Pojęcia i określenia 3

(a) koszyk dóbr

(b) użyteczność

(c) ścieżka wzrostu dochodu

(d) optimum konsumenta

(e) ograniczenie budżetowe

(f) krzywa obojętności

(g) efekt substytucyjny

(h) indywidualna krzywa popytu

(i) krańcowa stopa substytucji

(j) linia budżetowa

(k) zasiłki rzeczowe

(l) maksymalizacja użyteczności

(m) efekt dochodowy

(n) rynkowa krzywa popytu

(o) komplementarność

(p) dobro Giffena

1. Krzywa, która pokazuje, jak zmie­nia się wybierany przez konsumen­ta koszyk dóbr pod wpływem zmian poziomu dochodu.

2. Określona kombinacja ilościowa dóbr nabywanych przez konsu­menta.

3. Suma indywidualnych krzywych popytu wszystkich nabywców da­nego dobra.

4. Ilość jednego dobra, z której kon­sument musi zrezygnować, jeżeli chce zwiększyć o jednostkę ilość drugiego dobra, utrzymując jedno­cześnie na nie zmienionym pozio­mie łączną użyteczność.

5. Sytuacja, w której różne dobra można konsumować tylko łącznie.

6. Prosta przedstawiająca maksymal­ne ilości dwóch dóbr, które może nabyć konsument.

7. Punkt, w którym konsument osią­ga maksymalną użyteczność (punkt styczności najwyższej osią­galnej krzywej obojętności z linią budżetową, w którym krańcowa stopa substytucji dwóch dóbr zrównuje się z relacją ich cen).

8. Takie dobro niższego rzędu, dla którego efekt dochodowy jest większy od efektu substytucyjnego, czyli krzywa popytu jest rosnąca względem ceny.

9. Ta część reakcji konsumenta na zmianę ceny, która wiąże się ze zmianą jego siły nabywczej.

10. Ta część reakcji konsumenta na zmianę ceny, która wiąże się ze zmianą relacji cen.

11. Krzywa ilustrująca wszystkie ko­szyki dóbr o jednakowej użytecz­ności dla konsumenta.

12. Świadczenia socjalne z budżetu państwa dokonywane w formie niepieniężnej.

13. Założenie, zgodnie z którym kon­sument spośród dostępnych kom­binacji dóbr wybiera tę, która daje mu największą użyteczność.

14. Zbiór takich kombinacji dóbr, któ­re są dostępne dla konsumenta przy danym poziomie dochodu i danych cenach.

15. Suma zadowolenia, jakie daje kon­sumentowi określony koszyk dóbr.

16. Krzywa ukazująca ilość dobra na­bywaną przez konsumenta przy różnych poziomach ceny.

Zadanie 37

Andrzej, mieszkający z rodzicami, ko­rzysta ze stypendium w wysokości 20$ tygodniowo, które wydaje na posiłki i na rozrywki. Odkładając liczbę posił­ków na osi pionowej, a ilość rozrywek na osi poziomej, wykreśl linię budżeto­wą Andrzeja dla następujących sytu­acji:

a) jednostkowe ceny posiłków (p_F) i rozrywek (p_E) wynoszą 50 c,

b) p_F = 50 c, p_E = 1$,

c) p_F ⁼ 50 c , p_E = 50 c, ale wysokość stypendium wzrasta do 25$ na ty­dzień.

Objaśnij położenie linii budżetowych b) i c) w porównaniu z a).

Zadanie 38

Krysia kupuje jedynie pączki i płyty CD. Wydając cały dochód może kupić 12 pączków i 4 płyty CD. Inny koszyk dóbr, który Krysia może kupić wydając cały dochód to 4 pączki i 8 płyt CD. Jeżeli cena l pączka wynosi l PLN, to jaki jest dochód Krysi?

Zadanie 39

Karol konsumuje 60 sztuk dobra X i 30 sztuk dobra Y. Cena dobra Y wynosi 5 PLN, a cena dobra X rośnie z 3 do 4 PLN. Aby Karol mógł kupować nadal 60 sztuk dobra X i 30 sztuk dobra Y jego dochód musi wzrosnąć o ________?

Zadanie 40

Barbara zastanawia się, jak podzielić pieniądze przeznaczone na zakup płyt i sukienek. Rysunek 1 ilustruje jej linię budżetową oraz krzywą obojętno­ści.

Przyporządkuj oznaczone na wykre­sie punkty odpowiednim zdaniom:

1) wybór zapewniający Barbarze ma­ksymalną osiągalną użyteczność,

2) Barbara kupuje tylko płyty,

3) wariant, który nie wyczerpuje kwo­ty, którą Barbara przeznaczyła na te dwa dobra,

4) kombinacja o takiej samej użytecz­ności jak d, ale nieosiągalna dla Barbary,

5) Barbara kupuje tylko sukienki,

6) kombinacja lepsza niż d, ale nieosią­galna dla Barbary,

Rysunek Wybór Barbary dotyczący zakupu płyt i sukienek

Płyty

Zadanie 41

Krzysztof zastanawia się nad wyborem ilości dwóch nabywanych dóbr X i Y. Rysunek 2 pokazuje kilka krzywych obojętności wyrażających jego prefe­rencje. Prosta BL₁ to jego linia budże­towa przy danym poziomie dochodu i danych cenach.

a) Załóżmy, że preferencje Krzysztofa oraz ceny dóbr X i Y pozostają stałe, lecz zmienia się poziom dochodu. Wykreśl ścieżkę wzrostu dochodu.

b) Zaszereguj dobra X i Y do jednej z dwóch kategorii: dobro normalne lub dobro niższego rzędu.

c) Jak wyglądałaby ścieżka wzrostu do­chodu, gdyby oba dobra były dob­rami normalnymi?

d) Czy można byłoby wykreślić ścieżkę wzrostu dochodu, gdyby oba dobra były niższego rzędu?

Rysunek Decyzje Krzysztofa związane z wyborem dóbr X i Y (przy zmianie dochodu)

Zadanie 42

Które z podanych niżej twierdzeń są fałszywe?

Konsument dążąc do uzyskania ma­ksymalnej użyteczności wybiera punkt styczności swej linii budżetowej z krzy­wą obojętności, ponieważ:

1. jest to najwyższa osiągalna dlań krzywa obojętności,

b) każdy punkt położony na lewo od linii budżetowej

oznaczałby, że część dochodu pozostaje nie wydat­kowana,

c) wszystkie kombinacje dóbr leżące na prawo od linii budżetowej są nieosiągalne przy danym poziomie dochodu,

d) punkt ten oznacza najkorzystniejszą relację cen,

e) w każdym innym punkcie położonym na linii budżetowej konsument osiągałby mniejszą sumę użyteczności.

Zadanie 43

Na rysunku 4 krzywe obojętności I₁ i I₂ są fragmentem mapy obojętności Daniela względem dwóch dóbr: czeko­lady i lemoniady. Proste AB i CD to równoległe linie budżetowe dla dwóch różnych poziomów dochodu. Co ozna­cza przejście z wyjściowego punktu równowagi E do nowego punktu F?

a) Wzrost dochodu towarzyszący zmia­nie preferencji i relacji cen

b) Spadek dochodu przy niezmiennych preferencjach i stałej relacji cen.

c) Spadek dochodu połączony ze zmia­ną preferencji, przy nie zmienionej relacji cen.

d) Wzrost dochodu połączony ze zmia­ną relacji cen, przy niezmiennych preferencjach.

e) Wzrost dochodu przy niezmiennych preferencjach i stałej relacji cen.

Rysunek Wybór Daniela dotyczący zakupu lemoniady i czekolady

1. Krzywa obojętności przedstawia różne poziomy użyteczności całkowitej.

2. Krzywych obojętności jest nieskończenie wiele.

3. Nachylenie krzywych obojętności informuje nas o tym, że aby zwiększyć konsumpcję jednego dobra konieczne jest odpowiednie zmniejszenie konsumpcji drugiego dobra.

4. Punkt równowagi konsumenta znajduje się w miejscu przecięcia się linii ograniczenia budżetowego z dowolną krzywą obojętności.

Wybierz prawidłową odpowiedź:

1. Nadwyżka konsumenta:

a) to inaczej renta konsumenta,

b) ta różnica między najwyższa ceną, jaką jest w stanie zapłacić konsument za dany produkt, a rzeczywistą jego ceną rynkową,

c) to wielkość, która zależy m.in. od użyteczności krańcowej danego dobra,

d) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest prawidłowa.

2. Krzywa obojętności

a) przedstawia wszystkie kombinacje 2 dóbr przynoszące konsumentowi taki sam poziom zadowolenia,

b) jest to funkcja rosnąca,

c) dotyczy tylko dóbr niższego rzędu,

d) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest prawidłowa.

3. Równowaga konsumenta może ulec zmianie w wyniku:

a) wzrostu cen nabywanych dóbr i usług,

b) zmiany dochodów konsumentów,

c) spadku cen dóbr i usług,

d) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest prawidłowa

4. Linia ograniczenia budżetowego:

a) punkty położone na niej wyczerpują budżet konsumenta,

b) łączy graniczne ilości dóbr X i Y, na które konsument może sobie pozwolić przy danym dochodzie i danych cenach,

c) może zostać przesunięta w kierunku początku układu współrzędnych w przy­padku wzrostu dochodu klienta,

d) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest prawidłowa.

5. Proporcjonalny wzrost cen nabywanych dóbr, powoduje:

a) przesunięcie linii ograniczenia budżetowego do góry,

b) zmianę kąta nachylenia linii ograniczenia budżetowego,

c) przesunięcie linii ograniczenia budżetowego w dół,

d) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest prawidłowa.

6. Wzrost dochodu konsumenta, powoduje:

a) przesunięcie linii ograniczenia budżetowego do góry

b) zmianę kąta nachylenia linii ograniczenia budżetowego

c) przesunięcie linii ograniczenia budżetowego w dół,

d) żadna z powyższych odpowiedzi nie Jest prawidłowa.

Zadanie 44

Konsument wydając cały swój dochód, który wynosi 12 zł, może nabyć 3 lizaki oraz 6 cukierków. Kolejna kombinacja zakupów, przy której konsument wydaje cały swój budżet, to 6 lizaków i 4 cukierki.

a) Zaznacz na wykresie podane wyżej koszyki dóbr i wykreśl linię budżetu konsumenta.

b) Jeżeli konsument wyda cały dochód na zakup lizaków, to ile lizaków kupi?

c) Jeżeli konsument wyda cały dochód na zakup cukierków, to ile cukierków kupi?

d) Jakie są ceny poszczególnych produktów?

7. Konsument dysponuje miesięcznym dochodem 180 jp, kupuje truskawki po 3 jp i gruszki po 5 jp za kilogram. Będąc w równowadze konsumuje 30 kg truskawek i ile kg gruszek?

a) 13,

b) 14,

c) 17,

d) 18.

Zadanie 45

Konsument wychodzi z punktu P poło­żonego na linii budżetowej, a następnie wybiera punkt Q. Które z wymienionych niżej zdarzeń mogło spowodować to przesunięcie?

a) Zmiana preferencji.

b) Niewielka podwyżka ceny dobra X oraz większa procentowo obniżka ceny dobra Y.

c)Podwyżka ceny dobra X oraz mniej­sza procentowo podwyżka ceny dob­ra Y.

d) Spadek realnego dochodu.

e)Jednakowy procentowy wzrost do­chodu nominalnego oraz cen obu dóbr.

Rysunek Zmiana punktu równowagi konsumenta

Dobro X

Zadanie 46

Krzywe na rysunku pokazują, jak Dorota reaguje na obniżkę ceny befsztyków, gdy dokonuje wyboru między befsztykami a kotletami schabowymi.

Wyjściową linią budżetową jest pros­ta AB, a odcinek OX₁ oznacza liczbę befsztyków, które kupuje Dorota. Po obniżce ceny linia budżetowa zajmuje położenie AC, a Dorota konsumuje teraz OX₂ befsztyków.

a) Zilustruj efekty dochodowy i sub­stytucyjny określające reakcję Doroty na spadek ceny.

b) Czy w świetle tej analizy befsztyk jest dobrem normalnym, czy niższego rzędu?

c) Czy efekty dochodowy i substytucyj­ny działają w tym samym, czy w przeciwnym kierunku?

d) W jakich warunkach wzajemna rela­cja tych efektów byłaby inna?

Rysunek Ustalenia Doroty dotyczące zakupu befsztyków i kotletów schabowych

Befsztyki

Zadanie 47

W rzeczywistości nie znamy dokładnie krzywych obojętności. Wiemy jednak, jakie są ceny, oraz możemy dowiedzieć się, jaki jest poziom dochodu konsu­menta; w niektórych przypadkach mo­żemy także wysunąć pewne hipotezy na temat jego preferencji. Przypuśćmy, że obserwujemy zachowanie Eryka w dwóch różnych sytuacjach. Wybiera on ilość dobra X i Y mając dany dochód, lecz ceny w obu sytuacjach są różne. Na rysunku pokazane są obie linie budżetowe.

Wyjściową linią budżetową jest A B, natomiast prosta CD jest nową linią, wyrażającą sytuację zaistniałą po pod­wyżce ceny dobra X i obniżce ceny dobra Y. Początkowo Eryk wybrał punkt E.

Poniższe pytania dotyczą punktu, który zostanie wybrany w no­wej sytuacji.

a) Czy możliwe jest, aby Eryk wybrał teraz punkt F, jeżeli wiadomo, że nie zmieniły się jego preferencje? Odpo­wiedź uzasadnij.

b) Czy możliwe jest (przy założeniu niezmiennych preferencji), aby Eryk wybrał punkt G? Odpowiedź uza­sadnij.

c) Jeśli preferencje Eryka nie zmieniają się, to na jakim odcinku linii budże­towej CD może znaleźć się wybrany przez niego nowy punkt?

d) Co można powiedzieć o preferen­cjach Eryka, gdyby Eryk wybrał punkt G?

Rysunek Wybory Eryka dotyczące nabywanych ilości dóbr X i Y

15

mgr Paulina Krystosiak - Mikroekonomia

---