KRYTERIA
OBSŁUGIWANIE SIEBIE
Jedzenie
1. Dobrze ssie pokarm. a
Zadanie to można zliczyć, jeśli dziecko sprawnie ssie pokarm, nie dopuszczając, by mleko wyciekało z kącików ust.
2. Wykazuje rozpoznanie pokarmu. a
Zaliczamy, jeżeli dziecko sięgając po butelkę, w której rozpoznaje swój pokarm, wykazuje np. wzrastające podniecenie.
18. Składa usta na przyjęcie pokarmu. b
Dziecko wykonuje ruchy ust, gdy widzi pokarm. Zaliczamy tym bardziej u dziecka starszego, które może być karmione łyżeczką albo już je samo.
19. Przyjmuje półstałe pokarmy z łyżki. b
Zaliczamy, jeżeli dziecko przyjmuje pokarm przy pomocy łyżki, musi być zdolne do połknięcia go i nie dopuścić do wyciekania z ust. Powinno ponadto być zdolne spożyć pokarm (kompot) zawierający jakiś owoc.
37. Posługuje się palcami przy jedzeniu, ale nie żuje. c
Dziecko posługuje się palcami, by pokarm donieść do ust, ale ssie go raczej, niż żuje. Zaliczamy tym bardziej, jeśli żuje.
38. Trze łyżką po talerzu i wkłada ją do ust, by, ją oblizać. c
Dziecko niekoniecznie musi wkładać do buzi pokarm. wystarczy, że w tym celu podnosi rękę z łyżką do ust.
56. Żuje biszkopty, lekkie ciastka itp. d
Zaliczamy, jeśli dziecko jest w stanie raczej żuć, niż ssać taki pokarm.
57. Przygotowuje (obiera, rozwija) jakiś stały pokarm, gdy on tego wymaga. d
Dziecko musi być w stanie rozwinąć cukierek, (obrać banana), nie próbując go jeść bez przygotowania. Na tym poziomie powinno rozróżniać pomiędzy tym, co jest do jedzenia, a co należy wyrzucić.
58. Używa łyżki (choć może rozlać trochę pokarmu). d
Zaliczamy, jeśli odpowiednio przygotowany pokarm dziecko je łyżką bez większej pomocy.
76. Trzyma filiżankę i pije z niej samodzielnie, nie rozlewając. c
Można tu dopuścić możliwość przypadkowego rozlania, ale dziecko na ogół powinno być w stanie podnieść filiżankę i pić z niej. Powinno umieć wziąć ją, gdy pragnie pić, bezpiecznie odstawić.
77. Je bez pomocy. e
Pokarm może być przygotowany i pokrojony tak, że można go jeść łyżką, lecz gdy talerzyk z pokarmem został podany, dziecko powinno jeść bez pomocy. Można dopuścić, że zdarzy mu się coś zabrudzić.
106. Używa widelca bez trudności (pokarm powinien być pokrojony i przygotowany). f
Zaliczamy także wtedy, gdy pokarm jest pokrojony, przygotowany, dziecko jednak musi posługiwać się widelcem choćby przystosowanym dla niego).
107. Jest zdolne przyjmować napoje samodzielnie, bez pomocy. f
Jest to rozszerzenie zadania 76 i wymaga dodatkowej umiejętność wzięcia skądś czegoś do picia, np. z kranu, dzbanka. Może to być woda, mleko. Ważne, by dziecko umiało wziąć sobie napój z miejsca łatwo dostępnego.
Poruszanie się
3. Utrzymuje głowę w równowadze. a
Trzyma głowę w pozycji horyzontalnej, jest w stanie zrobić to bez pomocy.
4. Siedzi z lekkim podparciem. a
Dziecko powinno mieć już wystarczająco mocny kręgosłup, by mogło siedzieć - przynajmniej 5 minut - opierając się np. o poduszkę. Zaliczamy oczywiście, jeżeli dziecko siedzi bez podparcia.
20. Siedzi prawie prosto bez oparcia przez krótki okres czasu. b
Zaliczamy, jeżeli dziecko siedzi bez oparcia nie pochylając się ku przodowi przez okres ok. 5 minut.
21. Schyla się w dół i podnosi w górę. b
Zaliczamy, jeśli dziecko czasem pochyla się w dół i podnosi się w górę, gdy się go trzyma w pozycji stojącej, lub gdy ono samo stoi trzymając się czegoś.
39. Podnosi się i stoi trzymając się czegoś. e
Dziecko podnosi się do pozycji stojącej i utrzymuje się w niej przynajmniej przez 3 minuty, przy tym może trzymać się czegoś. Zaliczamy tym bardziej, jeśli stoi bez trzymania się.
40. Porusza się raczkując. c
Zaliczamy tylko wtedy, gdy dziecko porusza się raczkując lub pchając coś przed sobą. Zaliczamy tym bardziej, jeśli dziecko umie chodzić.
59. Potrafi zdobyć przedmioty, które pragnie mieć. d
Zaliczamy, gdy dziecko jest w stanie osiągnąć to, czego pragnie. Zadanie to jest trudniejsze, niż proste czołganie się po podłodze. Np. kiedy dziecko widzi zabawkę na niskim stole może zbliżając się do stołu wstać i zdobywać zabawkę. Chodzi o to, ż powinno się poruszać w sposób celowy.
60. Chodzi z pomocą. d
Dziecko trzymane za rękę albo trzymając się krzeseł itp. usiłuje zrobić pięć kroków. Zaliczamy, oczywiście, kiedy dziecko samo chodzi.
78. Wchodzi po schodach stawiając obydwie nogi na każdym stopniu. a
Zaliczamy, jeżeli dziecko przynajmniej cztery stopnie potrafi w ten sposób samodzielnie pokonać. Może trzymać się poręczy, ale musi wchodzić, a nie wdrapywać się.
79. Schodzi ze schodów stawiając obydwie nogi na każdym stopniu. e
Podobnie jak w zadaniu 78. Pozwala się dziecku również korzystać z poręczy.
108. Biega. f
Zalicza się, jeżeli dziecko potrafi swobodnie biec, zginając kolana przy każdym kroku.
109. Ciągnie lub pcha większe przedmioty. f
Zaliczamy, jeżeli dziecko potrafi poruszać przedmioty, takie jak: krzesło lub pudełko, z jednego miejsca na drugie w sposób celowy, tzn. by tam coś włożyć albo włączyć ten przedmiot do swojej zabawy.
Toaleta i mycie się
22. Używa nocniczka lub krzesełka, gdy jest w nim umieszczone. b
Dziecko czyni to przynajmniej raz dziennie. Oczywiście zależy to od tego, jak często się je posadzi, ale ważne jest, by dziecko wiedziało do jakiego celu służy nocnik.
41. Na ogół regularnie załatwia swoje potrzeby fizjologiczne. c
Swoim zachowaniem sygnalizuje, że powinno być posadzone na nocniku. Zaliczamy tym bardziej, jeśli radzi sobie z tym samodzielnie.
61. Ma ustalone pewne regularności w ciągu dnia i oczekuje odpowiedniej chwili,
by pójść do toalety. d
Zalicza się, gdy dziecko opanowało pewną kontrolę do tego stopnia, że może poczekać kilka minut zanim się je posadzi.
62. Sygnalizuje, gdy jest mokre lub brudne. d
Dziecko daje znać, ze jest mokre albo brudne, co oznacza, że wie, iż należy temu zaradzić.
80. Kontroluje oddawanie moczu w ciągu dnia, lecz musi chodzić dość często. e
Zaliczamy, jeżeli dziecku uda się być suchym w ciągu dnia. Kontrola i wysadzanie może być z jego inicjatywy lub matki. Chodzi o to, żeby się nie moczyło w jak najdłuższym okresie czasu.
81. Wyćwiczony w sprawach toalety z przypadkowymi odstępami. e
Zaliczamy, jeśli dziecko opanowało już swoje potrzeby fizjologiczne, kiedy się nie brudzi i nie moczy. Moczenie nocne nie wchodzi tutaj w rachubę. Mogą się zdarzyć w ciągu dnia przypadkowe odstępstwa, ale dziecko jest w stanie opanować się.
110. Mówi, że chce iść do toalety albo idzie samo. f
Dziecko ma zwyczaj zwrócić uwagę słowem lub gestem, ze musi wyjść, albo o to prosi. Chodzi o to, że dziecko robi świadomy wysiłek, żeby nie dopuścić do wypadku zanim dorosły zda sobie sprawę z tego, że taki wypadek jest bliski.
111. Siada na normalnym sedesie. f
Korzysta z normalnego sedesu bez specjalnej pomocy i nie potrzebuje już nocniczka lub specjalnego sedesu.
112. Potrzeby toaletowe załatwia samodzielnie z wyjątkiem wycierania się. f
Zaliczamy, kiedy nie potrzebuje pomocy, chyba tylko dla wytarcia się. Samo umie odpowiednio się rozebrać i ubrać.
113. Wyciera (suszy) ręce dokładnie i bez pomocy. f
Zaliczamy, jeżeli dziecko:
samo wyciera ręce korzystając z ręcznika, który można mu przygotować,
wyciera dokładnie, również pomiędzy palcami.
Ubieranie się
42. Współpracuje biernie, gdy jest ubierane. c
Nie sprzeciwia się, pozwala np. włożyć ręce w otwory rękawów itp.
63. Wyciąga ramiona lub nogi, kiedy jest ubierane. d
Wyciąga rękę przy wkładaniu ubrania lub nogę przy wkładaniu skarpety albo buta.
82. Pomaga przy ubieraniu go. e
To już jest krok dalszy poza prostym współdziałaniem w postaci wyciągania ramion lub nóg w czasie ubierania.
Dziecko musi:
umieć włożyć rękę do szerokiego otworu rękawa,
pomóc przy wciąganiu majtek, spodenek,
podać dorosłemu poszczególne części ubrania.
83. Ściąga skarpety. e
Zaliczamy, jeżeli dziecko samo bez trudności zdejmuje skarpety w czasie rozbierania się. Musi to robić spontanicznie lub na polecenie. Nie jest wystarczające przypadkowe zdjęcie skarpet, np. w czasie zabawy.
114. Zdejmuje i nakłada proste części ubrania. f
Dziecko potrafi nałożyć i zdjąć przynajmniej jedno z następujących części ubioru: płaszcz, marynarkę, pulower, kamizelkę albo sukienkę. Na tym etapie nie jest wymagane zapinanie guzików, zamków błyskawicznych. Dorośli mogą w tym dziecko zastąpić.
115. Rozpina w razie potrzeby guziki. f
Zaliczamy, gdy dziecko potrafi rozpiąć duży, łatwo dostępny guzik, np. guzik płaszcza.
KOMUNIKOWANIE SIĘ
Od
5. Hałasuje, krzyczy. a
6. Głuży. a
23. Wydaje dźwięki zwielokrotnione „mmmmm” lub „ssss”. b
24. Sylabizuje („iiiii”, „aaaaa” itp.) b
25. Wymawia dwie sylaby; ma - ma, ta - ta, ba - ba (gaworzy, adapt.) b
Pięć pierwszych zadań tej części dotyczy dźwięków poprzedzających mowę. W pierwszym zadaniu (5) dziecko tylko krzyczy, ale wkrótce zaczyna wydawać dźwięki nazywane głużeniem. Dźwięki zwielokrotnione (zad. 23), bliskie samogłoskom, prowadzą do wymawiania samogłosek (zad. 24). Następnie dziecko zaczyna powtarzać sylaby i jeżeli potrafi powtarzać przynajmniej takie jedno złożenie można mu zaliczyć zad. 25. Podobnie też zadania wcześniejsze zaliczamy, jeśli dziecko osiągnęło wymagany w nich poziom.
43. Jedno wyraźne słowo. c
Zaliczamy, jeśli dziecko potrafi wymówić jedno słowo w sposób:
jasny,
wyraźny,
sensowny.
Zaliczamy, gdy np. jednym mianem „kot” określa wszystkie zwierzęta, lecz nie zaliczamy, jeżeli tym słowem określa również przedmioty martwe, ludzi, rośliny, drzewa.
44. Trzy do czterech wyraźnych słów. c
Zaliczamy, jeśli są spełnione trzy kryteria zawarte w zadaniu 43.
64. Początki żargonu - wiele sensownych słów. d
Dźwięki sprawiają wrażenie, że dziecko zmierza do rozmowy używając fleksji (odmian) nawet dla wyrazów niezrozumiałych.
65. Dwadzieścia pojedynczych słów. d
Zaliczamy, gdy dziecko wymawia dwadzieścia pojedynczych słów, spełniających warunki w zadaniu 43.
84. Kombinacje dwu słów. e
Dziecko powinno spontanicznie używać kombinacji dwu słów. Słowa powtarzane w naśladowaniu nie wystarczą, by zaliczyć to zadanie.
85. Zdania trzywyrazowe. e
Zaliczamy, jeżeli dziecko samodzielnie i wyraźnie używa dwu krótkich trzywyrazowych zdań.
86. Wymawia: moje, mój. e
Zaliczamy, jeżeli dziecko używa tych zaimków w stosunku do siebie albo swojej własności, w stosunku do tego, co jest jego.
87. Mówi o sobie własnym imieniem. e
Zaliczamy, jeżeli dziecko mówi o sobie własnym imieniem. Zaliczamy tym bardziej, jeśli dziecko zaliczy zadanie 117.
88. Używa nazw najbliższych przedmiotów. e
Zaliczamy, jeśli dziecko potrafi nazwać przynajmniej cztery przedmioty.
116. Często pyta: „Co to jest”? f
Zaliczamy, jeśli dziecko stawia takie pytania lub jest już powyżej tego etapu.
117. Mówi o sobie „ja”. f
Zaliczamy, jeżeli dziecko na ogół używa „ja” w stosunku do siebie, nawet gdy mogłoby użyć innego zwrotu dla określenia własnej osoby.
118. Stawia pytanie: „Dlaczego”? f
Zaliczamy: jeśli dziecko używa pytania: „Dlaczego”?
119. Uczucia, pragnienia, potrzeby wyraża słowami. f
Odnosi się do sposobu, w jaki dziecko używa mowy, np. potrafi użyć słów, by powiedzieć czego potrzebuje lub chce.
120. Opowiada zwięźle o zdarzeniach. f
Zaliczamy, jeżeli dziecko:
mówi zdaniami,
mówi jasno, łatwo je można zrozumieć,
mówi w sposób „pozbierany” podając następstwa zdarzeń, takich jak: czynności poranne, wycieczka, robienie zakupów itp.
121. Podaje na żądanie swoje imię i nazwisko. f
Zaliczamy, jeśli dziecko podaje swoje imię i nazwisko, gdy je o to pytają. Dozwolone są tutaj pytania pomocnicze, by wydobyć nazwisko.
Do
Pierwszych siedem punktów świadczy, że dziecko interesuje się swoim otoczeniem i zaczyna je rozumieć. Punkty te zaliczamy automatycznie, jeśli dziecko ma już za sobą ten etap.
7. Reaguje na muzykę. a
Zaliczamy, gdy dziecko okazuje, że ją słyszy, zauważa, np. uspokaja się, żeby słuchać muzyki.
8. Kieruje wzrok w stronę dźwięku. a
Zaliczamy, jeśli dziecko zwraca oczy w stronę np. mówiącej do niego matki.
9. Odwraca głowę w stronę dźwięku. a
Zwykle odwraca głowę w stronę dźwięku, ale musi się wyróżniać od tła normalnych odgłosów.
26. Śledzi wzrokiem poruszające się przedmioty. b
Zaliczamy, jeśli dziecko leżąc na plecach śledzi wzrokiem przedmiot poruszający się w zasięgu jego wzroku, choćby przez krótką chwilę.
27. Rozgląda się. b
Zaliczamy, jeśli dziecko przygląda się po kolei przedmiotom znajdującym się w pokoju.
28. Naśladuje zasłyszane dźwięki. b
Zaliczamy, jeśli dziecko naśladuje lub usiłuje naśladować dźwięki, które słyszy; nie musi to być ich dokładna reprodukcja.
29. Reaguje na „nie”. b
Zaliczamy, jeśli dziecko reaguje, gdy usłyszy głośny i stanowczy zakaz „nie”. Nie zaliczamy, jeśli dziecko podnosi głowę, ale dalej robi swoje.
45. Podaje na żądanie trzymany przedmiot. c
Zaliczamy, jeśli dziecko poda nam, gdy wyciągniemy do niego rękę, przedmiot, który trzyma ręce lub przedmiot będący w pobliżu.
46. Reaguje na pytanie, np. „Gdzie twoje ubranie”?, gdy przedmiot jest w zasięgu. c
Zaliczamy, jeśli dziecko na ogół reaguje na to pytanie (gdy przedmiot jest w pobliżu) przez pokazanie go lub przyniesienie.
66. Reaguje na polecenie: chodź tutaj. d
Zaliczamy, jeśli dziecko zazwyczaj reaguje na takie proste polecenie. Możemy tolerować to, że czasem mu się nie chce.
67. Słucha uderzeń rytmicznych, jest zainteresowane powtarzającymi się dźwiękami. d
Zaliczamy, jeśli dziecko wystukuje rytm, a powtarzające się dźwięki interesują je.
89. Wykonuje proste polecenia. e
Zaliczamy jeżeli dziecko odpowiednio reaguje na 4 z następujących poleceń:
proszę zamknąć drzwi,
podnieś ten kawałek papieru (adapt.),
rzuć piłkę,
daj mi twój płaszcz,
pokaż mi twoje ręce,
zamknij oczy.
Poleceniu mogą towarzyszyć gesty. Przedmioty (kawałek papieru, piłka, płaszcz) powinny być w pobliżu, ale równocześnie powinno tam być 4 lub 5 innych przedmiotów, by dziecko musiało wybrać właściwy. Nie chodzi tu o jakość wykonania, ale rozumienie poleceń.
90. Słucha prostych poleceń. e
Zaliczamy, jeśli dziecko z zainteresowaniem słucha prostych historyjek.
91. Rozumie układy słów zawierające: na, w, do, za, pod, nad, przed,
naprzeciw, na wierzchu, na dole. e
Zaliczamy, jeżeli dziecko odpowiednio zareaguje przynajmniej na 5 z następujących poleceń (wyrażanych bez gestów):
połóż książkę na krześle,
włóż książkę do pudełka,
stan za krzesłem,
wejdź pod stół,
wznieś ręce nad głowę (adapt.),
stań przed stołem (adapt.).,
połóż książkę na wierzchu pudełka,
połóż ołówek pod kartkę.
92. Potrafi poprawnie dostrzegać różnicę pomiędzy „jedna” i „wiele rzeczy”. e
Zaliczamy, jeżeli dziecko potrafi odróżnić jeden przedmiot od większej liczby przedmiotów, tzn. więcej niż 2 czy 3. Można posłużyć się patyczkami (adapt.), kamyczkami, monetami polecając dziecku: „Daj mi jeden”, „Daj mi wiele”. Dziecko powinno wykonać poprawnie przynajmniej 3 z sześciu prób.
122. Słucha dłuższych i bardziej zróżnicowanych historyjek. f
Zaliczamy, jeśli dziecko z zainteresowaniem słucha historyjek składających się z 30 do 50 zdań, w których występują trzy do czterech osób.
123. Słucha i sprawia wrażenie, że rozumie. f
Zaliczamy, jeśli dziecko słucha i rozumie polecenie, np. wytrzyj buty zanim wejdziesz do mieszkania, nie wnoś błota do pokoju. Zrozumiałe jest, że zaliczamy, gdy pyta: „Dlaczego”?
124. Przynosi na żądanie jedną lub dwie rzeczy (np. „Daj mi dwie książki”). f
Mamy cztery książki i chcemy, żeby dziecko podało nam najpierw jedną, potem dwie książki, następnie obydwa polecenia powtarzamy. Zaliczamy, gdy wszystkie 4 polecenia dziecko wykonuje poprawnie.
USPOŁECZNIENIE
10. Wyraża skupienie, uwagę. a
11. Wyciąga ręce, uśmiecha się, reaguje głosem. a
12. Kręci się i wierci dostrzegając inną osobę. a
13. Rozpoznaje najbliższe osoby. a
30. Wykazuje zainteresowanie obcymi śledząc ich ruchy. b
31. Odpowiada na ekspresje twarzy, np. uśmiechem. b
47. Bawi się klaszcząc w ręce. c
Zaliczamy, jeśli dziecko klaszcze w ręce naśladując innych lub też czyni to na sygnał słowny albo bawi się w inny sposób (naśladując innych).
48. Zwraca na siebie uwagę robiąc hałas. c
Zaliczamy, jeśli dziecko chce hałasem zwrócić na siebie uwagę.
49. Oczekuje aprobaty starszych za dobre zachowanie. c
Zaliczamy, jeśli dziecko dąży do tego, żeby dorosły uznał jego dobre zachowanie.
50. Stara się innych rozśmieszyć. c
Zaliczamy, jeśli dziecko wykazuje tendencję do rozśmieszania innych. Zaliczamy tym bardziej, jeśli ten etap ma już za sobą.
51. Okazuje uczucia. c
Nie wystarczy tu tylko bierna postawa wobec okazywanych dziecku uczuć. Dziecko musi aktywnie brać udział np. w pieszczotach lub całowaniu itp.
68. Przegląda się w lustrze z zainteresowaniem. d
Zaliczamy, jeśli dziecko aktywnie interesuje się swoim lustrzanym odbiciem, np. wyciąga rękę w jego stronę, dotyka go itp. Samo uśmiechanie się nie daje podstawy do zaliczenia tego zadania. Zaliczamy również, jeśli ten etap już minął.
69. Posiadane rzeczy uważa za własne. d
Zaliczamy, jeśli dziecko okazuje zrozumienie swojej własności, nie chce dać innym, bo to jego.
70. Pokazuje przedmioty i daje innym. d
Zaliczamy, jeśli dziecko z własnej inicjatywy pokazuje i daje innym swoje rzeczy.
71. Macha ręką na pożegnanie. d
Zaliczamy, jeśli dziecko tak się zachowuje przy nadarzającej okazji albo przynajmniej uczyni to na słowne żądanie.
93. Bawi się z innymi, ale jeszcze nie współdziała. e
Na tym poziomie dziecko zajmuje się swoimi zabawkami poświęcając bardzo mało uwagi innym dzieciom. Przy ocenie zwracamy uwagę na to, czy dziecko nie przeszkadza innym. Oczywiście jeżeli współdziała z innymi, to tym bardziej zaliczamy.
94. Umie się liczyć z pragnieniami innych. e
Zaliczamy, jeśli dziecko nauczyło się reagować na potrzeby innych, na ich pragnienia, np. dziecko odpowiada na żądania dorosłych, które nie wyrażają się krzykiem albo nakazem, np. „Proszę bądź cicho, boli mnie głowa”. Zaliczamy ten punkt, gdy dziecko choć przez chwilę jest cicho.
95. Bierze i niesie coś na żądanie. e
W tym punkcie dziecko powinno reagować na takie pojedyncze polecenia jak:
„Zanieś książkę do ...” (jakiejś osoby, którą dziecko zna),
„Przynieś mi butelkę mlekiem” - butelka ta jest w pobliżu.
W zadaniu chodzi o to, by dziecko nie tylko potrafiło reagować na polecenie (zad. 89), ale by umiało odpowiednio zareagować, zgodnie z życzeniem rodziców, wychowawców itp.
96. Jest zadowolone, gdy ogląda obrazki w książce. e
Zaliczamy, jeśli dziecko z zainteresowaniem przygląda się kolejno dwom lub trzem obrazkom.
125. Wyczekuje na swój moment i włącza się czas. f
Zadanie to zaliczamy, jeżeli dziecko potrafi czasem zaczekać, gdy tego wymaga dorosły oraz włączyć się w odpowiednim momencie na jego życzenie. Na tym poziomie nie wymaga się, by dziecko wyczekiwało z własnej inicjatywy lub samo włączało się w odpowiednim momencie.
126. Pomaga w zajęciach domowych, np. ściera ze stołu, zamiata itp. f
Zaliczamy, jeśli dziecko, zachęcone do tego, chce pomagać dorosłym w prostych zajęciach domowych, takich jak: sprzątanie swoich zabawek, podlewanie roślin itp. Te zajęcia nie muszą być wykonywane dobrze, tego nie oceniamy. Wystarczy, że dziecko na ogół okazuje chęć pomocy.
ZAJĘCIA
Sprawność manualna
14. Ręce są zdolne do trzymania przedmiotów przez krótką chwilę. a
Zaliczamy, jeśli dziecko jest w stanie utrzymać w ręce jakiś przedmiot, np. grzechotkę.
15. Ręce są zdolne do wzięcia podanego przedmiotu. a
Gdy mu się podaje jakiś przedmiot, np. grzechotkę, to potrafi ją wziąć i utrzymać przez krótką chwilę.
32. Przekłada rzeczy z jednej ręki do drugiej. b
W tym zadaniu sprawdzamy, czy dziecko umie dokonać „zmiany właściciela”. Możemy zaliczyć, jeśli dziecko od czasu do czasu tę czynność wykonuje.
33. Bierze małe przedmioty i obraca je w palcach. b
Zaliczamy, jeśli dziecko bierze małe przedmioty tak zwanym sposobem pęsetkowym, tzn. pomiędzy palce wskazujący i kciuk.
34. Posługuje się palcami dla zapoznawania się z przedmiotem. b
Zaliczamy, gdy dziecko używa palca wskazującego do badania rzeczy przez dotyk. Zaliczamy również, jeśli ten okres już minął.
52. Bazgrze ołówkiem lub kredkami. c
Zaliczamy, jeśli dziecko bazgrze spontanicznie jakieś kontury.
53. Wkłada rękę do naczyń i chwyta znajdujące się w nich przedmioty. c
Dajemy dziecku pudełko, a w nim 3 lub 4 jakieś małe przedmioty. Dziecko wkłada rękę do pudełka chwytając przedmioty i wyciągając je. Robimy kilka takich prób. Dziecko może usiłować chwycić wszystkie przedmioty naraz. Zaliczamy tym bardziej, jeśli ten etap ma już za sobą.
72. Spontanicznie maże kredkami albo ołówkiem. d
Zaliczamy, jeśli czyni to spontanicznie, samo od siebie, a nie naśladuje innych.
73. Kładzie pudełka jedno na drugie. d
Dziecko ustawia przedmioty jeden na drugi albo tworzy jakieś struktury.
97. Potrafi nawlec większe korale. e
Do przeprowadzenia tej próby potrzebne jest pudełko z dużymi koralami, sznurowadło zakończone z jednej strony supłem (by korale nie zsuwały się), z drugiej strony metalowym okuciem. Zaliczamy, jeśli dziecko potrafi nawlec przynajmniej 12 korali w ciągu 10 minut.
98. Potrafi odkręcić nakrętkę z butelki, zdjąć pokrywkę, przekręcić gałkę w drzwiach
(np. w zamku zatrzaskowym, adapt.). e
W zadaniu tym chodzi o pewne celowe ruchy rąk. Zaliczamy, jeżeli dziecko potrafi przekręcić gałkę, by otworzyć drzwi, odkręcić pokrywkę od słoika itp.
99. Potrafi przelać wodę z jednego naczynia do drugiego. e
Dopuszczalne jest rozlanie wody, ale większość jej powinna znaleźć się w naczyniu.
127. Potrafi nożycami ciąć papier. f
Zaliczamy, jeżeli dziecko potrafi wykonywać ruchy konieczne do cięcia papieru nożycami. Nie wymaga się, by cięło po oznaczonym miejscu.
128. Może z powodzeniem trzymać przedmioty łatwe do stłuczenia, np. szklankę. f
Zaliczamy, jeśli dziecko umie obchodzić się z kruchymi przedmiotami. Może zdarzyć, się czasem coś stłucze, lecz na ogół potrafi obchodzić się z takimi przedmiotami.
Zręczność
16. Stara się ręką sięgnąć po przedmiot, ale na niego nie trafia. a
Aby zaliczyć to zadanie wystarczy usiłowanie dziecka, by czegoś dosięgnąć. Zaliczamy tym bardziej, jeśli ten etap dziecko ma już za sobą.
17. Manipuluje przedmiotami. a
Zaliczamy, jeśli dziecko bawi się przedmiotami, które trzyma w ręku, manipuluje nimi.
35. Zdobywa przedmiot pochylając się ku niemu. b
Zaliczamy, gdy dziecko siedząc wychyla się, aby czegoś dosięgnąć i czyniąc to nie traci równowagi. Zaliczamy nawet wtedy, gdy przedmiotu nie dosięgnie.
36. Rzuca przedmioty na podłogę. b
Dziecko siedząc w łóżeczku lub na krzesełku rozmyślnie rozrzuca rzeczy po podłodze.
54. Patrzy w stronę przedmiotu, który spadł i śledzi dokąd się potoczył. c
Możemy zaliczyć, gdy dziecko siedząc na swoim krzesełku patrzy w stronę przedmiotu, który spadł i śledzi dokąd się potoczył.
55. Ustawia w pewnym porządku dwa lub więcej sześcianów albo klocków. c
Zaliczamy, jeśli dziecko wykazuje tendencję do układania sześcianów lub klocków w pewnym porządku.
74. Potrafi kopnąć piłkę nie przewracając się. d
Można posłużyć się zwykłą piłką (nożną) lub inną piłką. Zaliczamy, jeżeli dziecko potrafi kopnąć piłkę (niekoniecznie w określonym kierunku) i nie straci przy tym równowagi.
75. Przy rzucaniu piłki nie pada. d
Dziecko rzuca piłkę z rozmysłem, nie tracąc równowagi. Dokładność nie jest tu wymagana.
100. Podnosi przedmioty bez podpierania się ręką o podłogę. e
Dziecko, które stoi, potrafi pochylić się i podnieść przedmiot, nie przewracając się ani nie pochylając.
101. Potrafi skakać na dwóch nogach. e
Zaliczamy, jeżeli dziecko podskakuje na tym samym miejscu:
trzyma stopy razem,
ląduje na palcach zginając kolana podczas tej czynności.
102. Otwiera drzwi z zamkiem automatycznym (adapt.). e
Zaliczamy, jeśli dziecko umie otworzyć drzwi; obraca gałkę (w zamku zatrzaskowym), a także ciągnie lub popycha drzwi, by je otworzyć.
103. Wchodzi na krzesło i może na nim stanąć. e
Zaliczamy, jeśli dziecko wejdzie na krzesło i potrafi utrzymać się na nim w pozycji stojącej bez pomocy. Można do tego użyć niskiego krzesełka.
104. Samo siada przy stole. e
Zaliczamy, jeśli dziecko jest zdolne podsunąć krzesło do stołu i samodzielnie usiąść przy nim. Stół i krzesło powinny być dostosowane do wzrostu dziecka.
105. Otwiera i zamyka pudełko z pokrywką. e
Trzeba przygotować pudełko z pokrywką. Dziecko powinno zdjąć i nałożyć pokrywkę na pudełko.
129. Zeskakuje obydwiema stopami z najniższego schodka. f
Dziecko bez trzymania się powinno zeskoczyć dwiema nogami z najniższego stopnia schodów.
130. Utrzymuje się na jednej nodze przez krótki czas. f
Zaliczamy, jeśli dziecko potrafi stać przez pięć sekund na jednej nodze. Nie powinno przy tym tracić równowagi, chociaż może się trochę chwiać.
14