Koncepcja organizacji ewakuacji ludności Ratownictwo - jest to zorganizowane działanie zmierzające do wyprowadzenia z bezpośrednio zagrożonego miejsca akcji objętego działaniem ratowniczo-gaśniczym. Ewakuacja - jest zorganizowanym działaniem zmierzającym do usunięcia ze strefy zagrożonej ludzi, zwierząt i mienia. Warunki ogólne podjęcia ewakuacji - ewakuację należy podjąć z chwilą, gdy zaistniałe zdarzenie może stwarzać zagrożenie dla ludzi, zwierząt bądź mienia, - decyzję o ewakuacji podejmuje KDR, - akcja ewakuacyjna winna być prowadzona w miarę możliwości innymi drogami niż akcja ratowniczo-gaśnicza, - drogi ewakuacyjne winny być odpowiednio oznakowane i oświetlone, - akcja ratowniczo-gaśnicza i ewakuacja winny być prowadzone naturalnymi drogami komunikacyjnymi, natomiast w przypadku braku możliwości skorzystania z dróg naturalnych, do akcji należy skierować sprzęt specjalistyczny będący na wyposażeniu PSP oraz innych podmiotów KSRG w miarę dostępności. W procesie ewakuacji możemy doszukać się dwóch rodzajów ewakuacji - ewakuacja planowa - polega na zawczasu przygotowanym przemieszczeniu ludności z rejonów przewidywanych działań sił zbrojnych lub przyległych do zakładów pracy oraz obiektów hydrotechnicznych i innych, stanowiących - stanowiących razie uszkodzenia lub awarii obiektu - potencjalne zagrożenie dla ludności; przygotowuje się ją w czasie pokoju, a realizuje w okresie wojny oraz w sytuacjach wystąpienia symptomów zagrożenia - ewakuacja doraźna - polega na natychmiastowym przemieszczeniu ludności z rejonów, w których wystąpiło bezpośrednie zagrożenie dla życia i zdrowia. Zabezpieczenie procesu ewakuacji - zabezpieczenie transportowe - polega na precyzyjnym zaplanowaniu niezbędnej ilości środków transportowych do przewozu ewakuowanej ludności z rejonów ewakuacji do rejonów rozmieszczenia, w planowaniu środków transportowych należy uwzględnić: transport kolejowy, transport samochodowy, własne środki transportowe ewakuowanej ludności oraz ewakuację pieszą, - zabezpieczenie techniczne - zabezpieczenie techniczne ewakuacji ludności stanowią punkty pomocy technicznej i środki łączności, w które powinny być wyposażone organa i elementy ewakuacji ludności; środki łączności zapewniają szefowie OC, - zabezpieczenie porządkowo-ochronne - ochrona mienia ewakuowanej ludności pozostawiono w rejonach ewakuacji; regulacja ruchu na trasach przemieszczania ewakuacji ludności, - zabezpieczenie medyczno-sanitarne - doraźna pomoc medyczna; opieka sanitarno-epidemiologiczna, - zabezpieczenie socjalno-bytowe - zakwaterowanie, zaopatrzenie, zabezpieczenie artykułów konsumpcyjnych, - zabezpieczenie łączności - łączność powiadamiania - wykorzystuje się dostępne środki łączności radiowej i przewodowej, w tym regionalne rozgłośne radiowe i telewizyjne oraz CB radio; łączność kierowania i współdziałania - wykorzystuje się środki łączności telefonicznej, radio telefonicznej, dalekopisowej, faksowej i internetowej. Przykłady ewakuacji i działań ratowniczych na obiektach użyteczności publicznej Akcję ewakuacji ludzi podejmuje się z chwilą, gdy zaistniały pożar lub inne zagrożenie może stwarzać dla nich niebezpieczeństwo. W obiektach użyteczności publicznej obowiązek rozpoczęcia ewakuacji spoczywa na pracownikach danego zakładu i bardzo często zostaje ona zakończona jeszcze przed przybyciem straży pożarnej. W innych przypadkach decyzja o ewakuacji zostaje podjęta przez dowódcę akcji ratowniczo-gaśniczej. Bezpieczeństwo prowadzonej ewakuacji Jest zawsze zdeterminowane czasem pomiędzy momentem uświadomienia sobie przez człowieka faktu zagrożenia lub odebrania alarmu, a czasem w którym ucieczka jest już niemożliwa na skutek działania czynników, np. pożarowych. W związku z tym właściwe zaprojektowanie warunków ewakuacji ludzi z budynków stanowi jeden z podstawowych wymogów budowlanych ochrony przeciwpożarowej. Naturalne dążenie ludzi do jak najszybszego opuszczenia zagrożonego miejsca w warunkach komunikacyjnych nieadekwatnych do potrzeb może łatwo przeobrazić się w panikę, w której paniczny tłum niszczy i tratuje słabsze osoby. Zasady prowadzenia ewakuacji ludzi Czynności ewakuacyjne należy rozpocząć bezpośrednio po zauważeniu pożaru i stwierdzeniu, że zagrożone jest życie lub zdrowie człowieka. Podejmując decyzję o przeprowadzeniu ewakuacji należy pamiętać, że: - trzeba ustalić liczbę osób do ewakuacji, - zdobyć informacje o stanie zagrożonych osób, - w pierwszej kolejności należy ewakuować ludzi z pomieszczeń, pomieszczeń których powstał pożar i pomieszczeń bezpośrednio zagrożonych pożarem, - należy dokładnie wskazać drogi ewakuacyjne. Rozpoczynając ewakuację trzeba dokładnie poinformować ludzi o zaistniałej sytuacji, wskazać kierunek i sposób opuszczenia rejonów zagrożonych trzeba ja ogłosić w takiej formie, by wszyscy jednoznacznie zrozumieli, iż zachodzi konieczność natychmiastowego opuszczenia pomieszczeń lub obiektu. Czynności ewakuacyjne należy przeprowadzić sprawnie, nie dopuszczając chaosu. Ewakuacja ludzi jest szczególnie utrudniona w przypadku zagrożenia ludzi chorych i niepełnosprawnych. Wymaga ona bowiem użycia specjalnego sprzętu lub umiejętnego wyniesienia na rękach poszkodowanych lub zagrożonych osób. Czynności ratowników podczas ewakuacji ludzi - z osobami znajdującymi się w zagrożeniu należy nawiązać kontakt i uspokoić je, - osobom mogącym poruszać się samodzielnie można wskazać bezpieczną drogę, przez wolną od dymów część obiektu lub wyjście zapasowe, - w przypadku konieczności przeprowadzenia ludzi przez przestrzeń zadymioną powinni zrobić to strażacy-ratownicy. Ratowanym należy polecić zasłonięcie dróg oddechowych tamponem wykonanym ze zwilżonej chusteczki, ręcznika lub kawałka innej tkaniny. Przy dłuższych drogach wyjścia lub dłuższym pobycie w strefie zadymionej należy podać powietrze (tlen) z aparatów ochronnych ratowników, - osoby znajdujące się w stanie szoku nerwowego lub opanowane histerią należy uspokoić. Ważna jest tutaj taktowna, ale zdecydowana postawa ratowników. Ukazać należy szansę uratowania i pobudzić wiarę w skuteczność działania. Mobilizować do współpracy co pozwoli na odwrócenie uwagi od czynników rodzących napięcie. W ostateczności zmuszeni będziemy użyć przemocy. Pamiętać musimy, że osoba niezrównoważona może być groźna dla ratownika spychając go np.: z drabiny. Osobę taką należy odizolować od grupy (nawet ratując w pierwszej kolejności) by nie dopuszczać do przeniesienia zachowań histerycznych na pozostałych członkach grupy |
- gdy mamy do czynienia z grupami ludzi zwróć uwagę na rozładowanie napięcia w pierwszej fazie zdarzenia, gdy wytwarza się już nastrój paniczny. Nakazać zachowanie spokoju i zorganizować w miarę sprawne opuszczanie pomieszczeń, otworzyć należy wszystkie istniejące wyjścia. Gdyby nastąpiło stłoczenie się ludzi przy jednym z nich, należy odciągać pojedyncze osoby z tyłu tłoku i kierować do innych wyjść. Ratownik, celem wydania poleceń nie może ustawiać się w przejściu, lecz zająć stanowisko z boku, w miejscu z którego można będzie obserwować zachowania ludzi i sterować nimi, - w grupach zorganizowanych należy nawiązać kontakt z przywódcą (nawet wyłonionym samoistnie będą to osoby, które zachowały przytomność umysłu, zapanowały nad grupą i są w stanie kierować postępowaniem innych), osobą cieszącą się autorytetem, by z jej strony uzyskać dodatkową pomoc, - osoby nie mogące poruszać się o własnych siłach (nieprzytomne, chore) należy wynosić i kierować w miejsca bezpieczne, - w przypadku korzystania ze sprzętu ratowniczego szczególną uwagę należy zwrócić na warunki bezpieczeństwa pracy, - wszystkie pomieszczenia po zakończeniu akcji ewakuacji powinny być ponownie starannie przejrzane. W przypadku pracy kilku patroli powinny się one informować wzajemnie o miejscach już spenetrowanych, - należy zwrócić uwagę na stan zdrowia osób wyewakuowanych. Potrzebującym udzielić niezbędnej pomocy medycznej, - drogi ewakuacyjne nie mogą być niczym zastawione (także sprzętem pożarniczym). Nie zajmujemy tam także stanowisk bojowych, z wyjątkiem tych, które mają na celu ochraniać np.: stanowiska gaśnicze. Musimy przyjąć zasadę, że akcja gaśnicza powinna przebiegać innymi drogami niż ratownictwo i ewakuacja. Sposoby ewakuowania osób chorych i niepełnosprawnych Chore osoby najłatwiej ewakuować przy użyciu noszy lub w pozycji siedzącej przy użyciu krzesła. W przypadku braku odpowiedniego sprzętu można osobę wyprowadzić oplatając rękami ratowanego ramiona dwóch ratowników lub wynieść stosując chwyt : „kończynowy”, „stołeczkowy” lub „huśtawkowy”. W chwycie „kończynowym” jeden ratownik chwyta ewakuowanego pod pachy stojąc za jego głową, drugi zaś pod kolana stojąc tyłem do ratowanego. Wykorzystując chwyt „na stołeczku” strażacy splatając dłonie tworzą siedzenie, na którym umieszczają ratowanego. Ratowany zaś trzyma strażaków za szyję. Przy chwycie „huśtawkowym" ratownicy tworzą siedzenie ze swoich rąk zewnętrznych i na nich siada ratowany. Z rąk wewnętrznych tworzą oparcie dla chorej osoby. Chwyt „strażacki” polega na przełożeniu jednej ręki między nogami ratowanego, ułożeniu osoby ratowanej na barkach i chwyceniu przełożoną rękę między nogami za nadgarstek ręki zwisającej z przodu. Druga ręka ratownika jest wolna, co umożliwia mu poruszanie się nawet po drabinie. Przy chwycie „tłumokowym” strażak układa ewakuowanego na swoich plecach tak, aby jego ręce zwisały swobodnie na piersi strażaka. Podczas ewakuowania ratownik jedną ręką trzyma rękę ratowanego z przodu, drugą zaś może podtrzymywać jego uda z tyłu. Wykorzystując chwyt „na barana” ratowanego umieszcza się na plecach ratownika, aby ratownik mógł obydwoma rękami podtrzymywać jego uda. Ratowany zaś może chwycić rękami ramiona ratownika. Sposoby wyprowadzania - wyprowadzanie przez jedną osobę, - wyprowadzanie przez dwie osoby. Sprzęt pożarniczy do ewakuacji ludzi Metody ewakuacji, o których mowa była wyżej, mogą być stosowane, jeśli zachowane są bezpieczne wyjścia z budynku. W przypadku odcięcia przez pożar wyjść przez korytarze i klatki schodowe należy wykorzystać sprzęt pożarniczy umożliwiający ewakuację z dachów, balkonów, okien. Do tego celu wykorzystywane są: - drabiny mechaniczne, - podnośniki hydrauliczne, - skokochrony, - wory ratownicze, - śmigłowce, - linkowe urządzenia ratownicze. Drabiny i podnośniki Drabiny i podnośniki umożliwiają ewakuowanie ludzi z dużych wysokości. Wykorzystywanie drabin i podnośników uwarunkowane jest wieloma czynnikami: - możliwością dojazdu, - siłą wiatru, - przeszkodami w postaci przewodów elektrycznych, drzew, tarasów. Wyższe od podnośników drabiny mogą być wysuwane do wysokości 50 m. Instalowane przy urządzeniach tych kosze umożliwiają ratowanie osób nawet niepełnosprawnych i dzieci. Podnośniki hydrauliczne, w zasadzie o mniejszym zasięgu, mają własne zalety: dużo wyższy udźwig kosza, możliwości pracy przy większym wietrze (sztywniejsze ramiona), większą manewrowość kosza. Wory ratownicze Wory ratownicze można wykorzystać do ratowania ludzi sprawnych fizycznie z wysokości do 20 m. Ratowany wpuszczany do wora musi być pozbawiony wszelkich przedmiotów ostrych, które mogłyby uszkodzić ciało lub wór. Do obsługi wora potrzebnych jest dziewięciu strażaków: - trzech przy oknie na określonej kondygnacji, sześciu na dole do trzymania urządzenia. Ratowanego ewakuuje się głową w dół, w pozycji leżącej na plecach. Rękawy ewakuacyjne Są starym, wypróbowanym wynalazkiem. Już przy końcu XIX wieku w Szwajcarii powszechnie stosowano długie płótna rozciągnięte pod kątem z wysokich budynków aż do ziemi. Na takich płótnach ludzie zjeżdżali na dół. Na przełomie wieku powszechnie stosowano wory ratunkowe, które znajdują się w eksploatacji do dziś. Obecnie istnieje kilka odmian rękawów ewakuacyjnych: z wbudowaną spiralą (gdzie człowiek obraca się wokół osi) lub innego typu, gdzie wykorzystano platformy wewnątrz elastycznej rury a człowiek spada z platformy na platformę. Występują również rozwiązania, gdzie zastosowano bardzo elastyczne tworzywa, które obciskając ciało ludzkie wyhamowują ześlizg. Rękawy ewakuacyjne można w razie potrzeby bardzo łatwo przedłużyć jak i skrócić. Ewakuowana osoba wchodzi do rękawa w pozycji pionowej i opuszcza się w dół, regulując szybkość opadania ułożeniem ciała oraz pracą nóg i rąk. Średnia szybkość spadania wynosi 1 m/s. Skokochron Sprzętem ratowniczym umożliwiającym ewakuację ludzi sprawnych fizycznie może być skokochron. Stosuje się go wówczas, gdy utrudnione lub niemożliwe jest wykorzystanie innego sprzętu. Jest to pneumatyczna poduszka, na którą ludzie mogą wyskakiwać z wysokości do 16 m. Poduszkę napełnia się powietrzem z butli powietrznej. Po każdym wykonanym skoku powietrze w skokochronie należy uzupełniać. Przy wykorzystaniu tego sprzętu na kondygnacji, z której prowadzi się ewakuację, musi przebywać strażak, który instruuje osobę ratowaną, w jaki sposób ma wykonać skok. |
Linkowe urządzenia ratownicze Do działań ewakuacyjnych prowadzonych przez straże pożarne wykorzystywane są najczęściej aparaty ratunkowe „Rollgliss". Można przy ich użyciu ratować osoby niepełnosprawne, niedołężne lub nieprzytomne. Aparaty mogą być użyte przy wykorzystaniu do zawieszenia trwałego elementu budynku lub przy wykorzystaniu drabiny mechanicznej.
|
|