Turystyka:
- przedmiot zainteresowania wielu dyscyplin naukowych
- zjawisko przestrzenne, społeczne, kulturowe i ekonomiczne
- zjawisko społeczne do końca XIX w
- lata 50 XX w. masowy ruch turystyczny i dostrzeżenie ekonomicznych efektów jej rozwoju
- z punktu widzenia ekonomii to działalność gospodarcza i jej skutki
Ekonomiczne funkcje turystyki:
1. turystyka krajowa:
- czynnik rozwoju społeczno-gospodarczego obszarów recesyjnych
- źródło dochodów obszarów recepcji i państwa
- narzędzie zmian w przestrzennej strukturze dochodu narodowego
2. turystyka zagraniczna:
- źródła dochodów dewizowych (eksport turystyczny)
większa liczba turystówwięcej dochodówwięcej zatrudnionychwięcej podatkówwięcej inwestycji
Przesłanki powstania ekonomiki turystyki:
- proces wyodrębniania się tej dyscypliny miał miejsce w latach 50 XX w
- przyczyniło się do niego dostrzeżenie ekonomicznych skutków rozwoju turystyki
- podstawy ekonomiki stworzył Michelle Troisi 1995
Czym jest ekonomika turystyki:
Ekonomia gospodarka
Ekonomiki szczegółowe (funkcjonalne):dział gospodarki
Rolnictwa, przemysłu, transportu
Ekonomika turystykiturystyka
Ekonomiki szczegółowe (funkcjonalne): rynki
e. hotelarstwa, e. biór podróży, e. gastronomii
przedsiębiorstwa
Turystyczne
Ekonomika turystyki:
- subdyscyplina ekonomiki zajmująca się badaniem zjawisk i prawidłowości ekonomicznych w turystyce
- mająca na celu ustalenie najbardziej efektownych instrumentów polityki turystycznej i zarządzania turystyką
Ekonomika turystyki bada:
- popyt i podaż turystyczną, kształtowanie się cen na rynku usług turystycznych
- rolę i znaczenie turystki w gospodarce narodowej
- funkcjonowanie przedsiębiorstwa turystycznego
- miejsce turystyki w decyzjach władz centralnych i samo rządzących (polityka turystyczna)
- funkcje turystyki w rozwoju regionów, miejscowości turystycznych
Podstawowy model turystyki
Region tranzytowy
Region macierzysty turyści Region docelowy
turyści
Gospodarka turystyczna
Definicje popytowe turystyki (UNWTO 1994)
Turystyka wg UNWTO - ogół czynności osób podróżujących w celach wypoczynkowych, służbowych i innych pozostających poza swoim codziennym otoczeniem nie dłużej niż przez rok
Kluczowe kwestwie techniczne w definiowaniu turystyki:
- Min. Długość pobytu 24h
- Mas. dł. Pobytu 1 rok
- Odległość wg WTO 160km
- Ściśle określony cel wizyty: wypoczynek, biznes, odwiedzanie krewnych i znajomych
Kluczowe jednostki statystyczne
- odwiedzający - jest podstawowym pojęciem dla całej statystyki turystycznej (krajowy i międzynarodowy)
- turysta - spędza co najmniej jedną noc w publicznych bądź prywatnych obiektach noclegowych w odwiedzanym kraju
- odwiedzający jednodniowy
Zasady przyjęte przez WTO:
- Wyłączenie ze statystyk statystycznych osób, które przebywały w danym kraju dłużej niż 12 miesięcy
- wprowadzenie warunku korzystania noclegu - w odniesieniu do turysty.
Definicje podażowe turystyki UNWTO 2000:
- stosowane w celu ustalenia przedsiębiorstw dostarczających towary lub usługi dla turystów
- umożliwiają określenie zakresu i skali działalności podmiotów i towarów produkowanych i dostarczanych specjalnie dla turystyki
- to próby zdefiniowania branży turystycznej
Podstawowe pojęcia:
a)przemysł turystyczny (travel and tourism industry)
b)Gospodarka turystyczna (Ravel and tourism economy)
Przemysł turystyczny:
- działalność związana z produkcją dóbr i świadczeniem usług stricte turystycznych związanych z zakwaterowaniem, wyżywieniem, transportem
- obejmuje podmioty, dla których turystyka jest podstawowym rodzajem działalności
Sektory przemysłu turystycznego:
- Sektor bazy noclegowiej i gastronomii
- Sektor atrakcji turystycznych
- Sektor transportu
- Sektor organizatorów turystyki i pośredników turystycznych
- Sektor promocji i informacji turystycznej
Przemysł turystyczny wg EUROSTAT:
1. Sektor bazy noclegowej (Accomodation)
2. Bary i restauracje (Re&Ca)
3. Sektor organizatorów turystyki i pośredników (TO&TA)
Gospodarka turystyczna:
- obejmuje tą część GN, która bezpośrednio i pośrednio wiąże się z turystyką
- obejmuje te rodzaje działalności, które są wyznaczone przez popyt turystyczny
- obejmuje dobra i usługi służące bezpośrednio konsumpcji turystycznej oraz te rodzaje działalności gospodarczej, które są ściśle bądź częściowo uzależnione od ruchu podróżnych i turystyki
Działalność związana z zaspokajaniem potrzeb turystów obejmuje:
- świadczenie usług turystycznych (np. hotelarskie, transportowe, żywieniowe)
- świadczenie usług paraturystycznych (np medyczne, fryzjerskie)
- produkcje dóbr materialnych (np. przemysł pamiątkarski, odzieżowy)
Struktura podmiotowa GT:
1. Podmiot działający w celu osiągnięcia korzyści gospodarczych z turystyki
2. Organizowanie społeczne działające w zakresie organizacji i obsługi ruchu turystycznego
3. Instytucje zajmujące się kształtowaniem warunków rozwoju turystyki.
Gospodarka turystyczna |
|||
Bezpośrednia |
pośrednia |
||
typowa |
uzupełniająca |
- Produkcja art. Sportowych, odzieżowych, fotograficznych - usługi pocztowe, telekomunikacyjne |
|
- hotelarstwo - gastronomia - transport |
- mapy - przewodniki - wypożyczanie sprzętu - ubezpieczenia turystyczne |
|
|
W Polsce działalność turystyczną:
Określa: Polska Klasyfikacja Działalności (PKD 2007)
I powiązana z nią: Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług (PKWiU 2008)
Działalności turystyczne są ujęte w:
- Sekcja I - działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi
- Sekcja N - działalność w zakresie usług administrowania i dział. Wspierająca
- Sekcja H - transport i gospodarka magazynowa
Miejsce turystyki w GN:
- turystyka nie jest homogeniczną częścią GN
- elementy róznych sektorów gospodarki
Funkcje makroekonomiczne turystyki:
- kreatywna - tworzenie PKB
- usługowa - świadczenie usług, które zaspokajają zarówno potrzeby turystów jak i innych podmiotów gospodarki narodowej
- redystrybucyjna - transfer środków finansowych związanych z turystyką pomiędzy krajami lub regionami w obrębie danego kraju
Efekty rozwoju turystyki:
1.Ekonomiczne: regiony recepcyjne, miejsce stałego zamieszkania, Bezpośrednie, Pośrednie
2. Społeczno - kulturowe: Turyści, Ludność
3.Przestrzenno - środowiskowe: Środowisko antropogeniczne, Środowisko przyrodnicze
Efekty ekonomiczne w miejscu stałego zamieszkania:
- popyt na towary i usługi związane z podróżą i pobytem (odzież, sprzęt)
- odpływ środków pieniężnych do miejsc docelowych
- odciążenie krajowej bazy turystycznej
Efekty ekonomiczne - podróż:
- rozwój usług transportowych i branż okołotransportowych (stacje benzynowe, parkingi, hotele, motele, gastronomia, kampery, przyczepy, mieszkalne)
- wzrost zatrudnienia
- wzrost sprzedaży usług
Efekty ekonomiczne - miejsce docelowe:
- wzrost produkcji na potrzeby turystów
- aktywizacja zawodowa mieszkańców
- wzrost dochodów mieszkańców, dochodów budżetowych
- rozwój inwestycji
Efekty ekonomiczne:
- Bezpośrednie - przychody firm branży turystycznej (s. zakwaterowania, s. gastronomii, s. transportu, s. biór podróży, s. atrakcji i rozrywki)
- Pośrednie - wynik wielu powiązań sektora turystycznego z innymi działalnościami gospodarczymi (wydatki inwestycyjne podmiotów branży turystycznej, wpływy z zakupów od dostawców
- Indukowane - wydatki osób zatrudnionych w turystyce na: odzież, rekreacje, żywność itd
Źródła wydatków: wydatki turystów krajowych, eksport turystyczny, wydatki rządowe
Metody pomiaru i wskaźniki:
1. Rachunek satelitarny turystyki
- określa wkład w gospodarkę narodową danego kraju
- umożliwia dokonywanie porównań międzynarodowych
Metodologia rachunku satelitarnego
- Metoda WTTC
- Metodologia UNWTO - OECD - EUROSTAT
Podejście WTTC:
- uwzględnia wyłącznie popytową strone turystyki (wydatki turystyczne)
- opiera się na modelu ekonometrycznym, określającym wpływ wydatków turystycznych na podstawowe wskaźniki makroekonomiczne
- prezentuje dane w dwóch zakresach w odniesieniu do przemysłu turystycznego i gospodarki turystycznej
Podejście OECD - UNWTO - EUROSTAT:
- jest zalecaną procedurąpomiaru, wpływu działalności turystycznej na gospodarkę kraju UE
- zakłada zestawienie strony popytowej i podażowej turystyki
- koncentruje się na badaniu efektów bezpośrednich, wydatków turystycznych
Strona popytowa RST obejmuje:
- wydatki turystyczne - wydatki (konsumpcyjne) odwiedzających przezd podróża, w jej trakcie oraz po podróży i pozostające w związku z tą podróżą.
- Wydatki turystyczne mieszkańców i zagranicznych odwiedzających
Strona podażowa RST obejmuje:
- charakterystyczne produkty (usłgi noclegowe, gastronomiczne, transportowe, biur podróży, usługi rekreacyjno - kulturalne)
- produkty związane z turystyką (handel detaliczny i hurtowy artykułami konsumpcyjnymi i paliwami)
- pozostałe
RST dla Polski zawiera dane dotyczące:
- popytu turystycznego
- produkcji i podazy
- wkładu turystyki w tworzenie PKB
- zatrudnienia
- część wpływów i wydatków budżetowych związanych z turystyką
Wpływ turystyki na GN:
- udział turystyki PKB
- wpływ na bilans płatniczy państwa = niewidzialny eksport
- wpływ na rynek pracy
- wpływ na budżet państwa
- wpływ na przekształcenia własnościowe w GN
- wpływ na tworzenie ponadnarodowych organizacji gospodarczych
Udział turystyki w PKB:
- jest określany poprzez wielkość wydatków na usługi turystyczne, które są ponoszone przez turystów krajowych i zagranicznych, osoby podróżujące w celach służbowych, a także przez instytucje rządowe i samorządowe
Cechy pracy:
- Niewykwalifikowany charakter.
- Niewysoki poziom płac
- Długi tydzień pracy, ze specjalnym reżimem i grafikiem
- Znaczna przewaga zatrudnionych kobiet
- Wysoki przepływ kadr
Dochody budżetu państwa z turystyki:
- bezpośrednie - podatki od dochodów z zatrudnienia w turystyce i przedsiębiorstw turystycznych, bezpośrednie opłaty od turystów (np. podatki lotniskowe)
- pośrednie - podatki i opłaty pobierane od towarów i usług oferowanym turystom.
- Wg UNWTO wpływy z podatków bezpośrednich i pośrednich i osobistych wyniosły ponad 800 mld dolarów w 1998r. 1600 mld w 2010r.
Rynek turystyczny:
- proces wymiany, w ramach którego nabywcy i wytwórcy usług turystycznych określają, co chcą kupić i sprzedać i na jakich warunkach
- zbiór nabywców i wytwórców dóbr i usług turystycznych, dokonujących transakcji rynkowych.
Podmioty rynku turystycznego:
Popyt turystycznych, Nabywcy: - podmioty indywidualne - podmioty instytucjonalne |
Podaż turystyczna, Oferenci - gotowe pakiety - usługi cząstkowe |
Podmioty polityki państwa: (organy centralne, samorządy terytorialne, organizacje, stowarzyszenie branżowe) |
|
Ze względu na nabywcę:
- Rnek wtórny: rynek dóbr i usług finalnych, które nabywa bezpośrednio turysta od podmiotów sprzedających zestawione oferty;
- Rynek pierwotny: rynek zaopatrzeniowy lub inwestycyjny, na którym nabywcami i sprzedającymi są wyłącznie podmioty gospodarcze.
POPYT TURYSTYCZNY
Czym jest popyt turystyczny ?
- ilość poszukiwanego dobra przy danej cenie
- jest to popyt na różne dobra i usługi
- jego przyczyną jest chęc uprawiania turystyki
- źródłem popytu jest ruch turystycznychpopyt jest różnie definiowany
Popyt turystyczny:
Potrzeba turystyczna > Popyt turystyczny > Produkt turystyczny
- Ekonomia - popyt jest sumą dóbr i usług turystycznych, które uryści są skłonni nabyć przy określonym poziomie cen
- Popyt, to pojęcie które łączy pragnienie posiadania określonych produktów z możliwością gotowością ich kupienia
- Pragnienia stają się popytem w momencie, gdy są poparte siłą nabywczą.
Popyt turystyczny a dochód:
I. Dochody gospodarstwa domowego:
1. fundusz wydatków koniecznych:
- zaspokojenie podstawowych potrzeb
2. fundusz swobodnej decyzji:
- oszczędności
- konsumpcja dodatkowa
Cechy popytu:
- Komplementarność, Substytucyjność (wewnętrzna - inny produkt turystyczny, zewnętrzna - oferta pozaturystyczna), Mobilnośc, Restytucyjność, Sezonowość, Elastyczność, Irracjonalność wydatków
KOMPONENTY POPYTU:
1.Popyt efektywny:
Rzeczywista liczba osób uczestniczących w wyjazdach turystycznych, ich wydatki
- większość statystyk dotyczących turystyki odnosi się do popytu efektywnego
- WTO, OECD, WTTC
2.Popyt utajony:
- Obejmuje osoby, które chciałyby podróżować lecz z jakiegoś powodu tego nie robią
Obejmuje dwie kategorie:
- Popyt odroczony - ludzie nie podróżują ze względu na problem po stronie podaży/destynacji turystycznej (np. kryzys w regionie, brak miejsc)
- Popyt potencjalny - ludzie
3.Brak popytu:
- Ci, którzy po prostu nie chcą podróżować i nie są w stanie podróżować, stanowią kategorię - brak popytu.
Popyt odroczony- Turysta jes podatny na oddziaływanie zewnętrznych zawirowań oraz prawdziwych bądź fałszywych wyobrażeń o danym miejscu
Popyt odroczony wywołują:
- Czynniki polityczne( zamach stanu, konflikty zbrojne, terroryzm)
- Czynniki ekonomiczne (recesja gospodarcza)
- Klęski żywiołowe i katastrofy ekologiczne (tsunami 2004,SARS w Azji w 2003)
- Bezpieczeństwo osobiste (dżuma w Indiach, napady na Florydzie w latach 90.)
Determinanty popytu potencjalnego:
- koszt podróży, brak czasu, ograniczenia fizyczne, sytuacja rodzinna, brak zainteresowania
Miernik popytu efektywnego:
- Ilościowe - wielkość i struktura ruchu turystycznego
- Wartościowe - wydatki turystycznego
Główne miary ilościowe:
1.Poziom uczestnictwa danej populacji w turystyce ( aktywność turystyczna)
2. Libcza podróży (np. podróży krajowych i zagranicznych, długo i krótkoterminowych, turystycznych i beznoclegowych)
3.Częstotliwość podejmowania podróży
4. Średnia długość pobytu
5.Wielkość ruchu turystycznego ( z uwzgl. Celu, miejsca zakwaterowania, uzytego środka transportu, formy dokonania zakupu i inne)
6. Liczba noclegów udzielonych w bazie noclegowej
7.Liczba sprzedanych imprez turystycznych
Determinanty popytu turystycznego:
1. Czynniki ekonomiczne ( wysokość dochodów gospodarstwa domowego, poziom cen usług tury.)
2. Czynniki społeczno-psychologiczne ( potrzeby tury., czas wolny, poziom urbanizacji, stopień uprzemysłowienia)
3. Czynniki podażowe (polityka turystyczna, transport, hotelarstwo, organizatorzy turystyki)
PODAŻ TURYSTYCZNA
Podaż turystyczna- ogół dóbr i usług turystycznych oferowanych na rynku przy danym poziomie cen
Podaż turystyczna:
1. Dobra i urządzenia turystyczne (majątek turystyczny danego kraju, podaż pierwotna):
- dobra podstawowe : walory turystyczne (naturalne, kulturowe)
- dobra komplementarne: infrastruktura turystyczna (b. noclegowa, b. żywieniowa, b. komunikacyjna, b. towarzysząca)
2. Usługi turystyczne (podaż wtórna):
- usługi podstawowe: transportowe, noclegowe, gastronomiczne
- usługi komplementarne: kulturalne, rozrywkowe, przewodnictwa, wypożyczania sprzętu
Cechy podaży:
- sztywność w układzie przestrzennym, o jej lokalizacji decyduje występowanie walorów turystycznych
- sezonowość, która wynika z charakteru popytu i walorów przyrodniczych
- para turystyczny charakter znacznej części elementów podaży turystycznej
- kapitałochłonność w odniesieniu do chłonności miejsc występowania walorów
- ograniczoność, zależenie od chłonności miejsc występowania walorów turystycznych oraz pojemności urządzeń turystycznych
Mierniki podaży:
1. wielkość bazy noclegowej - mierzona liczbą miejsc noclegowych przypadająca na 100 stałych mieszkańców, wskaźnik Baretje'a Deferta
2. wielkość ruchu turystycznego - mierzona liczbą turystów na 100 stałych mieszkańców, wskaźnik Schneidera
3. wielkość zatrudnienia w sektorze turystycznym
Syntetycznym miernikiem podaży turystycznej jest:
- atrakcyjność turystyczna - wypadkowa subiektywnej i obiektywnej oceny walorów turystycznych, zagospodarowania turystycznego i dostępności komunikacyjnej
PRODUKT TURYSTYCZNY
Produkt turystyczny - (sensu stricte)- obejmuje wszystko , co turysta kupuje pojedyńczo lub w formie pakietu usług
Produkt turystyczny (sensu largo):
- kompozycja tego co turyści robią, walorów i urządzeń oraz usług z których korzystają
- pomysł który spowoduje napływ turystów do miasta, regionu
- całość doświadczeń od chwili opuszczania domu do chwili powrotu
Kategorie produktu turystycznego:
- produkty proste ( usługa, rzecz)
- produkty złożone (szlak, wycieczka, wydarzenie, obiekt)
- produkt przedsiębiorstwa (hotel, restauracja)
- produkt obszaru (szlak pieszy, sieć gospodarstw agroturystycznych)
Produkt turystyczny obszaru jest:
- zdeterminowany geograficznie
- złożony z wybranych elementów potencjału turystycznego
- połączonych nadrzędną ideą
- decydują o jego oryginalności, odrębności i atrakcyjności rynkowej
Wyróżniki produktu turystycznego:
- posiada określoną i zdefiniowaną grupę odbiorców
- w jego ramach znajduje się oferta turystyczna możliwa do zakupu w formie pakietu lub samodzielnego skompletowania usług
- jest dostępny, konkurencyjny i atrakcyjny dla swojej grupy odbiorców
- generuje dla regionu dochód w postaci zakupionych przez turystów usług i produktów
- posiada nazwę marketingową
- posiada swoją wizualizację, logo, hasło,
- jest przyporządkowany do określonego obszaru
- jest oparty na wyróżnikach i charakterystycznych cechach regionu
- jest widoczny w Internecie
- posiada system zarządzania
TURYSTYKA MIĘDZYNARODOWA
Przyjazdy międzynarodowe 2011:
- Europa 52%
- Ameryka płn płd 16%
- kraje rozwijające się 32%,
Problemy turystyki w krajach rozwijających się:
- neokolonializm turystyczny= kraje politycznie niezależne, są ekonomicznie zależne, ponieważ ich zasoby wykorzystywane są przez kraje rozwinięte
- niewystarczająca infrastruktura turystyczna
- niska zdolność transportowa
- orientacja na turystów, wycieki, turystyka masowa
- hot spoty które zniechęcają turystów(konflikty polityczne i religijne)
- łączenie się branży turystycznej w globalne sieci prowadzone przez międzynarodowe przedsiębiorstwa z siedzibą w krajach wysoko rozwiniętych (ogromne wycieki zysków, model enklawy)
Model 3xS:
- Turystyka masowa- wakacje na plaży, Sand, Sun, Sea
- jedne dłuższe wakacje
- najważniejsze: zakwaterowanie, wyżywienie
- atrakcje oferowane przez hotel
- wycieczki fakultatywne
Turystyka enklawowa - forma turystyki charakterystyczna dla krajów rozwijających się, gdzie cały ruch turystyczny skupia się w odizolowanych os środowiska lokalnego enklawy
Formy turystyki enklawowej:
- kompleksy wypoczynkowe
- morska turystyka wycieczkowa
Cechy turystyki enklawowej:
- zagraniczny kapitał
- wysoki stopień wycieku środków finansowych
- turyści z wysoko rozwiniętych krajów
- izolacja turystów od autochtonów
- niski poziom zatrudnienia lokalnej ludności i niskie płace
Kapitał zagraniczny:
- tworzy infrastrukturę turystyczną, organizuje turystykę na miejscu
- jest właścicielem najatrakcyjniejszych gruntów
- uzyskuje preferencyjne prawa dla przyrody obszarów turystycznych
- ogranicza swobodę podejmowania decyzji władzom lokalnym, zmniejsza rangę innych sektorów, wywołuje konflikty społeczne
- neokolonializm turystyczny
Wycieki dewiz są wynikiem:
- braku możliwości zakupu surowców, produktów i usług na miejscu
- nastawienie inwestorów zewnętrznych na eksploatację zasobów obszarów
Znaczące wycieki towarzyszą:
- importowi materiałów konstrukcyjnych i wyposażenia obiektów
- importowi dóbr konsumpcyjnych
- wydatkom na promocje na międzynarodowym rynku turystycznym
- spłacie zadłużenia zaciągniętego przez inwestorów zagranicznych
Turyści:
- zamożny mieszkaniec USA, Europy, zorganizowany, wymagający, cechuje go pogoń za komfortem
Wpływ na lokalne środowisko:
- ukierunkowania na bogatych, zagranicznych turystów
- brak wpływów do lokalnego budżetu i PKB
- odpływ środków finansowych
- import produktów z zewnątrz
- nierozwiązany problem biedy
- utrata kontroli nad własnymi zasobami
- bezpośrednia konsumpcja i ograniczenie kontaktu z autochtonami
Monokultura turystyczna - obejmuje gospodarki państwa lub terytorium które charakteryzuje się silnym uzależnieniem od eksportu turystycznego oraz tempa rozwoju sektora turystycznego
Cechy monokultury:
- bardzo mała powierzchnia
- dogodne położenie geograficzne względem krajów z których pochodzi znaczna większość turystów
- brak możliwości rozwoju innych dziedzin gospodarki z powodu ograniczeń terytorialnych, małej liczby ludności oraz charakteru walorów naturalnych
- uzależnienie od importu
Zagrożenia:
- uzależnienie od wahań popytu turystycznego
- uzależnienie od sytuacji ekonomicznej krajów generujących ruch turystyczny
- uzależnienie od importu urządzeń oraz wyposażenia obiektach noclegowych
- utraty części dochodów z eksportu turystycznego
- degradacja krajobrazu oraz wyczerpanie zasobów naturalnych
- negatywny wpływ na ludność: narastanie wrogości wobec turystów, komercjalizacja lokalnej kultury, pojawienie się zjawiska prostytucji, znaczny wzrost przestępczości
Teorie wyjaśniające zmiany pod wpływem turystyki:
- model cyklu życia miejscowości turystycznej(obszaru), TALC-tourism Area Life Cycle, R. Butler 1980
- Index Doxey'a (indeks irytacji)
- Typologia psychograficzna turystów Plog'a
Podmiot rynku turystycznego:
- Popyt turystyczny: Turyści
- Podaż turystyczna: Branża turystyczna
- Podmioty publiczne: państwo
Państwo:
- Zespół instytucji politycznych
- Aparat sprawowania władzy, w tym: politycy, instytucje publiczne, urzędnicy
- Przepisy, kodeksy, normy, procedury, rozporządzenia, ustawy które regulują funkcjonowanie podmiotów prywatnych
Polityka turystyczna:
- ujęcie szerokie - świadome popieranie i kształtowanie turystyki przez różne organizacje i instytucje, wplywające swoją działalnością na wszystko co jest ważne dla turystyki
- ujęcie wąskie - działania władz publicznych szczebla krajowego, regionalnego i lokalnego w sferze turystyki
Instytucje państwowe a turystyka:
- Administracja rządowa
- Organy ustawodawcze i wykonawcze
- Wymiar sprawiedliwosci
- Instytucje związane z egzekwowaniem prawa
- Uczelnie publiczne
- Instytucje finansowe (BGK, NBP)
- Przedsiębiorstwa Państwowe (LOT, Eurolot S.A., POT)
- Administracja samorządowa
Przesłanki zaangażowania państwa w rozwój turystyki:
1. Efekty ekonomiczne rozwoju turystyki:
- wpływ na bilans płatniczy
- aktywizacja miejscowości i regionów turystycznych
- tworzenie nowych możliwości pracy
- wpływ na rozwój infrastruktury technicznej i społecznej
- tworzenie dochodu narodowego
- w dłuższym okresie pomnażanie majątku narodowego
Rola państwa: stymulowanie rozwoju turystyki przyjazdowej i krajowej, m.in. Poprzez marketing turystyczny, wsparcie organizacyjne i finansowe
2. Negatywne następstwa rozwoju turystyki:
- destrukcyjny wpływ na społeczności, kulturę i środowisko przyrodnicze (kraje rozwinięte i rozwijające się - wybrzeża Hiszpanii, plaże Tajlandii, Meksyku, parki narodowe USA, zabytkowe miasta Europy)
- model turystyki enklawowej (kraje rozwijające się, np. Dominikana, Delta Okawango - wycieki dewiz, konflikty lokalne
- Wrażliwość turystyki na różne wydarzenia: zmiany polityki, opinię publiczną, katastrofy ekologiczne
Rola państwa = ochrona interesu publicznego (potrzeb mieszkańców, zasobów kraju), m.in. Poprzez kontrolowanie rozwoju turystyki.
Cykl turystyczny wodejki:
badanie rynku
planowanie rozwoju turystyki
budowa infrastruktury turystycznej i para turystycznej
przygotowanie kadr
model organizacyjny turystyki
rozwój gospodarki turystycznej
propaganda turystyki
badanie rynku
Funkcje państwa wobec turystyki:
planowanie rozwoju turystyki (na poziomie lokalnym, regionalnym i krajowym)
koordynacja działań podmiotów, instytucji i organizacji zaangażowanych w proces rozwoju turystyki
prawodawstwo (akty prawne)
aktywność gospodarcza (inwestycje w sferze infrastruktury publicznej)
stymulowanie rozwoju (wsparcie finansowanie, środki UE)
promocja (wydawnictwo, targi, kampanie, study tour)
uspołecznienie turystyki (zwiększanie uczestnictwa w turystyce mniej zamożnych grup społecznych)
ochrona interesu publicznego (ochrona interesów społeczności lokalnych, grup etnicznych, mniejszości)
Model organizacji turystyki w Polsce:
1. szczebel centralny
- NTA (Narodowa Administracja Turystyczna) : minister ds. turystyki, minister sportu i turystyki, aparat wykonawczy- MSiT i departament turystyki
- NTO (Narodowa organizacja Turystyczna): POT
2. szczebel regionalny:
-NTA; samorząd województwa: marszałek, strategia rozwoju turystyki w regionie, finansowanie turystyki ze środków unijnych
- NTO: ROT
3. szczebel lokalny:
- NTA: samorządy powiatowe i gminne: wójt burmistrz, starosta, tworzenie warunków do rozwoju turystyki, pozwolenia na organizowanie imprez masowych, kultura fizyczna, sport
-NTO: LOT