Temat: Laseroterapia

L - Light
A - Amplification by
S - Stimulation
E - Emision of
R - Radiation

Laser - Światło zwielokrotnione przez wymuszenie emisji promieniowania.

Teoria promieniowania laserowego

Podstawy fizyczne:

- atomy i cząsteczki posiadają wiele poziomów elektronów. Elektrony mogą poruszać się pomiędzy poziomami zyskującymi bądź tracącymi energię.

- atom może zmienić swoją energię w sposób skokowy, w wyniku emisji lub absorpcji fotonu.

Emisja spontaniczna - zachodzi wtedy, gdy elektrony znajdujące się na poziomach wzbudzonych w sposób spontaniczny wracają na niższe poziomy energetyczne, emitując przy tym fotony.

Emisja promieniotwórcza może mieć charakter wymuszony jak to jest w promieniowaniu laserowym.

Zjawisko emisji spontanicznej - występuje powszechnie i odpowiada za niemal każde świecenie ciał, np. gazów rozgrzanych, wzbudzonych atomów, ciał ciekłych i stałych, a także urządzeń elektronicznych takich jak diody elektroluminescencyjne (LED).

Budowa lasera.

• Ośrodek laserowy (gaz, ciecz, ciało stałe, półprzewodnik)

• Układu pompującego, czyli źródła energii wzbudzania (termiczne, elektryczne, radioaktywne, chemiczne)

• Komory rezonatora optycznego, w którym dwa równoległe zwierciadła - nieprzepuszczalne i półprzepuszczalne - odpowiadają za kierunkowość emisji promieniowania

Działanie biologiczne promieniowania laserowego:

- zwiększenie syntezy kolagenu, białek oraz kwasu rybonukleinowego

- zmiany potencjału błony komórkowej

- korzystny wpływ w przypadku gojenia ran i owrzodzeń

- zwiększa się unaczynienie oraz formowanie się kostniny (zastosowanie w leczeniu złamań)

- działanie przeciwbólowe

- zwiększenie zawartości endorfin i prostaglandyn

- działanie przeciwzapalne (w leczeniu uszkodzeń i stanów zapalnych tkanek miękkich)

Cechy charakterystyczne światła laserowego:

• Monochromatyczność, czyli jednobarwność promieniowania. Promieniowanie ma prawie jednakową długość fali 9o małej szerokości linii widmowej)

• Spójność (koheracja) fal światła laserowego oznacza taka samą fazę fali zarówno przestrzenna jak i czasową

• Równoległość (kolimacja) wiązki, czyli mała rozbieżność kątowa, wiązka promieni wysyłana na dużą odległość minimalnie zmienia rozmiar

• Intensywność, cała moc promieniowania zawarta jest w wąskiej wiązce promieniowania laserowego

Laseroterapię zachowawczą nazywa się biostymulacją. Wykorzystuje ona bezpośrednie działanie promieni laserowych na procesy tkankowe bez uszkodzenia jej.

Działanie bezpośrednie - bez pośrednictwa ciepła, zwane swoistym lub przedtermicznym. Do biostymulacji używa się promieniowania laserowego z zakresu światła widzialnego i IR.

Podział laserów ze względu na rodzaj ośrodka czynnego:

1. gazowe-osrodkiem czynnym są atomy gazów np.: helu (He), neonu (Ne), argonu (Ar), dwutlenku węgla, kryptonu (Kr), ksenonu (Xe), pary metalu w gazie szlachetnym

2. półprzewodnikowe-ośrodek czynny półprzewodniki, diody. Najcześciej jest to złącze półprzewodnikowe z arsenku galu (Ga-As)

3. cieczowe, ośrodek czynny stanowią ciekłe związki organiczne lub nieorganiczne. Przykład stanowia lasery barwnikowe, gdzie wzbudzanie dochodzi poprzez energie chemiczną lub optyczną

4. ciało stałe jako ośrodek czynny (kryształ, ciało szkliste)

Podział ze względu na długość fali:

- od 632,8 nm (helowo-neonowe) do 90 nm (półprzewodnikowe)

Ze względu na moc

- soft - 1 do 6 mW

- mid - 7 do 500 mW

- hard - pow. 500 mW

Ze względu na konstrukcję:

- biostymulatory

- chirurgiczne

Lasery biostymulacyjne - soft oraz mid.

Lasery mid - diagnostyka i terapia nowotworowa

Lasery hard - koagulacja, usunięcia, cięcia struktur tkankowych.

Biostymulacja laserowa - metoda termiczna polegająca na inicjowaniu bądź pobudzaniu odpowiedzi fizjologicznej w organizmie. Przebieg procesu:

- odbicie, rozproszenie

- absorpcja, przenikanie

- udział w procesach fizjologicznych

- skutki kliniczne

Laser biostymulacyjny powoduje wzrost temperatury tylko o 1^oC

Rozpatrywanie efektów:

- poziom komórkowy

- poziom subkomórkowy

- poziom tkanki

Energia lasera - absorpcja

Układy atomowe znajdują się w określonych stanach kwantowych, charakteryzujących się dyskretnymi wartościami energii. Przejściu układu kwantowego od jednego poziomu energetycznego do drugiego towarzyszy pochłonięcie (absorpcja) lub wydzielenie (emisja) kwantu energii, równej różnicy poziomów przejścia. Przejście może być promieniste, kiedy pochłonięta lub wydzielona przez układ kwantowy energia ma postać promieniowania elektromagnetycznego, lub bezpromieniste, kiedy energia ta zostaje przekazana innemu układowi atomowemu, bądź też bezpośredniemu otoczeniu. Przejścia w wyodrębnionym, izolowanym atomie są wyłącznie promieniste.

Reakcje są bardzo powiązane i wynikają z siebie wzajemnie, dając końcowy efekt terapeutyczny.

Stymulacyjny efekt naświetlania

- komórka

- tkanka

- reakcje przystosowawcze

- rozszerzanie naczyń krwionośnych

- tkanka kostna

- krew

- ropna dysocjacja hemoglobiny - korzystne na zaopatrzenie tkanek w tlen.

- tkanka nowotworowa

- regeneracja komórek Schwanna

- normalizacja napięć na poziomie synaps

- Układ odopornościowy

- wzrost liczby limfocytów T, makrofagów, fagocytów.

Efekty lasera:

- przeciwbólowy

- usprawnianie metabolizmu

- przeciwzapalny

- wzrost unaczynienia tkanek

- wzrost mitozy namnaża komórki nabłonków, śródbłonków i wirusów

Efekty:

- pierwotne - w tkankach bezpośrednio naświetlonych (efekt biochemiczny, bioelektryczny, bioenergetyczny)

- wtórne - przeciwbólowe, przeciwzapalne, biostymulacyjne

Efekt biochemiczny - wydzielanie histaminy i serotoniny, kwasu ATP.

Efekt bioelektryczny - normalizacja potencjału membrany

Efekt bioenergetyczny - stymulacja odżywiania i wzrost komórek oraz regulacja procesów międzykomórkowych

Efekt przeciwbólowy

Efekt przeciwzapalny - resorpcja obrzęków i wysięków, poprawa mikrokrążenia, rozszerzenie naczyń krwionośnych, ułatwienie krążenia obwodowego

Efekt biostymulacyjny - zwiększenie syntezy kolagenu, białek, kwasu RNA, fibroblastów, komórek nerwowych, odżywienie i regeneracja

Techniki zabiegów

- kontaktowe i bezkontaktowe

- labilne i stabilne

- z wiązką skupioną i rozproszoną

Aplikatory:

- punktowe

- prysznicowe

- skanerowe

Wskazania:

- trudno gojące się rany i owrzodzenia (w tym również odleżyny), w których szczególnie korzystnie działa promieniowanie lasera He-Ne,

- przewlekłe stany zapalne,

- utrudniony zrost kości,

- choroba zwyrodnieniowa stawów,

- zespoły bólowe w przebiegu dyskopatii w lędźwiowym i szyjnym odcinku kręgosłupa,

- zapalenia okołostawowe,

- zespoły powstałe w wyniku przeciążenia mięśni i tkanek miękkich okołostawowych, w tym również zespół bolesnego łokcia,

- zapalenie ścięgien, powięzi, pochewek ścięgnistych i kaletek stawowych,

- nerwobóle nerwów obwodowych, w tym szczególnie nerwoból po przebytym półpaścu,

- neuropatia cukrzycowa,

- trądzik pospolity.

Przeciwwskazania:

-skłonności do krwawień

-tkanki nowotworowe

-infekcje lokalne nieswoiste

-w stanach z wysoką gorączką

-u niemowląt

-ciąża

- niewyrównana cukrzyca ciąża,

- ciężkie choroby serca i układu krążenia,

- gruźlica,

- padaczka,

- nadczynność tarczycy,

- choroby przewodu pokarmowego z zagrożeniem krwawienia,

- rozrusznik serca.

Klasy laserów

- 1 - bezpieczne w racjonalnie przewidzianych warunkach pracy

- 1M - 302,5-4000 nm, bezpieczne w racjonalnie przewidzianych warunkach pracy, ale niebezpieczne w przypadku patrzenia na wiązkę bez soczewki

- 2 - emitujące promieniowanie widzialne 400-700 nm, ochrona oka instynktowna

- 2M - emitujące promieniowanie widzialne 400-700 nm, mogą być niebezpieczne przy patrzeniu przez przyżądy obtyczne

- 3R - emitujące promieniowanie o długości 302,5 - 10⁶ nm, bezpośrednie patrzenie w wiązkę - niebezpieczne

- 3B - niebezpieczne podczas bezpośredniej ekspozycji promieniowania, patrzenie na odbicie zwykle niebezpieczne

- 4 - wytwarzające niebezpieczne odbicia rozproszone, porażenia skóry, zagrożenie pożarem, wymaga szczególnej ostrożności

Temat: Elektroterapia

Elektroterapia

Dział lecznictwa fizykalnego, w którym wykorzystuje się do celów prąd stały oraz prądy impulsowe małej i średniej częstotliwości.

Prądem stałym nazywa się taki prąd elektryczny, który w czasie przepływu nie zmienia kierunku ani wartości natężenia. Prąd stały stosowany jest do wielu zabiegów. Nazywa się go również prądem galwanicznym.

Zmiany pod wpływem prądu

1. w skórze pod elektrodami dochodzi najpierw do krótkotrwałego zwężenia, a następnie do silnego rozszerzenia naczyń krwionośnych. Przekrwieniu towarzyszy miejscowe żywoczerwone zabarwienie skóry zwane rumieniem galwanicznym. Rumień jest intensywniejszy pod katodą ale występuje również pod anodą. Rumień spowodowany jest przez uwolniona z magazynów tkankowych histaminę oraz inne związki powodujące rozszerzenie naczyń. Przekrwienie utrzymuje się 1,5 do 2h.

2. Rozszerzeniu ulegają również naczynia głębiej położonych mięśni, które jest spowodowane podrażnieniem odpowiednich receptorów układu autonomicznego znajdujących się w skórze. Głębokie przekrwienie utrzymuje się kilka godzin.

Przewodniki - substancje przewodzące prąd. Struktury, które dobrze przewodzą prąd:
- krew
- limfa
- mocz
- płyn mózgowo-rdzeniowy
- mięśnie
- tkanka łączna

Izolatory - substancje nie przepuszczające prądu. Struktury, które nie przewodzą prądu:
- paznokcie
- włosy
- warstwa rogowa skóry

Półprzewodniki - substancje słabiej przewodzące prąd. Struktury, które słabo przewodzą prąd:
- nerwy
- tkanka tłuszczowa
- ścięgna
- kości
- torebka stawowa

Gęstość prądu

W ośrodkach ciągłych parametrem najlepiej charakteryzującym prąd elektryczny jest gęstość prądu, opisująca przepływ ładunku przez jednostkową powierzchnię. W odróżnieniu od natężenia prądu, które jest skalarem i nie jest przypisana do punktu przestrzeni, gęstość prądu jest wektorem, a rozkład przestrzenny gęstości prądu nazywa się polem gęstości prądu.

Napięcie - różnica potencjałów elektrycznych między dwoma punktami obwodu elektrycznego lub pola elektrycznego. Symbolem napięcia jest U. Napięcie elektryczne jest to stosunek pracy wykonanej podczas przenoszenia ładunku elektrycznego między punktami, dla których określa się napięcie, do wartości tego ładunku

Prawo Ohma

Natężenie prądu elektrycznego płynącego przez przewodnik jest wprost proporcjonalne do wartości napięcia elektrycznego na jego końcach i odwrotnie proporcjonalne do rezystancji przewodnika.

Rodzaje prądu:

- stały

- zmienny

Częstotliwości w elektrolecznictwie

- małej częstotliwości - od 0 do 1000 Hz

- średniej częstotliwości - od 1000 do 100 000 Hz

- wielkiej częstotliwości - powyżej 100 000 Hz.

---