Teoria wychowania - wykład z 01.12.2013

I ) Socjologia wychowania i jej miejsce w całościowym procesie wychowania

II ) Normy socjalne wpływu wychowawczego

Prawo

- najwyższą formą normy

- rzeczywistość i skuteczność realizacji norm prawnych istnienia ludzkiego

- forma i miara swobody w zgodności z rzeczywistymi warunkami

Normy prawne zawierają trzy elementy

- socjalny - uświadomienie przedmiotem procesu wychowawczego wymóg i zobowiązań

- informacyjny - wyrażenie w konstrukcjach słownych

- nomologiczny - oficjalnie załatwiony w aktach normatywnych

Stosunki regulują się w granicach triady

III ) Zakłady socjalne, zabezpieczające wpływ wychowawczy

Triada struktur socjalnych celowego wpływu wychowawczego

Trzy najpowszechniejsze składniki wczesnego środowiska społecznego

Grupy wczesnego środowiska społecznego

- genetyczna

- terytorialna

- religijna

- jednorodna

- celowa

- kulturalna

IV ) Szkoła jako środowisko wychowawcze

Nauczanie szkolne

- wyrywa wychowanka z jego zwykłego środowiska społecznego

- przesadza go w odosobnione środowisko specyficzne wychowawczego

- szkoła jest grupą docelową

- stanowi układ zamknięty

- uczestnicy jej łączą się na terenie wspólnych doświadczeń i czynności

Rada pedagogiczna

- zatrudniającej co najmniej 3 nauczycieli

- jest kolegialnym organem

- wchodzą wszyscy nauczyciele zatrudnieni w szkole

- wchodzą pracownicy innych zakładów pracy

- przewodniczącym rady pedagogicznej jest dyrektor szkoły lub placówki

Kompetencje rady pedagogicznej

- zatwierdzanie planów pracy szkoły lub placówki

- zatwierdzenie wyników klasyfikacji i promocji uczniów

- podejmowanie uchwał w sprawie innowacji i eksperymentów pedagogicznych

- ustalanie organizacji doskonalenia zawodowego nauczycieli

-podejmowanie uchwał w sprawie skreślenia z listy uczniów

V ) Rodzina jako naturalne środowisko wychowawcze

Rodzina jako naturalne środowisko wychowawcze

- zaliczana jest do najważniejszego rodzaju środowiska

- pierwsza i fundamentalna grupa w życiu dziecka

- opiera się na związkach krwi, małżeństwa lub adpocji

Funkcje rodziny

- prokreacyjna

- opiekuńcza

- gospodarcza

- wychowawcza

- stratyfikacyjna

Funkcje wychowawcze

- zaspokajanie podstawowych potrzeb biologicznych i psychospołecznych dzieci

- dostarczanie pożądanych społecznie wzorów zachowań

- przekazywanie i przyswajanie wartości, norm i zasad współżycia i współpracy

- umożliwianie dzieciom aktywnego udziału w różnego rodzaju czynnościach i obowiązkach domowych

- rozwijanie i rozszerzanie kontaktów

Style wychowania w rodzinie

- demokratyczny

- autokratyczny

-liberalny

VI ) Socjalizacja osobowości w grupie

Środowisko wychowawcze

- odrębne środowisko społeczne, które grupa wytwarza dla osobnika

- obejmuje wszystkie te osoby i grupy społeczne, z którymi osobnik się spotykał w okresie swego przygotowania do przyszłego członkostwa

- pozytywne wymagania różnią się bardzo, zależnie od osoby lub grupy d której się stosują

- negatywne wymagania stosują się do wszystkich jednakowo

- jednostki i grupy wchodzą więc do środowiska wychowawczego kandydata jako człony stosunków wychowawczych

Stosunek wychowawczy

Grupa ujmuje styczność między kandydatem na członka a każdą osobą lu grupą, należącą do jego środowiska wychowawczego, jako specyficzny stosunek społeczny obejmujący pewne obustronne obowiązki

Grupy według związków między ludźmi

- dystancyjne

+ nawiązanie kontaktów przy pomocy środków masowego przekazu

+ brak kontaktu bezpośredniego

+ brak ścisłej organizacji strukturalnej

- kontaktowe

+ to ograniczona łączność ludzi znajdujących się w ciągłym kontakcie między sobą, co wyznacza bezpośredni wpływ na osobowość każdego członka grupy, upośrednia zewnętrzne wpływy socjalne

+ w wychowaniu jako procesie docelowym więcej uwagi zwraca się na badania i regulowanie działalności grup kontaktowych

Parametry grup kontaktowych

- liczba

+ dolna granica 2-3 osoby

+ górna granica do 45 osób

- trwałość istnienia

- struktura płciowa i struktura wieku

- struktura socjometryczna

- struktura stratometryczna

Zależność atrakcyjności członków grupy od jej liczby

- atrakcyjność odwrotnie proporcjonalna liczbie członków grupy

Zależność wspólnego przeżywania członków grupy od jej liczby

- im większa grupa, tym mniejszym jest wspólne przeżywanie

Zależność zgodności członków grupy od jej liczby

- zgodność członków grup wzrasta przy zwiększeniu jej liczby

Trwałość istnienia

W grupie z trwałym okresem istnienia istnieje podział statusów, roli, funkcji, powstają związki między osobowościami, nagromadza się doświadczenie wspólnej działalności.

W zależności od trwałości grupy zmienia się skuteczność działalności grupowej.

Cechy grupy związane z trwałością jej istnienia

- identyfikacja członków wewnątrz grupy wzrasta w miarę zwiększenia trwałości grupy

Struktura płciowa i struktura wieku

- dzieci mogą łączyć się w grupy według płci i wieku

- grupy różnego wieku i niejednolite grupy rozwiązują różne zadania sukcesywnie

Zespół

- to grupa ludzi włączonych do wspólnej działalności i połączonych jednolitymi socjalnie znaczącymi celami

- czyny osoby w zespole uzgadniają się z czynami zespołu i są kierowane na poparcie wspólnych wysiłków

- zachowanie dziecka w zespole nosi charakter konformizmu:

+ zabezpieczenia uzgodnienie czynów przy wykonaniu pewnych zadań przez grupę

+ niweluje w znacznym stopniu wartości

5 poziomów grupy kontaktowej

Liderzy

- formalny

- nieformalny

- idealny wariant - kiedy lider formalny jest jednocześnie nieformalnym

Typy liderów według czasu działalności

- stały

- sytuacyjny

Typy liderów według treści działalności

- programista - opracowuje program czynów grupy

- wykonawca - organizacja wykonania zadań

- uniwersał - organiczne połączenie

Czynniki

- obiektywne (np. charakter celów)

- subiektywne (np. osobliwości indywidualno-psychologiczne członków grupy)

normy etyczno-moralne

wspólna działalność (poznawcza)

system potrzeb

rodzina

szkoła

grupa

otoczenie sąsiedzkie

rodzice

grupy rówieśnicze

dziecko

duża

liczba

nieduża

liczba

nieduża

atrakcyjność

duża

atrakcyjność

dziecko

duża

liczba

nieduża

liczba

wielkie

wspólne

przeżycie

niewielkie

wspólne

przeżycie

dziecko

duża

liczba

nieduża

liczba

wielka

zgodność

niewielka

zgodność

dziecko

długotrwała

niedłuotrwała

wysoka

identyfikacja

niewysoka

identyfikacja

działalność grupowa

motywacja działalności grupowej

treść działalności

wartości

charakterystyki

emocyjno-

komunikacyjne

---