Psychologia społeczna zajmuje się:

-analizą zachowań ludzi w sytuacjach społecznych

-procesami społecznymi które aktywizują sytuacje

-analizą wpływania obecności innych ludzi na nasze procesy psychiczne

Sytuacje społeczne

- bezpośredni kontakt z 2, 3 osobami

- zbiorowość (przebywanie razem, wspólny cel, nie znają się bezpośrednio)

- organizacja ( nie znają się, wspólne reguły, zasady, cele)

- społeczności lokalne ( więź łączności, wspólne problemy, wspólne zamieszkanie)

- społeczeństwo (teren, miejsca, tradycja, kultura)

Przedmiot zainteresowania:

Diada - wpływy, oddziaływanie

- zamierzony ( matka na dziecko, reklama)

- intencjonalne

- niezamierzony, nieintencjonalny - obecność fizyczna, obserwacja wywołuje gesty, świadomość, ze może nas ktoś zobaczyć

Mała grupa społeczna - rodzina, paczka, wpływy

- jakość celu (komitet a ludzie na przystanku) cele są trwałe w zbiorowościach.

-interakcja, kontakty (w grupie ludzie nie są sobie równi, różne pozycje, w zbiorowości odwrotnie)

-cel grupy elementem więzi

- normy (przestrzeganie, np. wygląd - identyfikacja; form relacji - gesty, sposób porozumiewania się- szyfr, wartości

Struktura grupy:

Wymiar 1 - emocje (lubić, nie lubić, pierwsze wrażenie, utrwalenie pierwszego wrażenia, ewentualnie korekta)

Wymiar 2 - władza (podporządkowanie się, dominacja, poczucie więzi grupowej, lider)

Wymiar 3 - poinformowalność (gorzej, lepiej poinformowani)

Rozpoznanie: socjometria, zadania, plotki

POZNAWANIE LUDZI

Źródła wiedzy o człowieku:

- obserwacja

- wiedza (filozofia człowieka, stereotypy, język)

-przekaz pośredni (od innych, wiadomości)

Człowiek jako obiekt poznania:

Etap 1: Człowiek obiektem percepcji - odbieranie cech człowieka; wybiórcza percepcja

Etap 2: Utrwalanie pierwszego wrażenia, przypisywanie wniosków, znaczeń

Etap 3: wnioskowanie o innych cechach, które są niezauważalne np. ładne oczy- może być miły

Etap 4: tworzenie opinii na podstawie zaobserwowanych cech

Etap 1: Percepcja; selekcja informacji o ludziach

-rozpoznawanie cech wyrazistych: emocje, kontrast (różnice), cechy indywidualne ( zainteresowania) potrzeby (np. uznania)

- różnica między odbieraniem rzeczy a człowieka intencje i zamiary podmiotowość (nieprzewidywalność)

Etap 2: Nadawanie znaczenia danym obserwacyjnym

Tworzenie szybko wiedzy w charakterze stereotypów, schematyczność

- ludzie nie lubią „myśleć” dlatego sięgają po schematy np. rude - wredne

generalizacja metaforyczna - wygląd zewnętrzny świadczy o cechach wewnętrznych

- atrakcyjność na plus - cechy psychiczne na plus

- syndrom świecenia blaskiem odbitym; ludzie znajdujący się w pobliżu osoby atrakcyjnej, uważają, że ich sama atrakcyjność wzrasta

Etap 3: Wnioskowanie o przyczynach zachowania się ludzi

Teoria atrybucji - ustalanie przyczyn zachowań

1.Ustalenie dlaczego ludzie zachowują się tak, a nie inaczej

2.szukanie, przypuszczenia, formułowanie

3.zbieranie danych

4.zestawienie danych z przypuszczeniami

5.odpowiedź na pytanie,

Tendencyjność do zbierania danych tak, by zgadzały się z naszymi przypuszczeniami

Fundamentalny błąd atrybucji - tendencyjność do przypisywania, przeceniania znaczenia

czynników indywidualnych, indywidualnych nie do czynników sytuacyjnych; przypisywanie cech jednostce, jednostce nie sytuacji

Spostrzeganie przyczyn i sukcesów porażek -

SUKCES - pomija zewnętrzne; wyolbrzymia stałe - wzmacnianie własnej wartości

Wewnętrzne stałe - zainteresowania, zdolności, inteligencja

Wewnętrzne zmienne - nastrój, emocje, samopoczucie

Egocentryzm atrybucyjny

PORAŻKA - pomija wewnętrzne, wyolbrzymia zmienne

Zewnętrzne stałe - trudności, zadania, wymagania

Zewnętrzne zmienne - los, przypadek, ludzie

Faworyzacja subiektywna

- porównywanie z innymi

- ocena własna jest wyższa niż przeciętne cechy ludzi

- dotyczą społecznych aspektów, aspektów nie cech indywidualnych

- porównywanie z przeciętnym innym, a nie z konkretną osobą

Funkcje: ochrona własnych wartości, poczucie, że jest się lepszym na tle przeciętności.

Prywatne teorie osobowości- cechy które nadajemy innym ludziom są ze sobą powiązane;

Sieć powiązań pomiędzy cechami np. inteligentny- bystry

Funkcje: stwierdzenie jednej cechy aktywizuje inne związane z nią

cechy ważne- cechy centralne

cechy mniej ważne- cechy peryferyjne

Ludzie bronią swoich teorii osobowości bo:

- uważają, że są trafne,

- są jedynie wyjątki od reguły

- modyfikacja cech, interpretacja, wieloznaczność

- aktywne działanie na rzecz, by potwierdzić własne teorie

Zjawisko samospełniającej się przepowiedni - (Merton) Moje założenie na innych ludzi wpływa a gesty i mimikę co powoduje podobną reakcję odbiorcy i potwierdzenie moich oczekiwań wstępnych. Np. wiara wychowawcy, ze dziecko jej mniej zdolne, ono samo zaczyna w to wierzyć.

Etap X: Powstawanie ogólnej opinii o ludziach

-kierowanie się emocjami,

-dążenie by ocena była nieprzychylna, powiększanie wad

-dążenie do pomniejszania wad, powiększanie zalet

- podważanie wiarygodności zdań

Efekt Halo (aureoli) - kogoś lubimy - dążenie do pozytywnej oceny

Efekt Diabelski - kogoś nie lubimy - dążenie do oceny negatywnej

Ludzie cenią cechy moralne niż zdolnościowe

Skłonność przypisywania pozytywnych cech przy pierwszych kontaktach

Wpływ drobnych rys poznanych w dalszych kontaktach wywierają silny wpływ na zmianę opinii

Model sumatywny

Sumowanie wad i zalet wg tego co bardziej cenimy - powstanie opinii wg przewagi zalet/wad

Model alternatywny- uśredniania

Sumowanie i dzielenie przez liczbę wad/zalet; opinia zależy od wysokości średniej

Porozumiewanie się:

Kryteria skutecznego porozumiewania się:

- Treści, które przekazuje nadawca, powinny być zrekonstruowane przez odbiorcę

-Dokładność: odbiorca powinien TRAFNIE odczytać komunikat nadawcy

Szumy- czynniki zakłócające odbiór. Mogą być zewnętrzne Np. hałas, rozmowy innych, oraz wewnętrzne nie jesteśmy zainteresowani, myślami jesteśmy gdzie indziej, niższy stan aktywności

Intencje skłaniające od porozumiewania się:

- Chęć zaspokojenia potrzeb emocjonalnych (sympatii, więzi) i prospołecznych (uznania, prestiżu, szacunku)

- Związane ze stanem aktualnym Np. chęć odreagowania, podzielenia się z kimś swoimi odczuciami, doświadczeniami

- Akceptacja, człowiek oczekuje wsparcia w danej chwili

Chęć podzielenia się swoimi poglądami, myślami, opiniami

- Potrzeba otrzymania informacji od innych

Problemy związane z rozpoznaniem intencji przekazu:

- Ludzie ukrywają swoje prawdziwe zamiary, nie mówią o swoich odczuciach, odbiorca musi się ich domyślić i często robi to błędnie

- Często sami nie zdajemy sobie sprawy z intencji, jakie nami kierują

- Intencje są złożone i nie podejmujemy wysiłku, aby je rozszyfrować

- Czasami sami nie akceptujemy swoich intencji, ich uwewnętrznienie mogłoby być dla nas niekorzystne. Rodzaj gry:, jeśli powiem o prawdziwych intencjach ->przegram!

- Niektóre intencje nie są zgodne z rolą, jaką pełnimy czy obrazem nas samych

- Problem z przełożeniem tego, co czuje, myślę

- Wieloznaczność terminów

- Podteksty słów, czy terminów, ich drugie dno

- Przekazy paradoksalne, człowiek nie wie jak go rozszyfrować

- Niezgodność między komunikatem werbalnym i niewerbalnym

Komunikat niewerbalny: element w porozumiewaniu się: mimika, gestykulacja, postawa ciała, wygląd fizyczny, elementy związek z dystansem między ludźmi Np. dotyk, ciepło głosu, zapach, ubiór, przedmioty, jakimi się posługujemy

Funkcje komunikatu niewerbalnego:

- Może uzupełniać lub zastępować kom. Werbalny

- Jest głównym źródłem informacji o przeżyciach drugiej osoby

- Pozwalają w ocenie szczerości,wiarygodności

- Jest metodą wywierania na kimś wrażenia,

- Mówi nam czy nasza informacja dotarła do drugiej osoby

- Jest informacją o relacjach między poszczególnymi jednostkami

4 wskaźniki intymności:

1. Dystans w rozmowie, 2. Podtrzymywanie kontaktu wzrokowego, 3. Liczba uśmiechów, 4. Poufność tematyki rozmowy

Trudności w porozumiewaniu się werbalnym:

- Ludzie są słabymi obserwatorami i słabo odbierają owe komunikaty

- Problem z przekazem klarownych informacji

- Brak odpowiednich umiejętności odbioru

Warunki skutecznego porozumiewania się:

- Znajomość reguł dobrego porozumiewania się, (kiedy wypada mówić, kiedy nie, są to niepisane kodeksy nabywane w procesie socjalizacji)

- Wiedza, co powiedzieć i komu (poziomy poufności informacji)

- Wiedza, jakiego języka należy użyć, w jakiej sytuacji

- Co wypada powiedzieć a co nie?

- Reguły prowadzenia rozmowy (reguły konserwatoryjne), reguły te i konwencje są określone społecznie, zmieniają się one jednak należy je znać

- Dobre funkcjonowanie w roli nadawcy - efekt pierwszeństwa (najlepiej zapamiętujemy to, co jest na początku i końcu, niektóre kwestie należy powtórzyć w celu utrwalenia ich)

- Dobre funkcjonowanie w roli odbiorcy (nastawienie psychiczne na odbiór) 23 podstawowe umiejętności to słuchanie bierne (za pomocą komunikatów niewerbalnych sygnalizujemy nadawcy, że słuchamy) i słuchanie czynne (parafrazowanie własnymi słowami, czyli mówimy, co usłyszeliśmy, streszczamy, oraz odzwierciedlenie emocji i uczuć: staramy się wczuć w sytuację nadawcy)

Wiarygodna postawa nadawcy

- Czynniki merytoryczne: musimy ocenić czy osoba jest wiarygodnym źródłem informacji, sprawdzić ich wiarygodność w innych źródłach, wziąć pod uwagę przeszłość, tzn. czy dana osoba kiedyś nas już okłamała

- Czynniki niemerytoryczne: nie mają związku z treścią, lecz wpływają na wiarygodność Np. prezencja nadawcy, wzbudzanie sympatii, (w jaki sposób oszuści odnoszą sukcesy)

Umiejętności związane z odbiorem informacji:

Asertywność w porozumiewaniu się z innymi: sposób otwarty, stanowczy, bezpośrednio wyrażać swoje emocje, myśli i uczucia, mówienie o tym, z czym się nie zgadzam, stanowczość, mówienie o tym, co nam się podoba, drugiej osobie dajemy prawo wyrażania siebie - wzajemność

Konformizm (uległość) - określenia konformizmu nie są precyzyjne i definicje są różne: zmiana w zachowaniu na skutek rzeczywistego lub wyimaginowanego wpływu innych ludzi.

Wg. E.Mason'a zjawisko konformizmu występuje wtedy kiedy mamy do czynienia ze zmianą zachowania (np. wiemy że nie zrobilibyśmy czegoś a jednak podporządkowujemy się zasadom) oraz zmianą poglądu (trwałe zmiany przekonań) pod wpływem rzeczywistego oddziaływania. W ogólnym znaczeniu konformizm nie dotyczy tylko rzeczywistego oddziaływania ale może również nastąpić jeśli wyobrazimy sobie reakcję innych ludzi.

Pozytywne aspekty konformizmu:

-Wsparcie, akceptacja, poczucie wspólnoty, bezpieczeństwo, zaspokojenie wielu potrzeb psychologicznych i emocjonalnych, uznania i szacunku, identyfikacja z innymi daje poczucie, że nie są sami.

-W sensie społecznym konformizm ma znaczenie, gdyż ludźmi podporządkowanymi normom ogólnym łatwiej jest prowadzić, sterować jako społeczeństwem.

Negatywne aspekty konformizmu:

-W sytuacji kiedy ktoś komuś ulega ogranicza to szanse wyrażania siebie, swojej indywidualności, niepowtarzalności.

-Normy i oczekiwania skłaniają często co nie jest zgodne z naszymi przekonaniami.

-Konflikt: człowiek chce być akceptowany ale nie chce być pionkiem.

-Prowadzi do konfliktu między swoimi przekonaniami a grupy

Czynniki sytuacyjne warunkujące uległość wobec norm grupowych:

- Liczebność grupy (silniejszy maja grupy małe 3-5os.)

- Zgodność osób (czy są tego samego zdania)

- Układ osobowy grupy: kompetencje osobiste, czy są osoby znaczące, czy mamy sympatię i poważanie, podobieństwo postrzegania do naszego;

- Czy sytuacja jest znana dla nas (naśladujemy innych)

- Czym się interesuje, zajmuje grupa.

Czynniki indywidualne warunkujące uległość wobec norm grupowych:

- Wykształcenie: im większe wykszt. tym mniejszy konformizm gdyż jest się bardziej pewnym swoich poglądów

- Płeć: kobiety silniej ulegają niż mężczyźni, ale te różnice są niewielkie

- Czynniki osobowościowe:

- poczucie kompetencji w danej dziedzinie,

- poziom samooceny- konkretna (jak ocenia swoje możliwości); dot.funkcjonowania w rolach społ.; globalna ocena samego siebie jako człowieka (czy jest wartościowa jednostką)

- lęk społeczny- nieśmiałość; obawa przed ocena innych

Przyczyny uległości w stosunku do ludzi:

- Bilans nagród i kar (kalkulują co im się bardziej opłaca)

- Identyfikacja (chcą być podobni do innych, robić to co inni, a z niektórymi nawet się utożsamiają)

- Ludzie chcą mieć rację, szukają potwierdzenia swoich przekonań, to wzmacnia poczucie ich wartości

- ponieważ inni ludzie są dla nas użytecznym źródłem informacji (informacyjny wpływ społeczny),

- z powodu nacisków na podporządkowywanie się normom (normatywny wpływ społeczny)

- dlatego, że posiadamy zinternalizowane normy społeczne i bezrefleksyjnie im się podporządkowujemy.

Powody oddziaływania na innych:

1.egocentryczne - inni są nam potrzebni aby zaspokoić nasze potrzeby emocjonalne, szacunku, prestiżu

2.społeczne - chcą pomóc innym ludziom, grupom - cele prospołeczne; cele pseudoprospołeczne - realizuje własne cele, a deklaruje, że robi to dla innych

Wpływ jawny

Techniki oddziaływania jawnego:

- Nagradzanie i karanie (warunki skuteczności):

- Perswazja (czynniki warunkujące jej skuteczność - wiarygodność nadawcy, sposobu przekazu):

- Modelowanie

- Przymus

- Odwoływanie do norm i zasad

Wpływ ukryty (manipulacyjny)

Powody posługiwania się nim:

Sposoby oddziaływania odwołujące się do (przykłady):

Bezrefleksyjności:

Bezrefleksyjny konformizm - posłuszne zinternalizowanie norm społecznych, bez zastanowienia się nad ich działaniem. Czasami normy są tak zakorzenione, że zostają zinternalizowane i uznane za poprawne sposoby zachowania. W konsekwencji ludzie są posłuszni tym normom nawet wtedy, gdy nikt nie wywiera na nich żadnej presji, zinternalizujemy je bezrefleksyjnie, bez zastanawiania się nad tym, co robimy i dlaczego. Działamy tak, jak działa automatyczny pilot np.

-Nauczyliśmy się nosić skarpetki w tym samym kolorze

-witać się z większością ludzi podaniem ręki, a nie poklepywaniem ich po głowie.

-Nauczyliśmy się, że konik polny to wstrętny owad, a nie przysmak. Jednak ludzie wyrastający w innych społeczeństwach internalizują inne normy. Na przykład w Japonii pieczone koniki polne są wielkim przysmakiem!

- norma wzajemności, która stwierdza, że jeżeli ludzie zrobią dla nas coś miłego, jesteśmy zobowiązani uczynić coś miłego dla nich

- Egocentryzmu: bardziej podatni ludzie wrażliwi na swoja osobę. Polega na zbliżeniu kontaktu, techniki: zwracanie się po imieniu, dialog, osobiste zainteresowanie (pytanie o samopoczucie), podkreślanie szacunku („decyzja należy do ciebie”), przypominanie faktów z przeszłości.

- Pobudzenia emocjonalnego

Agresja- ma wiele odmian i przejawów. Nie ma ogólnej definicji agresji, która tłumaczy dlaczego w ludziach jest tyle wrogości do innych. To zachowania, które mają na celu spowodowanie bólu, krzywdy, cierpień. Działania intencjonalne pod warunkiem, że osoba tego nie akceptuje. Czasem agresja jest społecznie akceptowana. Trudno znaleźć środki do zahamowania agresji ogólnie.

Agresywność- dyspozycja

Agresja- zachowanie indywidualne (zachowanie lub cecha), agresja może być zbiorowa.

Agresja ma dwa źródła: biologiczne (psychologia odpowiada co tkwi w psychice jednostki); społeczne ( bierze się z działań społecznych)

Są różne odmiany agresji:

- wroga- ma na celu wyrządzenie krzywdy, bólu, cierpienia

- emocjonalna- człowiek ma skłonność aby zadawać ból ale tylko wtedy kiedy zostaną pobudzone emocje: złość, gniew

- instrumentalna- nie ma podłoża emocjon., ktoś chce coś osiągnąć, a na drodze stoi inna osoba, którą trzeba wyeliminować

Biologiczne podłoże agresji:

- podłoża genetycznego nie odkryto

- podłoże hormonalne (płeć okr., hormony, testosteron, we wszystkich kulturach są to przede wszystkim mężczyźni) badania endokrynologiczne - przestępców

- temperament- poziom reaktywności sportowców (boks, sporty siłowe)

-wysoko reaktywne- wielkość pobuczenia w reakcji na bodziec

- nisko reaktywne- mają niski poziom pobudzenia i potrzebują dodatkowych- osoby ruchliwe, często sposobem jest agresja (często bez powodu- osoba nie wie dlaczego to zrobiła) osoby nisko reaktywne- bardziej skłonne do agresji.

Agresja jako wrodzone zachowanie:

Agresja może tkwić w naturze człowieka. Z. Freud zakładał, że w naturze człowieka tkwi skłonność do destrukcji, tendencja wrodzona.

Po dośw. drugiej wojny światowej stwierdził, że w człowieku tkwią skłonności:

Eras

Thanatos- siła destrukcyjna,

Ta skłonność tkwi u wszystkich lecz jej rozmiar zależy od okoliczności życiowych człowieka (konflikty, napięcia- siła destrukcyjna się rozwija - koncepcja kotła parowego). Wg Freuda ludzie którzy na bieżąco rozładowują agresję przez spory i wybuchy gniewu są nikłym zagrożeniem społecz. Większy problem stanowią osoby które ją tłumią. Jeśli emocje są tłumione w sobie, w końcu nie wytrzymują i wybuchają- często szokująco dla otoczenia, brutalnie.

Krytyka:

Koncepcja k. parowego nie ma odbicia w rzeczywistości, nie stwierdzono że jest takie miejsce w człowieku w którym kumulują się te energie. Jeżeli ludzie pozwolą rozładować komuś emocje to ta osoba wcale ich nie rozładuje a agresja często narasta a nie spada.

Agresja instynktowna- przykład: zwierzęta

K. Lorenz- etolog (etologia- nauka badająca zachowania zwierząt). Pokazywał, że agresja jest czymś normalnym gdyż zwierze musi walczyć aby przetrwać, zdobyć pożywienie. Twierdził, że agr. Podobnie funkcjonuje wśród ludzi. Udowadniał, że osoby agresywni cieszą się dużymi względami, np. u kobiet. Powody agresji są różne, często błahe. A. w świecie zwierząt jest zrytualizowana, natomiast u ludzi nie ma formy rytualnej.

Agresja- instynkt tkwiący w naturze człowieka- Freud, Lorenzo

Agresja jako reakcja na frustrację:

Frustracja- stan, w którym człowiek dąży do jakiegoś celu, na którym bardzo mu zależy a na drodze staje mu przeszkoda (kontuzja sportowca)

Frustracja -> agresja Koncepcja ta powstała w `39r. złość, gniew przekształca się w atak. Agresja: bezpośrednia, pośrednia(podkłada świnię), przemieszczona.

Agresja nie jest jedynym sposobem działania frustracyjnego:

-rezygnacja

-zastanawianie się nad zmianą metody

-cel zastępczy

Różni ludzie różnie się zachowują.

Agresja jako zachowanie wyuczone

Agresji ludzie się uczą, nie jest czymś wrodzonym.

1.Uczą się na osobistym doświadczeniu (ogólny mechanizm uwarunkowania instrumentalnego = wiemy, że po czymś mamy przyjemności, więc dążymy do tego ). Nawet dziecko może się czegoś takiego nauczyć, np. trzeba kogoś zastraszyć żeby cos dostać.

2.Uczenie obserwacyjne- otoczenie obserwuje dane zachowanie i zachowuje się tak samo.

- obserwowanie zachowania, modelowanie lub naśladowanie. Jeśli w rodzinach występuje agresja to zwiększa się prawdopodobieństwo wystąpienia agresji u dzieci. Także w życiu dorosłych, nie jest to stała tendencja.

Rola środków masowego przekazu:

Masowe środki- pogląd, że główna przyczyną agresji jest agresja w mediach.

Oglądanie scen przemocy powoduje wzrost zachowań agresywnych, np. u małych dzieci , niszczenie zabawek. Ponadto może działać jak bomba z opóźnionym zapłonem, pewne odroczenie, gdy dzieci oglądają przemoc media przekazują silne emocje.

Czynniki sytuacyjne i indywidualne warunkujące skłonność do agresji

Dwie osoby różnie zachowują się w danej sytuacji- uwarunkowania indywidualne, są pewne sytuacje powodujące agresję:

1.prowokacja- nieagresywną osobę można sprowokować poprzez zagrożenie godności, rodziny, poczucie wartości, sferę seksualną- wybucha gniew, złość. Chęć rewanżu łączy się z agresją. Nie zawsze jednak osoby sprowokowane reagują agresją, zależy to od samokontroli.

2.ból- powoduje wzrost napięcia, rozdrażnienie, co przekłada się na zachowania agresywne.

3.alkohol- podnosi stan napięcia, osłabia samokontrolę, powoduje nadmierne poczucie siły, wartości.

4.temperatura- upał powoduje wzrost skłonności do zachowań agresywnych

5.ubóstwo- stan pogorszenia pozycji społecznej jest bardziej negatywny niż samo ubóstwo.

6.pobudzenie emocjonalne- temperatura, środki psychoaktywne, alkohol, gorsza kontrola, łatwiej te osoby sprowokować.

7.normy, oczekiwania- następuje wzrost agresji u osoby, która widzi, że jest ona aprobowana społecznie

8.charakter społeczno-kulturowy- pewne krzywdy wyrządzone mi lub mojej rodzinie muszą być odpłacone- kultura honoru, np. w Albanii przedstawiciele mafii

Agresja- potrzeby osobowościowe

- sposób zaspokajania potrzeb (władzy, dominacji)

- poczucie kompetencji, satysfakcji (gdy ktoś, np. dobrze się bije)

Ma podstawy temperamentalne (agr wymaga ruchu, aktywności)

-wartości przyswojone w socjalizacji ( wybiera te które oparte są na promocji strachu, zadawania bólu, cierpienia)

AGRESJA GRUPOWA

Niektórzy ludzie w grupach stają się bardziej agresywni, powody:

- rozproszenie odpowiedzialności, większa pokusa aby złamać normy

-w grupie następuje często zjawisko polaryzacji grupowej- skrajne poglądy, zachowania ludzie częściej przejawiają w grupie niż poza nią.

-poczucie anonimowości- przekonanie że nie będą rozpoznani (często złudne), np. kibice

-deindywidualizacja- w grupie ludzie nie odbierają siebie jako odrębne jednostki, regulatorem zachowania jest zachowanie innych - indywidualizacja- dziecko kształtuje własne „ja” i zaczyna odróżniać się od innych.

-emocje- intensywność emocji rośnie -> obserwowanie

-wpływ lidera- jeśli ma mocne stanowisko darzymy go szacunkiem

-konformizm

Oddziaływania mające na celu ograniczenie agresji (mogą służyć profilaktyce lub osobom, grupom, które wykazują się agresją)

Podłoże emocjonalne - uczenie dzieci rozładowywania napięć ale w sposób nie agresywny: sport, postać symboliczna (gra, zabawa, rysunek), programy poznawcze (aby nie odbierały zachowań innych ludzi jako intencjonalne)

-kara- (stan przyjemności przemienić w ból, przykrość)- syt. awersyjna, nieskuteczna, karanie agresji- chęć odwetu, czasem stłumienia

-rozwijanie empatii

-umiejętność rozwiązywania konfliktów/ umiejętności społeczne. Jeśli ludzie postaraliby się porozumieć, byłoby mniej aktów agresji

-zachowanie pozytywnych wzorców, które prezentują nieagresywne sposoby życia a mimo to doszły do sukcesu

-zapobieganie poczucia anonimowości

-reagowanie na wszelkie łamanie norm, zasad życia społecznego

-sprawna socjalizacja w zakresie norm moralnych, religijnych

Odmiany zachowań prospołecznych

Zachowania prospołeczne - każde działanie ukierunkowane na niesienie korzyści innej osobie

Empatia - umiejętność współodczuwania tego, co czuje inna osoba; ma 3 odmiany

Empatia Emocjonalna- odczuwamy coś podobnego, co osoba będąca przy nas(jesteśmy w kontakcie z osoba wesoła i tym samym też jesteśmy weseli) Współodczuwanie - relacja matka - dziecko; relacja mąż -żona

Empatia Poznawcza - rozumiemy co czuje dana osoba, ale nasz nastrój się przy tym nie zmienia (chodzi o to, aby wczuć się w stan i poglądy; mamy możliwość wybrażenia sobie co czuje tera dana osoba)

Empatia Troska - chodzi o to, aby przyjąć perspektywę i aby postawić się na miejscu tej osoby, lecz również wzbudzić czułość i troskę o tę osobę

Altruizm - dążenie do zapewnienia pomyślności drugiej osobie z pominięciem własnego interesu

Koncepcje wyjaśniające te zachowania: egocentryczne, empatyczne, normatywne oraz poznawcze.

4 MECHANIZMY:

Pomaganie innym ma podłoże egocentryczne - ze względu na interes i dobro jednostki.

Teoria wymiany społecznej - nasze interesy, cele zależą od innych osób, jesteśmy współuzależnieni. Inni od nas i my od innych. Ze względu na korzyść/pomoc innym będziemy mieć zyski, bo później się nam odwdzięczą. Może mieć charakter zimno-cyniczny - zimna kalkulacja, komu można pomóc, a komu nie. Niektórzy uważają, że warto pomagać innym ze względu na to, że będzie to później nagrodzone w życiu pozagrobowym (mimo, że w normalnym życiu, nikt nam się nie odwdzięczy)

Dotyczy nie jednostki, a gatunku - koncepcje socjobiologii

Socjobiologia - nasze zachowania społeczne mają związek z biologicznymi podstawami naszego życia; przetrwać, przeżyć; przedłużyć istnienie gatunku

Idea nieśmiertelności genetycznej - przetrwa nasz materiał genetyczny, mimo że mnie już nie będzie

Założenia socjobiologii:- dla kogo ludzie poświęcają najwięcej czasu? ->dzieci+rodzina

Dlaczego? Ponieważ, te osoby są z nami spokrewnione i mają najwięcej genów wspólnych z naszymi. Rodzice poświęcają więcej czasu dzieciom, niż np. bratu, ponieważ maja one więcej naszych genów = DOBÓR KREWNIACZY

MECHANIZMY NORMOCENTRYCZNE

2 rodzaje:

- Ktoś może wiedzieć, istnieje jakaś norma i wie do czego służy - ludzie pomagający innym są cenieni - pomoc gdy ktoś widzi

- Norma osobista - głębszy rodzaj uwewnętrznienia; powinno się wiedzieć dlaczego powinienem pomagać - pomoc zawsze - działa sumienie

Proces decyzyjny - problem podejmowania decyzji (J. Darley i B. Latane)

2 koncepcje:

1. Ludzie pomagają, trzeba zauważyć, że coś się wydarzyło, coś co wymaga pomocy; Należy ocenić, czy stan tej jednostki nie jest zagrożony; W jakiś sposób czuje się odpowiedzialny za tę osobę; jeśli ja jej nie pomogę, to nikt jej ni pomoże; Czy ja potrafię pomóc - ocena własnych kompetencji; Pomoc

Jeden punkt negatywny i nie ma pomocy

2. pomaganie to analiza kosztów i zysków pomocy

- Koszty pomocy: wysiłek, czas; utrata własnych zasobów; ryzykuję siebie na zagrożenie (ktoś bije staruszkę); negatywne reakcje ludzi

- Zyski udzielenia pomocy - aprobata społeczna, wzrost poczucia własnej wartości, pozytywne reakcje emocjonalne

- Koszty nieudzielania pomocy - dezaprobata społeczna(negatywne opinie), spadek poczucia własnej wartości, wstyd, poczucie winy;

Ludzie dokonują błyskawicznej oceny tych 3 pkt - udzielenia pomocy

Znaczenie czynników sytuacyjnych oraz osobowościowych.

Czynniki sprzyjające pomaganiu:

CZYNNIKI SYTUACYJNE:

Nie ma osób, które pomagają zawsze i wszędzie. Są dziedziny, w których sami pomagamy albo sami określamy czy akurat dana osoba potrzebuje pomocy

Jeśli jest mniejsza odpowiedzialność, chętniej pomagamy.

Obecność innych ludzi - czynnik, który hamuje gotowość do pomagania jednostce.

Wytłumaczenie:

- Rozproszenie odpowiedzialności

- Efekt widza - to, jak człowiek zachowuje się tak, a nie inaczej, zależy od tego jak inni ludzie zachowują się w danej chwili (jak inni pomagają, to ja też pomagam)

- Kumulacja ignorancji - ludzie przyglądają się innym; wyznaczają sobie, kto może nieść pomoc - porównujemy siebie z innymi. Usprawiedliwiamy siebie, bo widzimy, że ta osoby chyba jest od nas lepsza.

- Poczucie anonimowości (schowanie w tłumie; gdy jestem sam, to mnie nie widać)

- Podobieństwo osoby poszkodowanej do nas (podobny ubiór, wiek itp.)

- Ocena konieczności udzielenia pomocy

- Rodzaj stanu w jakim znajduje się ta osoba (gdy osoba krwawi, jest mniejsza zdolność niesienia jej pomocy)

- Pomoc napiętnowanej osobie - gotowość niesienia pomocy jest mniejsza

- Kwestia presji czasowej - mniejsza wrażliwość

CZYNNIKI OSOBOWE:

- Obserwacja zachowań prospołecznych rodziców

- Udzielanie pomocy + nagradzanie za to (pochwała, aprobata, ale nie materialnie)

- Wiara w sprawiedliwy świat - przekonanie, że dobro będzie kiedyś odwzajemnione

- Podział samooceny - sprzyja temu średnia samoocena

- Dobry nastrój - gdy mamy zły nastrój, jest gorszy odbiór sygnałów pomocy, koncentrujemy się na własnym problemie; jeśli inni nam nie pomagają, to czemu my mamy komuś pomagać?

- Co należy robić - zachęta do pomocy, nagradzanie, prezentować wzorce zachowań, akcentowanie tego, co ludzi łączy, a nie dzieli, rozwijanie empatii, uświadamianie konsekwencji zachowań, odgrywanie ról(postawienie się na miejscu tej osoby), czułe i opiekuńcze postawy rodziców

Zwiększanie gotowości do działania na rzecz innych ludzi (oddziaływania wychowawcze)

---