REALIZM: Kierunek artyst. w malarstwie 2 poł. XIX w., zakładający wierne i bezpośrednie odtwarzanie wyłącznie rzeczywistości postrzeganej zmysłowo. Program realizmu rewidował i kwestionował wielowiekowe, utrwalone przez akademizm ideały i kanony artyst.: W praktyce realizm oznaczał przede wszystkim podejmowanie tematyki współcz. z tendencją do ukazywania niskich i pospolitych stron życia społ Czołowym przedstawicielem i propagatorem realizmu był malarz franc. G. Courbet ( Kamieniarze, Pogrzeb w Ornans), którego indywidualna wystawa w Paryżu 1855 nosiła tytuł Le Réalisme. Courbet Gustave francuski malarz, przywódca ruchu realistycznego. Pochodził z rodziny bogatych chłopów. Samouk. Przybył do Paryża, gdzie kopiował w Luwrze dzieła dawnych mistrzów. Malował także w rodzinnej wsi Ornans. Zaangażowany w wydarzenia Komuny Paryskiej i bezpodstawnie oskarżony o udział w zburzeniu kolumny na placu Vendôme, uciekł do Szwajcarii, gdzie osiadł na stałe. Początkowo pozostawał pod wpływem malarstwa romantycznego i tworzył liczne portrety (Autoportret z czarnym psem, Portret Juliette Courbet). Wydarzenia Wiosny Ludów umocniły tendencje realistyczne artysty, który zaczął malować wywołujące skandal obrazy dużych rozmiarów z postaciami wielkości naturalnej (Popołudnie w Ornans i Kamieniarze, Pogrzeb w Ornans, Panny z miasteczka, Kąpiące się, Dziewczęta nad brzegiem Sekwany). Były to rzeczowe, pozbawione idealizacji, sentymentalizmu i malowniczości realistycznie dosadne przedstawienia zwykłego życia niższych warstw. W 1855 po odrzuceniu jego obrazu Pracownia malarza przez jury Wystawy Powszechnej, Courbet urządził indywidualny pokaz własnych prac w pawilonie pod szyldem Realizm. Była to pierwsza wystawa malarstwa realistycznego. W okresie późniejszym malował zmysłowe akty, portrety (Proudhon z dziećmi) i krajobrazy, często morskie (Fala, Skały w Étreat). Jego pejzaże inspirowały malarstwo impresjonistów. Miał wielu naśladowców i wywarł szeroki wpływ na współczesną sztukę europejską. Rodakowski Henryk polski malarz, najwybitniejszy polski portrecista XIX w. Wykształcony w Wiedniu, przebywał w Paryżu, gdzie kształcił się. Od 1867 w kraju, związany ze Lwowem, podróże do Włoch i Francji. W Krakowie, gdzie po śmierci J. Matejki objął kierownictwo Szkoły Sztuk Pięknych (SSP), Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych i Muzeum Narodowego. We wczesnych pracach Rodakowskiego zaznaczył się wpływ wiedeńskiego biedermeieru (charakterystyczne dla tego stylu akwarelowe portreciki). Warsztat olejny opanował w Paryżu, malując pierwsze obrazy o tematyce romantyczno-patriotycznej. Głównie ceniona twórczość portretowa, obejmująca ok. 50 płócien o charakterze reprezentacyjnym oraz portrety prywatne o prostym układzie kompozycyjnym. Był mistrzem portretu psychologicznego. Odwoływał się często do kompozycyjnych wzorów renesansowych. Jego wytworny i pełen umiaru styl sytuuje malarza między romantyzmem a akademizmem. Ważniejsze prace Rodakowskiego to m.in. portrety: ojca, generała H. Dembińskiego, matki, siostry, L. Kaplińskiego, brata Maksymiliana, W. Dzieduszyckiego. Z obrazów o tematyce historycznej: Posłowie u Sobieskiego, Wojna kokosza. Kotsis Aleksander, polski malarz, wykształcony w Krakowie i w Wiedniu, przebywał też w Monachium. Realista podejmujący tematy rodzajowe związane ze wsią podkrakowską, podhalańską, malujący epizody z powstania styczniowego oraz portrety. Jego płótna cechuje prosta kompozycja i czytelna fabuła oraz wąska gama kolorystyczna, pomimo iż był wybitnym kolorystą.Większość obrazów przechowywana jest w Muzeum Narodowym w Krakowie, Muzeum Górnośląskim w Bytomiu, Galerii Obrazów we Lwowie.Prace m.in.: Ostatnia chudoba, Dzieci przed chatą w górach, Wiejski żebrak, Zwózka siana, Wnętrze chaty, Staruszka obierająca ziemniaki, Powrót juhasów z hal, W gościnie u górali. Szermentowski, Szermętowski, Józef polski malarz, jeden z czołowych pejzażystów polskich. Początkowo malował na blasze obrazy do dekoracji statków parowych pływających po Wiśle. Uprawiał typ pejzażu czerpiącego z doświadczeń holenderskiego malarstwa XVII w., opierającego się na studiach z natury. W swych obrazach eksponował zwłaszcza rolę światła i powietrza.Niektóre prace: Odpoczynek oracza, Pogrzeb chłopski, Jezioro w lesie, Widok kępy puławskiej, W parku, Bydło schodzące do wodopoju Gierymski Maksymilian starszy brat Aleksandra, jeden z najwybitniejszych malarzy polskich XIX w., wykształcony w Warszawie i Monachium, początkowo tworzył pod wpływem J. Kossaka. Głównym tematem jego sztuki był pejzaż, Posiadał olbrzymią wrażliwość odczuwania przyrody oraz problematyki światła i koloru. Należał do twórców docenionych dopiero pośmiertnie. Ważną grupę stanowią płótna o tematyce powstańczej, w których jako uczestnik walk stworzył wizję na realnych przeżyciach. Prace m.in.: Pogrzeb w małym miasteczku, Wyjazd na polowanie, Patrol powstańczy, Alarm w obozie powstańczym Chełmoński Józef malarz. Kształcił się w Warszawie w Klasie Rysunkowej i w pracowni W. Gersona. Studiował w akademii w Monachium. Potem głównie w Paryżu, gdzie wystawiał na Salonach i działał jako grafik i rysownik-ilustrator. Oryginalność, dynamika i egzotyka obrazów Chełmońskiego zapewniły mu dużą popularność w Paryżu, jednakże liczne zamówienia obniżyły poziom artystyczny. Potem na stałe w Polsce, gdzie nastąpiło odrodzenie jego malarstwa. Kilkakrotnie wyjeżdżał na Litwę, Podole, Polesie i Ukrainę; wybitny pejzażysta i ilustrator tamtejszego życia wiejskiego. Sławę przyniosły mu żywiołowe i wirtuozerskie przedstawienia pędzących zaprzęgów konnych (Czwórka), a także sceny rodzajowe o tematyce wiejskiej (Sprawa u wójta, Na folwarku). Po powrocie do kraju malował liryczne i nastrojowe pejzaże, ożywione niekiedy motywem dzikiego ptactwa (Kuropatwy na śniegu) i sceny podkreślające związek człowieka z naturą (Przed burzą Bociany). Współtwórca polskiego malarstwa realistycznego. Zarzucano mu pospolitość i wulgarność (Babie lato). Obdarzony zdolnością chwytania ruchu i chwili w naturze, pozostał jednak obojętny wobec programu impresjonizmu. Gierymski Aleksander, jeden z najwybitniejszych malarzy polskich XIX w., wykształcony w Warszawie i Monachium, brat Maksymiliana.. Przeżył ewolucję artystyczną od naśladowania włoskiego malarstwa renesansowego oraz holenderskiego malarstwa XVII w. przez realistyczne studium z natury do efektów impresjonistycznych i doświadczeń pointylizmu. Działał głównie za granicą (Włochy, Paryż, Wiedeń, Monachium). Podczas pobytu w kraju w okresie warszawskim związany był z grupą Wędrowca, namalował: Święto Trąbek, Żydówkę sprzedającą owoce, Bramę na Starym Mieście, Przystań na Solcu Okres krakowski przyniósł obrazy o tematyce chłopskiej: Chłopiec niosący snop, Pejzaż z Bronowic, Trumna chłopska. Pobyty w Italii upamiętniają m.in.: Park włoski, Widok z tarasu pracowni, Piazza del Popolo. HISTORYZM: Grottger Artur polski rysownik, malarz, ilustrator, wykształcony w uczelniach artystycznych Lwowa, Krakowa i Wiednia. Istotną cechą twórczości Grottger było zamiłowanie do przedstawień cyklicznych, artysta celował w realistycznym oddaniu szczegółów, idealizacji i upiększenia postaci ludzkiej (posągowy typ kobiety i pięknego sarmackiego bohatera). Pozostałe cechy to silny światłocień, teatralność gestów. Cykle kartonów poświęcone martyrologii polskiej były dziełami o dużej wymowie patriotycznej i zyskały popularność: Warszawa I Warszawa II), Polonia, Lithuania, Bór litewski, Wojna
Z kolei płótna malarskie artysty cechują: psychologizm portretowanych osób, delikatna gładka technika i świetlistość koloru, mistrzowskie oddanie szczegółów, uroda pejzażu i przedstawianych zwierząt. Przykładem twórczości portretowej mogą być: Portret dziewczynki Chłop z Barszczowi, Narzeczona z Wróblewie, Portret Ignacego Jakubowicza w konfederatce Tematykę powstańczą reprezentują: Przejście przez granicę, Pochód na Sybir, Pożar dworu pod Miechowem, Pożegnanie powstańca, Powitanie powstańca. Z kompozycji historycznych popularność zdobyła Ucieczka Henryka Walezego Matejko Jan polski malarz, najznakomitszy reprezentant polskiego malarstwa historycznego XIX w., wybitny portrecista i realizator polichromii ściennych. Jego głęboko patriotyczna, plastyczna wizja historii Polski pobudza wyobraźnię wielu pokoleń Polaków. Wykształcony w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych, ponadto w Monachium i Wiedniu, dyrektor SSP w Krakowie, doktor honoris causa UJ. Pierwsze duże sukcesy artystyczne były związane ze Stańczykiem oraz Kazaniem Skargi, obrazami wynikającymi z syntetycznego spojrzenia na historię ojczystą w miejsce dotychczasowych kompozycji ilustrujących sceny i wydarzenia. Podobna koncepcja towarzyszyła powstaniu płótna Rejtan w sejmie warszawskim, nietrafnie odczytywanego przez część odbiorców i będącego przyczyną pierwszego konfliktu malarza z niektórymi warstwami społeczeństwa. Ukończona na jubileusz zjednoczenia Polski i Litwy Unia Lubelska została wystawiona w Paryżu. (Okres Krytyczny) Z kolei Batory pod Pskowem stanowił kontynuację koncepcji syntezy dziejów poprzez ukazanie zgromadzenia postaci historycznych, do jakiego nigdy nie doszło. Poprzedzone studiami historycznymi, bronioznawczymi i kostiumologicznymi, a także pobytem na polu bitwy olbrzymie płótno Bitwa pod Grunwaldem dodawało otuchy narodowi w dobie utraty niepodległości. Dzieło to przyniosło artyście honorowe berło mistrzowskie "panowania w sztuce". Najbardziej twórczy okres kariery artystycznej Matejko zamknął Hołd Pruski. Malarz został pochowany na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie. Pozostałe prace: Zawieszenie dzwonu Zygmunta, Sobieski pod Wiedniem, Kościuszko pod Racławicami, Konstytucja 3 maja, cykl - Dzieje cywilizacji w Polsce, portrety: żony Matejki, A. Potockiego, S. Tarnowskiego, Autoportret, polichromia w kościele Mariackim w Krakowie, Poczet królów i książąt polskich IMPRESJONIZM: kierunek w malarstwie i rzeźbie zapoczątkowany w latach 60. XIX w. we Francji, którego celem było maksymalne zbliżenie do natury oraz subiektywne utrwalanie zjawisk jednostkowych. Manet Édouard francuski malarz i grafik. Utorował drogę impresjonistom i przełamał konwencjonalne tradycje sztuki akademickiej XIX w (Akademizm). Wykształcony w Paryżu. Przeciwnik eklektyzmu w malarstwie, śladami G. Courbeta hołdował zasadom współczesnego realizmu wzorując się na malarstwie weneckim i hiszpańskim. Zafascynowany drzeworytem japońskim operował wyraźnym konturem i ograniczał kompozycję do kilku planów. Zbliżył się do impresjonistów - rozjaśnił paletę, jednakże nie aprobował metody dywizjonistycznej. Pod koniec życia malował pastelami. Prace m.in.: Śniadanie na trawie, Olimpia - obrazy uznane za skandaliczne, odrzucone przez jury Oficjalnego Salonu i wystawione w Salonie Odrzuconych, Balkon, Chłopiec z piszczałką, Barka Moneta, Argenteuil (1874), Nana, Bar w Folies Bergére, Monet Claude malarz francuski, jeden z twórców i główny reprezentant impresjonizmu. Analizował współzależność światła i koloru, wprowadził zasadę dywizjonizmu i ograniczenie palety do barw widma słonecznego. Duże znaczenie miała podróż do Anglii. Założył pływające atelier na łodzi w celu lepszej obserwacji pejzaży znad Sekwany. Wystawił w atelier Nadara słynną Impresję - wschód słońca, od którego to obrazu pochodzi nazwa kierunku impresjonistycznego. Tworzył serie obrazów przedstawiające ten sam motyw w różnym oświetleniu, np.: Dworzec St-Lazare, Stogi, Katedra w Rouen, widoki Londynu, Wenecja, Nenufary. Jednocześnie zacierał kontury tworząc na wpół abstrakcyjne formy złożone z drobnych barwnych plam. Renoir Auguste francuski malarz i rzeźbiarz, jeden z najwybitniejszych przedstawicieli impresjonizmu. We wczesnym okresie swej twórczości malował głównie realistyczne sceny figuralne w ciemnej gamie barwnej, którą rozjaśnił i zróżnicował pod wpływem studiów plenerowych. Tematykę stanowiły martwe natury, portrety, pejzaże. Inspirowany malarstwem z Pompei oraz płótnami mistrzów quattrocenta i Rafaela, skoncentrował się bardziej na rysunku. Po tym klasycyzującym okresie, powrócił do światła i koloru, tym razem z przewagą ostrych czerwieni.Pod koniec życia podjął również próby rzeźbiarskie. Główne prace malarskie: Diana Łowczyni, Liza z parasolką, Bazille przy sztalugach, Sisley z żoną, Maki, Loża, Huśtawka, Śniadanie wioślarzy, Kąpiące się, Macierzyństwo, Oda do kwiatów, Gabriela z różą, Sąd Parysa Edgar Degas malarz i rzeźbiarz francuski. Urodził się w Paryżu. Pełna inwencji kompozycja, świetna kreska i umiejętność przedstawiania postaci w ruchu przyczyniły się do uznania go za jednego z największych malarzy końca XIX wieku. Początkowo malował historyczne i współczesne sceny rodzajowe, konie i sceny sportowe, w czym można zauważyć wpływy Maneta. Znany jest jednak szczególnie z obrazów przedstawiających tańczące kobiety. Degas bywa zaliczany do impresjonistów, jego prace ciążyły jednak często w kierunku realizmu i romantyzmu. Mieszkał u krewnych w Nowym Orleanie, skąd przywiózł do Francji jedyny obraz sprzedany za jego życia do muzeum (Giełda bawełniana w Nowym Orleanie). Gdy w latach 80. Degas zaczął mieć kłopoty z oczami, skłonił się ku rzeźbie i pastelom, jako że te techniki nie wymagały ostrego wzroku. Tancerki Sisley Alfred malarz francuski pochodzenia angielskiego. Urodzony w Paryżu, studiował w tamtejszej Szkole Sztuk Pięknych. Początkowo bliski stylowi barbizończyków był obok C. Moneta najbardziej konsekwentnym impresjonistą. Malował głównie pejzaże z okolic Paryża, odznaczające się delikatnym kolorytem, oddające przejrzystość powietrza, grę refleksów świetlnych na wodzie i śniegu. Niektóre prace: Widok Montmartre, Powódź w Port-Marly, Śnieg w Louveciennes, Kanał w Loing Pissarro Camille malarz francuski, jeden z czołowych przedstawicieli impresjonizmu, wybitny pejzażysta. Malował widoki Paryża i jego okolic nacechowane subtelnym kolorytem i przesycone światłem. Często ożywiał swe pejzaże postaciami przechodniów lub wieśniaków pracujących w polu. Uprawiał również litografię, pozostawił liczne rysunki. Prace m.in.: Czerwone dachy, Kobieta na polu, Dziewczyna z gałęzią, Zbierające jabłka Podkowiński Władysław polski malarz i rysownik. Wykształcony w warszawskiej Klasie Rysunkowej u W. Gersona oraz w Akademii w Petersburgu Początkowo ilustrował czasopisma Tygodnik Ilustrowany, Wędrowiec, Kłosy. W Paryżu, gdzie zetknął się z impresjonizmem i malarstwem C. Moneta i namalował pierwsze polskie obrazy impresjonistyczne: Latarnik Jesień które zostały odrzucone przez Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych (obydwa zaginęły).Jego Kobiety na bilardzie wraz z obrazami J. Pankiewicza wywołały dyskusje nad impresjonizmem w sztuce i zarzuty W. Gersona dotyczące subiektywizmu w odtwarzaniu natury.Zainaugurował nurt fantastyczno-symboliczny płótnami: Bajka, Krajobraz z Sobótki, Szał uniesień, Marsz żałobny Chopina, Dzwony Wyczółkowski Leon, malarz i grafik. Jeden z najwybitniejszych polskich artystów przełomu XIX i XX w. Kształcił się w Warszawskiej Klasie Rysunkowej, w Akademii Sztuk Pięknych w Monachium oraz w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych. Profesor tej ostatniej uczelni, współzałożyciel Towarzystwa Artystów Polskich Sztuka, profesor Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Wczesna twórczość Wyczółkowskiego to obrazy o charakterze realistycznym: sceny historyczne i rodzajowe, portrety, sceny salonowe, a także malowane podczas pobytu na Ukrainie plenerowe wizerunki rybaków i pracujących na roli chłopów. Zwłaszcza w tych ostatnich artysta podejmował problemy barwy i światła, co zbliżyło go do impresjonizmu. Przeżył krótki okres fascynacji symbolizmem, przechodząc następnie ku indywidualnie interpretowanemu koloryzmowi. Używając akwareli, pasteli i tuszu odtwarzał m.in. krajobrazy tatrzańskie, zabytki i pamiątki historyczne, kwiaty. Malował również portrety odznaczające się wnikliwą charakterystyką psychologiczną, m.in. św. Brata Alberta. Niektóre prace: Ujrzałem raz..., Rybacy, Gra w krykieta, Kopanie buraków, portrety L. Rydygiera z uczniami, J. Kasprowicza, J. Kossaka, cykle graficzne - Tatry, Teka huculska, Stara Warszawa. NEOIMPRESJONIZM: kierunek w malarstwie francuskim, zapoczątkowany ok. 1880 przez G. Seurata i dążący do zreformowania impresjonizmu poprzez zastąpienie lirycznej improwizacji ścisłą metodą budowania obrazu z wykorzystaniem naukowych zdobyczy optyki, analizy światła i koloru, fizjologii i psychologii widzenia. Seurat George, malarz francuski. Dążył do usystematyzowania zasad impresjonizmu i wypracowania obiektywnej metody twórczej, zgodnej z prawami optyki i fizjologią oka ludzkiego. Stosował w malarstwie technikę puentylizmu (nakładanie farby drobnymi punkcikami), zapoczątkował neoimpresjonizm. Tworzył kompozycje figuralne i pejzaże - oszczędne w kompozycji, utrzymane w jasnym, harmonijnym kolorycie.Niektóre prace: Kąpiel w Asnières, Niedzielne popołudnie na Grande Jatte, Modelki, Port w Gravelines, Cyrk Signac Paul, malarz francuski. Pozostawał początkowo pod silnym wpływem impresjonistów, potem współpracował z G. Seuratem w określaniu zasad neoimpresjonizmu. Osiadł w Saint-Tropez. Malował głównie pejzaże nadmorskie, utrzymane w chłodnym kolorycie, nakładając farbę drobnymi punkcikami. Niektóre prace: Port w Honfleur, Port Saint-Tropez, Widok zamku papieskiego w Awinionie, Port w Marsylii AWANGARDA: Munch Edvard, norweski malarz i grafik. Wykształcony w Oslo i w Paryżu, długo przebywał w Niemczech, Francji i Włoszech. W twórczości dominują pełne smutku i lęku przed chorobą oraz śmiercią symboliczno-ekspresyjne kompozycje figuralne. Poprzez zastosowanie silnego konturu, płynnej linii i płaskiej plamy formalnie hołdował zasadom secesji. Malował też portrety i projektował dekoracje teatralne. Prace pozostałe m.in.: Zazdrość, Krzyk, Strach, Czerwone wino, Taniec życia. Gogh Vincent van malarz holenderski, którego twórczość wywarła duży wpływ na malarstwo w. XX. Początkowo, zgodnie z artystyczną tradycją swego kraju dążył do wyrażenia walorów najprostszych przedstawianych przedmiotów poprzez bogactwo gry światła, jednocześnie nawiązywał do holenderskiego malarstwa rodzajowego XVII w. Wczesny okres stanowił próbę przejścia z realizmu do ekspresjonizmu. Osiadł w Paryżu, gdzie pod wpływem malarstwa impresjonistycznego oraz grafiki japońskiej rozjaśnił paletę i wzbogacił fakturę. Ostatecznie własny styl osiągnął podczas pobytu w Arles, jego cechy to intensywność barw z przewagą żółcieni, gruba warstwa farb kładziona metodą impasto a także deformacja. Nie dbał o subtelne impresjonistyczne efekty świetlne, pragnął w swych pejzażach i martwych naturach zatrzymać obecność słonecznego żaru. W pewnym sensie uprawiał kult słońca na sztalugach, czego najwymowniejszym przykładem są kolejne wersje Słoneczników. Dramatycznym motywem jego drogi życiowej była choroba psychiczna prowadząca do samookaleczeń i samobójstwa. Prace m.in.: Zjadacze kartofli, Rybak na brzegu, Zagajnik brzozowy, Chłopka w białym czepku, Gwiaździsta noc, Droga z cyprysem i gwiazdą, Kruki nad polem pszenicy, Autoportret z obandażowanym uchem Kirchner Ernst Ludwig niemiecki malarz i grafik, jeden z głównych przedstawicieli ekspresjonizmu niemieckiego, wykształcony w Monachium i Dreźnie. Współzałożyciel grupy Die Brücke. Tworzył pod wpływem sztuki P. Gauguina, V. van Gogha, P. Cézanne'a i sztuki murzyńskiej. Autor scen z życia wielkomiejskiego, portretów, pejzaży i malowideł monumentalnych.Cechy jego warsztatu to: płaszczyznowość, silny kontur, intensywna kolorystyka, ostre formy. Prace m.in.: Varieté, Trzy akty w lesie, Portret Alfreda Döblina. Z powodu depresji popełnił samobójstwo. Kokoschka Oskar austriacki malarz, grafik i poeta, jeden z czołowych przedstawicieli ekspresjonizmu, początkowo związany z Warsztatami Wiedeńskimi jako ilustrator, w Niemczech, związany z ugrupowaniem secesji berlińskiej - Der Blaue Reiter, Die Brücke, profesor Akademii Sztuk Pięknych w Dreźnie, emigrował z powodu poglądów antyfaszystowskich do Pragi, do Londynu, działał w Szwajcarii.Jego indywidualny styl cechuje dramatyzm ujęcia, żywy koloryt, bogata faktura. Tematykę prac Kokoschki stanowią portrety, pejzaże, kompozycje figuralne o zdecydowanie antywojennej i antyhitlerowskiej wymowie. Słynne prace to: Przyjaciele- obraz usunięty przez hitlerowców z galerii sztuki nowoczesnej w Berlinie, Panorama Salzburga, Portret artysty zdegenerowanego FOWIZM: kierunek ekspresyjnego koloryzmu w malarstwie francuskim początku XX w. Cechy formalne: czysta nasycona plama barwna, ostre, dysonansowe zestawienia kolorystyczne, płaska kompozycja, silnie uproszczony i graniczący z deformacją rysunek. Matisse: Portret z zieloną smugą KUBIZM: kierunek malarstwa nowoczesnego oraz rzeźby zainicjowany we Francji ok. 1906 przez P. Picassa i G. Braque'a, stanowiący przewrót w świadomości wizualnej XX w., zrywający z malarstwem tradycyjnym będącym sztuką naśladowania. Rozwinął się w 3 fazach:1) prekubistycznej odrzucenie perspektywy i przestrzeni atmosferycznej, geometryzacja, wydobycie struktury podziału przedmiotu, tłumienie koloru.2) analitycznej, rozbicie form przedmiotu, dekompozycja w celu osiągnięcia efektu profilów zachodzących na siebie, widzianych z kilku stron jednocześnie.3) syntetycznej, wprowadzenie collages, podkreślenie konstrukcji obrazu, a nie przedmiotu przedstawianego, przywrócenie koloru. Picasso Pablo, malarz, grafik, rzeźbiarz i ceramik hiszpański, jeden z najwybitniejszych twórców sztuki nowoczesnej i największa indywidualność w sztuce XX w. o wielkiej sile oddziaływania na kilka pokoleń artystów reprezentujących różne kierunki.Wykształcony w Barcelonie i w Madrycie. Działał w Paryżu. Początkowo malował pod wpływem symbolizmu i neoimpresjonizmu, np. Longchamp. W pełni indywidualną twórczość zainaugurował tzw. okresem błękitnym. Były to sceny figuralne o ekspresyjnej, wydłużonej stylizacji i wyrazistej wymowie społecznej, np.: Życie, Stary gitarzyst, Prasowaczka Okres różowy, bardziej delikatny i poetycki, z podobną tematyką figuralną. Faza prekubistyczna z nową koncepcją przestrzeni, geometryzacją bryły i rozluźnieniem jej struktury, np. Panny z Awinionu Na początku lat 20. pod wpływem podróży włoskich tworzył kompozycje o cechach klasycznych, np. Czytająca, Źródło, następnie zbliżył się do surrealizmu ekspresyjną deformacją i dynamizmem, np. Taniec, Kąpiące się kobiety Lata 30. przyniosły płaskie dekoracyjne kompozycje o linearnym konturze, np. Czerwony fotel, Kobieta przed lustrem . Podróż hiszpańska zaowocowała motywami z corridy, np. Minotauromachia. Namalował słynną kompozycję antywojenną Guernica. Po II wojnie światowej uprawiał nadal twórczość wielotematyczną: sceny mitologiczne, fantastyczne, pejzaże, kompozycje figuralne.
Od 1905 zajmował się rzeźbą, której najbardziej liczące się przykłady powstały po 1929. Były to ażurowe konstrukcje metalowe, rzeźby figuralne o cechach surrealistycznych oraz kompozycje z tzw. rzeczy gotowych, np.: Głowa, Człowiek z jagnięciem, Koza. Georges Braque - francuski malarz, grafik i rzeźbiarz, wraz z Pablem Picassem twórca kubizmu. Kształcił się na malarza pokojowego, jednak równolegle uczęszczał do École des Beaux Arts, a później do innych szkół artystycznych w Paryżu. Brał udział w I wojnie światowej, był ciężko ranny. Początkowo pod wpływem impresjonizmu, następnie fowizmu i sztuki Cézanne'a, we współpracy z Picassem stworzył teorię kubizmu i wprowadził ją do swojego malarstwa. Geoges Braque eliminował przestrzeń i rozkładał przedmiot, ukazując go na płaszczyźnie płótna równocześnie ze wszystkich stron, przez co zbliżał się do abstrakcji. Sławne dzieła: Skrzypce i dzban, Dziewczyna z mandoliną, Kąpiące się, Portugalczyk, Martwa Natura DADAIZM: kierunek w plastyce i literaturze zapoczątkowany w Zurychu przez emigrantów wojennych grupujących się wokół czasopisma Cabaret de Voltaire. Duschamp SURREALIZM: Dali Wielki masturbator, Madonna z Port Ligat, Wytrwałość pamięci, Twarz Mae West.