Konto księgowe Służy do ewidencji stanu początkowego i dalszych zmian, aż do jego zamknięcia. 1) Podział kont wg różnych kryteriów.
Ewidencja 1) Materiały trwałe. 2) Materiały, produkty gotowe i towary. 3) Środki pieniężne. 4) Rozrachunki (zobowiązania). 5) Ewidencja i rozliczanie kosztów (kalkulacje).
Sprawozdanie finansowe. a) Bilans b) Rachunek zysków i strat. c) Informacja dodatkowa. d) * Zestawienie zmian w kapitale własnym. e) * Rachunek przepływów pieniężnych * tylko duźe jedn.
Czytanie i analiza sprawozdań finansowych: 1) Analiza pozioma. 2) Analiza pionowa. 3) Analiza wskaźnikowa.
Rachunkowość. System ewidencji mający charakter procesu identyfikacji, klasyfikacji, mierzenia, rejestracji i przesyłania informacji o operacjach gospodarczych. Przedmiot rachunkowości - zasoby i procesy gospodarcze mające miejsce w jednostkach gospodarczych (w liczbach). Podmiot rachunkowości - jednostki gospodarcze prowadzące rachunkowość.
Użytkownicy informacji (pochodzących z rachunkowości.) 1) Użytkownicy wewnętrzni - kierownictwo jednostki. 2) Użytkownicy zewnętrzni (mniejszy dostęp do informacji, korzystają ze sprawozd. finansowych) - inwestorzy, pracownicy, klienci, rządy i ich agendy, społeczeństwo.
Charakterystyczne cechy rachunkowości: a) Wszystkie operacje gospodarcze wyraża się miernikiem pieniężnym. b) Zapisy księgowe - na podst. dokumentu (podst. zapisu). c) Do zapisu stosuje się konto (księgowe). Realizuje się zasadę potrójnego zapisu (2 konta). d) Rachunkowość zachowuje ciągłość ewidencji księgowej (od bilansu do bilansu - otw/zamkn.). e) Przeprowadza się kontrolę wew. poprzez inwentaryzację (spis natury).
Elementy rachunkowości. 1) Księgowość - rejestruje stan składników majątkowych i źródeł ich pochodzenia (prowadzenie ksiąg rachunk.). 2) Rachunek kosztów - kalkulacje kosztów (ewidencja i rozliczanie kosztów). 3) Sprawozdawczość finansowa - zbiór informacji w formie zestawień liczbowych (sprawozdań). Podstawowe sprawozdanie - bilans, po zakończeniu okresu sprawozd.
Zadania (funkcje) rachunkowości. 1) Informacyjna - obiektywne informowanie wew. i zew. użytkowników poprzez sprawozdania finansowe 2) Kontrolna - polega na ochronie mienia i obejmuje: a) Zabezpieczenie majątku przed przywłaszczeniami i zniszcz. (bierna ochr. mienia przed kradzieżą i zniszcz.). b) Oddziaływanie na wykorzystanie majątku (aktywa) i na marnotrawstwo. 3) Sprawozdawczo analityczna - analiza danych liczbowych (sprawozdań), która pozwala na ocenę działalności jednostki. Wskazanie rezerw i nieprawidłowości, racjonalna gospodarka 4) Dowodowa - archiwizowane dokumenty mogą być wykorzystanie w sądzie, urzędzie skarbowym.
Zasady rachunkowości. 1) Zasada ciągłości - jednolite grupowanie operacji gospod, wycena aktywów i pasywów. Ewidencja kosztów na odpowiednich kontach. Ustalanie wyniku finansowego. Porównanie składników majątkowych. 2) Memoriału - ujęcie przychodów i ich kosztów niezależnie od terminów zapłaty. Dot. danego roku obrotw. 3) Kontynuacji - kontynuacja działalności danej jedn. gospod. Ważne przy wycenie aktywów i pasywów. 4) Istotności - wyodrębnienie operacji, które zmieniają stan majątkowy i sytuację finansową jednostki gospod. 5) Ostrożnej wyceny - ostrożna wycena aktywów i pasywów, nie wyższych od cen sprzedaży netto. Nie można zawyżać i zaniżać kosztów wytworzenia. 7) Współmierności - przychody i koszty dotyczą tego samego okresu sprawozdawczego.
Aktywa trwałe I. Wartości niematerialne i prawne. 1) Nabyte przez jednostkę: - prawa majątkowe (pr. autorskie, znaki towarowe, patenty, wynalazki, koncesje), - programy komputerowe, - dodatnia wartość firmy. 2) Poniesione przez jednostkę: - koszty zakończenia prac rozwojowych. II. Rzeczowe aktywa trwałe (środki trwałe). 1) Środki trwałe: - nieruchomości (prawo użytkowania wieczystego gruntu, grunty, budynki), - urządzenia techniczne i maszyny, środki transportu, - ulepszenia w obcych środkach trwałych, - inwentarz żywy 2) Środki trwałe w budowie. 3) Zaliczki na śr trwałe w budowie. Za środki trwałe uznaje się takie składniki aktywów, które:: a) Sprawują kontrolę (nad nimi), połączone z czerpaniem korzyści ekonomicznych b) Okres ekonomicznej użyteczności jest dłuższy niż1 rok. c) Składnik aktywów musi być kompletny i zdatny do używania. d) Ma być wykorzystany na potrzeby jednostki gospodarczej. Wartości początkowe środków trwałych w zależności od sposobu nabycia: a) Kupno - cena nabycia. b) Wytworzenie we własnym zakresie - koszt wytworzenia. c) Darowizna - cena rynkowa. d) Aport - wartość określona przez rzeczoznawców (wycena), nie wyższa od ceny rynkowej. Cena nabycia śr.trwałego - kwota należna sprzedającemu bez podatków (VAT, akcyza), powiększona o koszty: a) Związane z zakupem (notarialne, skarbowe, inne opłaty). b) Zainstalowanie i montaż maszyn. c) Przystosowanie do używania budynków i budowli. d) Koszty obsługi zobowiązań zaciągniętych w celu sfinansowania zakupu śr. trwałego z importu i różnice kursowe. Umorzenie - utrata wartości początkowej środka trwałego. Amortyzacja - zużycie śr. trwałego na skutek eksploatacji. Cel naliczania amortyzacji: a) Określenie rzeczywistej wartości majątku. b) Ustalenie wyniku finansowego. c) Określenie kosztów całkowitych produkcji. Sposoby naliczania amortyzacji: a) Czasowa - naliczana w stosunku do czasu funkcjonowania środków trwałych (budynki, budowle). b) Eksploatacyjna - naliczana w stosunku do ilości pracy wykonanej lub produkcji wytworzonej (koszty pracy maszyn). Metody amortyzacji. 1) Równoramienna a) Liniowa - przy równomiernym zużyciu środk. trwałych: roczna stawka amortyzacyjna to: a = Wp / t a - stawka amortyzacyjna w zł. Wp - wartość początkowa t - czas użytkowania Metoda liniowa - do 5 lat (w szczeg. przypadkach do 20 l.). 2) Nierównoramienna a) Degresywna - malejąca kwota odpisów amortyzacyjnych (maszyny, urządzenia). b) Naturalna - wartość śr. trwałego dzieli się przez liczbę jednostek pracy, jaką wykona w okresie przydatności. c) Metoda jednorazowego odpisu (od 01.01.2002) - kiedy wartość amortyzacyjna wynosi nie więcej niż 3.500 zł. Składniki nie podlegające amortyzacji: a) Grunty i prawa do wieczystego użytkowania. b) Budynki i lokale mieszkalne spółdzielcz. zasobów lokal. c) Dzieła sztuki i eksponaty muzealne. d) Składniki majątkowe nie będące w użytkowaniu (zaprzestanie działalności). e) Wartość firmy wniesiona do spółki na podst. nabycia inaczej niż w drodze kupna, przyjęcia do odpłat. korzyst. III. Należności długoterminowe. (termin spłaty>niż 1 rok) 1) Kwoty do spłaty w kolejnych latach (leasing). 2) Należności nie zapłacone w terminie. 3) Kw. należne od kontrach. wymagających zapł. po 31.12 IV. Inwestycje długoterminowe 1) Nieruchomości nie użytkowane przez jednostkę. 2) Wartości niematerialne i prawne nabyte w celu osiągnięcia korzyści finansowych. 3) Długoterminowe aktywa finansowe. a) Udziały i akcje b) Obligacje. c) Pożyczki i należności długoterminowe. d) Papiery wartościowe. V. Długoterminowe rozliczenia między okresowe - koszty już poniesione ale dot. przyszłych okresów: 1) Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego. 2) Inne rozliczenia między okresowe.
|
Technika księgowości - sposób dokonywania zapisu (ręczny lub mechaniczny). Forma księgowości - sposób prowadzenia ogółu urządzeń księgowych. Podkreślenie zewnętrznej postaci urządzeń księgowych i wzajemne ich powiązanie. Segmenty rachunkowości: a)finansowa-dostarcza inf.dla wykonywania sprawozdań finans.i pozwala na rozliczenie z otoczeniem b)zarządcza-zajmuje się planowaniem,organizowaniem,kierowaniem,kontrolą. c)podatkowa-procedury obliczania zobowiązań podatk. d)budżetowa-zajmuje się planem dochodów i wydatkóworaz przychodów i rozchodów na rok kalend.. Metody rachunkowości: 1)podmiotowa 2)bilansowa 3)momentów i okresów sprawozdaczwych 4)grupowania 5)wyceny
Formy techniki księgowości: 1) Włoska - dziennik (chronologicznie), księga główna (wykaz kont syntetycznych) - porządek systematyczny. 2) Tabelaryczna - „dziennik - główna”, połączenie 2 poprz. 3) Przebitkowa - dziennik, karty kontowe (kartoteki), aparat przebitkowy (karty kontowe). 4) Rejestrowa - rejestry (zakupu, sprzedaży), konta syntet., konta analityczne lub księgi pomocnicze, polecenie księgowania, zestawienie obrotów i sald. Księgi rachunkowe obejmują: a)dziennik b)konta księgi głównej(syntetyczne) c)konta ksiąg pomocniczych(ewidencja analityczna) d)wykaz skł. Aktywów i pasywów(inwentarz) e)zestawienie obrotów i sald kont księgi gł. i sald ksiąg pomocniczych Formy opodatkowania: 1)karta podatkowa-najprostsza forma rozliczeń 2)ryczałt ewidencj.-podst.opodatkowania to przychód bez pomniejszania o koszty jego uzyskania 3)podatkowa księga przychodów i rozchodów-miniksięgowość 4)pełna księgowość Konta księgowe. 1) Konta syntetyczne (zbiorcze) - objęte zasadą podwójn. zapisu i prowadzone w wyrażeniu pieniężnym (obowiązk.). 2) Konta analityczne (pomocnicze, szczegółowe) - służą do rozwinięcia obrotów i sald określonego konta syntetycznego w miernikach nie tylko wartościowych.
Sposoby funkcjonowania kont (ze wzgl. na treść zapisu na kontach - ekonomiczną). 1) Konta bilansowe - ewidencjonują stan aktywów i pasywów oraz obroty nimi. a) Aktywne - np. środki trwałe (aktywa). b) Pasywne - np. kapitał zapasowy (pasywa). c) Aktywno pasywne - np. rozrachunki. 2) Konta niebilansowe - informują, jak przebiegał proces gospodarczy w danym okresie. Konta otwiera się z chwilą rozpoczęcia procesu a zamyka z końcem okresu sprawozd. a) Wynikowe: - kosztów (sprzedaż towarów) i przychodów (amortyzacja), - dochodów, - wynik finansowy - różnica między kosztami a przychodami (w pasywach). b) Bezwynikowe (nie mają wpływu na wynik finansowy) - rozliczeniowe: zbierają pewne operacje, które następnie są przeksięgowane na właściwe konta bilansowe lub niebilansowe (konta pomocnicze: no. wynagr, zakupu). Nie mają salda: winien = ma. 3) Konta pozabilansowe - służą do ujęcia składników nie wpływających na wartość jednostki gospodarczej - np. zapasy obce, środki trwałe w likwidacji.
Postać przedmiotu ewidencji: 1) Konta osobowe - służą do ujęcia rozrachunków z osobami fizycznymi i prawnymi. 2) Konta rzeczowe - ewidencjonują materiały rzeczowe, np. środki trwałe.
Podstawowe formy kont. 1) Konta jednostronne (drabinkowe) - rzadziej używane, np. do prowadzenia książeczek oszczędnościow. (pagina). 2) Konta dwustronne - jedna strona służy do operacji zwiększających stan a druga do zmniejszających (Wn:Ma).
Konta zawierają: - adres i nazwę jednostki - nazwę i symbol cyfrowy konta - datę dokonania zapisu - nr. i rodzaj dowodu (podstawy księgowania) - treść i kwotę operacji - saldo początkowe (debetowe lub kredytowe) - nie all kont. - w kontach 2-stronnych są 2 przeciwstawne strony
Zespoły kont: 0 - aktywa trwałe, 1 - środki pieniężne i rachunki bankowe, 2 - rozrachunki i roszczenia, 3 - materiały i towary, 4 - koszty wg rodz. i ich rozliczenie, 5 - koszty wg typów działalności, 6 - produkty i rozliczenia między okresowe, 7 - przychody i koszty związane z ich osiągnięciem, 8 - kapitały (fundusze) własne, fund. specj, i wynik finansowy.
Zasady podwójnego zapisu. 1) Każdy zapis jest dokonany na dwóch kontach. 2) Na obydwu kontach zapisane są jednakowe kwoty. 3) Każdy zapis jest dokonany po przeciwstawnych stronach obydwu kont (Wn i Ma).
Zasady ewidencji na kontach wynikowych. Koszt (wiąże się ze zużyciem) - wyrażone wartościowo, celowe i gospodarczo uzasadnione zużycie środków pracy (śr. trwałych), przedmiotów pracy (materiałów), usług obcych i samej pracy (wyrażonej w wynagrodzeniach). Przychód - kwoty należne jednostce z tytułu sprzedaży produktów gotowych, odsprzedaży składników majątku trwałego i obrotowego, czeków, papierów wartościowych. Dochód = przychód - koszt.
Aktywa obrotowe I. Zapasy 1) Materiały - nabyte lub wytworz. przez jedn. do zużycia: Podstawowe, pomocnicze, paliwo, części zapasowe do maszyn i urządzeń, opakowania zewnętrzne, odpadki. 2) Półprodukty i produkty w toku - zasiewy, hodowla ryb w stawach 3) Produkty gotowe a) zwierzęta w tuczu, w odchowie, drób, zw. futerkowe b) Produkty roślinne (w całości) 4) Towary - nabyte celem odsprzedaży. Transakcje zakupu materiałów - 2 operacje do zaksięgow. a) Otrzymanie dostawy i przyjęcie do magazynu. b) Otrzymanie dowodu rozrachunkowego. c) Dokonanie zapłaty za materiał (przy zapł. przelewem). Marża - różnica między ceną sprzedaży a cenązakupu towarów (element składowy ceny towarów). Cena sprzedaży a) wartość sprzedaży w cenie zakupu b) marża handlowa: koszty handlowe, zysk brutto (z podatkiem dochodowym + zysk netto). Elementy składowe ceny w jednostce wytwarzającej produkty (cena fabryczna netto): - koszt wytworzenia, - koszty ogólnego zarządu - koszt sprzedaży, - zysk producenta brutto. Elementy ceny w hurtowni (cena hurtowa netto): - cena zakupu - marża hurtowa (koszty handl. + zysk hurtowni brutto) Cena sprzedaży brutto hurtowni - cena hurtowa + VAT Elementy ceny w detalu (cena detaliczna netto): a) Cena zakupu towaru b) Marże detaliczne (marże handl. + zysk. detal. brutto) Cena sprzedaży (brutto) = cena detal. sprzedaży (netto) + VAT Metody wyceny zapasów: a) Cena zakupu lub koszt wytworzenia b) Stała cena ewidencyjna (na dany rok). c) Cena przeciętna (średnia ważona cen) d) FIFO - pierwsze weszło, pierwsze wyszło e) LIFO - ostatnie weszło, pierwsze wyszło f) Odpisywanie w koszty w momencie zakupu (wytworz.) Metody ewidencji zapasów: a) Ilościowo-jakościowe b) Jakościowa (wycena na koniec okresu sprawozdawcz.) c) Wartościowa (towary). d) Odpisywanie w koszty w momencie zakupu (towary) lub wytworzenia (produkty). II Należności krótkoterminowe. 1) Od jednostek powiązanych a) Z tytułu dostaw i usług (do 12 lub powyżej 12 m-cy). b) Inne. 2) Należności od pozostałych jednostek. a) j. w. b) Z tytułu podatków, ceł, ubezp. społ. i zdrowotnych. c) Inne d) Dochodzone na drodze sądowej. Rozrachunki - należność wynikająca z rozrachunków. Wyraża uprawnienia jednostki (sprzedawcy) do pobrania zapłaty w określonej kwocie, w wyznaczonym terminie za wykonane na jej rzecz świadcz. w postaci dostaw lub usług. Zobowiązanie - obowiązek (nabywcy) do zapłaty określ. kwoty w określ. terminie za wykonane na jej rzecz świadczenia w postaci dostaw lub usług. Dłużnicy - osoby, u których mamy należność. Wierzyciele - osoby, u których jesteśmy zobowiązani. Podział rozrachunków: a) Z odbiorcami (należności) b) Z dostawcami (zobowiązania) c) Publiczno-prawne. d) Z pracownikami
|
Bilans - dwustronne zestawienie stanu środków gospodarczych (aktywów) oraz źródeł ich finansowania (pasywa) na dany moment. Σ aktywów = Σ pasywów Aktywa - majątek trwały i obrotowy (majątek) Pasywa - info o kapitale własnym i obcym (zadłużenia) oraz o wyniku finansowym (źródła pochodzenia majątku). Rodzaje bilansów a) Bilans otwarcia (początkowy) - sporządzany na początku okresu sprawozdawczego lub w momencie rozpoczęcia działalności jednostki gospod. b) Bilans zamknięcia - sporządzany na koniec okresu sprawozdawczego lub na moment zamknięcia, likwidacji, przekształcenia, sprzedaży, bankructwa przedsiębiorstwa. Ewidencja czynności działaln. gospodarczej jedn. 1) Zestawienie bilansu początkowego. 2) Otwarcie poszczeg. kont aktywów i pasywów (syntetycznych) stanami z bilansu otwarcia. 3) Księgowanie (bieżące) operacji gospod. na podstawie dokumentów (od 1.01. do 31.12 danego roku). 4) Zestawienie obrotów i sald > po 31.12, w końcu okresu sprawozdawczego 5) Uzgodnienie sald z danymi (inwentaryzacja). 6) Zestawienie bilansu końcowego (zamknięcia). Zamknięcie okresu sprawozdawczego - do 31.03. Bilans musi zawierać: 1) Nazwa i adres jednostki (z regonem). 2) Moment bilansowy (data, na którą jest sporządzany). 3) Wyszczególnienie nazw i wartości (poszczeg. grup aktywów i pasywów). 4) Sumę aktywów (= sumie pasywów). 5) Podpisy osób odpowiedzial. (kierow., zarząd, gł.księg). 6) Data i miejsce sporządzenia bilansu. Kryteria porządkujące układ bilansu (IV Dyrekt. UE). 1) Płynność - aktywa. 2) Wymagalność - pasywa. Płynność - możliwość i szybkość zmiany danegoskładnika na gotówkę. Aktywa ujmuje się wg wzrastającej płynności. Wymagalność - oznacza termin zwrotu pasywów. Ujmuje się pasywa wg wzrastającego stopnia wymagalności, czyli od najpóźniej wymagalnych do wymagalnych w coraz krótszym terminie. Typy operacji (ze wzgl. na charakter zmian w bilansie) a) Powodujące zwiększenia jednego a zmniejszenia drugiego aktywu bez zmiany sumy bilansowej A(+)/A(-) b) P(+)/P(-) c) A(+)/P(+) d) Zmniejszenie jednej pozycji aktywu I jednej pozycji pasywu oraz sumy bilansowej. Ceny w rachunkowości. 1) Cena nabycia 2) Koszt wytworzenia produktów, środków trwałych. 3) Cena sprzedaży netto. 4) Wartość godziwa (np. przy nieodpłatnym otrzymaniu produktu). Inwentaryzacja składników bilansu - konfrontacja danych księgowych ze stanem faktycznym. Etapy inwentaryzacji 1) Spis z natury: śr. trwałych, zapasów mag., środk. pienięż. 2) Wycena spisanych składników. 3) Uzyskanie od banków potwierdzeń sald środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach. 4) Pisemna inorm. o stanie należności i zobowiązań. 5) Weryfikacja i porównanie z dokumentami stanu składnik. 6) Ustalenie różnic i ich wyjaśnienie oraz zaksięgowanie. 7) podjęcie decyzji dot. sposobu rozliczenia różnic (niedoborów, nadwyżek) ujawnionych w inwentaryzacji. Metody inwentaryzacji 1) Pełna inwentaryzacja okresowa (wszystkie składniki) 2) „ „ ciągła (sukcesowe ustalanie stanu rzeczywistego aktywów). Np. w jedym roku budynki, w drugim maszyny - w różnym okresie inne składniki. 3) Częściowa (wycinkowa) - w dowolnym rterminie objęta jest część składników ( w dużych przedsiębiorstwach). Terminy inwentaryzacji. a) Co 2 lata - zapasy magazynowe (towary, prod. gotowe) znajdujące się na terenie strzeżonym. b) 1x na 1 rok (3 m-ce przed końcem roku) w punktach obrotu detalicznego (sklepy) - towary, materiały, opakowania (środki trwałe, rzeczowe materiały obrotowe). c) Co 4 lata - środki trwałe, maszyny i rządzenia wchodzące w skład śr. trwałych w budowie (na terenie strzeżonym). Spis natury - arkusze spisowe: 1) Składniki majątkowe zgodne ze stanem faktycznym. ] 2) Ilość, cena, wartość. 3) Protokóły, sprawozdania, oświadczenia. Odrębne arkusze - składniki majątkowe, które utraciły wartość użytkową i handlową (z ustaleniem ich wartości). Niedobory i nadwyżki wynikają z: a) Pomyłek w ewidencji magazynowej i księgowej. b) Błędów pomiaru przy wydawaniu i przyjmowaniu. c) „ podczas spisów z natury. d) Brak księgowań protokółów zniszczeń lub dokum. likwid Księgowanie różnic inwentaryzacyjnych. 1) Niedobory: Wn - „pozostałe rachunki” (rozlicz. niedoborów), Ma - „towary” (konta towarów). 2) Nadwyżki: Wn - „towary”, Ma - „pozostałe rachunki” e) Pozostałe. Konta syntetyczne: - konto 20 - „rozrachunki z odbiorcami” (aktywne: Wn - faktury dla odbiorców, Ma - wpłaty od odbiorców z rachunku bankowego) - konto 21 - „rozrachunki z dostawcami” (pasywne: Wn - wpłaty dla dostawców z rachunku bankowego, Ma - faktury od dostawców) III Inwestycje krótkoterminowe (do 1 roku). 1) Krótkoterminowe aktywa finansowe (udziały, akcje ....) a) W jednostkach powiązanych b) W pozostałych jednostkach. c) Środki pieniężne w kasie i na rachunku bankowym. IV. Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe (1 r.) 1) Koszty remontów rozliczonych w czasie. 2) Czynsze, prenumeraty (na przyszły rok). 3) Nadwyżka kosztów nad przychodami w spółdz. mieszk. 4) Koszty przygotowania nowej produkcji (na nast. rok). 5) Koszty trwających prac rozwojowych, które po zakończeniu zostaną zaliczone do wartości niematerialnych i prawnych.
|