ĆWICZENIA ŚRÓDLEKCYJNE
W KLASACH I - III
opracowała mgr Beata Stefaniec i mgr Mariola Ostrowska
Długotrwała praca umysłowa i towarzysząca jej mała aktywność ruchowa uczniów powoduje często zmęczenie i znużenie zajęciami, w wyniku, którego obniża się sprawność umysłowa oraz powstają sprzyjające warunki do zarysowania się wad postawy ciała. Wykonanie kilku prostych ćwiczeń podczas zajęć przyśpieszy funkcje wegetatywne organizmu, da wypoczynek mięśniom, narządom zmysłów oraz rozładuje stan napięcia emocjonalnego, towarzyszący wielu zajęciom. To celowe skierowanie uwagi dziecka na inne tory jest czynnikiem dającym wypoczynek umysłowi i ułatwiającym proces przyswajania materiału nauczania.
FUNKCJE ĆWICZEŃ ŚRÓDLEKCYJNYCH
Odprężenie nerwowo - psychiczne.
Ożywienie funkcji wegetatywnych, a przede wszystkim pobudzenie czynności układu krążenia i oddychania.
Korygowanie postawy ciała, między innymi poprzez rozciągnięcie przykurczonych w czasie siedzenia w ławce mięsni klatki piersiowej i zmuszenie do pracy rozciągniętych mięśni grzbietu.
Odciążenie analizatora wzrokowego słuchowego poprzez zmianę akomodacji oka ustawionego stale na jedną odległość
Kształtowaniu trwałego nawyku do aktywnego wypoczynku i regeneracji sił w czasie pracy umysłowej w szkole i w domu.
WSKAZÓWKI ORGANIZACYJNO - METODYCZNE
Przerwa na przeprowadzenie ćwiczeń powinna trwać od 2 do 3 minut.
Należy ją organizować zawsze wtedy, gdy nauczyciel zauważy znużenie i zmęczenie uczniów.
Ćwiczenia powinny być prowadzone przy otwartych oknach.
Należy dążyć do wytworzenia atmosfery radości, pogody i swobody ruchu.
Należy uwzględniać przede wszystkim te ćwiczenia, które uaktywniają narządy ruchu męczące się najbardziej wskutek jednostronnej i często niewłaściwej postawy ucznia podczas pracy.
Tok ćwiczeń stosowanych w przerwach śródlekcyjnych powinien składać się z pięciu pozycji uszeregowanych według następującego schematu:
ćwiczenia szyi;
ćwiczenia ramion;
ćwiczenia tułowia w różnych płaszczyznach;
ćwiczenia nóg;
ćwiczenia oddechowe lub śpiew.
OTO PRZYKŁADOWE ZESTAWY ĆWICZEŃ ŚRÓDLEKCYJNYCH
Zestaw 1
Co mówi ławka: W siadzie w ławce, przykładanie do pulpitu na przemian lewego i prawego ucha.
Malowanie ścian i sufitu: W stanie, wznosy i opusty prawej, a następnie lewej ręki - ruchy naśladujące malowanie.
Przykładanie nogi przez splecione ręce: W staniu spleść ręce przed sobą i przełożyć nogę ponad rękoma, następnie przełożyć ją z powrotem. To samo drugą nogą.
Skoczki. Podskoki zwarte w miejscu z obrotami w lewo i w prawo.
Dmuchanie na gorące mleko. Głęboki wdech i silny wydech.
Zestaw 2
Koń kiwa głową. Skłony głowy w przód i w tył.
Kot wspina się po drabinie. Z przysiadu podpartego, marsz ramionami coraz bliżej, aż do wspięcia na palce.
Koci grzbiet. Z przysiadu podpartego wypychanie bioder górę do wyprostowanych nóg i powrót do przysiadu podpartego.
Wchodzenie po wysokich schodach. Chód w miejscu z wysokim unoszeniem kolan.
Pastuszek gra na fujarce. W staniu lub siadzie, naśladowanie palcami gry na fujarce - nabieranie powietrza nosem i wydmuchiwanie ustami.
Zestaw 3
Rysowanie cyfr głową, np. 3, 6, 9 itp.
Rozwieszanie bielizny. Stojąc w lekkim rozkroku z wyciągniętymi ramionami w górę - naśladowanie rozwieszania bielizny.
Zbieranie owoców. Skłony i skręty tułowia naśladujące zbieranie owoców leżących pod drzewami.
Podskoki pajaca. W staniu podskoki rozkroczno - zwarte z wymachem ramion w bok i w dół.
Nadmuchiwanie balonika. Głęboki wdech nosem i wydech ustami („sss”).
Zestaw 4
Kwiatek zwiędły i kwiatek podlany. Skłony głowy w przód z przyjęciem niedbałej postawy, skłon głowy w tył ze stopniowym wyprostem kręgosłupa.
Huśtawka. Stojąc obok ławek swobodne, wahadłowe ruchy ramion w przód i w tył, aż do zatoczenia całego koła w tył.
Drzewo na wietrze. Stojąc w lekkim rozkroku ze wzniesionymi w górę w bok ramionami, skłony boczne z ruchem dłoni i palców - chwianie się gałęzi podczas wiatru.
Małe i duże piłeczki. Stopy zwarte, na przemian niskie i wysokie podskoki w miejscu obunóż na palcach.
Idzie pani, wietrzyk wieje.
Idzie pani: tup, tup, tup, dziecko zwrócone do kolegi plecami. Na przemian, z
wyczuciem stuka w jego plecy opuszkami palców
Dziadek z laską: stuk, stuk, stuk, delikatnie stuka zgiętym palcem.
Skacze dziecko: hop, hop, hop Naśladuje dłonią skoki, na przemian opierając ją
na przegubie i na palcach.
Żaba robi długi skok Z wyczuciem klepie dwie odległe części ciała, np. głowa i kolana.
Wieje wietrzyk: fiu, fiu, fiu dmucha w jedno i w drugie ucho kolegi.
Kropi deszczyk: puk, puk,puk. Delikatnie stuka w jego plecy wszystkimi palcami.
Deszczyk ze śniegiem: chlup, chlup, chlup klepie kolegę po plecach dłońmi złożonymi w miseczkę.
A grad w szyby: łup, łup, łup. Lekko stuka dłońmi zwiniętymi w pięść
Świeci słonko, gładzimy wewnętrzną stroną dłoni ruchem kolistym
Wieje wietrzyk dmucha we włosy kolegi
Pada deszczyk z wyczuciem stuka opuszkami palców w jego plecy
Czujesz dreszczyk? Leciutko szczypie w kark.
Zestaw 5
Rysowanie kół głową. W siadzie w ławce, obszerne krążenia głową w prawo i w lewo.
Nawijanie liny. W lekkim rozkroku, obszerne krążenie lewym, a następnie prawym ramieniem w tył z równoczesnym skłonem tułowia jak najniżej.
Dzwon bije. W staniu rozkrocznym, wahadłowe, obszerne skłony tułowia w bok („bim, bam”).
Marsz w wysokiej trawie. Marsz w miejscu z wysokim unoszeniem kolan.
Dmuchawiec. Głęboki wdech i naśladowanie zdmuchiwania nasion mniszka.
Zestaw 7
Zegar. Skłon głowy w lewo, wyprost, w prawo, wyprost itp.
W staniu ramiona w bok, krążenie w nadgarstkach - małe kółeczka, krążenie ramion - duże koła.
Ważenie soli. W dwójkach z chwytem za ręce, naprzemianstronne przysiady.
Marsz ze śpiewem piosenki: „ Idzie zuch”.
Refren
Idzie zuch, wicher dmucha
I do tyłu ciągnie zucha,
Ale zuch się nie przejmuje
I wesoło maszeruje.
Przygotował zuch dwie ręce.
Tylko dwie, bo nie miał więcej.
Ręka lewa, ręka prawa,
To dla zucha jest zabawa.
Przygotował zuch dwie nogi.
Do dalekiej ciężkiej drogi.
Noga lewa, noga prawa
To dla zucha jest wyprawa
Zestaw 8
Stanie w rozkroku, ramiona na biodrach, skręt głowy w lewo z dwukrotnym dotknięciem brodą barku, wyprost, to samo w drugą.
Przecinanie piłą grubego pnia. Rytmiczne wyprostny w przód i skurcze prawego, a następnie lewego ramienia.
Marsz z lekkim uderzaniem stopą o kolano nogi przeciwnej, wspięcie na palce.
W siadzie w ławce, ręce na pulpicie, powolny wznos ramion przodem w górę - wdech, powolne opuszczanie ramion w dół - wydech.
Tu płynie rzeczka.
Tu płynie rzeczka Dziecko zwrócone do dziecka plecami. Kolega rysuje
palcami wzdłuż kręgosłupa, z góry na dół, linię falistą.
Tędy przeszła pani na szpileczkach szybko kroczymy po plecach opuszkami
palców wskazujących
Tu stąpały słonie powoli kroczy wewnętrzną stroną dłoni
I biegały konie szybo, z wyczuciem stuka dłońmi zwiniętymi w
pięść.
Wtem przemknęła szczypaweczka delikatnie , szczypiąc, wędruje dłonią po
plecach na skos
Zaświeciły dwa słoneczka powoli zatacza na nich obiema dłońmi koła, aż
odczuje ciepło
Spadł drobniutki deszczyk Leciutko stuka opuszkami palców w plecy na
dole
Czy cię przeszedł dreszczyk? Niespodziewani, delikatnie szcypie kolegę w kark
Literatura
Botwiński R. Kultura fizyczna w szkole.
Demel M. Teoria wychowania fizycznego dla pedagogów.
Wlaźnik K. Kultura fizyczna w klasach I - III
Wlaźnik K. Ćwiczenia śródlekcyjne, „Życie szkoły”, nr1/ 73
Kalinowski A. Metodyka wychowania fizycznego w szkole podstawowej.
Bogdanowicz M. Przytulanki czyli wierszyki na dziecięce masażyki.