Aktywa trwałe

Środki trwałe - rozumie się przez to, z zastrzeżeniem pkt. 17 rzeczowe składniki aktywów trwałych o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczność dłuższym niż rok, kompletne, zdatne do użytku i przeznaczone na potrzeby jednostki

Do środków trwałych zalicza się:

- nieruchomości - w tym grunty, prawa użytkowania wieczystego gruntu, budowle i budynki, a także będące odrębną własnością lokale spółdzielcze, własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego,

- maszyny, urządzenia, środki transportowe i inne rzeczy,

- ulepszenia obcych środków trwałych

- inwentarze

Środki trwałe oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnym charakterze zalicza się do aktywów trwałych jednej ze stron umowy, zgodnie z warunkami określonymi w ust. 4 Ustawy o rachunkowości.

W ustawie znajdziemy 7 warunków leasingu finansowego, a istotną zmianą jest zmiana nazw

leasingodawca → finansujący, a leasingobiorca → korzystający

Środki trwałe w budowie, czyli w okresie budowy, montażu bądź ulepszenia już istniejącego środka trwałego.

Klasyfikacja środków trwałych:

0. Grunty

1. Budynki i lokale

2. Obiekty maszynerii lądowej i wodnej

3. Kotły i maszyny energetyczne

4. Maszyny, urządzenia i aparatu ogólnego zastosowania

5. Specjalistyczne maszyny, urządzenia i aparaty

6. Urządzenia techniczne

7. Środki transportowe

8. Narzędzia, przyrządy, ruchomości i wyposażenia

9. Inwentarz żywy

Od każdego środka trwałego dokonuje się odpisów umorzeniowo amortyzacyjnych. W zależności od tego do jakiej należy grupy stosuje się różne stawki.

Wycena środków trwałych w ciągu roku (inaczej początkowa wycena środka trwałego)

Środki trwałe możemy podzielić na:

1. Kupione - wycenia się według ceny nabycia = cena nabycia + koszty związane z zakupem (np. transport)

2. Wytworzone na własny rachunek - wycenia się według wartości początkowej

Ceny te stanowią wartość początkową środka trwałego

Cena nabycia to rzeczywista cena zakupu składnika aktywów obejmująca kwotę należną sprzedającemu powiększona o koszty związane z zakupem i przystosowaniem składnika majątku do stanu zdatnego do używania, łącznie z kosztami transportu, załadunku i wyładunku, składowaniem oraz montażem. Cenę tę zwiększa też nie odliczany VAT naliczony przy zakupie.

Do kosztów środków trwałych w budowie zalicza się koszty:

- nabycia gruntów i innych składników majątkowych oraz koszty ich budowy i montażu

- dokumentacji projektowej inwestycji oraz badań geologicznych

- przygotowanie terenu pod budowę

- ubezpieczeń majątkowych budowanych obiektów

- założenie struktur ochronnych i zielonych

- podatek VAT, jeśli nie podlega odliczeniu

- odsetki i prowizje

Wartość początkowa i cena wytworzenia to ceny historyczne. Mogą one ulec zmianie w wyniku:

- aktualizacji wyceny

- ulepszenia środka trwałego

Przez ulepszenie rozumie się przebudowę, rozbudowę, rekonstrukcję lub modernizacje w wyniku, których to działań zwiększy się w istotny sposób wartość użytkowa obiektu.

Miarą ulepszenia jest wzrost wartości użytkowej ulepszanego obiektu, co wyraża się między innymi:

- wydłużeniem przewidywanego okresu używania obiektu

- zwiększenie zdolności wytwórczej maszyn i urządzeń

- zmniejszenie kosztów eksploatacji

- poprawa jakości produktów uzyskanych w wyniku dokonanych prac.

Co się dzieje, gdy dokonujemy modernizacji, ale nie ma istotnego polepszenia środka trwałego?

Koszty te są traktowane jako koszty bieżącej działalności danego okresu (koszty rodzajowe). Nie ma wzrostu wartości początkowej środka trwałego.

Aktualizacja środka trwałego to urealnienie jego wartości, gdy cena księgowa odbiega w istotny sposób od ceny rynkowej. Może mieć miejsce:

- aktualizacja urzędowa (ostatnia miała miejsce 01.01.1995 roku) zarządzana przez Ministra Finansów, który ustala wskaźniki przeliczeniowe, podawane w obwieszczeniach GUSu.

- gdy następuje zmiana formy prawnej przedsiębiorstwa i jest ustalana przez rzeczoznawców

Odpisów aktualizacyjnych najczęściej dokonuje się metodą szczegółową - aktualizuje się zarówno wartość początkową jak i dotychczasowe umorzenie każdego środka trwałego, w efekcie nowa wartość początkowa i nowe dotychczasowe umorzenie może być In plus lub In minus.

Odpisy umorzeniowo amortyzacyjne

Ustawa o rachunkowości nakłada obowiązek dokonywania tych odpisów, jednak nie podaje jaką metodę należy stosować.

Metody amortyzacji:

- równomierna - liniowa

- nierównomierna - degresywna, progresywna, neutralna

Umorzenie środków trwałych to zmniejszeni ich wartości początkowej w wyniku zużycia.

Amortyzacja to zużycie środków trwałych zarachowane w ciężar kosztów

Koszt amortyzacji = koszt umorzenia

Wartość początkowa

- Umorzenie

księgowa wartość netto środka trwałego

Wykaz stawek amortyzacyjnych znajduje się w załączniku do ustawy o podatkach od osób prawnych.

Ustawa o rachunkowości daje możliwość wyboru stawek amortyzacyjnych i metody amortyzacji. Można wybrać niższą stawkę, ale NIE wyższą.

Przykład

W ustawie stawka wynosi 10%, ale my chcemy zastosować stawkę 12%. Różnica nie będzie brana pod uwagę

Metoda degresywna

W metodzie tej zużycie środków trwałych ustala się w sposób następujący

a) mnożymy stawkę amortyzacyjną razy współczynnik podwyższający (nie powinien być wyższy niż 0,2) otrzymując w ten sposób podwyższoną stawkę amortyzacyjną.

b) w 1 roku wartość początkową (wartości brutto) mnożymy o podwyższoną stawkę amortyzacyjną

c) w latach następnych od ich wartości netto (Wartość początkowa pomniejszona o dotychczasowe umorzenie) aż do momentu zrównania rocznej kwoty amortyzacji obliczanej metodą degresywną.

d) w roku powyższego zrównania przechodzimy na metodą liniową

Z przestawionej istoty metody degresywnej wynika, iż w pierwszych latach używania środka trwałego powoduje ona przyspieszeni amortyzacji środka trwałego

Przykład

Sposób obliczania amortyzacji progresywnej w poszczególnych latach

Założenia:

- wartość początkowa 20000

- podstawowa stawka amortyzacyjna 20%

- roczny odpis amortyzacyjny według stawki podstawowej 20% * 20000 = 4000

- zastosowany współczynnik podwyższający stawkę podstawową 2,0

I rok 40% * 20000 = 8000

II rok 20000 - 8000 = 12000 * 40% = 4800

III rok 12000 - 4800 = 7200 * 40% = 2800

IV rok 7200 - 4000 = 3200 (przechodzimy na metodę liniową)

V rok 3200

Można również dokonywać uproszczonych odpisów umorzeniowych, jednak tylko wobec środków trwałych o niskiej wartości

Formy dokonywania odpisów:

- dokonywanie zbiorczych odpisów od dwóch środków trwałych o zbliżonych charakterach

- jednorazowy odpis w ciężar kosztów w momencie przyjęcia środka trwałego do używania

Kiedy rozpoczynamy dokonywanie odpisów amortyzacyjnych:

- od dnia, w którym przyjęto środek trwały

- od następnego miesiąca

Kiedy przestajemy dokonywać odpisów amortyzacyjnych:

- gdy nastąpi zrównanie dotychczasowego umorzenia z wartością początkową

- gdy środek trwały zostanie zlikwidowany lub sprzedany

Obojętnie, w jaki sposób dokonujemy odpisów amortyzacyjnych, gdy środek trwały traci przydatność gospodarczą to przestajemy dokonywać regularnych odpisów amortyzacyjnych, ale robimy odpis z tytułu trwałej utraty wartości. Te odpisy są inaczej ujmowane tzn. obciążają konto Pozostałe koszty operacyjne.

Wn

Umorzenie środków trwałych

Ma

Wn

Amortyzacja

Ma

bieżące planowe odpisy z tytułu zużycia środka trwałego nieplanowe odpisy z tytułu zużycia środka trwałego nieplanowe odpisy amortyzacyjne spowodowane zużyciem różnica wartości netto z tytułu wyceny od ?????? sprzedaży netto możliwych do uzyskania

1 2 3

1

Wn

Pozostałe koszty operacyjne

Ma

2

Wn

Straty nadzwyczajne

Ma

3

Wszystkie środki trwałe podlegają umorzeniu. Wyłączając JEDYNIE grunty służące kopalnią metodą odkrywkową.

Wycena bilansowa środków trwałych

- Wartość początkowa lub wartość początkowa + aktualizacja wyceny

- odpisy umorzeniowo amortyzacyjne lub

- odpisy z tytułu trwałej utraty wartości

Rachunkowość 2 kwiecień 2003

Wykład 6

1

---