Teoria wychowania - wykład z 01.12.2013
I ) Socjologia wychowania i jej miejsce w całościowym procesie wychowania
II ) Normy socjalne wpływu wychowawczego
Prawo
- najwyższą formą normy
- rzeczywistość i skuteczność realizacji norm prawnych istnienia ludzkiego
- forma i miara swobody w zgodności z rzeczywistymi warunkami
Normy prawne zawierają trzy elementy
- socjalny - uświadomienie przedmiotem procesu wychowawczego wymóg i zobowiązań
- informacyjny - wyrażenie w konstrukcjach słownych
- nomologiczny - oficjalnie załatwiony w aktach normatywnych
Stosunki regulują się w granicach triady
III ) Zakłady socjalne, zabezpieczające wpływ wychowawczy
Triada struktur socjalnych celowego wpływu wychowawczego
Trzy najpowszechniejsze składniki wczesnego środowiska społecznego
Grupy wczesnego środowiska społecznego
- genetyczna
- terytorialna
- religijna
- jednorodna
- celowa
- kulturalna
IV ) Szkoła jako środowisko wychowawcze
Nauczanie szkolne
- wyrywa wychowanka z jego zwykłego środowiska społecznego
- przesadza go w odosobnione środowisko specyficzne wychowawczego
- szkoła jest grupą docelową
- stanowi układ zamknięty
- uczestnicy jej łączą się na terenie wspólnych doświadczeń i czynności
Rada pedagogiczna
- zatrudniającej co najmniej 3 nauczycieli
- jest kolegialnym organem
- wchodzą wszyscy nauczyciele zatrudnieni w szkole
- wchodzą pracownicy innych zakładów pracy
- przewodniczącym rady pedagogicznej jest dyrektor szkoły lub placówki
Kompetencje rady pedagogicznej
- zatwierdzanie planów pracy szkoły lub placówki
- zatwierdzenie wyników klasyfikacji i promocji uczniów
- podejmowanie uchwał w sprawie innowacji i eksperymentów pedagogicznych
- ustalanie organizacji doskonalenia zawodowego nauczycieli
-podejmowanie uchwał w sprawie skreślenia z listy uczniów
V ) Rodzina jako naturalne środowisko wychowawcze
Rodzina jako naturalne środowisko wychowawcze
- zaliczana jest do najważniejszego rodzaju środowiska
- pierwsza i fundamentalna grupa w życiu dziecka
- opiera się na związkach krwi, małżeństwa lub adpocji
Funkcje rodziny
- prokreacyjna
- opiekuńcza
- gospodarcza
- wychowawcza
- stratyfikacyjna
Funkcje wychowawcze
- zaspokajanie podstawowych potrzeb biologicznych i psychospołecznych dzieci
- dostarczanie pożądanych społecznie wzorów zachowań
- przekazywanie i przyswajanie wartości, norm i zasad współżycia i współpracy
- umożliwianie dzieciom aktywnego udziału w różnego rodzaju czynnościach i obowiązkach domowych
- rozwijanie i rozszerzanie kontaktów
Style wychowania w rodzinie
- demokratyczny
- autokratyczny
-liberalny
VI ) Socjalizacja osobowości w grupie
Środowisko wychowawcze
- odrębne środowisko społeczne, które grupa wytwarza dla osobnika
- obejmuje wszystkie te osoby i grupy społeczne, z którymi osobnik się spotykał w okresie swego przygotowania do przyszłego członkostwa
- pozytywne wymagania różnią się bardzo, zależnie od osoby lub grupy d której się stosują
- negatywne wymagania stosują się do wszystkich jednakowo
- jednostki i grupy wchodzą więc do środowiska wychowawczego kandydata jako człony stosunków wychowawczych
Stosunek wychowawczy
Grupa ujmuje styczność między kandydatem na członka a każdą osobą lu grupą, należącą do jego środowiska wychowawczego, jako specyficzny stosunek społeczny obejmujący pewne obustronne obowiązki
Grupy według związków między ludźmi
- dystancyjne
+ nawiązanie kontaktów przy pomocy środków masowego przekazu
+ brak kontaktu bezpośredniego
+ brak ścisłej organizacji strukturalnej
- kontaktowe
+ to ograniczona łączność ludzi znajdujących się w ciągłym kontakcie między sobą, co wyznacza bezpośredni wpływ na osobowość każdego członka grupy, upośrednia zewnętrzne wpływy socjalne
+ w wychowaniu jako procesie docelowym więcej uwagi zwraca się na badania i regulowanie działalności grup kontaktowych
Parametry grup kontaktowych
- liczba
+ dolna granica 2-3 osoby
+ górna granica do 45 osób
- trwałość istnienia
- struktura płciowa i struktura wieku
- struktura socjometryczna
- struktura stratometryczna
Zależność atrakcyjności członków grupy od jej liczby
- atrakcyjność odwrotnie proporcjonalna liczbie członków grupy
Zależność wspólnego przeżywania członków grupy od jej liczby
- im większa grupa, tym mniejszym jest wspólne przeżywanie
Zależność zgodności członków grupy od jej liczby
- zgodność członków grup wzrasta przy zwiększeniu jej liczby
Trwałość istnienia
W grupie z trwałym okresem istnienia istnieje podział statusów, roli, funkcji, powstają związki między osobowościami, nagromadza się doświadczenie wspólnej działalności.
W zależności od trwałości grupy zmienia się skuteczność działalności grupowej.
Cechy grupy związane z trwałością jej istnienia
- identyfikacja członków wewnątrz grupy wzrasta w miarę zwiększenia trwałości grupy
Struktura płciowa i struktura wieku
- dzieci mogą łączyć się w grupy według płci i wieku
- grupy różnego wieku i niejednolite grupy rozwiązują różne zadania sukcesywnie
Zespół
- to grupa ludzi włączonych do wspólnej działalności i połączonych jednolitymi socjalnie znaczącymi celami
- czyny osoby w zespole uzgadniają się z czynami zespołu i są kierowane na poparcie wspólnych wysiłków
- zachowanie dziecka w zespole nosi charakter konformizmu:
+ zabezpieczenia uzgodnienie czynów przy wykonaniu pewnych zadań przez grupę
+ niweluje w znacznym stopniu wartości
5 poziomów grupy kontaktowej
Liderzy
- formalny
- nieformalny
- idealny wariant - kiedy lider formalny jest jednocześnie nieformalnym
Typy liderów według czasu działalności
- stały
- sytuacyjny
Typy liderów według treści działalności
- programista - opracowuje program czynów grupy
- wykonawca - organizacja wykonania zadań
- uniwersał - organiczne połączenie
Czynniki
- obiektywne (np. charakter celów)
- subiektywne (np. osobliwości indywidualno-psychologiczne członków grupy)
normy etyczno-moralne
wspólna działalność (poznawcza)
system potrzeb
rodzina
szkoła
grupa
otoczenie sąsiedzkie
rodzice
grupy rówieśnicze
dziecko
duża
liczba
nieduża
liczba
nieduża
atrakcyjność
duża
atrakcyjność
dziecko
duża
liczba
nieduża
liczba
wielkie
wspólne
przeżycie
niewielkie
wspólne
przeżycie
dziecko
duża
liczba
nieduża
liczba
wielka
zgodność
niewielka
zgodność
dziecko
długotrwała
niedłuotrwała
wysoka
identyfikacja
niewysoka
identyfikacja
działalność grupowa
motywacja działalności grupowej
treść działalności
wartości
charakterystyki
emocyjno-
komunikacyjne