

2. niedobór lub nadmiar związkó mineralnych

3. nieodpowiednia jakość wody

4. nieodpowiednia jakość paszy rodzaj paszy wpływa na pH treści jelitowych nagłe zmiany paszy

5. przerwy w dostępie do paszy i wody

6. niekontrolowane stosowanie chemioterapeutyków od pierwszego dnia życia

2. Zakaźne

1. Bakteryjne:

1. clostridium perfringens

2. salmonella

3. e. Coli

2. grzybicze

1. candida albicans

3. pasożytnicze

1. eimeria

2. nicienie

3. tasiemce

4. wirusowe:

1. adenowirusy

2. koronawirusy

3. cirkowirusy

4. rotawirusy

5. torowirusy

6. parwowirusy

7. astrowirusy

8. pikornawirusy

Najwieskzy odsetek zakażeń to koronawirusy

wpływ

mokra ściólka

u drobiu wyróżniamy

biegunkę ostrą trwającą do 7 dni

przewlekłłą jeżeli dłuzej niż 14 dni (błędy w zywieniu)

bigunka ostra: na tle zakażeń wirusoweych bakteryjnych pasożytniczych

sekrecyjne wynikające z nadmiernego wydzielania, kałomocz jest bardzo rozrzedzony wodnisty i obfity, np. w przebiegu kolibakteriozy

osmotyczne spowodowane zaburzeniami we wchłanianiu najczesciej zakażenia wirusowe kiedy dochodzi do uszkodzenia kosmków jelitowych

biegunki przewlekłe są efektem błędów żywieniowych oraz chronicznych infekcji bakteryjnych i inwazji pasożytniczych

Większość enteropatii na tle wirusowym występuje u ptaków młodych do 3 tyg zycia chociaż niektóre mogą pojawić się również w późniejszym wieku

Bardzo często dochodzi do infekcji mieszanych tj zakażenie dwoma lub więcej wirusami o powinowactwie do przewodu pokarmowegoobjawy kliniczne i zmiany anatomopatologiczne wywołane przez wirusy należące do różnych grup taksonomicznych mogą być zbliżone dlatego niemozliwe jest przypisanie danych objawów występowaniu określonego wirusa

Nadżerkowe zapalenie żołądka mięśniowego u kurcząt (Glizzard erosion in chickens)

Etiologia:

Adenowirus należący do grupy I

Szczepy należące do serotypu I (SadVs-1)

Po raz pierwszy chorobę rozpoznano w 2001 w japonii

w ostatnich latach we włoszech niem i szwecji

w polsce pierwsze w 2008r

Objawy kliniczne:

U kurcząt brojlerów:

• zahamowanie i zróżnicowanie w rozwoju ptakó

• zwiększosna śmiertelność trwająca ok 2 tygodnie któea dotyka ok 14% stada

• zmatowienie upierzenia

• zmniejszenie apetytu i łaknienia

• brunatna wydzielina w jamie dziobowej (czarne wymioty)

• brunatno-czarna biegunka

U niosek jaj konsumpcyjnych:

• zmniejszona śmiernelność 5-18 ptaków / dzień w chowie klatkowym trwajaca 3 tyg

• osowienie

• zmniejszenie apetytu i łaknienia

• bladość grzebienia i dzwonków

• nieśność w normie

Zmiany anatomopatologiczne

• bladość mięśni narządów i skóry

• w wolu przełyku zoładku gruczołowym i miesniowym dwunastnicy oraz niekiedy w dalszych odc jelit cienkich obecna ciemno brunatna prawie czarna treść

• oddzielenie się błony rogowej od błony śluzowej żołądka mięśniowego

• nadżerki i owrzodzenia w błonie śluzowej mielca perforacja ściany

• wybroczyny na przejściu żołądka gruczołowego w mięśniowy

• obecność ciemnej treści w jamie ciała

• wątroba powiększona na jej powierzchni widoczne białawe ogniska martwicy

• nerki powiększone

• u kurcząt zanik narządów limf grasica bursa fabrycjusza śledziona

• w badaniu histopatologicznym zmienionych tkanek żołądka miesniowego widoczne wewnątrzjądrowe ciałka wtrętowe Cowdriego typu A

Transmisja pionowa (wertykalna) jest ważnym czynnikiem sprzyjającym rozprzestrzenianiu się

Zakażenie wrażliwych stad rodzicielskich w okresie produkcyjnym może mieć istotny wpływ na rozwój potomstwa

Izolacja i identyfikacja wirusa:

należy pobrać próbki z płuc wątroby śledziony nerek żołądka i jelit

izolacja i identyfikacja wirusa na zarodkach kurzych lub hodowli fibroblastów zarodków kurzych

Koronawirusowe zapalenie jelit indyków Turkey Coronavirus enteritis

• gorączka błotna mud fever

• choroba niebieskiego grzebienia lub monocytoza (bluecomb disease avian monocytosis)

Etiologia:

rodzina coronaviridae

rodzaj coronavirus

grupa gammacoronavirus grupa 3 koronawirusów

antygenowo i genetycznie w 85-99% zblizony do wirusa IB

Epizotiologia

zakażenie u ptaków w każdym wieku

choroba występuje u młodych indyków w pierwszych tygodniach życia

kurczęta wydają się być oporne na zakażenie

wirus rozprzestrzenia się poziomo wydalany jest z kałem zakażonych ptaków przez kilka tygodni po zakażeniu

może być przenoszony przez larwy pleśniakowca lśniącego

tCoV szybko rozprzestrzenia się w stadzie oraz pomiedzy stadami

brak dowodów na transmisję pionową

okres inkubacji 1-5 dni

Objawy kliniczne:

• utrata apetytu

• deoresha

• wodnista biegunka o zabarwieniu zielonkawobrązowym pienista z fragmentami błony śl oraz moczanów

• zwiększona smiertelność 10-50%

• zmniejszone przyrosty i słabsze wykorzystanie paszy

• w stadzie niosek gwałtowny spadek nieśności i jaja o zabarwieniu …

Zmiany anatomopatologiczne

• jelita blade

• ściana jelit zwiotczała

• treść jelit zagazowana

• często jelita wypełnione galaretowatym śluzem

• jelita ślepe powiększone i wypełnione brązowowawą zawartością

• bursa Fabrycjusza może być atroficzna

• skrócenie i zanik mikrokosmków jelitowych

Diagnostyka laboratoryjna:

• badanie histopatologiczne

• mikroskopia elektronowa

• wykrywanie antygenów metodami immunohistochemicznymi np. trest immunofluorescencji

• wykrywanie przeciwciał Elisa

Profilaktyka i zwalczanie:

• brak komercyjnej szczepionki

• postępowanie...

Zakażenia rotawirusami Rotawirus infections

Występują u wielu gatunków zwierząt

u indyków po az pierwszy w 1977

Sporadycznie wyst możliwość transmisji rotawirusów między różnymi gatunkami zwierząt

Rodzina Reoviridae

rodzaj rotavirus

U ptaków i ssaków rotawirusy wywołują

Epizotiologia:

• zakażenie wyst u wielu gat ptaków

• u indyków najczesciej notuje się zakażenie w wieku ponizej 6 tygodniach

• zasadniczym miejscem replikacji wirusa jest cytoplazma kom nabłonka kosmówj jelita cienkiego

• wirusy wydalane są w dużych il z kałem

• do zakażenia dochodzi na drodze poziomej w kontakcie bezpośrednim i pośrednim

• nie wiadomo czy wirus przenosi się drogą pionową

• okres inkubacji trwa ok 2-5 dni

Objawy kliniczne:

• biegunka wodnista o zabarwieniu pomarańczowym

• brak apetytu i osowienie

• zahamowanie rozwoju i apatia

Zmiany anatomopatologiczne:

• jelita blade bez tonusu

• treść jelit wodnista silnie zgazowana

• odwodnienie

• sklejone upierzenie w okolicy odbytu

• często obecnosc fragmentów sciółki w zol mięśniowym

• widoczne ogniska zapalne na spodniej stronie stóp

Diagnostyka:

• wykrywanie wirusa w kale lub zawartości jelit za pomocą mikroskopu elektronowego

• testy serologiczne elisa

• badanie histopatologizne wycinków jelit wykazuje wakuolizację enterocytów oddzielenie się eneterocytów od błony podstawnej zanik kosmków nacieczenie błony podstawnej leukocytami

Zakażenia astrowirusami Astrovirus infections

występują u wielu gatunków ptaków: kury perliczki kaczki indyki(najczęściej)

u kaczek są przyczyną zapalenia wątroby u kurcząt powodują zapalenie nerek

kształt kulisty nie mają otoczki materiał genetyczny to pojedyncza nić RNA

replikacja czastek wirusa przebiega głównie w jelitach jednak mogą one być również izolowane z grasicy bursy Fabrycjusza sledziony nerki miesnie szkieletowe trzustka

Objawy klniczne pojawiaja się u ptakó między pierwszym a trzecim tyg zycia i utrzymują się przez 10-14 dni

Podobne jak u innych ptaków

---