System plików

System plików



System plików to sposób, w jaki komputer organizuje dane zapisywane na dysku twardym. Dotyczy to dwóch głównych rzeczy - wielkości jednostek alokacji oraz metody, według której komputer będzie później odnajdował pliki zapisane na dysku twardym. Najpopularniejsze systemy plików to FAT16 (stosowany w MS-DOS, Windows 95/98 i Windows NT), FAT32 (Windows 95 OSR2 i Windows 98) oraz NTFS (Windows NT). Jedynym wspólnym systemem plików dla Windows jest FAT16.

Ogólnie, wszystkie pliki możemy podzielić na dwie główne grupy:

-pliki użytkownika (tworzone przez niego dokumenty tekstowe, jak i graficzne, arkusze kalkulacyjne itp.)

-pliki systemowe (tworzone i używane przez komputer)

W Windows 95 każdy rodzaj plików reprezentowany jest przez inną ikonę. Z plików systemowych komputer korzysta kiedy uzna , że jest mu to do czegoś potrzebne.

Część systemu operacyjnego, która wykonuje operacje na plikach (takie jak: otwieranie, odczytywanie, zapisywanie, zamykanie plików) nosi nazwę systemu plików. System Windows 95 wyposażono w nowy system plików, co wpłynęło na poprawę efektywności pracy.

System plików Windows 95 różni się od systemu plików Windows 3.1 następującymi cechami:

-system Windows 95 używa 32-bitowej wirtualnej alokacji plików (VFAT);

-system Windows 95 obsługuje jednocześnie kilka powłok sieciowych, dzięki czemu otrzymuje się szybszy dostęp do plików znajdujących się w sieci;

-w systemie Windows 95 ulepszono mechanizmy buforowania plików w pamięci podręcznej;

-w systemie Windows 95 wbudowano obsługę CD-ROM-ów, uwzględniając buforowanie i optymalizację dostępu danych;

-system Windows 95 obsługuje długie nazwy plików, zachowując jednocześnie zgodność ze standartami obowiązującymi w systemie MS-DOS.

Pliki przechowane są w folderach z wyglądu przypominających teczki na akta. W poprzednich wersjach Windows i systemie MS-DOS pliki były przechowywane w katalogach. Nazwa ich nie mogła przekraczać 8 znaków, z rozszerzeniem o długości najwyżej 3 znaków. System Windows 95 pozwala na życie długich nazw plików (największa dopuszczalna długość to 255 znaków). Nazwy mogą zawierać litery, cyfry i spacje. Jest to bardzo korzystne gdyż długie nazwy dają możliwość znacznie dokładniejszego określenia zawartości pliku, oprócz tego w Windows 95 nadal można stosować rozszerzenia jednak aby ułatwić identyfikację rodzaju pliku, system Windows 95 wyświetla obok nazwy pliku lub folderu odpowiednie ikony, takie same dla tych samych rodzajów plików, folderów. Nie trzeba już znać rozszerzeń aby wiedzieć jaki typ pliku ma się przed sobą.

Na poddanie pliku ponownej edycji jest kilka sposobów. Jednym z nich jest uruchomienie odpowiedniego programu w którym dany plik został utworzony, a następnie z menu plik wybrać polecenie otwórz. Po wybraniu tego polecenia pokaże się okno dialogowe „Otwórz”, które pozwala łatwo znaleźć i otworzyć dowolny plik w systemie. W oknie dialogowym „Otwórz” można określić parametry wyszukiwania plików. Wyżej wymienione okno dialogowe pozwala na wyświetlanie plików w postaci ikon z etykietami lub w postaci listy zawierającej typ pliku, jego rozmiar i datę ostatniej modyfikacji. Znacznie prostszym jednak sposobem może być otwieranie plików wprost z poziomu Eksploratora Windows 95. Wystarczy w tym celu dwukrotnie kliknąć w nim nazwę pliku z odpowiednim rozszerzeniem. Wówczas następuje automatyczne uruchamianie programu w którym dany plik został utworzony. Dzieje się tak właśnie dzięki temu, że typ pliku Windows 95 może rozpoznać po dołączonym po znaku kropki rozszerzeniu pliku (np. doc - gdy chodzi o zbiory tworzone z pomocą Worda, bmp - gdy pliki zawierają rysunki, xls - w wypadku dokumentów tworzonych w Exelu itd.). Windows zapisuje na specjalnej liście wszystkie typy plików z różnymi rozszerzeniami (znajduje się za znakiem kropki w nazwie pliku. Składa się zwykle z trzech znaków i służy do oznaczania typu pliku. W przeciwieństwie do samej nazwy pliku, którą możemy dowolnie modyfikować, jego rozszerzenie powinno pozostać nie zmienione. W przeciwnym bądź razie system Windows może nie rozpoznać typu pliku. A co się z tym wiąże nie otworzyć go w programie w którym został utworzony) oraz odpowiednimi programami, w których każdy z typów plików jest tworzony. Lista ta jest automatycznie rozszerzana o nowe pozycje w momencie instalowania nowych programów. Można jednak również wedle potrzeby niektóre pozycje z tej listy własnoręcznie dopasować do wybranych programów. Jak również może wyniknąć konieczność w której będziemy musieli samodzielnie zarejestrować nowy typ pliku. Informując w ten sposób komputer o sposobie wyświetlania takich plików na listach w oknie Eksploratora. Rejestrując typ pliku można dodatkowo wskazać program, który ma być automatycznie uruchamiany przy dwukrotnym kliknięciu na nazwie pliku o takim typie. Jeżeli chodzi o usuwanie plików odpowiadające odpowiedniej aplikacji to podczas usuwania aplikacji z systemu procedura odinstalowująca powinna usunąć także skojarzenia plików odpowiadające usuwanej aplikacji. Gdy aplikacja nie ma procedury odinstalowującej i zachodzi konieczność anulowania skojarzenia pliku z jego zarejestrowanym typem to należy w polu listy „typy zarejestrowanych plików” usunąć go ręcznie ( za pomocą przycisku usuń). Po wykonaniu tej czynności nie będzie już można przez proste dwukrotne kliknięcie uruchomić skojarzonych programów obsługujących dane pliki.

Dostosowywanie właściwości systemu plików na dysku twardym.

Różne komputery różnie korzystają z dysku twardego. Na przykład, jeśli zazwyczaj korzysta się z sieci, to warto kosztem pogorszenia współpracy z lokalnym dyskiem twardym poprawić dostęp do danych znajdujących się w sieci. Z drugiej strony, jeśli komputera używa się głównie jako jednostki niezależnej, to warto zapewnić jak najlepszy dostęp do dysku lokalnego. Jeśli na karcie „Wydajność” w oknie „Właściwości: System” naciśnie się przycisk System plików, to zostanie wyświetlone okno „Właściwości: System plików. Aby poprawić wydajność pracy dysku twardego, należy na liście rozwijanej „Typowa rola tego komputera” zaznaczyć odpowiednią opcję. Suwak znajdujący się w polu „Optymalizacja odczytu z wyprzedzeniem” należy przesunąć jak najdalej w prawo, aby uzyskać maksymalną wydajność buforowania dostępu do dysku. Jeśli wystąpią kłopoty z dostępem do dysku, to trzeba zmniejszyć buforowanie.

Dostosowywanie właściwości systemu plików na CD-ROM-ie.

Można dostosować do własnych potrzeb i poprawić wydajność pracy stacji CD-ROM-ów. Używa się do tego karty „CD-ROM” w oknie „Właściwości: System plików”. Aby uzyskać jak największą szybkość dostępu do CD-ROM-u, należy również przeciągnąć na największą

dostępną wartość znajdujący się na tej karcie suwak „Dodatkowy rozmiar pamięci podręcznej”. Jeśli pojawią się przejściowe problemy z dostępem dla CD-ROM-u, to należy tę

wartość zmniejszyć. Dodatkowo na karcie „CD-ROM” znajduje się lista rozwijana, na której

można zaznaczyć rodzaj używanej w systemie stacji CD-ROM-ów. Na przykład , jeśli używa się stacji o poczwórnej prędkości, to należy zaznaczyć opcję, „Poczwórnej prędkości lub szybszy”.

Pliki z określonymi atrybutami:

-Pliki „tylko - do - odczytu”

Ani system Windows 95, ani system MS-DOS nie pozwolą usunąć ani zmodyfikować treści pliku z atrybutem tylko do odczytu. Takie pliki są chronione przed zmianami, nie można ich edytować bez uprzedniego usunięcia atrybutu tylko do odczytu. Jeżeli istnieje szczególnie cenny plik, na przykład ważna kopia zapasowa czy program, którego nie wolno zmienić ani usunąć, to warto włączyć jego atrybut tylko do odczytu. Wtedy żaden inny program nie będzie mógł zmienić jego treści ani usunąć go z dysku.

-Pliki z atrybutem „ukryty”

Ukrytego pliku nie widać w listach pokazywanych przez Eksplorator i polecenia systemu operacyjnego MS-DOS. Czasem ukrywa się pliki systemowe i szczególnie ważne programy obsługi urządzeń, do których powinny mieć dostęp jedynie odpowiednio przeszkolone osoby. Kiedy indziej pliki ukryte zawierają istotne dane, które nie powinny być widoczne dla przeciętnego użytkownika. Chociaż ukrycie pliku nie chroni go całkowicie przed dostępem niepowołanych osób, nazwa tego pliku nie pojawia się w zwykłych wykazach plików.

-Pliki z atrybutem „systemowy”

Pliki systemowe to ukryte pliki z atrybutem „ tylko-do-odczytu”, które system WINDOWS 95

Wykorzystuje do własnych potrzeb. W żadnym wypadku nie należy usuwać pliku systemowego - taka operacja może uniemożliwić uruchamianie jakiegoś programu. Można jednak usunąć atrybut „systemowy” na czas oglądania zawartości pliku albo jego edycji.

Zastosowanie atrybutu „archiwalny”

Operacja tworzenia kopii zapasowej pliku polega na sporządzeniu jego kopii, którą można przechowywać w bezpiecznym miejscu, na innym dysku lub taśmie magnetycznej. Kopie zapasowe nazywa się czasem plikami archiwalnymi. System operacyjny przypisuje odpowiednio każdemu plikowi atrybut „archiwalny”, dzięki czemu można rozpoznać, czy trzeba wykonać jego kopię zapasową . Na przykład, za każdym razem, kiedy jest tworzona kopia zapasowa pliku, system usuwa jego atrybut „archiwalny”. (Zarchiwizowany plik nie potrzebuje dłużej tego atrybutu.) Później po zmodyfikowaniu zawartości pliku system znowu włącza atrybut archiwalny. Przy następnej operacji tworzenia kopii zapasowych, wykonujące ją oprogramowanie może łatwo stwierdzić konieczność skopiowania pliku badając po prostu stan jego atrybutu. Operacja tworzenia kopii zapasowej, podczas której są kopiowane tylko pliki z włączonym trybem archiwalny, nazywa się tworzeniem kopii przyrostowej. Ponieważ są wtedy kopiowane tylko te pliki, które zmieniły się od czasu utworzenia ostatniej kopii, cały zabieg trwa znacznie krócej niż wykonanie pełnej kopii zapasowej, obejmującej wszystkie pliki na dysku.

Do zapisywania plików na dysku służą dwa polecenia:

-polecenie Zapisz z menu plik

-polecenie Zapisz jako z menu plik

Jeżeli po uruchomieniu programu i utworzeniu nowego dokumentu zostanie wybrane polecenie Zapisz lub Zapisz jako z menu Plik, to zostanie wyświetlone okno dialogowe „Zapisz jako”. W oknie dialogowym „Zapisz jako” można określić położenie i nazwę pliku, w którym mają być zapisane dane. Po podaniu nazwy i położenia pliku w oknie dialogowym „Zapisz jako”, będą one używane przy wykonywaniu polecenia Zapisz z menu Plik. Je żeli zachodzi potrzeba zmiany nazwy lub położenia pliku, to należy wybrać polecenie Zapisz jako i dokonać odpowiednich zmian w oknie dialogowym Zapisz jako. Przy próbie opuszczenia programu bez wcześniejszego zapisania danych okno dialogowe „Zapisz jako” zostanie wyświetlone automatycznie.

Zapisywanie pliku w wybranym formacie.

Niektóre programy umożliwiają zapisywanie danych w różnych formatach. Na przykład program Microsoft Word dla Windows umożliwia zapisanie dokumentu w standardowym formacie programu Microsoft Word, w formacie tekstowym, w formacie programu Word Perfect oraz w wielu innych formatach. Możliwość zapisywania plików w innym formacie jest bardzo przydatna, gdy osoba używająca programu Microsoft Word dla Windows współpracuje z osobą korzystającą np. z programu Word Perfect. Przed przekazaniem dokumentu współpracownikowi należy wybrać odpowiedni format pliku z listy rozwijanej i zapisać plik. Większość programów ma domyślny format pliku. Na przykład plik zapisywany w programie Paint będzie miał domyślny typ „Mapa bitowa” . Jeżeli zachodzi potrzeba zmiany domyślnego typu zapisywanego pliku, to należy wyświetlić rozwijana listę „Zapisz jako typ” i wybrać żądany typ pliku.

Jeśli zdarzy się, że zapomnimy o tym gdzie zapisaliśmy dany plik lub nie pamiętamy jego dokładnej nazwy, to możemy posłużyć się funkcjami wbudowanymi w Eksplorator. Szukając plików lub folderów można stosować znane z systemu MS-DOS wieloznaczniki * i ?. Gwiazdka oznacza wystąpienie zerowej lub większej od zera liczby znaków. Znak zapytania odpowiada pojedynczemu znakowi. Wieloznaczniki pozwalają wyszukiwać grupy plików, których nazwy zgadzają się z podanym wzorem.

Aby usunąć dany plik należy przenieść go do kosza albo za pomocą przeciągania, bądź wybierając polecenie usuń. Pliki, które znajdują się w koszu można jeszcze w bardzo prosty sposób odzyskać. Odzyskane pliki wracają na swoje dawne miejsce. Dopiero po opróżnieniu kosza pliki na stałe znikają z komputera i przestają zajmować miejsce na dysku.

Usuwanie problemów związanych z działaniem plików Windows 95

Jeśli podczas pracy wystąpią problemy z dostępem do dysku, na przykład takie , jak konflikt dostępu do wspólnych plików czy sporadyczna utrata danych, to można spróbować zmodyfikować właściwości systemu plików. Należy zrobić to w oknie „Właściwości: System plików” gdzie umieszczono kilka opcji systemu plików, których można użyć przy próbach eliminowania problemu. Jednak niewłaściwe ustawienie opcji może spowodować uszkodzenie danych znajdujących się na dysku twardym. Wyłączenie nowej semantyki współużytkowania i blokowania plików ułatwia poprawne wspólne użytkowanie plików przez aplikacje systemu MS-DOS. Wyłączenie zachowywania długich nazw dla starych programów ułatwia funkcjonowanie aplikacji nie napisanych dla środowiska Windows 95, które mogą mieć kłopoty z obsługiwaniem długich nazw plików. Wyłączenie obsługi przerwań dysku twardego w trybie chronionym polepsza dostęp do dysku. Jeśli jednak dołączymy dysk, który nie jest poprawnie widziany przez system WINDOWS 95, to ta opcja spowoduje spowolnienie pracy dysku. Wyłączenie synchronicznego opróżniania bufora umożliwia asynchroniczne zapisywanie zawartości bufora na dysku. Wyłączenie 32-bitowych programów obsługi w trybie chronionym wyłącza wszystkie 32-bitowe programy obsługi

Dysków pracujące w trybie chronionym i przełącza wykonywanie wszystkich dyskowych operacji wejścia-wyjśćia na programy obsługi pracujące w trybie rzeczywistym. Wyłączenie buforowania zapisu dla wszystkich dysków wyłącza buforowanie dysków. System WINDOWS 95 zapisuje dane na dyskach od razu, nie buforując ich w pamięci operacyjnej.

---