Socjologia rodziny / wyklad 2 / 21.10.2013

(wyklad 1: Modele rodziny, Cykle zycia malzenskiego, struktura rodziny, jakosc czlonkow rodziny, inni krewni, rodziny rozproszone, rodziny zaprzyjaznione)

Przestrzenne usytuowanie rodziny:

• Rodzina rozlaczona (migracja za praca nie za partnerem, funkcja eknomiczna za partnerem na emigracji, funkcja wychowawcza na partnerze ktory zostal, obecnie eurosieroty, dawniej rodziny marynarzy,

W przypadku migracji rodziny nastepuje odciecie od sieci wsparcia (rodzina, przyjaciele)

Sila wiezi instytucjonalnych (matka, ojciec, rodzenstwo) i psychicznych

Obiwiazek alimentacyjny

Opieka nad dziecmi, i starymi

Zapewnienie milosci i bezpieczenstwa

Cecha srodkowego dziecka - brak umocowania w rodzinie, trudnosc ze znalezieniem swojego miejscami czesta chec zwrocenia na siebie uwagi (od lobuzowania do najlepszego ucznia)

Rozdzial dobr i wladzy silnie zwiazany z autorytetem.

Rozklad milosci w rodzinie:

• Rozklad biologiczny tak jak ida geny

• Czestotliwosci kontaktu

• Podobienstw

• Sytuacja zyciowa rodzica (w przypadku rozpadu rodziny milosc czesto jest kierowana do dziecka) matka-syn: w przypadku rozwodu bardzo silne przeniesieniu uczuc na syna. Socjologia rodziny identyfikuje specyfike relacji matka-syn, pozostale relacje rodzicow do corek nie maja silnego rozpoznania.

Alternatyne modele rodziny:

• Zwiazki monoparentalne. Jeden rodzic plus dziecko/dzieci

• Kohabitacja/konkubinat

• kohabitacja LAT (living apart together)/zwiazek weekendowy deklaruja zwiazek, mieszkaja osobno, spedzaja wolny czas razem. Uznaje sie taka relacja nie ma pelnej lojalnosci ktora wychodzi przy klopotach zdrowotnych i klopotach z praca. Karnawalizacja zycia. Ekonomia zycia ma duzy wplyw na taki model zwiazkow.

• Zwiazki na odleglosc - kontakt wirtualny.

• Malzenstwa bez dzieci, DINK's zalozenie ze najpierw miec na kase, dopiero pozniej dziecko.

• Rodziny zastepcze/rodziny adopcyjne

• Zwiazki homoseksualne (zwiazki ukryte)

• Singiel* produkt wspolczesnosci, "podstawowa komorka spleczna" Comte, aseksualnosc,

(Nowe modele rodziny sa silnie zwiazane z stylem pracy w korporacjach ?bełkot?)

Wysoka dzietnosc - kolejny robotnik (historyczny model)

Dziecko staje sie wartoscia (zmiana pstrzegania dziecka XXw

Centralna pozycja dziecka w rodzinie, zmiana z zywiciela ktory byl hstorycznie w centrum

Wydluzenie gniazdowania dzieci

Czynniki wyboru partnera

• Bliskosc przestrzenna, siec rodziny, powinowatych, znajomi

• Bliskosc wirtualna

• Wyobeazenie o idealnym partnerze. Na obrazie naszych rodzicow, kulturowo kreowane przez masze srodowiska, popkultura

• Cechy osobowosci. homogamia podobienstwo osobowosciowe/ heterogamia

• Podnieniesienie miejsca w strukturze spolecznej

______________________________________________________________________

Socjologia rodziny / wyklad 3? / 28.10.2013

Perspektywy badacze w socjologii rodziny

Zmiany w rodzinie:

Od rodziny kolektywnej do rodziny indywidualnej, nastepuje zwiekszenie intymnosci, wiaze sie to ze sposobem mieszkania i zmianami emocjonalnymi zwiazanymi z zakladaniem rodziny. Nastapilo odejscie od kojarzenia malzonkow pod wzgledem ekonomicznym, naturalnym nastepstwem byla rowniez chec zachowania ciaglosci majatku (dawniej wiazalo sie to z bliskim pokrewienstwem malzonkow).

Nastapilo pewne przewartosciowanie i rodzina (prokreacja) przestala pelnic funkcje spoleczna a jest zakladana z indywidualnych potrzeb (ilosc a jakosc spleczenstwa).

Rodzina jako:

• Komorka sopleczna

• Przekaznik pokoleniowy

• Grupa pierwotna

• Uniwersalna instytucja sopleczna

Perspektywy badawcze rodziny:

• Proces demograficzny

• Proces rodowy (zachowanie tradycji)

• Model reprodukcji

• Gospodarstwo domowe

• Jednostka polityczna - wizerunek, relacje, negocjacje, podejmowanie decyzji,

Malzenstwo-dar - malzenstwo z posagiem, kobieta jest darem dla mezczyzny

Lewirat - poslubienie wdowy przez brata zmarlego

Sorrorat - branie kolejnej siostry po smierci zony

Kryteria podzialu rodziny:

• Wielkosc

• Rodzaj malzenstwa

• Pokrewienstwo

• Stosunki wladzy

Funkcje rodziny:

• Regulacja zachowan seksualnych

• Prokreacja

• Funkcja wychowawcza

• Opiekuncza

• Ochrona i wsparcie emocjonalne

• Usytuowanie w spoleczenstwie

• Integracyjno kontrolna

• Rekreacyjno towarzyska

Atomizacja rodziny

Izolacja rodziny

Przyszlosc rodziny:

• Kohabitacja/konkubinat

• Malzenstwo dwustopniowe - malzenstwo dwustopniowe -> malzenstwo rodzinne; wydluzenie cykli rodzinych, podzial milosci, niedostatek milosci

• Kolko przyjacielskie

• Kultura singli

• Rodziny niepelne

• Rodzina ukladanka/patchwork family; model wielorodzinny, rodziny w drugim, trzecim malzenstwie

• Rodzina homoseksualna

• Rodzina zastepcza

• Rodzina przybrana

Tworzenie rodziny a teoria racjonalnego wyboru:

• Czy zakladac rodzine?

• Czy miec dzieci? Liczba dzieci?

• Moment urodzenia dziecka? Odstep czasowy?

• Ilosc i jakosc dzieci

______________________________________________________________________

Socjologia rodziny / Wyklad 4 / 4.11.2013

Przemoc w rodzinie

Elementy skladajace sie na definicje przemocy:

• Dzialanie intencjonalne

• Dzialanie swiadome (czynnosc powtarzalna)

• Istnieje przewaga sil (psychiczny jak i fizyczny)

• Dokonanie bezprawnych czynow

• Narzucenie wladzy

• Wywoluje ciepienie i szkody

• Wykracza poza spoleczne normy

• Godzenie w osobista wolnosc

• Cyklicznosc

• Przybiera na sile

Atrakcyjna strona przemocy polega na szybkim osiaganiu celu.

Zespol Mauthausen'a (baron Mauthausen) - nadopiekunczosc zwiazana z agresja

Zespol stresu pourazowego

Przemoc goraca vs. Przemoc chlodna

Cykle przemoc. Czesto kolo przemocy.

1. Faza naratajacego napiecia

Agresor: prowokuje klotnie, sprawia wrazenienie panujacego nad soba, ciagle poirytowany

Ofiara: ulegania, uspokajanie, unikanie, narastanie leku, wiaze sie to z bolami glowy i zoladka, brak energii do zycia, niespokojnosc.

Podczas tej fazy w rodzinie dziecko moze rowniez przejmowac zachowania ofiary, nawet jesli nie wobec niej jest kierowana agresja

2. Faza gwaltownej przemocy

A: eksplozja pod wplywem drobiazgu, wpada w szal

O: bezradnosc, szok, wstyd. Jesli faza 1. trwa bardzo dlugo ofiara moze sama sprowokowac wybuch agresji bo faza wyczekiwania jest nieznosna i chce dostac to co nieuniknione

3. Faza miesiaca miodowego

A: czesto zdaje sobie sprawe ze poszedl za daleko, okazuje skruche, obiecuje ze sie nie powtorzy, staje sie takim jakim ofiara chce go widziec (calkowita dezorientacja i nadzieja na zmiane), dba o ofiare.

O: dezorientacja, nadzieja na poprawe, tlumaczenie ze wszedzie to sie zgadza

4. Faza narastajacej przemocy (-> faza 1.)

A: Nastepuje narastanie jesli nie bedzie interwencji z zewnatrz

O: pomimo narastania pozostaje w zwiazku, obawiaja sie interwencji obawiajac sie rozstania, niemoznosc ustalenia co jest dozwolone co nie, brak asertywnosci wobec partnera, bezsilnosc wobec przemocy fizycznej (roznica sily), strach przed dzialaniem, brak konsekwencji, wstyd, nieswiadomosc prawa i srodkow do obrony, strach przed samotnoscia, poczucie bezsilnosci, uzaleznienie ekonomiczne, obwinianie siebie, nieuzasadniona nadzieja na zmiane,

______________________________________________________________________

Wyklad 5 / socjologia rodziny / 25.11.2013

Przemoc w rodzinie cd.

Cztery modele dzialania ofiary:

Pulapka psychologiczna - za duzo sie zainwestowalo zeby przestac, obawa przed utrata; pojawia sie jeszcze wieksza inwestycja w taka relacje i nadzieja ze w koncu to sie zwroci

Pulapka sytuacyjna - zyski ekonomiczne pozostania sa wyzsze niz odejcia; odnosi sie to do pozycji splecznej, ekonomicznej; czesto ofiara ma w tym modelu zanizona samoocene i obawia sie ze sama sobie nie poradzi; z zewnatrz moze to wygladac na wygodnictwo; czesto dotczy to osob starszych;

Pulapka leku - lek przed nieznanym, strach przed samotnoscia, obawa przed zmiana; czesto ofiary z depresja i nerwicami;

Model wyuczonej bezradnosci - kiedy ofiary przez dlugi okres zostaja poddane trudnym warunkom, probowali sie z nich wyrwac ale im sie nie udalo, takie ofiary rezygnuja i nawet kiedy pojawi sie mozliwosc uwolnienia sie od opresora, takie ofiary nie potrafia z niej skorzystac.

Syndrom kobiety maltretowanej:

• Unikanie tematu przemocy

• Brak zainteresowania swiatem i rozwojem

• Minimalizacja - nic sie nie chce, nic nie potrzebuje

• Odtwarzanie sytuacji kryzysowych - wybuchy placzu, smiechu nieadekwatne do tematu rozmowy

Inne aspekty przemocy pojawiajace sie u ofiar:

Syndrom Sztokholmski moze sie pojawiac w przypadku przemocy w rodzinie (pewne jego aspekty).

Pojawia sie lek przed sukcesem, czesto ofiara przemocy nie moze wykonac pierwszego kroku do wyrwania sie z przemocy, pomimo ze jest to dla nie osiagalne.

Zespol stresu pourazowego pojaiwa sie w sytuacjach stresowych, przypominajacych chwile zagrozenia, nastepuje wycofanie.

Nadmierne pobudzenie fizjologiczne pojawia sie u ofiar przemocy, pojawia sie aktywnosc zastepcza w pracyktora wykonuje sie bardzo intensywnie.

______________________________________________________________________

Przemoc wobec dziecka.

Uszczerbek na zdrowiu fizycznym i psychicznym dziecka przed 18 rokiem, spowodowany w sposob nieprzypadkowy. Do tego zalicza sie rowniez zaniedbanie w prawidlowym rozwoju psychicznym i fizycznym.

W przpadku praemocy wobec dziecka, dziecko w przyszlym zyciu moze identyfikowac sie z ofiara lub agresorem. Objawia sie to ze w doroslym zyciu, lub wobec rowiesnikow, osoba bedzie przenosila zachowania jakich doswiadczyla w dziecinstwie. W przypadku agresora, taka osoba moze rozwiazywac problemy w sposob silowy. W przypadku ofiary moze byc przez cale zycie bierna.

Ofiara przemocy jest dziecko ktore jedynie bylo swiadkiem przemocy. Wtedy w pelni uprawnione jest mowienie o przemocy wobec dziecka chociaz nie ono bylo ofiara agresora. Cykle przemocy odbijaja sie w aktywnosci dziecka. Bycie swiadkiem przemocym jest juz silnym urazem.

Objawami zaniedbania moze byc zahamowany rozwoj intelektualny, psychiczny, fizyczny. Pojawia sie brak ekspresji emocjonalnej, biernosc, apatia, choroba sieroca(), podatnosc/ucieczka w choroby, depresja dziecieca (). Dorosli podswiadomie szukaja pomocy w takich przypadkach, u dziecka jest duzo trudniej bo dziecko nie szuka rozwiazania problemu.

Konsekwencjami przemocy sa:

• brak reakcji na bol,

• oczekiwanie kary,

• blizenie wrazliwosci na cierpienie innych,

• zadawanie cierpienia innym i zwierzetom,

• agresja przenoszona na przedmioty,

• nadpobudliwosc,

• obrazenia fizyczne,

• wycofanie w swiat marzen,

• opowiadanie historii nieprawdziwych czeste klamstwo,

• zaburzenia mowy,

• moczenie sie,

• czeste klamstwa,

• zaburzenia mowy,

• zaburzenia snu,

• zaburzenia laknienia,

• wstyd,

Przemoc seksualna wobec dzieci sluzy zaspokojeniu potrzeb seksualnych osoby doroslej. W rodzinie czescie padaja ofiarami dziewczynki, ale wykorzystuja kobiety i mezczyzni. Moze to byc zmuszanie dziecka do aktywnosci seksualnej ale tez zmuszanie do patrzenia na czynnosci innych osob, lub obnazanie sie przed dzieckiem.

Dzieci za szyba - male angazowanie sie w relacje spleczne, czesta ucieczka w internet i budowanie nowej tozsamosci

(Hikikomori)

Zrodla przemocy:

• Dziecie niechciane - dziecko pojawia sie w sytuacji rodziny/matki kiedy dziecko staje sie duzym obciazeniem lub przeszkoda do realizacji wlasnych celow zyciowych w ktorych dziecko sie nie miesci

• Dzieci niespelniajace oczekiwan rodzicow - stawianie zadan przed dzieckiem ktorych nie udalo sie osiagnac rodzicom

• Dzieci chorobliwe, nieradki, nadpobudliwe, sprawiajace problemy w szkole

• Choroby i uzaleznienia rodzicow

• Problemy ekonomiczne

• Rodzice w izolacji splecznej - skupienie na sobie i na swoich problemach, brak mozliwosci prownania z inymi rodzinami

• Kulturowe wzorce wychowania

• Doswiadczenia przemocy w dziecinstwie

• Dzieci z roznych zwiazkow - inne wzory rodazicielstwa, rozne wymagania, problem z zastepowaniem rol rodzicow

• Brak kontroli zachowan rodzicow

______________________________________________________________________

Wyklad 6 / Socjologia rodziny / 2.12.2013

Przemoc cd. 3

Zrodla przemocy mozna szukac w koncepcji psycholgicznej ktora koncentruje sie na indywidualnych cechach agresora, koncepcji socjologicznej ktora zwraca uwage na otoczenie spoleczne w ktorym obraca sie rodzina. Istnieje rowniez trzecia, spoleczno-syuacyjna.

______________________________________________________________________

13.01.2014 / wykład 7 / Socjologia rodziny

Rozwody

Obecnie twierdzi sie ze w Polsce rozpada sie co 3 zwiazek (kilka lat temu co 1/4), we Francji polowa. 81% polakow postrzega rozwody jako bardzo wazny problem spoleczny. Zawsze rozwod powoduje oslabienie ekonomiczne jednej ze stron. Zazwyczaj kobieta ktora bierzeze soba dzieci.

Lek przed wejsciem w nowy zwiazek (ucieczka przed relacja) - nowy obszar badan dla socjologii rodziny. Uciekinierki (zazwyczaj kobiety).

Skutki socjalizacyjne dla dzieci z rozbitych rodzin moga byc bardzo powazne. TRUIZM DO KROĆSET!

Konsekwencje rozwodow ze wzgledu na demografie (analizujemy z poziomu populacji, takie przedmiotowe ujecie malzenstwa) , psychologie (liczenie kosztow rozwodow), seksuologie (jak sex wplywa na jakosc rodziny). Dopiero spojrzenie z wielu perspektyw daje dokladny obraz jakie sa przyczyny i skutki rozwodow.

Czynniki wplywajace na stabilnosc zwiazkow

• Status socjoeknomiczny (stale dochody, nawet niskie, stabilizuja malzenstwo; im wyzsze koszty rozstania tym mniejsza chec do rozwodow; wyzsze wyksztalcenie wplywa na trwalosc, wieksza wiedza psychologiczna, umiejetnosc negocjowania, autorefleksja, liczenie zyskow i strat; praca zarobkowa kobiety wplywa destabilizujaco na rodzine, wyzsze przwdopodobienstwo opuszczenia niesatysfakcjonujacego zwiazku)

• Im pozniej zawarte malzenistwo tym trwalsze (malzenstwa nastoletnie rozpadaja sie dwa razy czesciej niz zawierane po 20 roku zycia, wchodzi w to nacisk ze strony rodziny, klopoty ekonomiczne, czesto mieszkaja osobno, brak edukacji seksualnej, przygotowania do ojcowstwa i maciezynstwa, swiadomosc szansy zawarcia powtornego zwiazku - niekoniecznie wiaze sie z ponowna prokreacja, przyjscie dziecka na swiat obniza poziom zycia srednio o 20%)

• Im wiecej dzieci tym mniej rozwodow (urodzenia przedmalzenskie zwiekszaja prawdopodobienstwo rozwodow, ciaza przedmalzenska czesto powoduje brak czasu na ustabilizowania zwiazku co rowniez wplywa na stabilnosc zwiazku, dzieci w wieku przedszkonlnym zwiekszaja stabilnosc zwiazku, dzieci za duza bariera dla rozwodow)

• Pochodzenie (dziedziczenie modelu rodziny, dziedziczenie modelow rozwiazywania knfliktow, samospelniajace sie proroctwo, dziecko z rodziny rozwodnikow ma wiekszy problem w osiagnieciu wyzszej pozycji spolecznej we wlasnym zwiazku)

Separacja - krytyka: przedluza to moment cierpienia w zwiazku bo wiekszosz zwiazkow i tak sie rozpada; teoretycznie jest to czas na wyciszenie konfliktow,

Socjologia rodziny. Dr Jadwiga Mazur. Instytut Socjologii UP. Semestr zimowy 2013/2014.

M.K.

1

---