Ewakuacja - uporządkowany ruch osób do miejsca bezpiecznego w razie pożaru lub innego niebezpieczeństwa, lub wszystkie czynności i przedsięwzięcia mające na celu usunięcie ludzi i mienia z budynków, pomieszczeń i obszarów zagrożonych. Ewakuacja prewencyjna - są to wszystkie czynności i przedsięwzięcia zmierzające do usunięcia ludzi i mienia z budynków (obiektów) nie objętych bezpośrednio pożarem lub innym zdarzeniem destrukcyjnym lecz zagrożonych. Ewakuacja interwencyjna - w obiektach bezpośrednio zagrożonych pożarem lub inną katastrofą. Ewakuacja stopniowa - system ewakuacji, w którym ludzi z różnych części obiektu są ewakuowani według określonej kolejności. Części budynku narażone na większe ryzyko są przewidziane do opuszczenia w pierwszej kolejności. Drogi ewakuacyjne - poziome lub pionowe drogi komunikacji ogólnej w budynku. Zamknięcie przeciwpożarowe - ruchome zamknięcie otworu komunikacyjnego, transportowego, wentylacyjnego lub innego, zabezpieczające w wymagany sposób przed rozprzestrzenieniem się pożaru przez otwór, np.: drzwi ppoż., klapa ppoż. Zamknięcie dymoszczelne - np. drzwi ppoż.; zamknięcie, które zapewnia redukcję przepływu dymu i gorących gazów do ustalonego poziomu. Klatka schodowa - przestrzeń ograniczona licami ścian, przeznaczona do zabudowania schodów. Klatka schodowa chroniona - klatka schodowa łącząca się przez wyjście końcowe z przestrzenią bezpieczną, która jest odpowiednio zamknięta i obudowana elementami o określonej odporności ogniowej. Klatka schodowa do celów ppoż. - klatka schodowa połączona z przestrzenią użytkową jedynie przez przedsionek, służąca do celów ppoż. Obszar wydzielony - obszar wydzielony przegrodami o odpowiedniej klasie odporności ogniowej, dla którego przewidziane są różne sposoby ewakuacji. Przestrzeń użytkowa - część budynku, w której jest realizowana jego główna funkcja. Strefa pożarowa - przestrzeń w budynku wydzielona w taki sposób, aby w określonym czasie pożar nie przeniósł się na zewnątrz lub do wewnątrz wydzielonej przestrzeni. Środki ewakuacji - elementy strukturalne budynku, zapewniające bezpieczną ewakuację ludzi, tj. możliwość bezpiecznego przejścia z każdego miejsca w budynku do miejsca niezagrożonego. Winda do celów ppoż. - winda, która jest przeznaczona na potrzeby ekip ratowniczych. Wyjście ewakuacyjne końcowe - zakończenie drogi ewakuacyjnej prowadzącej z budynku bezpośrednio na ulicę, przejście, chodnik lub na inną przestrzeń otwartą, umożliwiające szybkie rozejście się osób z otoczenia budynku tak, aby nie znajdowały się one już w strefie zagrożonej ogniem i/lub dymem. Oświetlenie awaryjne (bezpieczeństwa i ewakuacji) - oświetlenie przewidziane do stosowania w niektórych przypadkach, podczas zaniku oświetlenia podstawowego. Oświetlenie bezpieczeństwa - rodzaj oświetlenia awaryjnego umożliwiający bezpieczne dokończenie, a w niektórych wypadkach kontynuację wykonywanych czynności. Oświetlenie kierunkowe - oświetlenie służące do wskazania najkrótszej drogi wyjścia na zewnątrz pomieszczenia. Znaki ewakuacyjne - znaki informacyjne zapewniające wizualną informację o przebiegu wyznaczonej drogi ewakuacyjnej, zarówno przy świetle dziennym, świetle sztucznym, jak również przy braku oświetlenia. Długość przejścia w pomieszczeniu - odległość mierzona od najdalszego miejsca, w którym może przebywać człowiek, do wyjścia na drogę ewakuacyjną lub do innej strefy pożarowej albo na zewnątrz budynku. Dojście ewakuacyjne - odległość od wyjścia z pomieszczenia na drogę ewakuacyjną do wyjścia na zewnątrz budynku lub do wyjścia do innej strefy pożarowej. Może to być również odległość do wyjścia do innej strefy pożarowej. Może to być również odległość do wyjścia do obudowanej klatki schodowej zamykanej drzwiami o klasie odporności ogniowej EI30, wyposażonej w urządzenia zapobiegające zadymieniu lub służące do usuwania dymu. Długość przejścia i dojścia ewakuacyjnego należy mierzyć wzdłuż osi, po liniach prostych. Sprzęt stosowany do ewakuacji prewencyjnej: - klatki schodowe, - windy, - drogi ewakuacyjne. Sprzęt stosowany do ewakuacji interwencyjnej: - podnośniki hydrauliczne, - drabiny mechaniczne, - drabiny przystawne, - skokochrony, aparaty linkowe, - rękawy ewakuacyjne, - drogi ewakuacyjne wydzielone do celów ewakuacji (klatki schodowe zewnętrzne). Odpowiednie warunki ewakuacji - zespół przedsięwzięć oraz środków techniczno-organizacyjnych zapewniających szybkie i bezpieczne opuszczenie strefy zagrożonej lub objętej pożarem. Polegają one w szczególności na: - zapewnieniu odpowiedniej ilości i szerokości wyjść, - zachowaniu dopuszczalnej długości dróg ewakuacyjnych, - zapewnieniu odpowiedniej, bezpiecznej pożarowo, obudowy i wydzieleń dróg ewakuacyjnych, - zabezpieczeniu dróg ewakuacyjnych przed zadymieniem. Zakres ewakuacji ustalamy przez: - rozpoznanie terenu akcji pod względem ilości osób w pomieszczeniach, - sprawdzenie wszystkich pomieszczeń, - wyszukiwanie ludzi w pomieszczeniach zadymionych, - informacje o liczbie osób znajdujących się w pomieszczeniach. Kategoria zagrożenia ludzi jest umownym pojęciem określającym stopień niebezpieczeństwa pod względem użytkowania lub możliwości ewakuacji ludzi przebywających w budynkach mieszkalnych, budynkach zamieszkania zbiorowego oraz budynkach użyteczności publicznej. Wyróżnia się pięć kategorii zagrożenia ludzi określanych symbolami od ZL I do ZL V. szczegółowy podział na wymienione kategorie określa § 209 ust. 2 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (DzU nr 75, poz. 690 ze zm.). Zgodnie z tym podziałem do poszczególnych kategorii ZL zalicza się następujące budynki lub ich odrębne strefy pożarowe: - do ZL I - te, które zawierają pomieszczenia przeznaczone do jednoczesnego przebywania ponad 50 osób nie będących ich stałymi użytkownikami, a nie przeznaczone przede wszystkim do użytku ludzi o ograniczonej zdolności poruszania się; - do ZL II - przeznaczone przede wszystkim do użytku ludzi o ograniczonej zdolności poruszania się - do ZL III - użyteczności publicznej niekwalifikowane do kategorii ZL I i ZL II; - do ZL IV - mieszkalne jedno i wielorodzinne; - do ZL V - zamieszkania zbiorowego niekwalifikowane do kategorii ZL I i ZL II. |
PROBLEM EWAKUACJI LUDZI Z WYSOKOŚCI Ewakuacja interwencyjna Problem ewakuacji ludzi z budynków w zależności od ich przeznaczenia jest problemem złożonym. Pod pojęciem ewakuacji rozumiemy zespół zamierzonych, zorganizowanych czynności, które mają na celu wyniesienie lub wyprowadzenie poza zagrożoną strefę ludzi, zwierząt lub mienia. Słowo ewakuacja oznacza (z jęz. Łac. - evacuatio), usuwanie ludności, dóbr materialnych z okolic zagrożonych pożarem lub klęską żywiołową. Ratowniczą akcję ewakuacyjną należy podjąć w przypadku, gdy występuje bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia ludzi i zwierząt bądź groźba zniszczenia mienia szczególnej wartości kulturowej, technicznej czy materialnej. Decyzję o ewakuacji podejmuje Kierownik Akcji Ratowniczej (KAR). Potrzebę przeprowadzenia ewakuacji przewiduje się w różnych warunkach i okolicznościach, szczególnie w przypadku wystąpienia następujących sytuacji: - ogień lub oddziaływanie cieplne stwarza bezpośrednie zagrożenie, - pomieszczenia, w których znajdują się ludzie zostały zadymione lub mogą być zadymione w najbliższym czasie, - istnieje niebezpieczeństwo wybuchu lub zawalenia się konstrukcji, - ludzie nie mogą samodzielnie opuścić zagrożonych miejsc z powodu odcięcia dróg ewakuacyjnych przez ogień lub zadymienie, czy też z powodu zawalenia się stropów i ścian działowych, - możliwość wystąpienia niebezpiecznych stężeń gazów pożarowych, - wśród zagrożonych osób zapanowała panika, - awaria lub katastrofa urządzeń technologicznych, - klęska żywiołowa lub nadzwyczajne zagrożenie środowiska, - sytuacja kryzysowa (np. zagrożenie terrorystyczne). Ewakuacja interwencyjna - jest prowadzona przez służby ratowniczo-porządkowe podczas akcji ratowniczej przy pomocy specjalistycznego sprzętu będącego na wyposażeniu samochodów straży pożarnej, a także urządzeń będących stałym wyposażeniem obiektów. Mimo coraz lepszych projektów i zabezpieczeń budynków, w sytuacjach zagrożenia występuje dość często zjawisko odcięcia grupy ludzi od dróg ewakuacyjnych lub brak możliwości skorzystania z nich. Zagrożeni ludzi gromadzą się wtedy w oknach, na balkonach, dachach, najwyższych kondygnacjach i tam oczekują na przybycie pomocy. W takich sytuacjach do ewakuacji zagrożonych ludzi stosuje się specjalistyczny sprzęt będący na wyposażeniu Państwowej Straży Pożarnej: - drabiny samochodowe, - podnośnik hydrauliczne, - rękawy ewakuacyjne, - wory ratownicze, - linkowe urządzenia ratownicze „ROLLGLIS”, - skokochrony, - przystawne drabiny pożarnicze, - stosowanie technik alpinistycznych wraz z wykorzystaniem śmigłowców. Ocena zagrożenia pożarowego budynków wielokondygnacyjnych Zagrożenie pożarowe w budynkach wysokich (wielokondygnacyjnych) jest większe niż w innych, niższych budynkach. Stwierdzić tak można poprzez analizę i wysunięcie odpowiednich wniosków: - pionowe drogi ewakuacyjne prowadzące na zewnątrz budynków są długie - wydłuża to automatycznie czas ewakuacji ludzi, - z uwagi na konieczność prowadzenia wewnątrz obiektu wielokondygnacyjnego dużej ilości szybów instalacyjnych, biegnących przez poszczególne kondygnacje, istnieje niebezpieczeństwo szybkiego przenoszenia się pożaru i dymu, - budynki wysokie są z reguły całkowicie lub częściowo klimatyzowane a okna są szczelnie zamknięte. Rozwój pożaru w tego rodzaju budynkach jest jeszcze mało zbadany. W każdym razie wzrost ciśnienia spowodowany przez gorące gazy pożarowe przyczynia się do szybkiego i gwałtownego wzrostu temperatury, gdyż ciepło nie uchodzi przez zewnętrzne powierzchnie budynku, - działania gaśnicze są z reguły spóźnione z uwagi na trudności w dotarciu na większą wysokość, - w budynku wysokim przebywa dużo ludzi, a wiadomo, że trudno przewidzieć ich zachowanie się w czasie pożaru. Brak bezpośredniej łączności z mieszkańcami lub użytkownikami ogromnego budynku utrudnia zorganizowanie i przeprowadzenie sprawnej ewakuacji części budynku, - częstotliwość wystąpienia pożaru jest wprost proporcjonalna do ilości kondygnacji oraz do ilości mieszkań. Pożary w budynkach jednorodzinnych według danych statystycznych powstają rzadziej niż w mieszkaniach budynku wysokiego. Z powyżej przedstawionych uwarunkowań łatwo dojść do wniosku, iż aby ograniczyć w jak największym stopniu to duże ryzyko pożarowe budynków wielokondygnacyjnych, należy zastosować rygorystyczne środki z zakresu zabezpieczenia przeciwpożarowego. Warunki zabezpieczenia budynków wysokich (25-55m) i wysokościowych (>55m) przed pożarem ustala się odpowiednio do występującego zagrożenia pożarowego i związanego z tym zagrożenia ludzi. Określenia zagrożenia pożarowego stanowi podstawę przyjęcia odpowiednich zabezpieczeń budowlanych, instalacyjnych i organizacyjno -eksploatacyjnych. Cała ta profilaktyka ma na celu zminimalizowanie zaistnienia pożarów w budynkach, jednak na pewno nie wyeliminuje ich powstawania. Dlatego też trzeba dokładnie rozważyć metodykę prowadzenia działań ratowniczych w budynkach wielokondygnacyjnych. Czynniki wpływające na efektywność - szybkość ewakuacji Ewakuacja jest działaniem bardzo trudnym i wymagającym błyskotliwego myślenia i stosowania różnorodnych metod i sprzętu ewakuacyjnego w zależności od specyfiki danej akcji ratowniczej. Można się do niej odpowiednio przygotować i przewidzieć wiele scenariuszy w zależności od spełnienia określonych kryteriów. Chociażby przystosowanie odpowiednich dróg ewakuacyjnych (zachowanie odpowiednich szerokości, długości przejść, dojść ewakuacyjnych, oznakowanie, oświetlenie, itp.), wpływa na sprawne i szybkie opuszczenie zagrożonego obiektu. Wpływ taki ma również opracowanie i uświadomienie użytkownikom danego obiektu instrukcji i wskazówek w zakresie postępowania w razie zagrożenia, wreszcie przygotowanie niezbędnego sprzętu (wory i rękawy ewakuacyjne, linkowe urządzenia ratownicze, nosze, wózki, itp.) i wyposażenia obiektu. Czynniki, które wpływają na szybkość ewakuacji z danego obiektu można podzielić na trzy grupy: a) właściwe przygotowanie obiektu do działań ratowniczych i ewakuacji Wcześniejsze rozpoznanie obiektu przez straże pożarne i służby współdziałające, umożliwia zwrócenie uwagi na ewentualne utrudnienia w akcji ratowniczej i umożliwia usunięcie rażących niedociągnięć w tym zakresie. |
Sporządzenie z kolei odpowiednich planów niezbędnych do sprawnego prowadzenia działań ratowniczych może znacząco ułatwić i usprawnić takowe działania w sytuacjach, gdy występują szczególne utrudnienia, np. materiały niebezpieczne, łatwopalna konstrukcja itd. Niebagatelnym czynnikiem wpływającym na szybkość ewakuacji są systematyczne ćwiczenia straży pożarnych na danych obiektach i w ich bezpośrednim sąsiedztwie. Ćwiczenia te usprawniają akcję ratowniczą i zapobiegają pomyłkom. b) przygotowanie osób przebywających w danym obiekcie do podejmowania właściwych działań w razie zagrożenia Znajomość procedur zachowania na wypadek zagrożenia pożarem, wybuchem, awarią czy innym niebezpieczeństwem jest sprawą pierwszoplanową w szybkim i skutecznym zneutralizowaniu zagrożenia i ewakuowaniu przebywających w zagrożonej strefie osób. Bardzo ważnym jest przeprowadzanie szkoleń i ćwiczeń praktycznych z zakresu zachowań użytkowników obiektów w zależności od potencjalnych zagrożeń. c) właściwie prowadzona akcja ratownicza przez odpowiednie służby W pierwszej fazie akcji ratowniczej bardzo istotne jest, aby możliwie szybko nawiązać kontakt z osobami zagrożonymi. Poprzez zastosowanie odpowiedniego sprzętu (urządzenia głośno mówiące, drabiny, podnośniki, śmigłowce, itp.), należy jak najszybciej dotrzeć do poszkodowanych i nawiązać kontakt głosowy. Trzeba instruować ludzi, uspokajać ich i informując o sytuacji szybko przystąpić do ewakuacji przy pomocy odpowiedniego sprzętu. Ważnym czynnikiem, który wpływa na szybkość ewakuacji jest sposób wykorzystania sprzętu ratowniczego. Jego rozmieszczenie na terenie działań ratowniczych nie powinno utrudniać ewakuacji ludzi z budynku i dalszego ich przemieszczania się do miejsca zbiórki. Tak jak sposób wykorzystania sprzętu równie ważny jest sposób prowadzenia działań ratowniczych, np. w budynku z dwoma klatkami schodowymi - jedną prowadzi się działania gaśnicze, natomiast druga służy do ewakuacji. CHARAKTERYSTYKA ZAGROŻEŃ W BUDYNKACH ZWIĄZANYCH Z EWAKUACJĄ INTERWENCYJNĄ Promieniowanie cieplne, wysoka temperatura i działanie płomieni Pożar w pomieszczeniach budynków, szczególnie zamkniętych - bez dopływu powietrza jest poważnym zagrożeniem dla zdrowia i życia ludzi. Powoduje on szereg szkodliwych i niebezpiecznych zjawisk, jak na przykład wysoka temperatura i bezpośredni kontakt z płomieniami. Średnia temperatura promieniowania cieplnego podczas pożaru wynosi około 1073K (800°C), a temperatura płomienia waha się w granicach 1473 - 1873K. Człowiek bez specjalnego zabezpieczenia nie jest w stanie przebywać tak wysokiej temperaturze. Dłuższe przebywanie w strefie szkodliwego oddziaływania cieplnego prowadzi do oparzeń, udarów cieplnych, utraty przytomności i świadomości, a nawet do śmierci. Bezpieczne oddziaływanie temperatury na organizm człowieka w początkowej fazie pożaru w pomieszczeniach zamkniętych jest w granicach pierwszych 2 minut jego rozwoju. Promieniowanie cieplne obok przewodzenia i konwekcji jest jedną z metod przenoszenia ciepła. Promieniowanie to podczas pożarów stanowi najpoważniejszy czynnik zagrożenia dla organizmu człowieka. Intensywność promieniowania zależy od temperatury źródła pożaru. W wyniku silnego oddziaływania płomieni i żaru na organizm człowieka podczas pożaru w temperaturze powyżej 500°C, niezależnie od czasu oddziaływania - następuje oparzenie III stopnia, które objawia się martwicą skóry, jej zwęgleniem i pęknięciami. Zadymienie i toksyczne gazy pożarowe W wyniku spalani podczas pożaru różnych materiałów wydziela się duża ilość dymów i gazów pożarowych. DYM - to mieszanina gazowych i stałych produktów spalania i rozkładu termicznego z powietrzem. Dym to przyczyna największej ilości ofiar śmiertelnych i zatruć. Skład dymu uzależniony jest od substancji palnych i warunków spalania. Zwykle w jego skład wchodzą: tlenek węgla, dwutlenek węgla, para wodna i wolny węgiel w postaci drobnych cząsteczek. Dym, gazy, pyły i para wodna bardzo poważnie ograniczają widoczność podczas ruchu ludzi po drogach komunikacyjnych w strefie palenia. W pożarach wewnątrz budynków dymem w krótkim czasie objęty jest cały obiekt. Czas zadymienia uzależniony jest od intensywności pożaru, kształtu bryły budynku, ilości i lokalizacji korytarzy, klatek schodowych i szybów windowych. Zadymienie dróg ewakuacyjnych, powoduje ogólne zagrożenie, utrudnia albo często wręcz uniemożliwia opuszczenie niektórych pomieszczeń lub w ogóle całego budynku. Zagrożenie zwiększa się, gdy pożarem zostaną objęte materiały wydzielające w procesie spalania znaczne ilość dymu i gazów (np. tworzywa sztuczne, materiały włókiennicze). Widoczność w środowisku zadymionym uzależniona jest od stężenia dymu, gęstości optycznej, grubości warstwy dymu i współczynnika charakteryzującego rodzaj dymu. Przy zwiększonych stężeniach dym działa drażniąco na oczy, układ oddechowy człowieka i ogranicza widoczność. Temperatura dymów i gazów pożarowych może wynosić nawet ponad 300°C. Skutkiem oddychania w takiej atmosferze staje się oparzenie przewodu oddechowego, co może prowadzić do śmierci. W dymach pożarowych zawarte są różnorodne substancje szkodliwe tzw. Toksyczne gazy pożarowe. Największe zagrożenie dla życia mają produkty niecałkowitego spalania (wodór, węgiel i inne pierwiastki i związki), a przede wszystkim tlenek węgla (CO). Im mniejszy dostęp tlenu w procesie spalania tym więcej tworzy się tlenku węgla. Jest on gazem duszącym, którego działanie toksyczne polega na łączeniu się z hemoglobiną krwi w wyniku czego powstaje związek zwany karboksyhemoglobina. W rezultacie następuje głód tlenowy organizmu i w końcowy etapie zgon. Zatrucie śmiertelne może nastąpić przy stężeniu CO w powietrzu 1,1% w ciągu paru minut. Podczas pożarów w pomieszczeniach zamkniętych wydzielają się również duże ilości dwutlenku węgla (CO2), który stanowi poważne zagrożenie dla życia i zdrowia ludzi. Podstawowymi objawami toksycznego działania CO2 gromadzącego się w dolnych płaszczyznach pomieszczeń jest uczucie duszności, zawroty i bóle głowy, omdlenia, utrata przytomności. Bezpieczne dopuszczalne stężenie CO2 w powietrzu wynosi 0,8%. Oprócz CO i CO2 w środowisku pożar powstają inne różnorodne toksyczne opary, gazy i pyły. Do najczęściej występujących substancji, które towarzyszą pożarom, należą: tlenek siarki, pięciotlenek fosforu, tlenki azotu, pary cyjanowodoru, chlorowodorów, siarkowodorów, itp. Wyżej wymienione substancje przedostają się do organizmu najczęściej przez układ oddechowy. Wywołują one zatrucia, trwałe uszkodzenia organizmu, a przy granicznych dawkach nagłą śmierć ludzi. Zagrożenie spowodowane obniżeniem procentowego stężenia tlenu Organizmy żywe do prawidłowej egzystencji potrzebują określonego stężenia tlenu w powietrzu. Podczas pożarów w pomieszczeniach zamkniętych dla podtrzymania procesu palenia pobierany jest z powietrza tlen. |
Powoduje to zmniejszenie się jego procentowej zawartości Jest to tzw. niedobór tlenowy. W organizmach żywych wrażliwość na brak tlenu wykazują komórki układu nerwowego oraz mięśnia sercowego. Procentowy spadek stężenia tlenu w powietrzu od normalnej wartości 20,98% ponosi za sobą określone skutki. Przy stężeniu 16-10% tlenu w powietrzu występuje znaczne przyspieszenie oddechu i tętna, zaburzenie równowagi i koordynacji. Obniżenie tegoż stężenia do wartości 10-6% powoduje występowanie mdłości, wymiotów, utratę zdolności poruszania się, a po pewnym czasie dochodzi do utraty przytomności i śpiączki. Dalsze zmniejszanie zawartości tlenu w pomieszczeniach zamkniętych, spowoduje w okresie kilku minut ustanie akcji serca. WARUNKI I ORGANIZACJA EWAKUACJI Zakres i istota ewakuacji Zakres ewakuacji w zależności od specyfiki danej akcji jest różnorodny. Bardzo często sprowadza się do wyprowadzenia kilku lub kilkunastu osób, innym zaś razem do ewakuacji całego stanu osobowego budynku. Ewakuacja może polegać na sprowadzeniu lub wyprowadzeniu ludzi gdy osoby ewakuowane są zdrowe i mogą poruszać się o własnych siłach. W przypadku, gdy ewakuowani mają ograniczoną zdolność samodzielnego poruszania się korzystamy z pomocy innych osób. Natomiast, gdy ewakuowani są obłożnie chorzy (szpitale, sanatoria, domy starców), stosuje się określone metody wynoszenia. Ze względu na zakres ewakuację dzielimy na: a) ewakuację częściową - rozumie się przez to ewakuację ludzi, zwierząt bądź mienia szczególnej wartości znajdujących się w bezpośrednim sąsiedztwie pożaru lub zagrożonych pożarem kondygnacji budynku czy stref pożarowych. Stosuje się ją pod warunkiem, że pożar nie będzie się dalej rozprzestrzeniał ze względu na ograniczenia konstrukcyjne budynku i odporność ogniową ścian i stropów. Ewakuację częściową przeprowadza się przeważnie do pomieszczeń zastępczych, znajdujących się w danym budynku lub budynku sąsiednim pod warunkiem, że nie będą one narażone na promieniowanie cieplne ani na zadymienie, b) ewakuację całkowitą - rozumie się przez to ewakuację całego stanu ludzi, zwierząt bądź mienia szczególnej wartości. Przeprowadza się ją w przypadku gdy zachodzi niebezpieczeństwo: - rozprzestrzeniania się pożaru na cały budynek, - zadymienia stref pożarowych budynku, dróg ewakuacyjnych na poszczególnych kondygnacjach budynku, - uszkodzenia elementów konstrukcyjnych budynku, - wystąpienia niebezpiecznych stężeń toksycznych par, gazów i pyłów, które mogą się wydzielać w czasie spalania - przenikania przez stropy wody użytej do gaszenia pożaru na wyższych kondygnacjach. Zakres ewakuacji zależy głównie od: - lokalizacji źródła pożaru, jego zasięgu i prędkości rozprzestrzeniania się ognia, - stopnia zagrożenia spowodowanego pożarem, - liczby osób ewakuowanych oraz ich sprawności fizycznej i psychicznej. ZASADY I SPOSOBY EWAKUACJI Zasady i sposoby ewakuacji ludzi w pełni sprawnych O ile jest to możliwe, ewakuacja ludzi z budynków powinna być prowadzona naturalnymi drogami komunikacyjnymi - klatkami schodowymi, korytarzami, schodami przeciwpożarowymi, drzwiami. W przypadku, kiedy drogi te są niedostępne z uwagi na zniszczenia, odcięcie przez płomienie, silne zadymienie do akcji ratowniczej skierować należy sprzęt ewakuacyjny będący na wyposażeniu straży pożarnych. W każdej ewakuacji można wyróżnić cztery fazy: a) nadawanie sygnałów ostrzegawczych, przekazywanie poleceń i informacji, że coś jest nie w porządku i należy podjąć działania dla ratowania zdrowia i życia, b) opuszczania rejonów zagrożonych, c) zabezpieczania i udzielania pomocy w miejscach bezpiecznych, d) powrotu do stanu normalności. Podejmując decyzję o przeprowadzeniu ewakuacji należy koniecznie pamiętać, że: - trzeba ustalić ile osób znajduje się w niebezpieczeństwie, - zdobyć informacje o stanie psychofizycznym zagrożonych osób oraz ich wieku, - ustalić prawdopodobne miejsce pobytu ludzi, jeżeli nie są widoczni z zewnątrz, - należy dokładnie przeanalizować rodzaj i stopień zagrożenia, - należy określić zamiar taktyczny biorąc pod uwagę najmniejsze ryzyko i możliwości dotarcia do poszkodowanych. Rozpoczynając ewakuację trzeba dokładnie poinformować ludzi o zaistniałej sytuacji, nawiązać kontakt słowny, wskazać kierunek i sposób opuszczenia rejonów zagrożonych. Trzeba ją ogłosić w takiej formie, by wszyscy jednoznacznie zrozumieli, iż zachodzi konieczność natychmiastowego opuszczenia pomieszczeń lub obiektu. Czynności ewakuacyjne należy przeprowadzić sprawnie, nie dopuszczając do chaosu. W pierwszej kolejności należy ewakuować ludzi z pomieszczeń, pomieszczeń których powstał pożar i pomieszczeń bezpośrednio zagrożonych pożarem. Należy starannie rozpoznać wszystkie pomieszczenia zagrożonego budynku, szczególnie gdy w obiekcie znajdowały się dzieci. Ratownicy w swym postępowaniu muszą być opanowani i taktowni, narzucający spokój osobom ratowanym. Przeprowadzając osoby ewakuowane przez strefę podwyższonych temperatur lub zagrożoną płomieniem, należy okryć je w miarę możliwości zwilżonymi materiałami. Przy ewaluacji grupy osób nie można dopuścić na rozejście się jej - należy utrzymywać stały kontakt i odpowiednią asekurację z tyłu i z przodu. Ważną rzeczą jest, iż przy wykorzystywaniu drabin ratowani muszą być asekurowani przez strażaków. Asekurację można zapewnić za pomocą linek lub idąc po drabinie przed ratowanym chroniąc go własnym ciałem. W przypadkach gdy do zagrożonych nie można się dostać inaczej jak przez otwory wykonywane w stropach lub ścianach, przejścia muszą być dostatecznie szerokie dla swobodnego wyjścia i transportowania ratowanych. Jeżeli ewakuowani na skutek paniki stawiać będą opór i stwarzać zagrożenie dla ratowników, można zastosować środki przymusu bezpośredniego. Kończąc akcję ratowniczą wszystkie pomieszczenia należy ponownie starannie przejrzeć. Metody stosowane w ratownictwie wysokościowym uzależnione są w dużej mierze od: - wysokości, na której znajdują się osoby zagrożone, - sytuacji na miejscu zdarzenia, - liczby poszkodowanych, - stanu zdrowia (psychicznego i fizycznego) osób zagrożonych, - ilości i jakości sił i środków będących w dyspozycji dowodzącego, - wyszkolenia zespołu ratowniczego.
|
Zasady i sposoby ewakuacji ludzi chorych i niepełnosprawnych Ewakuacja jest szczególnie utrudniona w przypadku zagrożenia ludzi chorych i niepełnosprawnych. Wymaga ona bowiem użycia specjalnego sprzętu lub umiejętnego wyniesienia na rękach poszkodowanych osób. Chore osoby najłatwiej ewakuować przy użyciu noszy lub w pozycji siedzącej przy użyciu krzesła. W przypadku braku odpowiedniego sprzętu można osobę wynieść z zagrożonej strefy stosując odpowiednie chwyty. Sposoby ewakuowania chorych i niepełnosprawnych przez dwóch ratowników - przy użyciu noszy - chwytem „huśtawkowym” - ratownicy chwytają swoje zewnętrzne dłonie, siada na nich ratowany. Ręce wewnętrzne ratowników uchwycone na wysokości łokci tworzą oparcia dla pleców ratowanego. Chwyt ten jest stosowany w stosunku do osób, które mają niesprawne ręce, - na stołeczku - ratownicy odpowiednim chwytem dłoni tworzą siedzenie z rąk, na których siada ratowany i trzyma się ratowników za szyję. Chwyt ten stosuje się w przypadku, gdy ratowany ma sprawne ręce, - chwytem „kończynowym” - jeden ratownik chwyta ewakuowanego pod pachy stoją za jego głową, drugi pod kolana, stojąc tyłem do ratowanego, - przenoszenie na krześle - jeden ratownik stoją za krzesłem, na którym siedzi ratowany, chwyta za oparcie i odchyla krzesło do tyłu, drugi ratownik chwyta za przednie nogi krzesła i unosi je. Jeżeli ratowany nie jest w stanie sam utrzymać się za blat krzesła, można przywiązać go do oparcia. Jest dogodnym chwytem przy wynoszeniu ratowanego ciasnymi i krętymi przejściami, - wyprowadzanie - stosuje się w przypadku osób o ograniczonej częściowo zdolności poruszania się. Ratowany zakłada ręce na ramiona ratowników, którzy chwytają je rękoma „zewnętrznymi”, a „wewnętrznymi” podtrzymują ratowanego z tyłu. Sposoby ewakuowania chorych i niepełnosprawnych przez jednego ratownika - chwytem ”strażackim” - ratownik przekłada jedną rękę pomiędzy nogami ratowanego, układa go na swoich barkach i tą przełożoną między nogami ręką chwyta ratowanego za nadgarstek ręki zwisającej z przodu. Druga ręka ratownika jest wolna i dlatego chwyt ten jest często używany przy noszeniu ratowanego po drabinie lub schodach, - chwytem „tłumokowym” - ratowany leżąc na plecach ratownika opuszcza swoje ręce na piersi ratownika, ratownik jedną ręką może podtrzymywać ratowanego lub obydwoma rękoma podtrzymywać się np. poręczy schodów, - chwytem „na barana” - ratowany leżąc na plecach ratownika przytrzymuje się rękoma za jego szyję, ratownik podchwytem przytrzymuje nogi ratowanego pod kolanami, - wyprowadzanie - stosuje się wobec osób o częściowym ograniczeniu zdolności do samodzielnego poruszania się (np. osoby starsze, niewidome, kalekie). Osoby takie można wyprowadzić ujmując pod rękę lub podtrzymując pod ramiona. Kolejność i przebieg ewakuacji Bardzo ważnym aspektem w modelu prawidłowego toku postępowania podczas przeprowadzania ewakuacji jest jej kolejność. Kolejność pierwszej fazie powinny być ewakuowane zagrożone osoby, które nie mogą się samodzielnie poruszać. Ratownicy stosują wówczas różnorodne metody wynoszenia przy zastosowaniu odpowiednich chwytów lub noszy, a także wywożą poszkodowanych na łóżkach czy wózkach. W drugiej fazie ewakuujemy osoby, które mogą się poruczać swobodnie o własnych siłach. Kolejność ewakuacji zależy od wielu czynników, a szczególnie od: - fazy pożaru, która warunkuje rozpoczęcie ewakuacji,- zakresu ewakuacji, - liczby posiadanych na miejscu zdarzenia sił i środków, - liczby osób ewakuowanych oraz ich stanu fizycznego i psychicznego. Należy pamiętać, że niezależnie od wyżej proponowanej kolejności ewakuacji, podstawową zasadą jest, aby w pierwszej kolejności ewakuować ludzi z tych pomieszczeń, pomieszczeń których powstał pożar, lub które znajdują się na drodze rozprzestrzeniania się źródła pożar. Następnie ewakuujemy z tych pomieszczeń, z których wyjście i dotarcie do bezpiecznych dróg ewakuacji może zostać odcięte. Ewakuację mienia szczególnej wartości z zagrożonych pomieszczeń należy przeprowadzać w końcowej fazie ewakuacji ludzi, wykorzystując do tego techniczne środki transportu: dźwigi towarowe i osobowe oraz inne podręczne środki techniczne. Jeżeli chodzi o przebieg ewakuacji to upoważniona osoba do wydania decyzji o ewakuacji (dyrektor placówki, kierownik akcji ratowniczej) powinna: - ustalić liczbę zagrożonych osób, przewidzianych do ewakuacji, - określić sposoby ewakuacji i jej kolejność, - określić i wskazać drogi ruchu i rejon ewakuacji lub pomieszczenia zastępcze, - wyznaczyć osoby odpowiedzialne za przebieg ewakuacji., Bardzo ważną czynnością, na którą trzeba zwrócić wielokrotnie uwagę jest dokładne sprawdzenie wszystkich pomieszczeń ewakuowanego obiektu bezpośrednio po zakończeniu akcji ewakuacyjnej. |
|
|
|