UE- informacje podstawowe

1. Instytucje ponadnarodowe UE (wymienić i scharakteryzować)

1. Komisja Europejska- funkcjonuje od Wspólnoty Węgla i Stali (od lat 70 pod tą nazwą); organ o charakterze ponad narodowym, pojawia się już w Traktacie o UE (kadencja przedłużona z 4 do 5 lat, aby była równa parlamentu) składa się z takiej liczbie komisarzy ile jest państw; działa pod politycznym przewodnictwem przewodniczącego; ma rolę współdecydującą; przewodniczący wyznacza wiceprzewodniczących za zgoda całego składu; istotną rangę posiadają komisarze- status funkcjonariuszy międzynarodowych; procedura wyboru komisarzy odbywa się na poziomie państw członkowskich (jest mianowany przez rząd swojego państwa) żąda się od niego, aby kierował się interesem europejskim; przysługują im immunitety (materialny i jurysdykcyjny) powoływana każdo razowo przez Rade poprzez głosowanie większościowe, jednak na zgromadzeniu plenarnym parlamentu wyraża on zgodę na powołanie przewodniczącego; może on też przesłuchiwać kandydatów na komisarzy; kiedy zostaną ostatecznie powołani, państwa członkowskie tracą możliwość wpływu na ich działanie ( niezależność od rodzimego państwa) ; każdemu z komisarzy podlega jeden lub więcej resortów nazwanych dyrekcjami generalnymi; dyrekcjami zarządzają dyrektorzy generalni, zajmują się one politykami europejskimi (dyrekcja generalna ds. handlu, konkurencji, nauki i badań, rolnictwa i rozwoju wsi itd.) dyrektorzy dyrekcji odpowiadają bezpośrednio komisarzom, dyrektor powinien być z innego państwa niż komisarz (dyrekcje generalne dzielą się na dyrekcje a one na oddziały); komisja ma też służby własne: sekretariat generalny, tzw. Służba prawna i służba kontroli finansowej a także gabinety komisarzy (szefowie gabinetów pochodzą z tego samego kraju co komisarze ); komisja zatrudnia najwięcej zawodowych urzędników; urzędnicy są pogrupowani według szczebli: grupa d do grupy a; działalność komisji wspierają komitety (np. transportowy), są tzw. posiedzenia plenarne raz w tygodniu w Brukseli, czasem są one przenoszone do Strassburga, SA spotkania w trybie obiegowym (sekretariat generalny przesyła komisarzom uchwały i wyznacza termin na zgłoszenie uwag) jeśli nie ma uwag nie ma spotkania (jeśli są każdy może żądać zwołania posiedzenia) tryb w procedurze delegowania: upoważnia się jednego lub kilku komisarzy do przygotowania aktu prawnego ; szczególna procedura podejmowania decyzji: procedura komitetowa- Rada UE deleguje uprawnienia komisji europejskiej ale dodatkowo wyznacza własne komitety składające się z przedstawicieli rządów państw członkowskich- one są zobowiązane do współpracy z komisją (kilkaset) udział ich jest różny w zależności od rangi problemów; kompetencje: komisja europejska czuwa nad stosowaniem traktatów założycielskich, jest wyposażona w 5 kompetencji: może stwierdzić zaistnienie wyraźnego ryzyka naruszenia przez państwo członkowskie zasad UE, zgłasza to wówczas radzie, może wcząć postępowanie prze ETS o naruszenie zobowiązań traktatowych , a także postępowanie o nieważności aktu prawa wspólnotowego, komisja może wnieść do ETS na bezczynność rady UE i parlamentu, nadzorowanie wykonywania orzeczeń ETS; posiada wyłączne prawo inicjatywy ustawodawczej, komisja posiada uprawnienia prawodawcze (wydaje rozporządzenia, dyrektywy, decyzje, opinie i zalecenia), stosuje prawo wspólnotowe względem jednostek np. wydaje decyzje w zakresie prawa konkurencji, kontroluje pomoc państwa członkowskiego i korzystanie z klauzul ochronnych przewidzianych w traktatach, wykonuje na własną odpowiedzialność budżet, sporządza projekt budżetowy i jest odpowiedzialna za jego wykonanie, zarządza funduszami europejskimi np. europejskim funduszem socjalnym, europejskim funduszem rozwoju, funduszem rozwoju regionalnego

2. Parlament- w pierwotnej wersji było to zgromadzenie, powstało w 1957 rok później zmieniło nazwę na Europejskie Zgromadzenie Parlamentarne; kompetencje były bardzo ograniczone, członkowie tego zgromadzenia byli parlamentarzyści z krajów członkowskich, nie było wyborów powszechnych, w 1962 zmieniono nazwę na dzisiejszy parlament europejski, w latach 70 otrzymał dodatkowe uprawnia, a przełom nastąpił w 1976 roku, wprowadzono decyzje o pierwszych wyborach powszechnych do parlamentu europejskiego; w 1992 na mocy traktatu o UE parlament znalazł się w procedurze współdecydowania; został włączony w procedurę powoływania komisji europejskiej- wzmocnienie pozycji w procesie legislacyjnym; termin wyborów jest ustalony w tym samym czasie we wszystkich państwach lecz w niektórych państwach ze względu na tradycje może być również w niedziele lub w poniedziałek ; gdy wchodzi nowe państwo lub grupa, ustala się ze wchodzą do parlamentu europejskiego delegaci, kadencja trwa 5 lat; struktura wewnętrzna: prezydium parlamentu europejskiego: przewodniczący, wiceprzewodniczący, 5 kwestorów; frakcje parlamentarne dodatkowym organem jest konferencja przewodniczących: do grona tego zalicza się przewodniczącego parlamentu, przewodniczących frakcji parlamentarnych i dwóch niezrzeszonych euro parlamentarzystów ; organami pomocniczymi jest konferencja przewodniczących komisji, komisje w parlamencie są stałe i tymczasowe, główne obrady odbywają się w Strassburgu, dodatkowe posiedzenia natomiast w Brukseli, a sekretariat generalny mieści się w Luksemburgu, pierwsze, bezpośrednie wybory odbyły się w 1979 roku; decyzje najczęściej podejmowane są bezwzględną większością głosów, jedynie w przypadku najważniejszych uchwał głosowanie jest realizowane na podstawie tzw. Podwyższonego kworum; parlament europejski działa na podstawie regulaminu; a parlamentarzyści po odbyciu kadencji i po utracie mandatu otrzymują w momencie nabycia prawa emerytalnego dodatkową kwotę emerytalną;

3. Europejski Trybunał Sprawiedliwości Trybunał Sprawiedliwości dokonuje wykładni prawa UE, aby zapewnić jego stosowanie w taki sam sposób we wszystkich państwach UE. Rozstrzyga też spory prawne między rządami Unii a jej instytucjami. Trybunał rozpatruje także sprawy wnoszone przez osoby fizyczne, przedsiębiorstwa lub organizacje, które uważają, że ich prawa zostały naruszone przez instytucje UE. Skład

W skład Trybunału Sprawiedliwości wchodzi po jednym sędzi z każdego państwa UE.

Trybunał wspomaga dziewięciu „rzeczników generalnych”, których zadaniem jest przedstawianie opinii w sprawach wniesionych do Trybunału. Zadanie to wykonują publicznie i bezstronnie.

Każdy sędzia i rzecznik generalny jest mianowany na odnawialną sześcioletnią kadencję. Rządy państw UE uzgadniają kandydatury osób, które zamierzają mianować.

Aby wesprzeć Trybunał Sprawiedliwości w rozpatrywaniu dużej liczby wnoszonych do niego spraw i aby zapewnić obywatelom lepszą ochronę prawną, sprawami wniesionymi przez osoby prywatne, przedsiębiorstwa i niektóre organizacje oraz sprawami związanymi z prawem konkurencji zajmuje się Sąd.

Sąd do spraw Służby Publicznej UE orzeka w sporach między Unią Europejską a jej pracownikami.

Rodzaje spraw

Trybunał orzeka we wnoszonych do niego sprawach. Najbardziej powszechnych jest pięć następujących rodzajów spraw:

1. wnioski o orzeczenia w trybie prejudycjalnym - kiedy sądy państw członkowskich zwracają się do Trybunału Sprawiedliwości o dokonanie wykładni danego zagadnienia prawa UE

2. skargi o stwierdzenie uchybienia zobowiązaniom - wnoszone przeciwko rządom państw UE w związku z niestosowaniem prawa UE

3. skargi o unieważnienie - przeciwko aktom prawnym UE, które są uznawane za niezgodne z traktatami UE lub prawami podstawowymi

4. skargi na bezczynność - przeciwko instytucjom UE za zaniechanie działania w celu podjęcia decyzji od nich wymaganych

5. skargi bezpośrednie - wnoszone przez osoby fizyczne, przedsiębiorstwa lub organizacje przeciwko decyzjom lub działaniom UE.

2. Instytucje międzyrządowe

1. Rada UE- została powołana do życia przez trakt o europejskiej wspólnocie węgla i stali; składa się ona z przedstawicieli państw członkowskich na szczeblu ministerialnym po jednym z każdego państwa, na takich obradach obecny jest także przedstawiciel z komisji europejskiej a także tym pojedynczym ministrom towarzyszą urzędnicy państwowi; skład rady zmienia się w zależności od problemu jakim się zajmuje, ze względu na skład rady i rodzaje rozpatrywanych spraw wyróżnia się radę ogólną i spraw zagranicznych(najwyższa ranga składa się z ministrów spraw zagranicznych) oraz rady techniczne np. ECOFIN (finanse i gospodarka); rade wspomaga sekretariat generalny: sekretarz i zastępca; tryb funkcjonowania: procedura prezydencji: każde państwo członkowskie reprezentowane w radzie ma tzw. przewodnictwo, państwo, które sprawuje przewodnictwo ma określone zadania i funkcje: przewodniczy wówczas spotkaniom, zwołuje je, ustanawia wstępnie porządki obrad ; siedziba mieści się w Brukseli ale obrady mogą toczyć się np. w Luksemburgu; obrady rady UE są tajne, chyba że można coś przyjąć w procedurze współdecydowania wtedy mogą być ujawnione; system głosowania: większościowy (decyzje mniejszej rangi nie wskazując wymaganej większości głosów), większościowy kwalifikowany (każdemu krajowi przyznano odpowiednią liczbę głosów ważnych ) kompetencje: Rada reprezentuje interesy państw członkowskich , członkowie są związani instrukcjami z państw członkowskich, kompetencje prawodawcze, kompetencje w zakresie realizacji polityki wspólnotowej, kompetencje kreacyjne i kontrolne; w 1958 roku utworzono komitet stałych przedstawicieli państw członkowskich COREPER: zadaniem komitetu jest wspieranie rady UE w wykonywaniu powierzonych jej zadań : przygotowuje prace rady, wykonuje przydzielone przez nią zadania, pełni rolę organu pomocniczego

Instytucje dodatkowe pomocnicze:

Komitet regionów- charakter pomocniczy; 1988 powstała rada konsultacyjna władz lokalnych i regionalnych, w 1992 na podstawie traktatu o UE powołano do życia komie te regionów, było to w związku z polityką regionalną mocno wtedy rozwijaną raz z deficytem demokratyczności, działacze samorządowi i regionalni, skład komitetu nie może przekraczać 350 członków; rada UE mianuje na wniosek państw członkowskich członków komitetu regionów. Zasiadają tam burmistrzowie, radni, prezydenci miast- maja bezpośrednio do czynienia z samorządem terytorialnym; skład powoływany jest na 4 lata, mandat można odnowić; komitet wybiera spośród swego grona przewodniczącego i prezydium ale na połowę kadencji; mieści się w Brukseli; kompetencje: nie posiada kompetencji legislacyjnych, widać co raz mocniejsze oddziaływanie komitetu ze względu na zasadę subsydiarności;

Komitet ekonomiczno-społeczny - charakter pomocniczy; organ rady Unii i Komisji; liczba osób wchodzących w skład komitetu powinna być taka sama jak w przypadku komitetu regionów; kadencja czteroletnia; skład: przedstawiciele różnych gospodarczych grup- pracodawcy, pracownicy i pozostali; wewnątrz działają sekcje zajmujący sie poszczególnymi dziedzinami życia np. ds. rolnictwa / transportu; siedziba to Bruksela;

3. Kalendarium rozszerzeń UE

1. 1 stycznia 1973: Dania, Irlandia, Zjednoczone Królestwo (miała też Norwegia ale w referendum odrzucono)

2. 1 stycznia 1981: Grecja

3. 1986: Hiszpania i Portugalia

4. 1990 NRD - wschodnie Niemcy

5. 1995 Austria, Finlandia i Szwecja (kolejna próba Norwegii i znów odrzucono w referendum )

6. 1 maja 2004: Cypr, Republika Czeska, Estonia, Litwa, Łotwa, Malta, Polska, Słowacja, Słowenia, Węgry

7. 2007 Rumunia, Bułgaria

8. 1 lipca 2013 Chorwacja

Państwa mające status kandydata: Macedonia, Czarnogóra, Serbia

Państwa mające status kandydata, z którymi toczą się negocjacje akcesyjne: Islandia i Turcja

Potencjalni kandydaci: Albania, Bośnia- Hercegowina, Kosowo

4. Traktaty Wspólnot Europejskich (WE) i UE (pełna nazwa i data)

1. 18 kwietnia 1951/23 lipca 1952 Traktat Paryski o ustanowieniu Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali

2. 25 marca 1957/ 1 stycznia 1958 Traktaty Rzymskie o ustanowieniu Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali oraz Europejskiej Wspólnoty Atomowej

Traktaty Rewizyjne

3. 8 kwietnia 1965/1 lipca 1967 Traktat o Fuzji z Brukseli

4. 17 i 28 kwietnia 1986/1 lipca 1987 Jednolity Akt Europejski

5. 7 luty 1992/ 1 listopad 1993 Traktat o Unii Europejskiej tzw. z Maastricht

6. 2 października 1997/ 1 maja1999 Traktat z Amsterdamu

7. 26 luty 2001/ 1 luty 2003 Traktat z Nicei

8. 29 październik 2004/ nie wszedł w życie Traktat stanowiący Konstytucję dla Europy

9. 13 grudnia 2007/ 1 grudnia 2009 Traktat z Lizbony

UE wspólnota wartości i interesów

5. Geneza integracji Europejskiej w kontekście wartości i interesów.

Integracja Europejska skupiała się wokół potrzeby bezpieczeństwa, kontroli Niemiec, odbudowania gospodarek po wojnie. Dwie wizje przyszłości: Stanów Zjednoczonych Europy i Europy Ojczyzn .

Koncepcje integracji:

• Federalizm- sięgają lat 20 XX w (ruch panaeuropejski Coudenhove- Kaleriego); proces integracji miałby prowadzić do ustanowienia federacji europejskiej wobec zakładanej utraty przez państwa zdolności do efektywnych działań- Stany Zjednoczone Europy,

• Funkcjonalizm: D. Mitrana; integracja musi się koncentrować na konkretnych zdarzeniach , potrzebach lub funkcjach , powinna abstrahować od ideologii i dogmatów

• Neofunkcjonalna- Haasa; nie tyle na potrzebach funkcjonalnych co na procedurze rozstrzygania sporów i podejmowania decyzji

• Konfederalizm - proces integracji miałby by c stosunkowo słabym związkiem samodzielnych państw - „Europa Ojczyzn”; CH, de Gaulle'a- zapewnie Francji dominującej roli w konstrukcji integracyjnej

• Multi-level governance - model dychotomiczny zarządzanie wielopoziomowe

6. Etapy integracji europejskiej po II wojnie światowej

Traktat Brukselski:

o współpracy gospodarczej, społecznej i kolektywnej samoobronie ; podpisany 17 marca 1948 przez Wlk. Brytanie, Francję, Belgię, Holandię i Luksemburg;

W kwietniu 1949 roku ukonstytuował się jeden z najtrwalszych w nowożytnej historii Europy sojusz militarny, mianowicie Sojusz Północno Atlantycki NATO

Współpraca w zakresie kolektywnej obrony państw Zachodniej Europy, w obliczu zagrożenia ze strony Związku Radzieckiego (szczególnie po wybuchu wojny w Korei w czerwcu 1950 roku) zaowocowała planem utworzenia Europejskiej Wspólnoty Obronnej (EWO), którego autorem był francuski premier Rene Pleven.

Plan Plevena- 24.10.1950 utworzenia Europejskiej Wspólnoty Obronnej - powstanie ponadnarodowej struktury mającej kontrolować między innymi remilitaryzację Niemiec oraz zintegrowana armia europejska, pod międzynarodowym dowództwem

27 maja 1952 roku- podpisano Traktat o ustanowieniu Europejskiej Wspólnoty Obronnej

Zastrzeżenia do traktatu o EWO:

• Miała Republika Federalna Niemiec

• W pięciu z sześciu krajów sygnatariuszy ratyfikacja przebiegła bez problemu

• We Francji; grupa oponentów wśród nich kluczową rolę miała partia gaullistów i partia komunistyczna

30 sierpnie 1954 roku Francuskie Zgromadzenie Narodowe stosunkiem 369 do 264 odrzuciło Traktat.

Unia Zachodnioeuropejska (UZE) powstała na mocy podpisanego 23 października 1954 roku w Paryżu protokołu modyfikującego i uzupełniającego postanowienia Traktatu o współpracy w dziedzinie gospodarczej, społecznej i kulturalnej oraz zbiorowej samoobronie z 17 marca 1948 r. (zmodyfikowany Traktat Brukselski) w celu rozwijania współpracy militarnej. 

Europejska Wspólnota Polityczna:

10 marca 1953 zaprezentowano projekt powołania Europejskiej wspólnoty Politycznej (EWP) „ dachowej organizacji ” dla EWWiS i EWO

• Mechanizm działania opierał się na poszerzonych kompetencjach zgromadzenia parlamentarnego (składającego się z 2 izb Senatu i Izby Ludu)

• Zadanie: koordynacja zewnętrznej polityki państwami członkowskich

• Organ wykonawczy Europejskiej Wspólnoty Politycznej: Rada Wykonawcza, której chciano powierzyć prowadzenie polityki zagranicznej wspólnie z państwami członkowskimi

EWWiS- 1951 Traktat Paryski

Wysiłki zachodnioeuropejskich decydentów skoncentrowały się na integracji gospodarczej- w 1957 roku powstała Europejska Wspólnota Gospodarcza EWG i Europejska Agencja Euroatom

Konkurencją dla EWG była EFTA- zostały tam Szwajcaria, Lichtenstein, Islandia, Norwegia. A także na wschodzie Rada Wzajemnej Pomocy Gospodarczej i Układ Warszawski.

Zanim powstało EWG i EWWiS próbowano utworzyć Europejskiej wspólnoty Obronnej i Europejskiej Obrony Politycznej0- nie udane ponieważ stworzenie wspólnej armii bez wspólnej polityki zagranicznej jest nie możliwe

1.Założenie EWWiS przez Belgię, Luksemburg, Niderlandy, Niemcy, Włochy i Francję 18.04.1951. Instytucje: Wysoka Władza ( 9 niezależnych funkcjonariuszy międzynarodowych), Specjalna Rada Ministrów, Wspólne Zgromadzenie, Trybunał Sprawiedliwości. EWWiS działał do 23 lipca 1952.

2. EWG 25.03.1957, struktura instytucjonalna: komisja, Rada, Zgromadzenie Parlamentarne, Trybunał Sprawiedliwości, EKES

3. Traktat fuzyjny

4. kolejne traktaty zmieniające

5. Układ z Schengen 1985 początek tworzenia systemu Schengen Schengen I II i III (22 państwa członkowskie i Islandia i Norwegia- Układ jest otwarty dla wszystkich członków Unii Europejskiej. Wynikająca z niego swoboda przepływu osób wewnątrz tzw. strefy Schengen dotyczy nie tylko obywateli państw będących jego sygnatariuszami, ale wszystkich osób wszelkiej narodowości i o dowolnym obywatelstwie, które przekraczają granice wewnętrzne na terenie objętym porozumieniem. Shengen II- 1990, przepisy dotyczące znoszenia kontroli na granicach wew, przepływu osób, współpracy policyjnej i bezpieczeństwa, Systemu Informacyjnego Shengen, transportu i przepływu towarów oraz ochrony danych osobowych, Shengen III- pogłębienie współpracy trans granicznej w dziedzinie walki z przestępczością transgraniczną, terroryzmem, nielegalną imigracją.

7. Cele UE wg. TUE

Traktat o UE art. 3 (dawny art.2) : cele

1. Celem Unii jest wspieranie pokoju, jej wartości i dobrobytu jej narodów.
2. Unia zapewnia swoim obywatelom przestrzeń wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości bez granic wewnętrznych, w której zagwarantowana jest swoboda przepływu osób, w powiązaniu z właściwymi środkami w odniesieniu do kontroli granic zewnętrznych, azylu, imigracji, jak również zapobiegania i zwalczania przestępczości.
3. Unia ustanawia rynek wewnętrzny. Działa na rzecz trwałego rozwoju Europy, którego podstawą jest zrównoważony wzrost gospodarczy oraz stabilność cen, społeczna gospodarka rynkowa o wysokiej konkurencyjności zmierzająca do pełnego zatrudnienia i postępu społecznego oraz wysoki poziom ochrony i poprawy jakości środowiska. Wspiera postęp naukowo-techniczny.
Zwalcza wykluczenie społeczne i dyskryminację oraz wspiera sprawiedliwość społeczną i ochronę socjalną, równość kobiet i mężczyzn, solidarność między pokoleniami i ochronę praw dziecka.
Wspiera spójność gospodarczą, społeczną i terytorialną oraz solidarność między Państwami Członkowskimi
Szanuje swoją bogatą różnorodność kulturową i językową oraz czuwa nad ochroną i rozwojem dziedzictwa kulturowego Europy.
4. Unia ustanawia unię gospodarczą i walutową, której walutą jest euro.
5. W stosunkach zewnętrznych Unia umacnia i propaguje swoje wartości i interesy oraz wnosi wkład w ochronę swoich obywateli. Przyczynia się do pokoju, bezpieczeństwa, trwałego rozwoju Ziemi, do solidarności i wzajemnego szacunku między narodami, do swobodnego i uczciwego handlu, do wyeliminowania ubóstwa oraz do ochrony praw człowieka, w szczególności praw dziecka, a także do ścisłego przestrzegania i rozwoju prawa międzynarodowego, w szczególności zasad Karty Narodów Zjednoczonych.

6. Unia dąży do osiągnięcia swoich celów właściwymi środkami odpowiednio do kompetencji przyznanych jej w Traktatach.

8. Kodyfikacja prawa wspólnotowego w kontekście wartości

9. Zasady prawa wspólnotowego i funkcjonowania UE

Zasady prawa UE i zasady funkcjonowania Unii Europejskiej

Ogólne, wspólne zasady i wolności prawa wyprowadzone z porządków konstytucyjnych państw członkowskich oraz z Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z 1950

Karta Praw Podstawowych- inicjatywa przyjęcia jej został podjęta podczas szczytu RE w Kolonii 3-4.06.1999

KKP

-uchwalona i podpisana 7.12.2000 podczas szczytu Rady Europy w Nicei w imieniu trzech organów Unii Europejskiej: Parlamentu, Rady UE oraz Komisji

- powtórnie z pewnymi poprawkami podpisany przez przewodniczących tych organów podczas szczytu w Lizbonie 12.2.2007

-weszła w życie wraz z Traktatem Lizbońskim podpisanym 13.12.2007 roku, który wszedł w życie 1.12.2009

KPP UE preambuła

-coraz „ściślejsza Unia” jest tworzona przez Narody Europy w oparciu o wspólne wartości

- czerp iść inspirację ze swego dziedzictwa duchowego moralnego Unia jest zbudowana na nierozdzielnych powszechnych zasadach: ludzkiej godności, wolności, równości i solidarności jej podstawą są zasady demokracji

KKP w Polsce na szczycie w Lizbonie 18-19 października 2007 Polska przyłączyła się do brytyjskiego protokołu

10. Karta Praw Podstawowych: geneza, treść, znaczenie, efektywność

Karta praw podstawowych uznaje szereg osobistych, obywatelskich, politycznych, gospodarczych i społecznych praw obywateli UE i osób zamieszkałych na jej terytorium, obejmując je ochroną prawem unijnym. Karta sporządzona została przez konwent składający się z jednego przedstawiciela każdego kraju UE i przedstawiciela Komisji Europejskiej oraz członków Parlamentu Europejskiego i parlamentów narodowych. Została uroczyście proklamowana w Nicei w grudniu 2000 r. przez Parlament Europejski, Radę Europejską i Komisję.

Wraz z wejściem w życie traktatu lizbońskiego w grudniu 2009 r. karcie nadano wiążącą moc prawną, jaką mają TUE i TFUE. W tym celu została zmieniona i ogłoszona po raz drugi w grudniu 2007 r. Karta pozwoliła zebrać w jednym dokumencie prawa, które wcześniej znajdowały się w różnych dokumentach ustawodawczych, takich jak przepisy krajowe i unijne, oraz międzynarodowych konwencjach Rady Europy, Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ) i Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP). Przedstawienie praw podstawowych w bardziej precyzyjny i wyraźny sposób daje bezpieczeństwo prawne w ramach Unii.

Karta praw podstawowych  składa się z preambuły i 54 artykułów zebranych w siedmiu rozdziałach:

• rozdział I: Godność (godność człowieka, prawo do życia, prawo człowieka do integralności, zakaz tortur i nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania, zakaz niewolnictwa i pracy przymusowej),

• rozdział II: Wolności (prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego, poszanowanie życia prywatnego i rodzinnego, ochrona danych osobowych, prawo do zawarcia małżeństwa i prawo do założenia rodziny, wolność myśli, sumienia i religii, wolność wypowiedzi i informacji, wolność zgromadzania się i stowarzyszania się, wolność sztuki i nauki, prawo do nauki, wolność wyboru zawodu i prawo do podejmowania pracy, wolność prowadzenia działalności gospodarczej, prawo własności, prawo do azylu, ochrona w przypadku usunięcia z terytorium państwa, wydalenia lub ekstradycji),

• rozdział III: Równość (równość wobec prawa, niedyskryminacja, różnorodność kulturowa, religijna i językowa, równość kobiet i mężczyzn, prawa dziecka, prawa osób w podeszłym wieku, integracja osób niepełnosprawnych),

• rozdział IV: Solidarność (prawo pracowników do informacji i konsultacji w ramach przedsiębiorstwa, prawo do rokowań i działań zbiorowych, prawo dostępu do pośrednictwa pracy, ochrona w przypadku nieuzasadnionego zwolnienia z pracy, należyte i sprawiedliwe warunki pracy, zakaz pracy dzieci i ochrona młodocianych w pracy, życie rodzinne i zawodowe, zabezpieczenie społeczne i pomoc społeczna, ochrona zdrowia, dostęp do usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym, ochrona środowiska, ochrona konsumentów),

• rozdział V: Prawa obywatelskie (prawo głosowania i kandydowania w wyborach do Parlamentu Europejskiego, prawo głosowania i kandydowania w wyborach lokalnych, prawo do dobrej administracji, prawo dostępu do dokumentów, Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich, prawo petycji, swoboda przemieszczania się i pobytu, opieka dyplomatyczna i konsularna),

• rozdział VI: Wymiar sprawiedliwości (prawo do skutecznego środka prawnego i dostępu do bezstronnego sądu, domniemanie niewinności i prawo do obrony, zasady legalności oraz proporcjonalności kar do czynów zabronionych pod groźbą kary, zakaz ponownego sądzenia lub karania w postępowaniu karnym za ten sam czyn zabroniony pod groźbą kary),

• rozdział VII: Postanowienia ogólne dotyczące wykładni i stosowania karty.

Karta ma zastosowanie do instytucji europejskich, które podlegają zasadzie pomocniczości, i nie może w żadnym wypadku rozszerzyć zakresu kompetencji nadanych im przez TUE i TFUE ani zadań im przez te traktaty powierzonych. Karta ma ponadto zastosowanie do krajów UE w zakresie, w jakim stosują one prawo UE.

Jeżeli którekolwiek z praw zawartych w karcie odpowiada prawom zagwarantowanym w europejskiej konwencji o ochronie praw człowieka, ich znaczenie i zakres są takie same jak praw określonych w konwencji, przy czym ochrona, jaką przyznaje prawo unijne, może być szersza. Żadnego z praw wynikających ze wspólnej tradycji konstytucyjnej krajów UE nie można interpretować zgodnie z tymi tradycjami.

Według postanowień, zawartych w załączonym do TUE i TFUE protokole nr 30 w sprawie stosowania karty do Polski i Zjednoczonego Królestwa, interpretacja karty jest ograniczona przez Trybunał Sprawiedliwości i sądy krajowe tych dwóch krajów, zwłaszcza w zakresie praw dotyczących solidarności (rozdział IV).

---