1.PEDAGOGIKA- jest nauką o wychowaniu, której przedmiotem jest rzeczywistość edukacyjna, jako nauka ma za zadanie opisywać, wyjaśniać i rozumieć przedstawione formy praktyki edukacyjnej(badanie warunków uczenia się, funkcjonowanie w różnych środowiskach).Pedagogika bada edukacyjne oddziaływanie mediów,kultury,rodziny. SUBDYSCYPLINY : - Kryterium celów działalności edukacyjnej- dotyczą formowania się zdolności życiowych człowieka. Celem edukacji będzie kształtowanie logicznego myślenia (np.matematyka-rozw. zadań)dydaktyka. -Metodologiczne- ukierunkowanie metod pedagogiki naukowej na 2 obszary o różnym stopniu ogólności : -obszar analiz ogólnych-o różnym stopniu ogólności, pedag. ogólna i metodologiczna pedagogiki i historia wychowania -obszar analiz akcentujących- społeczne czynniki procesów i czynności edukacyjnych, -oddziaływanie różnych środowisk -pedagogika społeczna -Rozwojowe -to kryterium segreguje subdyscypliny według różnych okresów i etapów życia-pedag. etapu przedszkolnego-wczesnoszkolnego-dzieci i młodzieży-dorosłych (andragogika)-ludzi w wieku produkcyjnym(gerontologia) -dewiacji i defektów rozwojowych człowieka- pedagogika specjalna:-oligofrenopedagogika (upośledzenie)-surdopedagogika (głuchych i niedosłyszących) -Instytucjonalne, -Problemowe- typ problematyki edukacyjnej: -pedag. porównawcza-problem systemów edukacji -pedeutologia: zawodem nauczyciela
2.EDUKACJA- ogół oddziaływań służących formowaniu się zdolności życiowych człowieka, dzieli się na wychowanie i kształcenie KSZTAŁCENIE- to system działań zmierzających do tego aby uczącej się jednostce umożliwić poznanie świata, przygotowanie do zmieniania świata i ukształtowanie swojej osobowości. dzieli się na: UCZENIE SIĘ- proces nabywania trwałych zmian w szeroko rozumianym zachowaniu (wiadomości,umiejętności,nawyki) w toku pośredniego lub bezpośr. poznawania rzeczywistości.NAUCZANIE- proces kierowania uczeniem się uczniów w toku planowanej pracy nauczycie. z uczniami
3 i.4 .WYCHOWANIE A SOCJALIZACJA Wychowanie- świadome i celowe działanie pedagogiczne zmierzające do osiągnięcia względnie stałych skutków w osobowości wychowanka.
Cechy Wychowania -złożoność- zach. człow. zależy od uwarunkowań zew. jak i wew.(przeżyć,doświadcz.motywacji). Wysoki stopień złożności procesu wych. ukazuje go również jako proces adaptacji do obowiązujących norm i postępowania. Polega na asymilacji i akomodacji. Wychowywanie to nie tylko zapamiętywanie i rozumienie pożądanych wychowawczo norm postępowania ale także ich akceptacje. -Intencjonalność- wychowawca jest świadomy celów jakie pragnie realizować. To świadome ukierunkowane wpływy, których celem jest oddziaływanie na rozwój społeczny i moralny wychowanków.
-Interakcyjność- proces wychowawczy ma miejsce w sytuacji interakcji tj. współdziałania ze sobą wychowawcy i wychowanka. Współdziałanie odbywa się na zasadzie wzajemności. W procesie wych. każdy z partnerów jest zarówno podmiotem jak i przedmiotem oddziaływań, (wychowawca oddziałuje na wychowanka a wychowanek na wychowawcę). Wychowanek nie może być jedynie biernym odbiorcą wpływów wychowawczych. -
Relatywność- wiąże się z trudnościami w przewidywaniu skutków oddziaływań wychowawczych, ma char. hipotetyczny.
-Długotrwałość-każdy człowiek podlega przemianom własnej osobowości niemal prze całe życierozwój edukacji permanentnej-dla osób dorosłych. W związku z tym wychowawca również podlega zmianom osobowości, aby dostosować się do wychowanka oraz aby jego wychowanie było na coraz lepszym poziomie. Długotrwałość łączy się z systematycznością Socjalizacja- szeroko rozumianakształtowanie osobowości społecznej. Spontaniczne przystosowania społeczne i kulturowe, czyli włączenie się jednostki w życie społeczne Wyższe Rozumowanie Socjalizacji - to wpływ życia społecznego lub proces oddziaływania społecznego na jednostkę a jednocześnie skutek tego wpływu w postaci zachodzących zmian także w sferze osobowości czyli proces adaptowania się dzieci, młodzieży i dorosłych do środowiska.
5. ZACHOWANIE BEZPOSREDNIE to takie kiedy wychowawca narzuca coś uczniowi i uczeń jest w pewien sposób zmuszony do wykonania danego zadania w sposób zaznaczony przez nauczyciela
ZACHOWANIE POŚREDNIE - nauczyciel oddziaływuje na sferę emocjonalna, psychologiczna, społeczną ucznia tak aby u ucznia mogły zajść jakieś istotne pozytywne zmiany.
6.WYCHOWANIE W SZKOLE Ograniczona kontrola nad Wychowaniem - szkoła jest instytucją, w której uczn. spędzają jedynie część swego czasu, mimo że jest to cześć pokaźna, każdemu uczn. pozostaje sporo czasu na różne formy aktywn. pozaszkolnej. Uczestniczy on w życiu rodziny, uczęszcza do klubów sportowych i zesp. artystycznych, bierze udział w praktykach swojej gr. wyznaniowej, spotyka się z przyjaciółmi, czyta książki, ogląda tv. Wszystko to jest źródłem wpływów, nad którymi szkoła nie panuje w ogóle lub panuje tylko w min. stopniu. Wynika z tego wniosek, iż nauczyciel nie jest wychowawczym monopolistą, niezależnie od gorliwości, z jaką wykonuje swój zawód, jest w stanie sprawować kontrole tylko nad niewielką częścią wpływów docierających do wychowanka i zmieniających go. Prymat Zbiorowości - szkoła jest instytucją, w której wychowawca w większości wypadków kontaktuje się nie z jednostkowymi wychowankami, lecz ze zbiorowościami wychowanków, przy czym zbiorowość podst., nazywana klasą, rzadko liczy mniej niż 20 osób, kakt ten ma dalekosiężne konsekwencje. Najbardziej oczywistą a jednak często zapoznawaną jest uznanie za bezużyteczne diadycznych koncepcji wychowania. Koncepcje te opisują stosunki między dwiema stale ze soba przebywającymi osobami, z których jedna zwykle starsza i bardziej dośw. - poucza, doradza i dostarcza sposobności do pożytecznych doświadczeń drugiej. Wychowawca, który spostrzega zbior. a nie poszczególne jednostki, czy lepiej - który spostrzega jednostki tylko na tle zbiorowości, rzadko może być oskarżony iż zniekształca rzeczywistość. Praktycznie się nie zdarza, by klasa składała się z uczniów, którzy nie interesowaliby się sobą nawzajem i każdy z osobna czułby się związany jedynie z wychowawcą. W miarę upływu czasu wychowawca chcąc nie chcąc, w coraz większym stopniu ma do czynienia z klasą jako pewnym organizmem o swoistych cechach i proporcjonalnie w coraz mniejszym stopniu z poj., izolowanymi wychowankami. Prymat nauczania - w pedagogice wyróżniają się 2 role: - istotą roli nauczyciela jest przekazywanie uczniom wiedzy, istotą roli wychowawcy - wpajanie cnót. Pracownik oświaty zatrudniony w szkole wykonuje obie role, wiele jednak wskazuje na to, że obecnie ta pierwsza w znacznie większym stopniu określa jego tożsamość zawodową niż druga. Autotyten z zew. nadania - wychowawca to formalny kierownik zbiorowości klasowej. Oznacza to, że został on powołany na to miejsce mocą suwerennej, niezależnej od opinii uczniów i ich rodziców decyzji zwierzchników szkoły. Jako mandatariusz tych ostatnich nie jest członkiem zbiorowości, którą kieruje. Wychowawca klasy jest po tym względem przeciwieństwem przywódcy, który zarazem do zbiorowości należy i od zbior. zależy, póty sprawuje rządy, póki cieszy się poparciem większości swoich koleżanek i kolegów. Autorytet z zew. nadania pozwala wych. ze szczególną skutecznością przeprowadzić swoją wolę, ponieważ stoi za nią cała organizacja szkolna, a dalej społeczeństwo, które organizację tę powołało do życia i które zapewnia jej ochronę.
7.METODY NAUCZANIA Pogadanka tym różni się od opowiadania, wykładu, ze wymaga od uczniów, nie tylko myślenia 'za nauczycielem', ale zmusza do samodzielnej pracy myślowej. Jest to rozmowa naucz, z uczniami, naucz, jest osoba kierująca: zmierza do osiągnięcia celu, stawia uczniom pyt, na które oni udzielają odp. W ten sposób uczniowie przechodzą ze stanu niewiedzy w stan wiedzy, oraz porządkują już posiadane inf. Rodz pogadanki: wstępna, służąca zaznajomieniu uczniów nowym materiałem, syntetyzująca i utrwalająca, kontrolna. Dyskusja polega na wymianie poglądów na określony temat. Trzeba przygot, uczniów w sensie metorycznym jak i formalnym. Czyli w wyposażeniu dzieci w wiadomości niezbędne do prowadzenia dyskusji oraz wdrożenie uczniów do sztuki dyskutowania. Pokaz grupa metod poglądowych, duża wartość dydaktyczna. Pokaz wyst. razem z opowiadaniem i wykład. Pokaz należy tak organizować i stawiać pytania w czasie obserwacji aby najważniejsze składniki i cechy przedmiotów wywierały na uczniach najsilniejsze wrażenia.
Opowiadanie- zaznajamianie uczniów z rzeczami i wydarzeniami w formie ich słownego opisu. Słowa zrozumiale dla uczniów! powinno wdrążać uczniów do słuchania ze zrozumieniem i zapamiętywania najeż. faktów. OPIS metoda słowna. Dotyczy charakterystyki cech, budowy,struktury itp. i śluzy do przedstawiania układów statycznych
8.ZASADY NAUCZANIA - są to normy postępowania dydaktycznego , których przestrzeganie pozwala n-lowi zaznajomić uczniów z podstawami usystematyzowanej wiedzy, rozwijać ich zainteresowania i zdolności poznawcze, wpajać im określone poglądy i przekonania oraz wdrażać do samokształcenia.
Zasady Nauczania: - Poglądowości - Przystępności - Wiązania teorii z praktyką
- Świadomego i aktywnego udziału uczniów w procesie naucz.
- Systematyczności i logicznej kolejności w nauczaniu
- Trwałości zdobytych przez uczniów wiadomości
- Dostosowania nauczania do sił i możliwości uczniów.
Najczęściej jednak zasady nauczania traktuje się jako normy dydaktyczne przypominające nauczycielowi o prawidłowościach procesu nauczania.
9.PODMIOTOWOŚĆ - podmiotowe traktowanie dzieci i młodzieży to poszanowanie ich praw do własnej niezależności o odrębności co wiąże się z ich możliwością do bycia aktywnymi, samodzielnymi i traktowanie ich jako osoby ludzkie. Przeciwieństwem Jest Przedmiotowe - traktowanie, stosowanie w nadmiarze przymusu zewn. który ma „przetworzyć tworzywo” którym jest wychowanek np. wymuszenie bezwzględnego posłuszeństwa. Przejawem podmiotowego traktowania dz. i młodzieży jest : - akceptacja - zakłada uznanie uczniów takimi jakimi są naprawdę, bez stawiania warunków. Akceptowanie wychowanka gdzie w parze z ujawnieniem wobec niego zaufania i poszanowania a więc upatrywania w nim wartości. Zachęca to ucznia do samodzielnego myślenia, wzrasta w nim poczucie własnej wartości i odpowiedzialności praz ułatwia nawiązywanie kontaktów z młodzieżą. - rozumienie empatyczne - każdy czł. żyje we własnym wew. świecie przeżyć i świat zew. postrzega we własny sposób. Zatem zrozumieć zachowanie drugiego czł. można jedynie poprzez podjęcie próby widzenia świata zew. jego oczami czyli poprzez pryzmat jego uczuć i doświadczeń. Zatem rozumienie empatyczne to aktywne wsłuchiwanie się w wypowiedź drugiej osoby wraz z intensywnym usiłowaniem wczuwania się w jego doznania, uczucia, myśli.- autentyzm nauczycieli i wychowawców - szczere wyrażanie swych uczyć myśli. Nie stwarza pozorów i nie stara się zrobi wrażenia, jednak nie należy przekraczać pewnych granic. Taka postawa ma skłonić młodz. do autentyzmu co pomaga w wychowaniu - rozumienie dz. i młodz. w sensie personalistycznym - Personalizm - najważniejsza jest wartośc osoby ludzkiej. która jest osobą rozumną, wolną itp. ale i wrażliwą naprawdę, piękno, dobro i zdolny do samorealizacji twórczości.
10.DEMOKRATYCZNY styl wych. ogółem polega na okazywaniu dzieciom i młodzieży życzliwości i rozumienia,pozyskiwaniu sobie ich sympatii,zaufania i przyjaźni, a także umożliwianiu im wspólnego i samodzielnego podejmowania decyzji,wysuwania własnych pomysłów. Wychowawcy pracujący zgodnie z demokr. stylem kierowania: -nawiązują z nimi serdeczne i przyj. kontakty -odwołują się do ich inicjatywy i pomysłowości oraz liczą się z ich zamierzeniami i wspólnie podjętymi decyzjami -udzielają im gruntownych inf.zwłasza na interesujące uczniów tematy - pełnią wobec dzieci i młodz. role inicjatorów,animatorów, doradców.
AUTOKRATYCZNY styl wych. - jest skrajnym przeciwieństwem demok. sty.wych. Postępowanie według tego stylu zobowiązuje wych. do przejmowania odpowiedzial. za wszelkie zachowania wychowanków. Podstawowymi jego sposobami oddziaływań wych. są metody nagradzania i karania. Stosuje je niemal nagminnie, podobnie jak wszelkiego rodzaju nakazy i zakazy. Nie oznacza to jednak, iż nieustannie nadużywa stosowania ekstremalnych środków, jak grożenie lub zastraszanie.Sam niejako decyduje o wszystkim co może wydarzyć się wśród powierzonych mu dzieci i młodziezy, jemu jedynie znany jest również cel poczynań wychowawczych oraz sposób jego realizacji.
LIBERALNY styl wych.- polega na dawaniu wychowankom możliwie szerokiego zakresu swobody. Wychowawca wywiera min. wpływ na swoich podopiecznych- zachowuje się wobec nich niemal całkowicie biernie, a więc praktycznie rezygnuje z kierowania nimi. Poczuwa się zwolniony od wszelkiej odpowiedzialności za zachowania swych wychowanków. Doradza im tylko wtedy gdy jest o to proszony. CELE POZNAWANIA UCZNIÓW- zdobywanie inf. o uczniach nie jest celem samym w sobi. Poznawanie uczniów jest zbieraniem danych umożliwiających prowadzenie pracy wychowawczej opartej na racjonalnych podstawach. Jest to więc działanie służebne wobec procesu wychowania. Celem poznawania uczniów może być: -diagnoza zjawiska,które budzi niepokój nauczyciela -zdobycie informacji o warunkach, w których będzie się odbywała działalność wychowawcza. - sprawdzenie skutków własnych oddziaływań -określenie przeciętnej wartości zjawiska np.jakie zainteresowania są typowe i młodych ludzi w danym wieku -umożliwienie uczniom samopoznania. Pragniemy np. aby uczeń w trakcie wypełniania testu zainteresowań sam pomyślał o tych zainteresowaniach aby sam mógł się dowiedzieć czegoś o sobie. Warunki skutecznego poznawania uczniów-szczerość,- zdawanie sobie sprawy ze ”szkolnego” dystansu,- umżliwienie przepływu informacji, - zorientowanie się, co kto widzi,- rozumienie komunikatów niewerbalnych (przekazywanie nastrojów, odczuć pragnień bez użycia mowy poprzez : gesty, uśmiechy, ruchy ciała) -zaufanie ze strony uczniów,- empatia - nauczycielskie widzenie świata,-nadmienra władza nad porozumiewaniem się w klasie Sposoby poznawania uczniów: -obserwacje, - proste ankiety,- wywiad i rozmowa- socjometrię(zadawanie specyficznych pytań dotyczących wzajemnej atrakcyjności osób w zespole).
11. OCENIANIE I EWALUACJA - Ocenianie: a) powinno być informacja zwrotna z której uczeń może i powinien skorzystać b) powinno być nastawione na cel i włączone do programu i procesu dydaktycznego c) nie powinna działać jak presja d) aby ocenianie było uczciwe i autentyczne należy : - ocena ma obejmować zadania kształtujące i organizujące - wyraźne podanie kryteriów oceny i podanie wzoru do naśladowania - odpowiednia ilość czasu na sprawdziany i zadania - możliwość poprawienia słabych pkt - najlepiej ocenianie powinno być słownie a nie stopniem e) obiektywna f) ocena powinna być jawna g) powinna być instruktywna Błąd w ocenianiu: - niechęć nauczyciela do klasy i szkoły - generalizowanie danej grupy
12. ZMNIEJSZANIE LĘKU EGZAMINACYJNEGO - brak presji czasu - dać możliwość poprawy - wskazać że egz., że to spr. umiejętności, nie obciążać psychicznie
13. NAGRADZANIE I KARANIE WYCHOWAWCZE…?
1. PEDAG. SPOŁECZNA I JEJ ZNACZENIE: głownym zad. Jest aktywizujące wychowawczo oddziaływa na środ. Życia, aby w rezultacie tak pobudzone środ oddziaływ zgodnie z przyjętym wzorcem na jednostki i gr społ. Jest NAUKA PRAKSEOLOGICZNĄ: ma na celu poprawienie rzeczywistości. skupia sie na problmatyce środowiskowych uwarunkowań procesow wychowawczych oraz na analizie warunkow umozliwiających zaspokojenie potrzeb rozwojowych czlowieka w różnych fazach życia i różnorodnych sytuacjach życiowych. Praca społeczna to także szereg świadczeń dla ludzi w zakresie udostępnienia urządzeń i usług zatem jest to praca zawodowa i pewnej mierze spoleczna wyzwolona ze służalczości, to aktywność społeczno wychow w zakresie wyrównywania brakow biologicznych socjlnyach spol i kult oraz wspomagania pomyślnego rozwoju jednostek i gr spol
3. PRACA SOCJALNA - odsłania i demontruje zjawiska biedy, bezrobocia uzależnień, barier w dostępie do roznych dobr a przedewszystkim do oswiaty i kultury, odslania także nie prawość warunkow spychających jednostki oraz cale grupy na margines zycia społecznego pozbawiając je srodkow do zycia i możliwości pokonania trudnych sytuacji. Praca socjalna ma pokazywac jak pokonac zagrozenia i przeciwdziałać im. Działalność ta skierowana jest jednak na odbudowanie i wspomaganie sil ludzkich.
4. RODZINA W ŚWIECIE WSPÓŁ - INDUSTALIZACJA - rozrastające się instyt przemysłowe i usługowe (lepiej wykształceni pracownicy, lepsze wykształcenie i kult społ) ruchliwość geograf, praca kobiet, emancypacja rodziny dwupokoleniowej, mniejsze wiezi sasiadzkie, indywidualizacja członków rodziny, wiecej rozwodow, POSTEP NAUK TECH - rozwoj dział usługowej (zaspokajający potrzeby członków rodziny ROZ INFORM - wkroczyły w dziedziny zycia, powstaja elem kultury globalnej, nasila się ruchliwość geograf, MEDYCYNA - spadek śmiertelności podczas porodow, mniej wdow i wdowcow majace niedorosłe dzieci, powstanie antykoncepcji, zmniejszenie dzietności rodziny. Przemiany na lepsze i gorsze zalezy co.. lanie wody. Kierunki przemian - 4 procesy przemian: autonomizacja członków rodziny, ich egalitaryzacja, malenie spólności, dezintegracja rodziny.
5. FUNKCJE RODZINY - F. SEKSUALNA: wzrost przed i pozamałżeńskich kotak. Sex., w małżen sex bardziej ceniony, wazna jest jakos przezyc i satysfakcja obojga (gdy tego brak to powstaja konflikty), wzrost wymagania partnerow, oddzielnie F.prokreacyjna od F. seks.
F.MATERIALNO EKONOM.- podział dochodów, oboje zarabiają, dochody zwiększają dorastające dziecie, cześć kasy wspolna czesc na cele indywidualne
F KONTROLNA: anonimowość poza domem, wiecej czasu przebywa się poza domem, problem poprawnej i skutecznej socjalizacji, maleje samokontrola, przez duza mobilność ludzi nawet na caly swiat kontrola jest mniej skuteczna
F. EMOCJO EKSPRESYW-zyskała na znaczeniu m.in. ze względu na wzrost rangi uczuć wyższych w rodzinie (miłość)- coraz mniejsze wsparcie emocjonalne ze strony innych grup wspólnotowych poza rodziną -rodzina w coraz większej mierze jest środ. utrzymującym równowage emocjonalna człowieka, zapewniającym mu higiene psych. i poczucie bezpiecz. -znaczne zmiany w świadomości społ dotyczącej zycia rodzinnego i seksualnego-dostrzegalna jest coraz większa wyrozumiałość dla przemałżęńskich i pozamałżeńskich związków kont. seks.. zwiększ. toler. wobec osób rozwiedź.,niezamężnych matek oraz par neizalegalizow.oraz wzr. tol wobec homogenicznych związków seks.
F. SOCJALIZ. WYCHOW. -jej zakres uległ zwężeniu ze względu na obszar działania innych instytucji, ale w tym zawężonym zakresie zwiększyły się znacznie jej socjalizacyjno-wych. zadania ze względu na bardziej skomplikowane warunki społ. świata współ. i zwiększone wymagania edu. -nieprawidłowa rodzinna socjalizacja powoduje nasilenie zjawisk patolo. w jej ramach -coraz większa brutalizacja treści przekazywanych przez współ. środki masowego przekazu -zwiększyło się niezależność dzieci w rodz., zwiększył się ich zakres swobody i niezależności -relatywnie zwiększył się świadomy wpływ rodziców na dzieci -nastąpiło zróżnicowanie aktywności kulturalnej członków rodziny
6. HIERARCHIA CELÓW RODZINY - na randze znacznie zyskała satysfakcja z zycia małżeńskiego i rodzinnego. Brak tej satysfakcji usprawiedliwia w oczach poszkodowanych podjecie krokow rozwodowych, jeśli milosc wygasnie pewna czesc współmałżonków czuje się upowazniona do ponownego poszukiwania szczęścia w nastepnych związkach, dobro dzieci uznając za rzecz 2go rzedna. Obserwuje się wzrost konfliktow małżeńskich i rozwodow, zatrudnienie kobiet rosnie, relatywne malenie ważności dzieci, indywidualizacja form aktywności, zroznicownie form i wartości.
7.GRUPA RÓWIEŚ- organizm społeczny wyróżniony z pośród innych, nie ze względu na wiek lecz ze względu na więzi, bliskie, nacechowane wzajemną aprobatą, uczestnictwo.
GR PIERWOTNA-wspólnota powstała w sposób naturalny, w wyniku ludzkich potrzeb i dążeń np.rodzina, społeczność lokalna, grupa rówieśnicza
GR WTÓRNA (celowa)- powstała dla realizacji konkretnych zadań, celów.
GR RÓWIEŚ dzieci-spontaniczna, żywiołowa, naturalne mechanizmy, brak tradycji, celów, dążą jedynie do zabawy i przygody,, która bierze górę na obowiązkami domowymi, co jest przyczyna konfliktu na linii dziecko-dorosły. Później prowadzi to do buntu który w najgorszym wypadku może przekształcić się w utrwaloną nienawiść do społ.dorosłych i uciekanie w negatywizm i agresje.
typy: dziecięce grupy zabawowe, bandy, młodzieżowe paczki, młodzieżowe grupy dewiacyjne(gangi, bandy)
struktura: ukł.hierarchi wewnętrznej- lider najstarszy lub okazjonalne przywództwo (przodownictwo, przywództwo, panowanie),ukł.decyzji i system kanałów informacyjnych- stymuluje aktywność, określa atmosferę, wzmacnia lub osłabia więzi, wyznacza role członków, typy(szprychowy, bezpośredni, kołowy, łańcuchowy, scentralizowany) ukł.i rodzaj więzi między członkami-
8.ROLA GR RÓWIEŚ pozytywne-rozwijanie zainteresowań, kształtowanie współpracy w społeczeństwie
negatywne- gr.dewiacyjne, osoby pozbawione akceptacji i miłości w rodzinie,
10. ZACHOW PROBL UCZNIÓW
a)bierność- to małe zaangażowanie ucznia w to, co dzieje się w szkole, postacie bierności:
-powtarzające się niepowodzenia w szkole-które wywołują frustracje i poczucie bezradności ->ucieczka w głąb siebie.
-nadmeirna dominująca postawa nauczyciela-usunięcie się z pola widzenia nauczyciela co zapewnia mu poczucie bezpieczeństwa,
-mało aktywny nauczyciel
-uogólniony sposób bycia- dotyczy niskiej aktywności, w tym również w nawiązywaniu kontaktów z rówieśnikami,
-abulia- bierność uogólniona i nasilona wyrażająca się stanem niezdolności do podejmowania decyzji. Wymaga badań i terapii. Wys. w okresie dojrzewania
Postepowanie- stopniowanie wymagań i stopniowa aktywizacja, umzliwienie przeżycia mu powodzenia, zachęta do aktywności poprzez włączenie ucznia do zespołowych zadań, zabaw.
Dopuszczenie ucznia do samodzielnej decyzji i wyboru. Zajęcia artystyczne, odpowiednia postawa nauczyciela, zaangażowanie, powstrzymywać się od krytycyzmu jak cos to krytykować zachowanie a nie samego ucznia.
b) agresja- określenie zachowania ukierunkowanego na zewnątrz lub do wewnątrz, mającego na celu spowodowanie szkody fizycznej lub psychicznej. Rodzaje(fizyczna, werbalna, ekspresyjna, spontaniczna, instrumentalna, dopuszczalna lub nie przez daną kulturę.
Źródła agresji:
-prowokacja, frustracja która wyzwala uczucie gniewu i wrogów,
-wychowanie rodzinne-> przemoc rodzi przemoc, dziecko bite będzie stosować te same metody w dowodzeniu swoich racji
-przekonanie o bezdyskusyjnym przymusie podporzadkownia,
identyfikacja z agresja-osoba doznająca przemocy jest zafascynowana tą siłą i identyfikuje się z nią,
-nuda, otaczające środowisko, nieodpowiednia gr.rówieśnicza, wydarzenie traumatyczne, niesprawiedliwość traktowaniu ucznia przez nauczyciela.
W środowisku szkolnym to:
-dręczenie dzieci przez dzieci- nasilona forma dokuczania, występuje bez prowokacji, utrzymuje się przez dłuższy czas i sprawia przykrość, narażone są zazwyczaj dzieci wyróżniająca się właściwością fizyczną lub psychiczna, osoby bierne niepewne siebie,
-agresja z marginesu społecznego- formy przestępcze, wymuszanie pieniędzy, zastraszanie, bicie, zmuszanie do przysług
Postępowanie: stwarzanie warunków do akceptacji i poszanowania uczniów, prawo ucznia do wyraźnego niezadowolenia, asertywność, rozmowa, przyjmowanie punktu widzenia innej osoby, nie można działać impulsywnie,