TEMAT I
8 instytutów - Wrocław, Warszawa, Toruń, Katowice, Lublin, Kraków, Kielce
2 katedry - Łódź, Bydgoszcz
2 zakłady - Zielona Góra, Białystok
Łódź
Katedra Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej była pierwszym w Polsce ośrodkiem studiów bibliotekoznawczych na poziomie akademickim. Jej twórcą w 1945 r. był Jan Muszkowski. Początkowo nawiązywano do wzoru studiów bibliotekarskich prowadzonych w okresie międzywojennym w Wolnej Wszechnicy Polskiej.
Obecnie prowadzone prace naukowe obejmują: naukę o książce i naukę o bibliotece oraz naukę o informacji.
Pracownicy: 12 doktorów, 6 samodzielnych naukowców.
Prof. Hanna Tadeusiewicz - wieloletni, emerytowany już pracownik Katedry. Redaguje "Słownik pracowników książki polskiej".
Prof. Jadwiga Konieczna - kierownik Katedry. Obecnie prowadzi badania: relacje dziecko-książka w XIX i w początkach XX w. i dzieje książki w Łodzi.
Prof. Stanisława Kurek-Kokocińska - obecnie prowadzi badania w zakresie wczesnego dzieciństwa: rola książki, źródła książki i problemy z czytaniem.
Prof. Ewa Andrysiak - zainteresowania: bibliografia, bibliofilstwo, historia książki i bibliotek. Obecnie realizuje badania dot. Książki w Kaliszu.
Dr Magdalena Przybysz-Stawska - zajmuje się prasą współczesną i jej dziejami.
Katedra wydaje od 1989 r. wydawnictwo Acta Universitatis Lodziensis. Folia Librorum.
Warszawa
W 1951 r., jako druga po katedrze w Łodzi, powołana została Katedra Bibliotekoznawstwa UW, którą kierował prof. Aleksander Birkenmajer. W 1968 roku została przekształcona w Instytut Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej, działający w ramach Wydziału Historycznego UW. W 1997 r. zmieniono nazwę na Instytut Informacji Naukowej
i Studiów Bibliologicznych.
4 podstawowe kierunki badawcze:
Zagadnienia projektowania systemów informacyjnych i wykorzystanie zasobów informacyjnych.
Bibliotekarstwo współczesne (funkcje bibliotek, ich organizacja, biblioterapia, czytelnictwo dzieci i młodzieży).
Historia, teoria i metodyka bibliografii (regionalnej, starodruków, teoretyczne zagadnienia bibliografii).
Historia kultury książki i biblioteki (dzieje książki, ruch księgarski, rola książki w kulturze).
Pracownicy: 52, w tym 16 samodzielnych naukowców.
Zakład Bibliotekoznawstwa
Prof. Elżbieta Barbara Zybert - kierownik
Prof. Marcin Drzewiecki - problematyka książki, biblioteki i informacji w systemie oświaty i kultury, autor ponad 100 publikacji i opinii i recenzji dla wielu instytucji rządowych i innych.
Dr Michał Zając - rynek książki dziecięcej (w szczególności edytorstwo i działania promocyjne), literatura dla dzieci, biblioteki dla dzieci i młodzieży.
Zakład Systemów Informacyjnych
Prof. Barbara Sosińska-Kalata - kierownik
Dr hab. Katarzyna Materska - nauka o informacji, zarządzanie informacją i wiedzą, informacja biznesowa, informacja UE, metody i techniki wyszukiwania informacji w systemach tradycyjnych i elektronicznych.
Zakład Historii, Teorii i Metodyki Bibliografii
Prof. Jadwiga Woźniak-Kasperek - kierownik
Zakład Wiedzy o Książce
Prof. Dariusz Kuźmina - kierownik
Dr Marek Tobera - współczesny rynek książki, historia prasy polskiej.
Dr Mikołaj Ochmański - publikacje oficyn wydawniczych z terenu Prus Wschodnich w XVII i XVIII w.
Wrocław
Katedra Bibliotekoznawstwa powstała na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Wrocławskiego w 1956 r. jako trzecia
z kolei w Polsce placówka akademickiego kształcenia bibliotekarzy. Inicjatorem był prof. Antoni Knot (ówczesny dyr. Biblioteki Uniwersyteckiej). Z kręgu Biblioteki wywodziła się również pierwsza kadra pracowników Katedry m.in.: Karol Głombiowski (kierował nią), Julian Fercz, Marta Burbianka, Helena Szwejkowska.
W 1969 r. Katedra została przekształcona w Instytut Bibliotekoznawstwa. Funkcję dyrektora objął prof. Antoni Knot, kolejnymi dyrektorami byli profesorowie, m.in.: Krzysztof Migoń, Małgorzata Komza. Obecnym dyrektorem Instytutu jest Marta Skalska-Zlat.
W 2003 r. zmienił nazwę na Instytut Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa. Wrocławski Instytut pozostał humanistyczny. Początkowo dominowała szeroko rozumiana dawna historia książki, bibliotek, czytelnictwa na Śląsku
i w Galicji; z czasem pole badań objęło także inne rejony Polski i okresy bliższe współczesności. Rozwijano teorię książki, a zwłaszcza teorię, historię i metodologię nauki o książce.
Zakład Teorii i Historii Książki
Prof. Anna Migoń - kierownik; teoria i historia bibliologii i bibliografii, historia książki XVIII w.
Prof. Krzysztof Walczak - bibliotekarstwo współczesne, czasopiśmiennictwo XIX i I poł. XX wieku, regionalna historia książki.
Zakład Bibliotekoznawstwa
Prof. Bogumiła Staniów - kierownik; biblioteki szkolne w Polsce i na świecie, literatura dziecięca i młodzieżowa i jej przekłady.
Dr Renata Aleksandrowicz - promocja książki w Polsce i na świecie, problemy biblioterapii.
Zakład Bibliografii i Informacji Naukowej
Prof. Marta Skalska-Zlat - kierownik; wykorzystanie bibliometrii w badaniach naukoznawczych.
Prof. Jadwiga Sadowska - języki i systemy informacyjno-wyszukiwawcze, automatyzacja procesów biblioteczno-bibliograficznych, historia bibliografii.
Dr Małgorzata Góralska - książka elektroniczna, biblioteka cyfrowa, książka wobec innych środków przekazu.
Zakład Książki Współczesnej i Edytorstwa
Prof. Małgorzata Komza - kierownik; historia książki, sztuka książki, funkcje książki ilustrowanej.
Roczniki Biblioteczne - ogólnopolskie czasopismo naukowe z zakresu nauki o książce (bibliologii) i bibliotekoznawstwa. Wydawane od 1956 r., obecny redaktor: Prof. A. Migoń. Seria Zeszyty naukowe UW, obecnie Acta Universitatis Wratislaviensis. Bibliotekoznawstwo, obecny redaktor: prof. M. Komza.
Toruń
Początki Instytutu sięgają 1975 r., kiedy to uruchomiono Zaoczne Studium Bibliotekoznawstwa, a w rok później powołano do życia Zakład Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej - początkowo w strukturach Instytutu Filologii Polskiej. Prowadzone badania koncentrowały się wokół problemów społecznego funkcjonowania książki i biblioteki.
Z czasem rozwinęły się badania nad dawną książką, czemu sprzyjały bogate księgozbiory historyczne bibliotek lokalnych i regionalnych. W 1994 r. Zakład przekształcony został w samodzielną Katedrę Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej, w ramach Wydziału Nauk Historycznych UMK. W 2004 r. przekształconą ją na Instytut Informacji Naukowej i Bibliologii. Dyrektor: prof. Janusz Tondel. Pracownicy: 19 nauczycieli akademickich, w tym 7 samodzielnych pracowników.
Zakład Informacji Naukowej
Prof. Ewa Głowacka - kierownik Zakładu; zarządzanie jakością, wiedzą i ocena jakości elektronicznych zasobów informacyjnych.
Zakład Bibliotekarstwa, Czytelnictwa i Biblioterapii
Prof. Bronisława Woźniczka-Paruzel - kierownik Zakładu; dzieje ruchu wydawniczego, biblioterapia, czytelnictwo dziecięce.
Dr Tomasz Kruszewski - semiotyka, biblioterapia, historia kultury i nauki Torunia.
Zakład Książki Dawnej i Współczesnej
Prof. UMK Iwona Imańska - ruch wydawniczo-księgarski i aukcje bibliofilskie w Polsce w XVIII w., kolekcjonerstwo książek i biblioteki w Prusach Wschodnich.
Dr Wanda A. Ciszewska - historia książki, rynek księgarsko-wydawniczy po 1945 r.
Zakład Wiedzy o Prasie
Prof. Grażyna Gzella - kierownik Zakładu; historia prasy (XIX-XX w.).
Dr Dorota Degen - czasopiśmiennictwo naukowe w Polsce.
Od 1996 r. seria Bibliologia ukazuje się w ramach Acta Universitatis Nicolai Copernici, a także wydawnictwo zbiorowe W kręgu prasy. Przeszłość - teraźniejszość - przyszłość. Od 2008 r. wydawany jest periodyk pt. Toruńskie Studia Bibliologiczne pod red. W. A. Ciszewskiej i M. Kowalskiej.
Kraków UJ
Instytut Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa został utworzony w 1996 r. Początkowo, od 1974 r., działał
w Instytucie Filologii Polskiej UJ jako Zakład, od 1992 r. jako Katedra. Naukowe badania prowadzone w Instytucie mają charakter humanistyczny, interdyscyplinarny, międzynarodowy. Kierownik: dr hab. Maria Próchnicka.
Katedra Bibliotekarstwa
Kierownik: prof. Jacek Wojciechowski. Badania: bibliotekarstwo; funkcjonowanie, organizacja, marketing w bibliotece; praca z użytkownikiem biblioteki; czytelnictwo.
Zakład Informacji Naukowej
Kierownik: dr hab. Maria Próchnicka. Inni: dr Sabina Cisek, dr Marek Nahotko. Badania: systemy informacyjne, automatyzacja bibliotek, biblioteki cyfrowe, teoria i filozofia informacji naukowej, czasopisma elektroniczne.
Zakład Metodologii Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej
Kierownik: dr hab. Remigiusz Sapa. Inni: dr hab. Anna Gruca. Badania: zarządzanie wiedzą, edytorstwo naukowe, elektroniczne publikowanie, badania porównawcze edukacji z bibliotekoznawstwa i informacji naukowej, edukacja bibliotekarzy i pracowników informacji naukowej.
Zakład Książki i Jej Funkcji w Komunikowaniu Społecznym
Kierownik: prof. Andrzej Linert. Inni: prof. Zdzisław Pietrzyk. Badania: komunikacja społeczna za pośrednictwem książki, książka i biblioteka w utworach literackich.
Zakład Zarządzania Informacją
Kierownik: prof. Wiesław Babik. Badania: organizacja, zarządzanie informacją i wiedzą, teoria oraz projektowanie języków i systemów informacyjno-wyszukiwawczych; nowe umiejętności i wiedza w obszarze zarządzania zasobami informacji.
Instytut wydaje serie:
Seria I: Prace z Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej, red. Prof. UJ Maria Kocójowa. Od 1985 r.
Seria II: Materiały Edukacyjne z Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej, red. Prof. UJ Maria Kocójowa. 1995-2005.
Seria III: ePublikacje Instytutu Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa UJ, red. Prof. UJ Maria Kocójowa. Od 2005 r.
Kraków UP im. KEN
W 1975 r. powstał Zakład Bibliotekoznawstwa w strukturach Zakładu Filologii Polskiej. W 1977 r. otrzymuje on status samodzielnego zakładu. W 1985 r. powstaje Katedra, a w 1999 r. przekształca się w Instytut Informacji Naukowej
i Bibliotekoznawstwa. Dyrektor: prof. UP Halina Kosętka.
Katedra Historii Książki i Bibliotek
Kierownik: prof. Maria Konopka. Badania: dzieje książki i bibliotek od czasów średniowiecza przez wiek XVI-XVII, wiek XIX i dwudziestolecie międzywojenne, koncentrując się przede wszystkim na losach książki krakowskiej i lwowskiej. Prowadzą również badania z zakresu prasoznawstwa.
Katedra Bibliotekarstwa i Czytelnictwa
Kierownik: prof. Maria Pidłypczak-Majerowicz. Badania: bibliotekarstwo współczesne; funkcjonowanie bibliotek; biblioterapia; metodologia badań bibliologicznych i bibliotekoznawczych; historia bibliotek i czytelnictwa; organizacja praktyk zawodowych studentów bibliotekoznawstwa.
Katedra Edytorstwa i Wiedzy o Literaturze
Kierownik: prof. Halina Kosętka. Badania: zagadnienia zawiązane z tekstologią oraz edytorstwem dzieł literackich
i naukowych. W Katedrze prowadzi się także badania nad historią literatury.
Katedra Czasopiśmiennictwa i Kultury Literackiej
Kierownik: prof. Krzysztof Woźniakowski. Badania: dzieje prasy oraz instytucji naukowych i kulturalno-oświatowych Galicji do r. 1918, dzieje polskiej prasy oraz kultury literackiej okresu II wojny światowej.
Katedra Informacji Naukowej i Dokumentacji
Kierownik: prof. Hanna Batorowska. Badania: kultura informacyjna, edukacja medialna, technologia informacyjna, architektura informacji, zarządzanie informacją w serwisach internetowych, biblioteki cyfrowe, funkcjonowanie informacji prasowej.
Katowice (Uniwersytet Śląski)
W 1974 r. w obrębie Filologii Polskiej rozpoczyna pracę Zakład Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej. Początkowo studia zaoczne, potem dzienne. Od 1991 r. funkcjonuje pod nazwą Instytut Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej. Badania naukowe: teoretyczne i praktyczne problemy informacji naukowej, teoria i dzieje bibliografii, dzieje książki dawnej i współczesnej na Śląsku i Kresach Wschodnich. Upowszechnianie czytelnictwa: zagadnienia dot. Prasy i książki, zarządzanie biblioteką i jej marketing, problemy ochrony i konserwacji książki. Dyrektor: prof. Elżbieta Gondek.
Zakład Bibliotekoznawstwa i Marketingu Książki
Kierownik: dr hab. Anna Tokarska.
Zakład Bibliografii i Informacji Naukowej
Kierownik: prof. Elżbieta Gondek.
Zakład Historii Książki i Bibliotek
Kierownik: prof. Danuta Sieradzka.
Zakład Czytelnictwa
Kierownik: prof. Irena Socha.
Lublin (UMCS)
Studia bibliotekoznawcze uruchomione zostały w 1974 r., w trybie zaocznym w Instytucie Filologii Polskiej. W 2003 r. powołany został samodzielny Instytut Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej. Dyrektor: prof. Maria Juda.
Zakład Informacji Naukowej
Pracownicy: prof. Jadwiga Woźniak-Kasperek. Badania: środowisko informacyjne, zarządzanie informacją, organizacja
i reprezentacja wiedzy, teorii i praktycznego wykorzystania języków informacyjno-wyszukiwawczych, w tym projektowania tezaurusów, projektowania i eksploatacji baz danych, zastosowań technologii komputerowych
i teleinformatycznych, przemian tradycyjnych form informacji.
Zakład Dawnej Książki i Bibliografii
Kierownik: prof. Maria Juda. Badania: kultura piśmiennicza w Polsce doby średniowiecza; dawna książka drukowana
w systemie komunikacji społecznej XV-XVIII w., praktyka bibliograficzna- sporządzanie bibliografii specjalnych.
Zakład Bibliotekarstwa, Książki Współczesnej i Innych Środków Przekazu
Kierownik: dr hab. Zbigniew Osiński. Badania: współczesna biblioteka w systemie komunikacji społeczeństwa informacyjnego i gospodarki opartej na wiedzy; cyfrowe źródła informacji i wiedzy; propaganda, manipulacja
i indoktrynacja w książkach i zasobach Internetu w XX i XXI wieku.
Zakład Czytelnictwa i Semiotyki Przekazu Informacji
Kierownik: prof. Bożena Rejak. Badania: zagadnienia dotyczące języka kultury, języka prasy i reklamy; społeczny obieg książki i prasy; kultura czytelnicza i medialna.
Zakład Podstaw Kultury i Naukoznawstwa
Kierownik: prof. Antoni Krawczyk. Badania: rola książki i bibliotek w systemie kultury, dzieje kultury od jej początków do czasów współczesnych.
Bydgoszcz
W 1971 r. powołano Zakład Filologii Polskiej i Bibliotekoznawstwa. Rok później utworzono samodzielny Zakład Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej. W 1991 r. nastąpiła zmiana nazwy na Katedra Bibliotekoznawstwa
i Informacji Naukowej. W roku 2002 zostaje zawieszony nabór na studia bibliotekoznawcze. W roku akademickim 2007/2008 został wznowiony nabór. Kierownik: prof. Zdzisław Kropidłowski.
Zakład Historii Książki i Bibliotek
Kierownik: prof. Zdzisław Kropidłowski. Historia książki i bibliotek, historia Kościoła na Pomorzu.
Dr Kazimierz Adamczyk - bibliografia Historii Polski, historia i klasyfikacja nauki.
Dr Bernadeta Iwańska-Cieślik - historia bibliotek kościelnych, prywatne księgozbiory duchowieństwa.
Dr Elżbieta Pokorzyńska - historia drukarstwa, bibliofilstwo, estetyka książki.
Dr Mariusz Spychała - czytelnictwo i biblioteki w starożytności.
Zakład Bibliotekarstwa i Czytelnictwa
Kierownik: prof. Ryszard Nowicki. Księgozbiory rodowe, powojenna ochrona zbiorów bibliotecznych.
Dr Katarzyna Wodniak - czytelnictwo kobiet na przestrzeni dziejów.
Zakład Informacji Naukowej
Kierownik: prof. Ewa Głowacka. Metodologia oceny jakości usług i zasobów informacyjno-bibliotecznych, zarządzaniem jakością i wiedzą.
Dr Katarzyna Domańska - bibliotekarstwo szkolne, czytelnictwo, informacja naukowa.
Zielona Góra (Uniwersytet Zielonogórski)
Zakład Literatury Dawnej i Bibliotekoznawstwa i Edytorstwa został w 2008 r. w ramach przekształceń strukturalnych Instytutu Filologii Polskiej. Kierownik: prof. Sławomir Kufel. Profil badawczy Zakładu koncentruje się przede wszystkim na zagadnieniach edytorskich, bibliologicznych i literaturoznawczych.
Kielce
Studia z zakresu bibliotekoznawstwa i informacji naukowo - technicznej jako samodzielny kierunek został uruchomione w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Kielcach w roku akademickim 1975/76. W 1991r. Zakład przekształcono w Instytut Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowo - Technicznej.
Pracownia Informacji Naukowej i Technologii Informacyjnej
Kierownik: dr Adam Jachimczyk. Bibliografia i inne źródła informacji, automatyzacja działalności informacyjnej, technologia informacyjna.
Dr Tomasz Chrząstek - historia prasy; metodologia badań medioznawczych.
Dr Maria Siuda - systemy biblioteczne, technologia informacyjna.
Zakład Prasoznawstwa
Kierownik: prof. Tomasz Mielczarek. Prasa współczesna, polski system medialny.
Prof. Jolanta Chwastyk-Kowalczyk - historia prasy i książki emigracyjnej.
Dr Jolanta Kępa-Mętrak - badania prasoznawcze i dokumentacja prasowa.
Dr Olga Dąbrowska-Cendrowska - współczesna prasa ze szczególnym uwzględnieniem magazynów wysokonakładowych, zagraniczne koncerny medialne na polskim rynku.
Dr Renata Piasecka-Strzelec - agencje informacyjne.
Zakład Historii Książki i Prasy
Kierownik: prof. Danuta Hombek. Bibliologia, historia książki i prasy XVIII w.
Prof. Wojciech Kęder - archiwum i biblioteka watykańska.
Dr Barbara Dąbrowska - teoria i metodologia nauki o książce, bibliotece i informacji naukowej.
Dr Andrzej Kaleta - historia prasy kościelnej, media lokalne, teoria i historia kultury.
Zakład Teorii i Historii Kultury
Kierownik: prof. Barbara Gierszewska. Historia prasy, historia kina, historia telewizji, historia kultury filmowej.
Dr Aleksandra Lubczyńska - historia książki i bibliotek w XIX i XX w.
Dr Judyta Perczak - reklama, współczesne środki komunikowania masowego, bibliografia.
Dr Jacek Rodzeń - historia filozofii, etyka w odkryciach naukowych.
Zakład Bibliotekoznawstwa i Czytelnictwa
Kierownik: dr hab. Jolanta Dzieniakowska. Bibliotekarstwo szkolne i pedagogiczne.
Prof. Ewa Danowska - prace historyczne, autorka katalogów.
Dr Izabela Krasińska - czytelnictwo, historia książki XIX i XX w.
Periodyk Kieleckie Studia Bibliologiczne, wcześniej Studia Bibliologiczne Akademii Świętokrzyskiej (później Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego Jana Kochanowskiego). Od 2009 r. Rocznik Bibliologiczno-Prasoznawczy. Red. Prof. Tomasz Mielczarek, sekretarz prof. J. Chwastyk-Kowalczyk.
Elektroniczny periodyk iNFOTEZY podejmuje tematykę wytwarzania, gromadzenia, organizacji i rozpowszechniania informacji, zarówno w kontekście historycznym, jak i współczesnym. Skierowany są głównie do studentów i doktorantów wkraczających dopiero na ścieżkę kariery naukowej.
TEMAT II
Biblioteka Narodowa
Jeden z największych ośrodków, prowadzących działalność naukową z bibliologii.
Przy Bibliotece Narodowej działa Rada Naukowa, której członków w liczbie 20 powołuje i odwołuje Minister Kultury na wniosek dyrektora, na 6-letnią kadencję. Zadania: opiniowanie kierunków i programów badawczych, planów
i sprawozdań z działalności naukowej BN, inspirowanie prac naukowych oraz ocena ich wyników. Nowa rada od 2011 r., przewodniczący: Zdzisław Pietrzyk. Pozostali członkowie reprezentują uniwersytety, biblioteki publiczne, fundacje na rzecz nauki - łączenie różnych środowisk.
Działalność naukowa: tworzenie dokumentacji najcenniejszych zasobów własnych; centralna rejestracja zbiorów polskich bibliotek; kompletowanie dokumentacji utraconych podczas wojny zbiorów bibliotecznych, zwłaszcza rękopisów, inkunabułów i szesnastowiecznych poloników; ustalanie proweniencji zbiorów BN, zwłaszcza księgozbiorów historycznych. Odbywają się regularnie otwarte zebrania naukowe, międzynarodowe, krajowe i środowiskowe konferencje naukowe oraz spotkania warsztatowe; przygotowywane są pokazy, wystawy monograficzne i tematyczne, które prezentują zbiory i dorobek naukowy narodowej książnicy.
Kierunki zainteresowań naukowych i zawodowych pracowników BN: losy polskich książek za granicą; prace metodyczne, zwłaszcza z zakresu teorii i metodyki bibliografii, zasad opisu bibliograficznego oraz metodologii opracowania rzeczowego zbiorów.
Notes Konserwatorski - czasopismo poświęcone problematyce ochrony i konserwacji zbiorów, stworzone z myślą
o ogólnopolskim środowisku konserwatorów książki. Rocznik Biblioteki Narodowej - wydawane od 1965 r. W jego profilu mieszczą się problemy bibliotekarstwa i bibliotekoznawstwa, zwłaszcza w aspekcie bibliotek narodowych, zagadnienia historii i współczesnej kondycji książki, prasy, wydawnictw i czytelnictwa.
Instytut Książki i Czytelnictwa
IKiCz BN został powołany w 1955 roku. Zajmuje się gromadzeniem danych statystycznych na temat bibliotek
i czytelnictwa. Od 2009 r. kierownikiem jest prof. Marcin Drzewiecki. 2000-2008 Oskar Czarnik, 1967-2000 Jadwiga Kołodziejska, do 1964 r. Krystyna Remerowa.
Kierunki badań:
Bibliotekoznawstwo - statystyka biblioteczna; funkcjonowanie bibliotek publicznych, w tym także bibliotek dziecięcych
i młodzieżowych; piśmiennictwo bibliotekarskie; współpraca miedzy bibliotekami publicznymi, szkolnymi
i pedagogicznymi; Narodowy Zasób Biblioteczny; egzemplarz obowiązkowy; kształcenie bibliotekarzy.
Czytelnictwo - czytelnictwo a elektroniczne środki przekazu; preferencje czytelnicze w wybranych środowiskach społecznych; ruch wydawniczy i rynek księgarski w Polsce współczesnej.
Historia czytelnictwa - od roku 1795 do końca II wojny światowej, rola wydawnictw książkowych, księgarni, prasy, bibliotek oraz organizacji społecznych, naukowych i kulturalnych; kontrola tekstów w XIX i XX w. cenzura a drogi rozpowszechniania zabronionych druków.
Pracownia Badań Czytelnictwa
Kierownik: dr Roman Chymkowski. Badania: społeczny zasięg książki; czytelnictwa młodzieży; organizacji zakupu nowości i ich wykorzystania w bibliotekach publicznych; roli piśmienności w społeczeństwie opartym na wiedzy; uczestnictwa w kulturze druku w kontekście funkcjonowania Internetu.
Celom tym służy: systematyczne publikowanie wyników badań społecznego zasięgu książki (czytania i kupowania); badanie stanu czytelnictwa środowisk o kluczowym znaczeniu dla kultury czytelniczej; dokumentowanie zjawisk
i procesów oddziałujących na zachowania czytelników i nabywców; przygotowywanie diagnoz i ekspertyz.
Pracownia Badania Historii Czytelnictwa
Kierownik: dr Janusz Kostecki. Badania: historia książki, prasy, rynku księgarskiego, bibliotek, a przede wszystkim czytelnictwa od końca XVIII do połowy XX w. na ziemiach polskich w kontekście innych form uczestnictwa w kulturze.
Pracownia Bibliotekoznawstwa
Kierownik: dr Barbara Budyńska. Badania: stan bibliotek publicznych w ujęciu statystycznym; struktura, organizacja
i finansowanie bibliotek publicznych; funkcja bibliotek publicznych w procesie edukacji dzieci i młodzieży oraz osób starszych; biblioteki cyfrowe. Podejmowane tematy pozwalają na obserwowanie, diagnozowanie i opisywanie przemian w bibliotekarstwie publicznym, będących konsekwencją przeobrażeń cywilizacyjnych, technologicznych, ustrojowych oraz ich wpływu na procesy okołobiblioteczne.
Polskie Towarzystwo Bibliologiczne
Idea utworzenia księgoznawczego towarzystwa naukowego o zasięgu ogólnokrajowym narodziła się pod koniec lat 70. XX w. PTB zostało zarejestrowane w 1989 r. Prezesem została Barbara Bieńkowska, obecnie prezesem jest Jolanta Gwoździk. Siedzibą Zarządu Głównego stała się BN. Posiada oddziały we Wrocławiu, Krakowie, Katowicach
i Warszawie.
Cele: prowadzenie działalności naukowo-badawczej i wydawniczej w zakresie księgoznawstwa; organizowanie konferencji na najważniejsze tematy związane z sytuacją książki w Polsce; opracowywanie ekspertyz; podnoszenie poziomu wiedzy, etyki i kwalifikacji zawodowych członków.
Głównym tematem, który podjęto zaraz po utworzeniu Towarzystwa, były losy zbiorów przejętych i przemieszczonych
w wyniku działań wojennych i późniejszych zmian granic.
Od 1990 r. PTB wydaje nieregularny biuletyn pn. Nowiny Polskiego Towarzystwa Bibliologicznego, rozprowadzany głównie wśród członków PTB.
Polskie Towarzystwo Informacji Naukowej
Powstał w 1992 r. Prezesem zarządu jest Diana Pietruch-Reizes.
Cele: badania w zakresie teorii i rozwoju informacji naukowej; organizowanie lub współorganizowanie spotkań środowiskowych, poświęconych informacji naukowej i technicznej; udzielanie pomocy w rozwiązywaniu problemów środowiska.
Od 1993 roku Towarzystwo wydaje kwartalnik pt. Praktyka i Teoria Informacji Naukowej i Technicznej, w którym zamieszczane są: artykuły problemowe, obszerne streszczenia z literatury zagranicznej z zakresu informacji naukowej
i technicznej, doniesienia z życia placówek INT, wiadomości "z kraju i zagranicy", listy, polemiki, opinie oraz recenzje nowości wydawniczych.
Polskie Towarzystwo Czytelnicze
Polskie Towarzystwo Czytelnicze powstało w 1992 r. Pierwszym prezesem została prof. J. Kołodziejska. 70% członków to bibliotekarze, potem księgarze, wydawcy i pozostali. PTCz powstało z inicjatywy IkiCzu. Powstają też oddziały, np. Olsztyn.
Cele: krzewienie czytelnictwa wśród różnych grup społecznych; rozwijanie badań społecznych funkcjonowania książki, czytelnictwa; upowszechnianie wiedzy o alfabetyzacji i czytelnictwie jako zjawiskach społecznych w radiu, telewizji oraz osobnych publikacjach; informowanie o ruchu wydawniczym, instytucjach udostępniających książki i prasę. Ponadto organizuje kongresy, konferencje, seminaria naukowe, odczyty, wystawy, pokazy związane z problematyką czytelniczą.
1994 r. - forum czytelnicze „Książka, prasa, video, czyli multimedia a książka”. 100 uczestników, wygłoszono referaty
o: harlequinach, romansach, powieściach dla młodzieży.
1995 r. - drugie forum we współpracy z WBP w Kielcach. Tematy referatów: kultura, literatura popularna, książka
i rynek.
2003 r. - ostatnie forum, później nie było funduszy.
TEMAT III
Październik 2007 r., Toruń - „Od książki dawnej do biblioteki wirtualnej - przeobrażenia bibliologii polskiej”
Organizator: Instytut Informacji Naukowej i Bibliologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, z okazji 30-lecia Instytutu. Celem spotkania było - obok prezentacji historii i obecnej kondycji naukowej i dydaktycznej toruńskiego Instytutu - przedstawienie dorobku poszczególnych ośrodków bibliologicznych w Polsce, wskazanie tradycji badań z tego zakresu, a także przeobrażeń, jakie nastąpiły w ostatnim trzydziestoleciu.
Panel „Kierunki badań bibliologicznych: wokół dziejów książki”
Prof. Anna Żbikowska-Migoń - kształt edytorski polskiej książki naukowej XVIII w.
Prof. Zoja Jaroszewicz-Pieresławcew - stan badań nad książką cyrylicką.
Prof. Maria Juda - przywileje drukarskie.
Dr Dariusz Spychała - książka w życiu wspólnot eremickich i zakonnych w IV-VI wieku.
Mgr Agnieszka Biały - opis i katalogowanie zabytkowych opraw książkowych na przykładzie obiektów z Zabytkowej Biblioteki na Jasnej Górze.
Panel „Kierunki badań bibliologicznych: z zagadnień informacji naukowej”
Dr hab. Maria Próchnicka - informacja naukowa w Polsce (2001-2006), analiza ilościowa i jakościowa zagadnienia.
Dr Sabina Cisek - informacja naukowa na świecie (2001-2006), analiza ilościowa i jakościowa zagadnienia.
Panel „Subdyscypliny bibliologiczne w badaniach współczesnych”
Prof. Małgorzata Komza - relacje wydawcy i ilustratora, wykorzystała korespondencję.
Mgr Małgorzata Stanula - etyka w bibliotekoznawstwie i nauce o informacji - stan i rozwój badań w Polsce.
Dr Kazimierz Adamczyk - Kształcenie bibliotekarzy w Bydgoszczy, od II wojny światowej.
Mgr Violetta Trella - biblioterapia.
Dr Małgorzata Góralska - książka w środowisku cyfrowym.
Dr Evelina Kristanova - Reklama książki na łamach „Tygodnika Warszawskiego”.
Maj 2008 r., Łódź - „Przestrzeń informacyjna książki”
Organizator: Katedra Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej w Łodzi.
Sekcja „Książka na łamach prasy, bibliografie”
Magdalena Stawska - informacja o książce w polskiej prasie współczesnej.
Jolanta Chwastyk-Kowalczyk - polskie czasopisma emigracyjne jako przestrzeń informacyjna książki.
Sekcja „Cyfrowy świat książki elektronicznej”
Adam Jachimczyk - informacja o książce w internetowych placówkach handlowych.
Góralska - Alicja w krainie cyfrowych czasów.
Sekcja „Książki dla dzieci”
Konieczna - kształtowanie się systemu o książce.
Staniów - przekłady książek dla dzieci.
Antczak - źródła informacji o nowościach książkowych w bibliotece szkolnej.
Sekcja „Książka dawna i formy promocji książki współczesnej”
Aleksandrowicz - informacja o książce wśród słuchaczy III w.
Franaszek, Szydłowska - promocja czytelnictwa.
Maj 2009 r., Bydgoszcz - „Bibliotekarz: uniwersalność i innowacyjność profesji”
Organizator: Katedra Informacji Naukowej i Bibliologii oraz Biblioteka Główna Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego
w Bydgoszczy. Konferencja skierowana do instytutów bibliotekoznawstwa i pracowników bibliotek. Cele: przedstawienie wielozadaniowości bibliotekarza w małe placówce bibliotecznej; stereotypy i wizerunek współczesnego bibliotekarza; biblioteka wobec różnych użytkowników; kształcenie bibliotekarzy.
Sesja I - „Internet w pracy bibliotekarzy”
Mgr Paweł Marzec - strony WWW dla urządzeń mobilnych - nowe wyzwania dla bibliotek.
Sesja II - „Bibliotekarz a użytkownicy”
Mgr Mirosław Rzeszowski - wielozadaniowość bibliotekarza w małej bibliotece.
Prof. Jacek Wojciechowski - Bibliotekarstwo dziedzinowe.
Sesja III - „Bibliotekarz w środowisku”
Marta Wontorowska - Bibliotekarz 2.0 - nowy zawód przyszłości?
Dr Jolanta Dzieniakowska - Czy chciałby pan być bibliotekarzem, czyli, co o "nas" sądzą "inni".
Listopad 2009, Warszawa - „Książka - biblioteka - propaganda”
Organizator: Instytut Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych Uniwersytetu Warszawskiego.
Referaty:
Prof. Krzysztof Migoń - wprowadzenie do bibliologii politycznej.
Prof. Tomasz Goban-Klas - Marks, Engels, Lenin i Stalin o książce i prasie.
Prof. Małgorzata Komza - propagandowe funkcje ilustracji książkowej w XIX wieku.
Dr Agnieszka Helman-Ważny - drukarstwo w Tybecie w służbie religii.
Prof. Andrzej Mężyński - biblioteki w Generalnym Gubernatorstwie i ich rola w planach propagandy nazistowskiej.
Prof. Adrian Uljasz - promocja działalności bibliotek na łamach prasy fachowej.
Dr Renata Piasecka-Strzelec - Biuletyn Polskiej Agencji Prasowej.
Dr Jolanta Kępa-Mętrak - prasa samorządowa jako narzędzie kształtowania opinii.
Prof. Joanna Papuzińska - manipulacja w literaturze dziecięcej.
Dr Olga Dawidowicz-Chymkowska - idee i hasła feministyczne w najnowszej literaturze dla dzieci i młodzieży.
Grudzień 2010, Wrocław - „Czytanie - czytelnictwo - czytelnik”
Organizator: Instytut Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa Uniwersytetu Wrocławskiego. Tematyka: ujęcie teoretyczne, praktyczne, historyczne, prognostyczne; ukazanie ewolucji terminów; badanie księgozbiorów historycznych; nowinki; kanony lekturowe; czytelnictwo różnych grup społecznych; lektura jako temat twórczości artystycznej.
Referaty:
Renata Aleksandrowicz - metoda jakościowa w tworzeniu biografii lekturowych.
Olga Dawidowicz-Chymkowska - kierunki współczesnych psychologicznych badań czytelnictwa.
Aleksandra Erlandsson - sztuka zainteresowania czytelnictwem, szwedzkie projekty czytelnicze.
Małgorzata Komza - książka jako atrybut w portrecie fotograficznym, kto się częściej z nią fotografował, dla kogo była ważna przy fotografii.
Janusz Kostecki - czytelnictwo jako przedmiot refleksji naukowej.
Anna Nosek - wzory i antywzory zachowań czytelniczych młodego odbiorcy w świetle wybranych polskich poradników
z okresu międzywojennego.
Bogumiła Staniów - książka popularnonaukowa w wykazach ministerialnych dla szkół.
Ryszard Waksmund - historia dzieciństwa - historia czytania w świetle prozy wspomnieniowej i pamiętnikarskiej.
Izabela Wiencek - cenzura w bibliotekach klasztornych.
Katarzyna Wolff - refleksje na temat współczesnego czytelnika.
Bronisława Woźniczka-Paruzel - stereotypy a praktyki czytelnicze osób głuchych.
Anna Zdanowicz - lektury inteligencji w II Rzeczypospolitej.
Kwiecień 2010, Katowice - „Pożytki i szkody płynące w lektury. Dawniej i obecnie”
Organizator: Instytut Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej Uniwersytetu Śląskiego.
Sekcja „Modele lektury”
Sekcja terapeutyczna - referaty dot. Biblioterapii.
Sekcja „Lektury pokoleniowe i ponadpokoleniowe” - referaty dot. Konkretnych tytułów.
Sekcja „W porządku czasu” - referaty dot. Książek zalecanych, pożytecznych i szkodliwych w różnych okresach historii.
Sekcja „W świecie lektur dla dzieci i młodzieży” - ujęcie historyczne i współczesne, zagrożenia wypływające z czytelnictwa dzieci w XXI w.
Sekcja „Na łamach prasy”
Sekcja „Przeciw cenzurze i z polecenia władz” - referaty dot. Cenzury kościelnej, książek harcerskich itp.
Sekcja „Działania wychowawcze i inspirujące”
Sekcja „W świecie współczesnych lektur dla dzieci”
Sekcja „Inicjatywy wydawnicze”
Maj 2010, Bydgoszcz - „Z dziejów książki i prasy. Przegląd badań za lata 2007-2010”
Organizator: Katedra Informacji Naukowej i Bibliologii oraz Biblioteka Główna Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy. Celem spotkania była wymiana doświadczeń oraz prezentacja wyników najnowszych badań nad dawną książką i prasą. Jego ważną częścią była również możliwość omówienia problemów dotyczących nowych kierunków badań księgoznawczych i prasoznawczych.
Referaty:
Dr Dariusz Spychała - biblioteki chrześcijańskie w starożytności.
Dr hab. Zdzisław Kropidłowski - historia bibliologii, wykorzystanie metody proweniencyjnej w badaniu kolekcji starodruków.
Dr Bernardeta Iwańska-Cieślik - analiza księgozbioru historycznego.
Dr Izabela Krasińska - biblioteki rosyjskie w Królestwie Polskim.
Prof. Jolanta Chwastyk-Kowalczyk - przegląd badań naukowych pracowników IBiD UJK.
Mgr Monika Kubiak - Czy czasopisma akademickie mają rację bytu?
Październik 2011, Bydgoszcz - „Książka i prasa w kulturze”
Organizator: Katedra Informacji Naukowej i Bibliologii oraz Biblioteka Główna Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego
w Bydgoszczy.
Referaty:
Dr Andrzej Mycio - analiza księgozbioru XVIII-wiecznego historyka; księgozbiór jako warsztat pracy.
Mgr Beata Kurek - przyjęcie bibliografii Estreichera przez społeczeństwo.
Dr Magdalena Przybysz-Stawska - prasa i kultura u progu XXI wieku, analiza „Newsweeka”.
Dr Katarzyna Wodniak - kierunki badań nad prasą kobiecą.
Dr Wanda A. Ciszewska - Dni Oświaty Książki i Prasy, instrukcje do obchodów święta.
Dr Kazimierz Adamczyk - problematyka prasy w ofercie antykwariatu.
Prof. Stanisława Kurek-Kokocińska - kultura książki wieku dziecięcego w świetle wspomnień.
Prof. Marcin Drzewiecki - biblioteki publiczne i szkolne w społeczeństwie.
Dr Katarzyna Domańska - biblioteki szkolne jako centrum kultury w środowisku lokalnym.
Dr Małgorzata Kowalska - obecność książki w polskich mediach elektronicznych.
Kwiecień 2011, Gdańsk - V Bałtycka Konferencja „Zarządzanie i Organizacja Bibliotek” pod hasłem „Nowoczesne koncepcje organizacji bibliotek”
Organizator: Ateneum - Szkoła Wyższa, Komisja Zarządzania i Marketingu SBP, Zakład Nauki o Książce Uniwersytetu Gdańskiego. Tematyka: metody zarządzania i kierowania personelem; metodologia wprowadzania innowacji; budowanie wizerunku biblioteki; pracownicy i dyrektor biblioteki - wpływ na wizerunek.
Referaty:
Prof. Wiesław Babik - opisał bariery i zakłócenia w komunikowaniu bibliotekarzy z przełożonymi.
Dr Stefan Kubów - elastyczne struktury zarządzania w bibliotekach.
Mgr Katarzyna Mikołajczyk, mgr Tomasz Piestrzyński - analizy czasu pracy w bibliotece UŁ.
Mgr Alicja Bułdak, mgr Anna Buszta - niestandardowe formy promocji - „Noc Biblioteki”.
Dr hab. Jolanta Dzieniakowska - omówienie wyników badań dotyczących promocji współczesnych bibliotek szkolnych.
W maju 2012 r. odbędzie się VI Bałtycka Konferencja pt. „Bibliotekarze i czytelnicy w dobie nowych technologii
i koncepcji organizacyjnych bibliotek”. Tematyka: postać bibliotekarza; bibliotekarstwo zagraniczne; kształcenie bibliotekarzy w krajach arabskich; etyka bibliotekarza; marketing w niemieckich bibliotekach uniwersyteckich.
Cykliczna konferencja Kraków - Lwów: książki, czasopisma, biblioteki XIX i XX wieku
Pierwsza taka konferencja odbyła się w 1986 r. - inicjatorem był Jarowiecki.
II konferencja (1991 r.) - ruch wydawniczy, życie literackie, dzieje książki i prasy XIX i XX w.
III konferencja (1994 r.) - prace z zakresu bibliografii ośrodków krakowskich i lwowskich.
IV konferencja (1997 r.) - życie literackie, ruch wydawniczy XIX i XX w.
V konferencja (1999 r.), a potem co 2 lata. Ostatnia w 2011 r.
Listopad 2010, Toruń - „Niewygodne dla władzy. Ograniczanie wolności słowa na ziemiach polskich od wieku XIX do czasów współczesnych”
I konferencja odbyła się w 2009 r.
Referaty II konferencji:
Prof. Tomasz Mielczarek - dziennikarze polscy po 1989 r.
Dr Magdalena Mateja - pośmiertny wizerunek polityków w mediach jako przejaw autocenzury.
Dr Bernadeta Iwańska-Cieślik - cenzura prewencyjna w odniesieniu do tytułów prasowych.
Dr Adam Jachimczyk - cenzura w wersji online.
Czerwiec 2011, Kraków - „Jak kształcić studentów informacji naukowej
i bibliotekoznawstwa (INIB)? Programy studiów a rynek pracy i rozwój nauki”
Organizator: Instytut Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa Uniwersytetu Jagiellońskiego. Międzynarodowa konferencja naukowa.
Maj 2011, Kraków - „Biblioteka w przestrzeni edukacyjnej. Funkcje i wyzwania w XXI wieku”
Organizator: Biblioteka Główna oraz Instytut Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie. Ogólnopolska konferencja.
Maj/czerwiec 2011, Łódź - „Biblioteka jako "trzecie miejsce”
Organizator: Biblioteka Uniwersytetu Łódzkiego. Międzynarodowa konferencja.
Kwiecień 2011, Warszawa - „Nauka o informacji (informacja naukowa) w okresie zmian”
Organizator: Instytut Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych UW.
Referaty: kształcenie przyszłych pracowników informacji; zawody informacyjne; biblioteki cyfrowe; języki informacyjno-wyszukiwawcze; informacja specjalistyczna; kultura informacji; badanie użytkowników systemów inf.-wysz.; nowe media w działalności bibliotek.
TEMAT IV ?
Popularyzacja wyników badań w pracach zwartych
Małgorzata Góralska, Książki, nowe media i ich czasoprzestrzenie.
Wydana przez SBP, recenzowana przez Barbarę Sosińską-Kalatę. Głównym celem było scharakteryzowanie kultury książki za pomocą nowej kategorii - czasoprzestrzeni. Publikację rozpoczyna ukazanie czasu i przestrzeni (analiza terminologii, filozofii, próba zdefiniowania). Kolejny rozdział poświęcony medialnej formie czasu
i przestrzeni. Kolejny rozdział dot. Współczesnego odbiorcy i rywalizacji mediów o jego uwagę. Potem: Czasoprzestrzeń i książka w ujęciu bibliologicznym - zebranie teorii bibliologicznych, w których pojawia się czas i przestrzeń. Ewolucja książki w czasie i przestrzeni, czasowe i geograficzne opóźnienie interakcji między nadawcą i odbiorcą. „Liberatura”; kwestia czasu i trwania książki; powolność książki i szybkość innych mediów; konwencjonalność form książki (tradycyjna, e-book).
Red. Kruszewski Tomasz, Książka w życiu Kościoła. Zbiór studiów.
Wydane przez Wydawnictwo Naukowe UMK w 2009 r. To zbiór 9 publikacji. Praca nie zamyka się wokół jednego zagadnienia, jak historia książki, czasopiśmiennictwo lub informacja naukowa, ale obejmuje je łącznie, dając przegląd różnych, nierzadko odległych pól badawczych bibliologii. Klamrą spinającą tematykę poszczególnych tekstów jest rola Kościoła. Zagadnienia: dawne biblioteki kościelne, rynek literatury religijnej, prasa katolicka i nowoczesne technologie a księgozbiory religijne.
Red. Anna Siciak, Z dziejów bibliotek przemyskich.
Powstała z okazji 60-lecia Przemyskiej Biblioteki Publicznej. Zbiór prac dotyczących bibliotek w Przemyślu. Spis treści został ułożony według funkcji (od uniwersalnych do specjalistycznych).
Red. Małgorzata Komza, Świat w obrazach.
Wydana przez Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, seria: Bibliotekoznawstwo. Zbiory graficzne
w instytucjach kultury - bibliotekach, muzeach, archiwach. Omówienie kilku placówek gromadzących
i udostępniających gabinety; przechowywanie, opracowywanie, udostępnianie, podstawy prawne.
Agnieszka Helman-Ważny, Sztuka tybetańskich ksiąg klasztornych.
Seria: Sztuka Azji i Afryki. Tematyka: dzieje książki w Tybecie - klasztory jako ośrodki, kaligrafia, materiały pisarskie, surowce, zabezpieczanie, literatura buddyjska. Metody badania ksiąg tybetańskich - ankiety, kwestionariusze, karty informacyjne, lista ksiąg tybetańskich, jakie posiadają polskie instytucje. Charakteryzacja poszczególnych pozycji. Autentyczność ksiąg tybetańskich i ich ochrona w polskich zbiorach.
Olga Dawidowicz-Chymkowska, Księgozbiory gminnych bibliotek publicznych a potrzeby czytelnicze gimnazjalistów : raport z badań.
Funkcjonowanie książki w środowisku wiejskim. Pokazanie potrzeb lekturowych gimnazjalistów i dostęp do nich, w jakim stopniu księgozbiory gminne zaspokajają potrzeby czytelnicze gimnazjalistów?