Andragogika notki z wykl, Pedagogika wczesnoszkolna, ANDRAGOGIKA


1. Pojęcie andragogiki, pojęcie dorosłości

Andragogika - z języka greckiego aner - dop. andros= dzielny, dorosły ago - prowadzę

Użycie terminu andragogika:

lata 30. Xix - Alexander Kapp

1924 Berlin - Euglen Rosenstock „Andragogik”

1951 Zurich - Heinnrich Hanseiman „Andragogiks, istota-możliwości-granice kształcenia dorosłych“

1935 - Helena Radlińska „Stosunek wychowawcy do środowiska społecznego”

Franciszek Urbańczyk - Przedmiotem andragogiki jest wychowanie dorosłych - w szerszym tego słowa znaczeniu, dokonujące się w różnorodnych instytucjach kulturalno-oświatowych.

Lucjan Turos - Andragogika to nauka o kształceniu, samokształceniu, wychowaniu i samowychowaniu dorosłych.

Mieczysław Malewski - andragogika jest nauką o edukacji, zajmuje się problemami edukacyjnego wspomagania rozwoju ludzi dorosłych.

!!! Współczesna definicja andragogiki - Andragogika jest teorią edukacji dorosłych.

Klasyfikacja P.H.Coombsa:

- edukacja formalna (szkolna)

- edukacja pozaformalna (pozaszkolna - kursy, seminaria, konferencje)

- edukacja nieformalna (codzienność - człowiek dorosły zmienia się dzięki kontaktom z innymi. Jest to wątek obecny od ok. 10 lat)

Kryteria dorosłości - badania A.Jensen (18-22 r.ż, studenci)

- branie odpowiedzialności za swoje działania

- podejmowanie decyzji w oparciu o własne przekonania i wartości

- uniezależnienie się od wpływu rodziców, czy innych osób

- partnerskie stosunki z rodzicami

Odrzucone cechy dorosłości:

- zakończenie edukacji

- rozpoczęcie pracy zawodowej

- małżeństwo

- rodzicielstwo

Badania Marcina Sińczucha

(Badani byli mężczyźni)

Atrybuty zewnętrzne dorosłości:

- założenie rodziny

- osiągnięcie odpowiedniej pozycji materialnej

Kompetencje życiowe:

cechy: odpowiedzialność, samodzielność

umiejętności społeczne: przewidywanie konsekwencji własnych działań, radzenie sobie w życiu, realistyczne spostrzeganie, konformizm i elastyczność.

Dorosłość

Miarą dorosłości jest gotowość do podejmowania i sprawność pełnienia coraz większej ilości i coraz trudniej złożonych zadań, ról czy funkcji społecznych.

Definicje dorosłości w/g Ryszarda Urbańskiego

Dorosłość

0x08 graphic

0x08 graphic
Podejście prakseologiczne Podejście antropologiczne

(nauka o sprawnym działaniu) (zmiany w człowieku na przestrzeni lat)

- aspekt behawioralny

- aspekt motywacyjny

Każde społeczeństwo ustala zasady, ustala kto jest człowiekiem dorosłym - jest to umowa społeczna.

Dorosłość - podejście prakseologiczne

Muszą wystąpić dwa aspekty i behawioralny i motywacyjny, by mówić, że mamy do czynienie z człowiekiem dorosłym. Przy prakseologicznym podejściu do dorosłości głównym kryterium jest wiek. (dorosłość to wiek + sprawność pełnienia ról, które, zgodnie z konwencją społeczną, inni dorośli uznają za właściwe dla dorosłych w danym wieku).


Aspekt behawioralny:

- podejmowanie względnie stałych zachowań przypisanych ludziom dorosłym

(wg tej definicji jeśli chłopiec radzi sobie z prowadzeniem gospodarstwa to jest dorosły)

Aspekt motywacyjny:

- posiadanie stosunkowo niezmiennych cech osobowościowych, które są warunkiem gotowości i umiejętności potrzebnych do podejmowania zachowań uznanych za właściwe dorosłym (człowiek ma pewne umiejętności do pewnych działań, nie wystarczy pracować byle jak, należy pracować dobrze, wykazać się pewnymi cechami.)


Podejście do dorosłości w ujęciu prakseologicznym w/g Patycji Cross

Dorosłość = proces zmian biologiczno-społeczno-kulturowych

Na zmiany biologiczne nie mamy wpływu. Zmieniają się też role społeczne - te role zmieniają się w zależności od przepisów jakie panują w danej społeczności.

Ludzie dorośli mówią młodym - już najwyższy czas żeń się

te przepisy mają charakter normatywny

Wiek i fazy życia

Znaczące wydarzenia

Zadania psychiczne

Charakterystyczne postawy

Opuszczanie domu rodzinnego

18-22

Stworzenie sobie nowych warunków życia.

Podjęcie studiów lub pierwszej pracy. Poszukiwanie życiowego partnera.

Uniezależnienie się od rodziny.

Uzyskanie życiowej autonomii i osobowościowej tożsamości.

Nawiązanie nowych stosunków społecznych.

Wahania pomiędzy przynależnością do rodziny a jej opuszczeniem.

Dorosłość w ujęciu antropologicznym

Dorosłość - cało-życiowa, dynamiczna wartość wychowawcza.

Człowiek jest potencją samego siebie w każdym momencie swojego życia.

W każdej chwili stajesz się bardziej dorosłym, niż byłeś. Zmiany te mają charakter progresywny czyli rozwojowy. (standardy ów cało-życiowego procesu podlegają subiektywnej ocenie przedmiotu).

Koncepcja dorosłości wg Malcom'a Knowles'a

Dorosłość jest rezultatem ciągu zmian i przekształceń struktur psychicznych człowieka, które dokonują się w procesie całożyciowego dojrzewania. Proces dojrzewania toczy się na wielu płaszczyznach i obejmuje całą egzystencję człowieka.

Subiektywna ocena własnego rozwoju:

- od zależności - do autonomii;

- od ignorancji - do erudycji (nie można być erudytą - czyli człowiekiem posiadającym wszechstronną wiedzę - obecnie jest to niemożliwe);

- od braku akceptacji - do samoakceptacji;

Wymiary dorosłości wg M.Knowlesa:

- decydują o niepowtarzalności jednostki ludzkiej;

- są otwartym zbiorem - można je uzupełniać o nowe wymiary, można zrezygnować z niektórych wymiarów;

Podsumowanie

+ Koncepcje antropologiczne - możemy zmieniać się do końca życia, możemy rozwijać mnóstwo talentów, potencjał, który w nas tkwi. Koncepcje antropologiczne są bardziej przez nas akceptowane.

- Koncepcje prakseologiczne - podejście zachowawcze „stałeś się dorosłym i to się już nie zmieni”.

Dorosłość w sensie obiektywnym i subiektywnym - Olga Czerniawska

Pojęcie tzw. progu:

oddziela stan nie-dorosłości od dorosłości

Kiedy odrzucimy obiektywne pojęcie dorosłości, wówczas nie umiemy powiedzieć kiedy jest się dorosłym.

Próg dorosłości jest umowny

Ważne: prakseologiczne i antropologiczne rozumienie dorosłości

pojęcie odroczenia dorosłości

2. Wczesna i średnia dorosłość.

Wczesna dorosłość:

- początek prawny 18 r. życia

Anna Brzezińska 18/30 - 30/35 r. życia

B. Harwas-Napierała i J.Trempała 20/23 - 35/40 r. życia

D. Levinson 22 - 70 r. życia i 17 - 22 r. życia - okres przejściowy (młodzieniec przed dorosłością)

E. Dubas 18 -25 r. życia - przedpoże dorosłości (systematycznie uczy się dorosłości)

- dziewczynę można uznać za dorosłą w wieku 16 lat (decyzja sądu), np. ciąża.

Dorosłość to zdolność do podejmowania czynności prawnych; występujemy we własnym imieniu, we własnych sprawach (nabranie prawa), obowiązki;

Zegar społeczny w/g B.L.Nuegarten

Elementy:

status wieku

status roli społecznej

norma społeczna/oczekiwania społeczne (zmienne)

Zegar społeczny wyznacza zachowanie stosowne do naszego wieku

Role społeczne - zegar, oczekiwanie zmieniają się względem osoby (inaczej było 300 lat temu względem kobiety.

Ludzie upodobniają się do siebie - uczestniczą w podobnych sytuacjach społecznych, np. sanatorium (?)

Punktualność zegarów

Zadania wczesnej dorosłości

ŻYCIE DOMOWE ŻYCIE ZAWODOWE

- założenie rodziny - wybór zawodu i podjęcie zatrudnienia

- dystans emocjonalny wobec rodziców - prawidłowości realizacji roli zawodowej

(partnerski charakter) - mniej stabilna kariera zawodowa kobiet

- budowanie partnerskiego związku (konflikt ról)

Kryzys - Dziecko zmienia życie 2 ludzi; najszczęśliwszy okres - 1 etap przed dzieckiem.

(Duże zmiany, konflikty).

Praca

- najefektywniejsza, jeśli pokrywa się z zainteresowaniami i wykształceniem.

(zadowolenie, rozwój)

- różne rodzaje zatrudnień:

leasing pracowniczy - praca na określony czas załatwiana przez agencję, np. work service (tymczasowi pracownicy) brak praw pracowniczych

umowa łączna - kilkoro pracowników na 1 etat. brak praw pracowniczych

tele - praca - praca poza firmą, efekty pracy przesyła się np. przez Internet. Praca mobilna.

Społeczeństwo:

20% ludzie, którzy mogą sami utrzymywać gospodarkę

80% ludzie zbędni

26% osoby samozatrudnione (własna działalność)

Kobiety na rynku pracy mają mniej stabilną karierę, a ich awans zależy od długości czasu pracy ciągłej; kobiety nadal częściej wybierają rodzinę zamiast kariery zawodowej.

Okres wczesnej dorosłości w/g Z. Pietrusińskiego

Okres wczesnej dorosłości to najbardziej dramatyczny okres w dorosłości:

a) nowicjusz we wszystkich rolach społecznych

b) dalekosiężne skutki decyzji („marzenie życia” - oceniamy swoje życie z poziomu marzeń)

c) czas eksploracji

Wzory wkraczania w dorosłość (WZORCE)

1. Stopniowe - satysfakcjonujące, posiadające kompetencje, odpowiedzialność za podejmowane decyzje (inf. zwrotne - czy funkcjonuję zgodnie z oczekiwaniami; obraz - aktywny podmiot zadowolony)

2. Przyspieszone - brak kompetencji, zagrożone niepowodzeniem (negatywny obraz samego siebie)

3. Opóźnione - brak odpowiedzialności, odrzucanie ofert (mamusi synalek)

4. Nakładanie się faz rozwoju - pomieszanie ról, zadań, kompetencji i odpowiedzialności. Konflikty, brak satysfakcji (uczeń i mama = wykluczające się role, konflikty)

Ramy czasowe średniej dorosłości

Anna Brzezińska 30/35 - 60/65 r. życia

B. H…. - Napierała i j. trempał 35/40 - 55/60 r. życia

D. levinson 45 - 60 r. życia

(okres przejściowy 40-45 r. życia)

Problemy wieku średniego

Kryzys wieku średniego - zarówno kobiety jak i mężczyźni, brak badań dotyczących kryzysu kobiety. Możliwe, że kobiety przechodzą go delikatniej i lepiej znoszą kryzys wieku średniego.

„Puste gniazdo” - dzieci zakładają rodziny

Przyczyny kryzysu wieku średniego (40-50 r. życia)

- ocena dotychczasowych dokonań - bilans sukcesów i porażek (realizacja marzeń)

- świadomość przemijania i skracania się perspektywy czasowej życia,

- zmiany fizyczne organizmu (spadek sił i sprawności, menopauza/andropauza)

- zmiana relacji z rodzicami (opieka nad rodzicami, śmierć rodziców)

- usamodzielnienie się dzieci/zmiana roli rodzicielskiej ( pomoc rodzicom: pomoc materialna i fizyczna, opieka medyczna - częściej opiekują się kobiety)

- kult młodości w kulturze

Kryzys wieku średniego (szansa rozwoju)

- gwałtowny (depresja, uzależnienia, zmiana stylu życia)

- łagodny (niezauważalny, przewartościowanie)

Kryzys wieku średniego to zakłócenia spowodowane czynnikami motywującymi do zmian.

Syndrom „Pustego gniazda”

- opuszczenie przez dzieci domu rodzinnego (rodzic nie może pogodzić się z odejściem)

- najtrudniejsze dla rodzica jest odejście 1-go dziecka (więzi)

Co należy zrobić?

- akceptacja wyborów i decyzji własnych dzieci;

- zmiana relacji rodzic - dziecko na relacje partnerskie;

- wspieranie dzieci w nowych rolach;

- korzystanie z pomocy dzieci (nie należy jednak nadużywać);

- szansa na odnowienie więzi między małżonkami;

Nowe role społeczne

- rola babci i dziadka:

a) związek zdystansowany 16% (duża odległość między miejscami zamieszkania, duża odległość emocjonalna)

b) związek zaangażowany 55% (przejmowanie rodzicielskiej - zawłaszczanie), (częsta opieka)

c) związek towarzyski (od czasu do czasu rozpieszczają, ale nie opiekują się, miło spędzają czas)

- zmiana w rolach zawodowych:

+ zajmowanie najwyższych stanowisk

+ przygotowanie następców

+ przygotowanie do odejścia na emeryturę

- więcej czasu na role małżeńskie i towarzyskie

Podsumowanie

- jakość życia w średniej dorosłości zależy od nas samych, od naszych aktywności.

- zmiany ustrojowe są szansą: nowe zawody, nowe programy (transformacja społeczno-ekonomiczna), nowe miejsca pracy, kształcenie.

Jednak pojawiają się nowe problemy: bezrobocie, brak kwalifikacji, konflikt ról społecznych (konflikt roli zawodowej i rodzicielskiej) - KOBIETY - praca kosztem rodziny, MĘŻCZYŹNI - niezadowolenie z pełnienia roli opiekuna rodziny, ojca, męża (sytuacja finansowa);

3. Kształcenie ustawiczne.

Edukacja ustawiczna

Ustawiczny = ciągłość, nieustanność, brak przerw.

Platon ROZWÓJ DOROSŁYCH = wynik pracy z dziećmi i młodzieżą + kontynuacja zaszczepionych cnót, poglądów, postaw i umiejętności.

(Platon - kształcenie dorosłych, bo to oni podejmują decyzje w sprawie państwa)

Opuszczam raporty:

Jan Amos Komeński (1592 - 1670)

Smith 1919

Montreal 1960 ( 2 idee: 1) od oświaty zastępczej do oświaty właściwej, 2) od dalszego uczenia się do ustawicznego kształcenia)

Cambridge 1929 (wszechświatowa konferencja kształcenia dorosłych)

Kształcenie ustawiczne po Montrealu 1960

- całożyciowa edukacja człowieka (praca, edukacja, odpoczynek - przeplatają się)

- integralna część życia

- wartość autoteliczna - wartość sama dla siebie (edukacja; wiedza-wartość sama w sobie)

Robert Kidd - Toronto 1966

3 WYMIARY EDUKACJI USTAWICZNEJ: (zachodzą jednocześnie)

- kształcenie w pionie - SZKOŁA (kształcenie w systemie szkolnym, dostępność szkół, drożność - 1 poziom do 2 poziomu; zniesienie barier, np. niechęć ludzi dorosłych do uczenia się)

- kształcenie w poziomie - OŚWIATA POZASZKOLNA (równoległe do kształcenia w pionie, różne dziedziny życia, nauki, kultury, instytucje kulturalno - oświatowe, inny rodzaj zdobywania wiedzy)

- kształcenie w głąb - SAMOKSZTAŁCENIE (jakość kształcenia, jak dokładne jest zdobywanie wiedzy, zgłębianie zagadnień. Zależy od pewnych czynników: zainteresowań, motywacji, umiejętności samokształcenia)

Paul Legrand 1965 (Międzynarodowy Komitet ds.. Rozwoju Oświaty Dorosłych)

!!! „Kształcenie ustawiczne jest to cały zespół działań i zadań zmierzających do stworzenia nowego systemu edukacyjnego”

Wyzwania współczesności cd.1965r.

- ewolucja wiedzy naukowej i technologii - uczyć JAK SIĘ UCZYĆ

- informacja - zalew informacyjny

- kryzys wzorów życia i związków międzyludzkich (trudność z określeniem własnej tożsamości).

Czynniki istotne w edukacji ustawicznej

- poziomy edukacji (inna wiedza w różnych sytuacjach życiowych)

- młodzi i starzy (za relacje są odpowiedzialni starsi ludzie, mają większe doświadczenie życiowe - zrozumienie, starsi powinni zdobywać wiedzę, aby zrozumieć młodych i zlikwidować konflikt interesów)

- metody i treści (treści są drugorzędne, najważniejsze są metody, by można się było samemu uczyć, szkoła ma za zadanie wykorzystać doświadczenie ludzi, którzy zdobywają wiedzę poza szkołą)

- doskonalenie i selekcja (wprowadzenie różnych form kształcenia, egzaminy i testy są negatywnie oceniane, człowiek ma sam wybrać formę kształcenia)

- jedność i spoistość procesu edukacyjnego (konflikt samego siebie = człowiek; Człowiek, który zdobywa wiedzę poza szkołą jest w konflikcie ze szkołą. Połączenie nauki pozaszkolnej i edukacji szkolnej).

Raport 1972r. E.Faure „Uczyć się, aby być”

- edukacja = „cel i środek rozwoju”

Cel

+ wartość instrumentalna (człowiek uczy się i rozwija)

+ wartość autonomiczna (edukacja jako cel)

- edukacja = permanentne kształcenie = zasada

- edukacja = edukacja ustawiczna jako zasada:

* łączne dostosowanie struktury, treści i metod kształcenia (spójność, wówczas efekty są wyższe)

* idea polityki oświatowej

* podstawa społecz. Wychowującego

* indywidualizacja kształcenia (cała osobowość człowieka)

* zmiany dotyczące instytucji oświatowych, dostępności i form uczenia się.

Ryszard Wroczyński (1909-1987)

- edukacja permanentna - „Problemy - perspektywy”

2 ETAPY SZKOLENIA POZASZKOLNEGO:

- początek XXw. - dopełnienie wykształcenia i uzupełnienie kwalifikacji - szybki rozwó przemysłu - ludzie dobrze wykształceni.

- lata '60 i '70 - modernizacja kwalifikacji, odświeżanie wiedzy i umiejętności (dyspozycje, popołudnie życia człowieka)

- nieaktualna wiedza, dlatego modernizacja

- człowiek ma samodzielnie zdobywać wiedzę

Dobry okres kształcenia dla człowieka - po 40 r. życia, tzw. „popołudnie życia człowieka”

Bogdan Suchodolski (1903 - 1992)

3 ŻRÓDŁA EDUKACJI PERMANETNEJ:

- doświadczenia wynikające z kształcenia dorosłych (filozofia - dążenie człowieka; człowiek lepiej wykorzystuje doświadczenie; niektóre treści lepiej przyjmują osoby dorosłe)

- postęp nauki i techniki

- postęp nauki i techniki

- przekształcenie się stylu życia człowieka

4. Całożyciowe uczenie się. Uczące się społeczności i uczące się społeczeństwo.

Edukacja dorosłych - od nauczania do uczenia się

- do końca lat 60. XX w. - proces nauczania/instytucje edukacyjne; przedmiotowe traktowanie uczących się dorosłych

- lata 70. XX w. - procesy nauczania - uczenia się/ podmiotowe traktowanie uczących się dorosłych; idea kształcenia ustawicznego

- lata 90. - proces uczenia się; idea całożyciowego uczenia się/ potoczne doświadczenie, uczące się jednostki i uczące się społeczności

1996 - spotkanie ministrów edukacji

Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju

Program: „Całożyciowe uczenie się dla wszystkich”

Termin całożyciowe uczenie się pojawił się najpierw w praktyce edukacyjnej, dopiero potem termin ten przejęła kadra kierownicza i zajmujący się badaniami.

Całożyciowe uczenie się to już nie jeden z aspektów edukacji i kształcenia; musi ono stać się wiodącą zasadą uczestnictwa w pełnym spektrum edukacyjnych kontekstów (Komisja Europejska 2000)

Całożyciowe uczenie się

- synonim edukacji dorosłych - „chwyt marketingowy”

Powrót do idei edukacji ustawicznej z lat 70.

Wizja szeroka, pozbawiona treści

Richard Edwards pokazuje różnice między edukacją dorosłych a całożyciowym uczeniem się.

Richard Edwards - Całożyciowe uczenie się to seria praktyk prowadzących do poszerzania wiedzy i umiejętności, które wykraczają poza konwencjonalnie zakreślone ramy akademickie i organizacyjne, przekraczają granice między instytucjami i różnymi dziedzinami życia

Richard Edwards mówiąc o edukacji dorosłych posługuje się metaforą „pola działalności”

- jasno określona funkcja

- wyraźnie zakreślone granice

- jedno wejście i wyjście

- właściciel i dozorcy

Richard Edwards mówiąc o całożyciowym uczeniu się posługuje się metaforą „wrzosowiska”

- granice otwarte lub zacierające się

- różne cele

- wielu właścicieli lub nieokreślona struktura własności

Konsekwencje idei całożyciowego uczenia się:

Uczenie staje się wszechobecne w życiu każdego człowieka, trwa przez całe życie, dotyczy rożnych sytuacji człowieka. Nie dotyczy tylko człowieka dorosłego, ale takż dzieci i młodzieży. Zatem uczenie się człowieka dorosłego jest kontynuacją wcześniejszego uczenia się.

Uczące się społeczności - T.Sergiovanni - to takie grupy ludzi, którzy przebywają razem w rzeczywistości fizycznej lub wirtualnej, ponieważ podzielają wspólny cel. To powoduje, że proces uczenia się jest nierozerwalnie związany z innymi członkami społeczności. Ma on charakter społeczny, zarówno od strony motywów podejmowania takiej aktywności, jak i jej skutków. Jeśli społeczność chce być efektywna, powinna zmierzać do osiągnięcia wspólnot: relacji, miejsca, myśli, pamięci, praktyki.

Cechy charakteryzujące wspólnotę:

  1. Wspólnota relacji - współzależność

  1. Wspólnota myśli - jednomyślność

  1. Wspólnota miejsca

  1. Wspólnota pamięci - ważna szczególnie w trudnych sytuacjach

  1. Wspólnota praktyk - działania

Ucząca się społeczność - wspólne cechy

Każdy człowiek należy do wielu wspólnot, dlatego trudno je oceniać.

- nieformalność uczenia się - społeczne przeżywanie procesu uczenia się

- autonomia - samoorganizacja, samostanowienie - odpowiedzialność za uczenie się

- niebezpieczeństwa - alienacja i wyobcowanie, budowanie podziałów, brak tolerancji, przekraczanie granic.

Przykłady społeczności uczących się: „Szkoła pod żaglami”, wspólnota Amazonki.

Uczące się społeczeństwo - K.Wain - społeczeństwo, które jest świadome edukacji w jej całożyciowym znaczeniu; to znaczy, jest świadome edukacyjnego znaczenia potencjału własnych instytucji i środowiska społecznego, które nadaje kształt życiu, optymalizując w tym celu swoje zasoby do maksimum.

Istota uczącego się społeczeństwa (różnie było i może być postrzegane) - według R.Edwards'a

- lata 60/70 - wolne, demokratyczne społeczeństwo edukacyjne - społeczeństwo dobrze wykształcone

- lata 70. = wolny rynek edukacyji i formalna równość szans

- lata 90. = otwarte sieci uczenia się - konieczna integracja lokalnych, regionalnych, narodowych i globalnych sieci uczenia się

Prognozy rozwoju uczącego się społeczeństwa:

(Poglądy P.Alheita)

- nowe atrybuty przynależności społecznej: style życia, doświadczenia (płeć, przynależność pokoleniowa)

- wiedza fenomenem zależnym od własnych kontekstów

- media - „rzeczywistość drugiego stopnia”

- spada wartość zawodów dyplomowanych

Hipoteza: Jeśli całożyciowe uczenie się zostanie zaakceptowane przez ogół społeczeństwa i będzie traktowane jako standardowe oczekiwanie, to ci, którzy nie mają możliwości lub chęci podjęcia zorganizowanego uczenia się, będą w coraz gorszym położeniu; całożyciowe uczenie się stanie się raczej motorem generowanie nierówności, a nie czynnikiem prowadzącym do ich zniesienia.

5. Modele pracy edukacyjnej z ludźmi dorosłymi.

Rodzaje dydaktyki dorosłych:

  1. Dydaktyka technologiczna

  2. Dydaktyka humanistyczna

  3. Dydaktyka krytyczna

Adn. 1. Dydaktyka technologiczna

Wiedza = naukowa = obiektywna

Wiedza w tym modelu jest traktowana jako wiedza obiektywna, naukowa. Uczeni tworzą wiedzę, doświadczenia w pracowniach. Model odwołuje się do myślenia Karla Poppera.

K.Popper - badanie naukowe jest ciągłym poszukiwaniem. Człowiek ma do czynienia z trzema światami.

I świat - świt otaczających nas materialnych przedmiotów i procesów naturalnych. Nie mamy na niego wpływu.

II świat - należy do dyspozycji psychicznych człowieka. Treści mogą być uświadomione lub nie.

III świat - świat wytworów umysłu człowieka, świat idei, kultury, tradycji, zasady, normy, itp. Świat, który tworzy nasz umysł. III świat wg Poppera jest najważniejszy.

Proces edukacyjny polega na tym, że wiedza ze świata III przechodzi naszego świata II.

Treści kształcenia = wiedz świata III - całokształt podstawowych wiadomości i umiejętności z dziedziny nauki, techniki, kultury, sztuki oraz praktyki społecznej, przewidziany do opanowania przez uczniów szkole (def. J.Półturzyckiego)

Program kształcenia - wykaz zagadnień opracowanych z uczniami w ramach danego przedmiotu nauczania (F.Urbańczyk)

Selekcji w procesie kształcenia dokonuje nauczyciel

Nauczyciel w dydaktyce technologicznej:

- centralny element edukacji

- ekspert

- decydent

- odpowiada za wyniki kstałcenia

- profesjonalista (metody i środki kształcenia)

- konformista

Nauczyciel zajmuje centralną pozycję, jest w roli eksperta, ponieważ wie, która wiedza jest najważniejsza. Jest decydentem - decyduje czego, kiedy, w jakim sensie mają nauczyć się uczniowie. Odpowiada za wyniki kształcenia, jest profesjonalistą - wybiera metody i środki kształcenia żeby wywołać efekty kształcenia. Nauczyciel ma być profesjonalnie przygotowany do kształcenia innych. Jest też konformistą - bezkrytyczny wobec programu nauczania, który ma narzucony, może jedynie dobierać środki i metody do nauczania.

Uczący się dorosły w dydaktyce technologicznej

- przedmiotowo traktowany

- przyswajanie wiedzy = obraz świata

- reprodukcja wiedzy - odtwarzanie wiedzy, przekazywanie dalej

- konformista - wobec nauczyciela (nie podważa prawdziwości wiedzy), a także wobec programów kształcenia (przyjmuje, uznaje je za słuszne)

Edukacja w dydaktyce technologicznej

- zorientowana technologicznie - najważniejsze są metody kształcena

- instrumentalna - ma przygotować człowieka do jak najlepszego funkcjonowania w społeczeństwie

- zinstytucjonalizowana - odbywa sięw instytucjach, zorganizowanych ośrodkach

Niedopuszczalna jest wiedza zdobyta przez doświadczenie. Nauczyciel sprawuje władzę.

Adn. 2. Dydaktyka humanistyczna

Człowiek - użytkownikiem wiedzy

Człowiek jest istotą działającą, chce używać zdobytą wiedzę.

Człowiek będzie przyjmował tylko wiedzę, której potrzebuje.

Potrzeba = rozbieżność między poziomem kompetencji jaki jest uznwany za pożądany a tym poziomem który jest posiadany - Malcolm Knowles

Trzy kategorie potrzeb edukacyjnych według M.Knowlesa

Nauczyciel w dydaktyce humanistycznej:

- zaspokaja potrzeby dorosłych

- funkcje nauczyciela:

Uczący się dorosły w dydaktyce humanistycznej

- centralny element

- podmiot

- decydent

- współodpowiedzialny za efekty

- samoocena

Wiedza w dydaktyce humanistycznej

- wyselekcjonowana

- walor użyteczności

- nie podporządkowana podziałowi na dyscypliny naukowe

- wykorzystuje doświadczenie uczących się i nauczycieli

Dopuszczana jest wiedza, którą tworzy się na podstawie doświadczenia nauczycieli i ucznia. Nauczyciel nie sprawuje władzy.

Adn. 3. Dydaktyka krytyczna

Wiedza = władza

Wiedza w dydaktyce humanistycznej

- przekazywana i tworzona w interakcjach społecznych

- internalizacja i eksternalizacja - świat jest przesiąknięty wiedzą. Wiedza, która powstaje podczas relacji społecznych jest internalizowana (uwewnętrzniana). Eksternalizacja - narzucanie innym swojej wiedzy.

- symbolizacja doświadczenia świata życia codziennego

- zróżnicowania

- podstawowy materiał dydaktyczny - wiedza świata życia (doświadczenie)

Wiedza powstaje w codziennym zyciu, w naszym doświadczeniu, jest zróżnicowania, wiedza powstaje dzięki doświadczeniu codziennie zdobywanym.

Człowiek w epoce ponowoczesnej

- konsumpcyjny wzór życia i konsumpcyjna kultura (im więcej człowiek ma tym bardziej jego życie jest wartościowe)

- człowiek = konsument

- więcej konsumpcji - lepsza jakość życia

- świat życia = supermarket (w życiu obowiązują zasady rynku - popyt, podaż)

- wolność człowieka = wolność konsumencka (wolność pozorna, człowiek sam staje się towarem, musi kreować siebie)

Edukacja krytyczna:

Nauczyciel w dydaktyce krytycznej:

- służba społeczna

- zadanie nauczycieli - przerwanie kręgu zniewolenia - odzyskanie wolności

- różne role

- ważna osobowość nauczyciela

- metoda edukacji - dialog

Typologia P.H.Coombsa i rodzaje dydaktyki

  1. Edukacja formalna dydaktyka technologiczna

  2. Edukacja pozaformalna (pozaszkolna) - dydaktyka humanistyczna

  3. Edukacja nieformalna (powszedniość) - dydaktyka krytyczna

Malejąca ranga kształcenia dorosłych

Przyczyny:

- egalitaryzm oświatowy

- sieci informatyczne

- zmiana wzoru udanego życia : „edukacja - praca - emerytura” na „czas wolny - konsumpcja - edukacja”

6. Wybrane rodzaje kształcenia dorosłych.

7. Późna dorosłość

8. Analbatezym

9


Wyszukiwarka