Rozwoj biologiczny dziecka:
Trwa od poczecia do ukończenia wzrastania
org na długość wiec do zarośnięcia nasad
kosci dlugich (chl-21 dz 18)
Okresy rozwojowe
1.prenatalny(280 dni,40 tyg,9 mc kal)
okres jaja plodowego:10-14 dnia,
okres zarodkowy:3-6tyg,okres plodowy- 9-40 tyg
2.okres postnatalny: noworodkowy(0-1mc)
niemowlęcy(2-12mc)wczesnego dzieciństwa(2-3r.z)
przedszkolny(4-6r)szkolny(7-16r)młodzieńczy(17-21r)
Ciaza prawidlowa miedzy (ukoczonym) 37 a 42 tyg
Okresy ciazy
Zarodkowy(do 8 tyg od zapłodnienia-zawiazki
narządów i ukladow)plodowy(rozwoj narządów,
dojrz ukl ner., okres gromadzenia subst.
Zarodek-8tyg, wady wrodzony (embrion patie)
plod - fetus
OKRES NOWORODKOWY(trwa od urodzenia
do 28 dnia zycia, okres adaptacji do warunkow
zycia pozamacicznego)
Procesy adaptacyjne u noworodka
Ukl. Odd(pierwszy wdech)ukl kraz
(zmiana krazenia plodowego na systemowe)
ukl pokar(nauka ssania na bazie odruchu,
wydalanie Smolki(do 72 godz po ur)ukl
moczowy(oddanie moczu do 24 godz)
utrzymanie temp ciala
Klasyfikacja noworodkow wg wieku plodowego
Donoszony(37-42) wcz(przed 37) przenoszony(po 42)
Wiek ciazowy:
Okresla się na podst reguly Naegelego
(LMP + 7 dni + 9mc) i potwierdza się:
badanie usg,seryjne oznaczanie estriolu w surowicy,
badanie gin okres wielkość macicy,pierwsze ruchy plodu)
Skale neonatologiczne do oceny
wieku ciazowego noworodka po ur:
Opieraja się na cechach: somatycznych, neurologicznych
Cechy somatyczne: wyglad skory,
meszek,poprzeczne bruzdy na stopach,
brodawki sutkowe,rozwoj ucha i narządów pł
Cechy neurologiczne: postawa ciala dziecka
po ur,proba pieta do ucha,objaw szarfy(lokiec
przed lub za linia Przysrod. Ciala)
regula dotyczaca rozwoju napiecia mm i
zakresu ruchow w stawach u now:
-napiecie mm wzrasta wraz z wiekiem plodowym now
-zakres ruch w ST. Zmniejsza się wraz z wiekiem
plodowym now.
Ocena stanu zdr now po ur:
-skala APGAR: ocena stanu zdrowia i utlenowania po ur
(niedobor tlenu powoduje uszkodzenie neurologiczne u
noworodka uwaza się ze jeśli nie ma dotlenienia
mozgu do 15 min dochodzi do śmierci)skala
stosowana jest na calym swiecie oceniamy w niej
5 ukladow(0-nie ma funkcji, 1-slaba f, 2-b. dobra)
Oceniamy:
-czynność serca,kolor skory,reakcje na bodzce,
napiecie mm, oddech
Kolor skory: 0-sinica lub bladość,1-tulow rozowy,
konczyny sine 2-rozowy
Czynność serca: 0-brak, 1-<100/min, 2->100/min
Reakcje na bodzce: 0-brak, 1-grymas twarzy,
2-kaszel lub kichanie
Napiecie mm: 0-brak, wiotkosc,1-obnizone,
2-aktywne ruchy, ulozenie zgięciowe
Oddech:0-brak,1-slaby nieregularny,2-glosny krzyk, placz
Noworodek w ciezkim stanie ogolnym
otrzymuje sumaryczna ocene 0-3, w stanie
sredniociezkim 4-7, w dobrym 8-10
Ocena noworodka w skali APGAR:
8-10 - stan dobry,nie wymaga akcji reanimacyjnej
4-7: noworodek ur z cechami lekkiego niedotlenienia,
wymaga stymulacji i podania tlenu
- <4 cechy ciezkiego niedotlenienia wymaga
akcji reanimacyjnej (wspomaganie odd,
masaz serca,leki dozylnie)
noworodek donoszony-masa ciala 2500g
okres noworodkowy(fizjologia)
-masa ciala(srednie) 3500g
-dlugosc 50cm
-obwod Glowy-35,37cm
-obwod klp 33,35cm
Obwod Glowy wiekszy niż klp
Proporcje ciala noworodkow:
Glowa ¼, tulow ½, konczyny ¼,
duza glowa,krotkie kk,dlugi tulow
pozycja ciala noworodka donoszonego:
pozycja zgieciowa: kkg i kkd spowodowana zw
napieciem mm zginaczy kk i prostownikow grzbietu
cechy morfologiczne i fizj now:
-obecnosc ciemiaczka,przedgłowie,skora rozowa,
pepowina,obrzeki sutkow,stulejka u chlop,
akcja serca120/140 min, ilość oddechow:40-50 min,
obecnosc odruchow neurologicznych (wrodzonych)
Objawy fizjologiczne u noworodka:
-utrata masy ciala(odwodnienie) utrata masy ciala
wystepuje u większości now, i wynosi do 10%
masy urodzeniowej)
wyrównanie masy ciala powinno nastapic do 10 doby zycia)
-odwodnienie( przejściowy wzrost temp >37 bez objawow
zakazenia wewnątrzmacicznego leczy się podaniem
glukozy dozylnie)
-zoltaczka fizjologiczna(podwyższenie bilirubiny we krwi)
Stez bilirubiny w surowicy > 1 mg %
(zolty barwnik pochodzący z przemian hemoglobiny)
Pojawia się miedzy 2 - 3 doba zycia, ustepuje
do 7-8 doby,max st do 12mg
krwawienia u noworodka:
-choroba krwotoczna: (3-5 dz.z) krwawienie z pepka
do blon sluzowych i skory z przewodu pokarmowego
(krwawe wymioty i stolce)krwawienia srodczaszkowe
i do narządów wew.
Brak Wit K koniecznej do produkcji czynnikow
krzepniecia w watrobie
-krwawienie z pochwy- u dz spowodowane jest
przejsciem hormonow płciowych matki przez
łożysko do dziecka
okres noworodkowy:
procesy adaptacyjne: ustalenie krazenia
pozapłodowego,uruchomienie oddychania,
opanowanie aktu ssania oraz czynności
trawienia i wchłaniania,wydalanie kalu
i wydzielanie moczu,utrzymanie wlasiciwej temp ciala.
Zakończenie okresu noworodkowego:
Wyrównanie spadku masy ciala,zanik zoltaczk,
odpadniecie pępowiny i zagojenie rany,ustapienie
wpływu hormonow matki na dziecko, przystosowanie
do nowych war zycia i usamodzielnienie org.
WCZESIAK:brak funkcjonalności i
strukturalności dojrzałości narządów i układów,
brak zapasow: Fe, vit K,glikogenu,immunoglobulin.
WCZESNIACTWOproblemy kliniczne)
-zespol zaburzen oddychania
-nawracajace bezdechy
-zab metaboliczne
-anemia
-hipotemia
-hiperbilirubinemia
-obrzeki
-odwodnienie
-niedotlenienie mozgowe
-krwawienia do CUN
-retinopatia
-martwicze zapalenie jelit
OKRES NIEMOWLECY(2-12 mc)
-b. szybkie tepo wzrastania
-wysoki poziom przemiany materii
-zmiana proporcji ciala
-uzyskanie spionizowanej postawy ciala
-rozwo jmowy
-dzialalnosc celowa
Zmiana proporcji ciala:
Niemowle: ( Glowa Ľ, t ˝, kk Ľ)
dorosły: Glowa 1/8, t, 3/8, kk ½
podstawowe wskazowki rozwoju fizycznego:
-masa ciala długość, obwod Glowy i klp
1.masa ciala: podwojenie masy ur 4-5mc,
potrojenie masy ciala 10-12mc) srednie
miesieczne przyrosty ciala: 1 polrocze-700 g na mc,
2 polrocze 500 g/mc
Masa ciala niemowlęcia= m urodzeniowa
+ wiek w mc + przyrost /mc
2.obwod Glowy: powieksza się o 12 cm w ciagu 1r.z
1 polrocze 8-9cm 2 polrocze 3-4 cm
Przyrost obwodu Glowy w 1 r.z wynosi srednio 1cm/mc
3.obwod klp:zwieksza się o 14 cm w 1 r.z
1 polrocze: 10-12cm, 2 polrocze 2-4cm
Zrównanie obwodu klp i Glowy
4.dlugosc ciala:
1 kwartal: 10 cm, 2 kwartal: 6cm,3 kwartal: 4cm, 4 kwartal: 4 cm
Zwiekszenie długości o 50 % dl
urodzeniowej ( 25 cm) w ciagu 1 r.z
zarastanie ciemiaczka:
ciemie tylnie: ( Male ) do 6 tyg z
ciemie przednie ( duze ) 10-15 mc
wyrzynanie zebow mlecznych:
tzw wiek zebowy = liczba mc zycia + 6
-siekacze srodkowe:6-9 m.z
-siekacze boczne: 8-11 m.z
-trzonowe I : 12-16 m.z
-kly 16-20 m.z
-trzonowe II : 20-30m.z
Jak oceniamy rozwoj fizyczny?
Mierzymy, wazymy, porównujemy z normami
Ocena dojrzałości biologicznej:
Na podst. Ilości zebow
OKRES WCZESNEGO DZIECINSTWA:
-doskonalenie chodzenia i biegania
-doskonalenie czynności celowych
-doskonalenie mowy
-umiejetnosc porozumiewania się z otoczeniem
-rozwoj uzębienia mlecznego
-doskonalenie funkcji gryzienia i zucia
-kontrolowanie oddawania moczu i kalu
Rozwoj fizyczny:
1-2 r.z 2-3r.z
Masa ciala 2,5 kg 2,5 kg
Wysokość 10 cm 10 cm
Glowa 2 cm 1cm
Klp: 1,5 cm 1,5 cm
*modelowanie klp: powiekszenie wymiaru
poprzecznego,zmiana ustawienia zeber,
zmiana kata międzyżebrowego
* zmiana sylwetki dziecka(smuklenie)
spadek tk tluszczowej,2 krotny wzrost
sily mm,masa ilosciowa: bez zmian,
duze tempo wzrastania kd.
OKRES PRZEDSZKOLNY (4-7 R.Z)
Duze zroznicowanie miedzyosobnicze
wyrażające się roznicami w wysokosci budowy
i proporcjach ciala poszczególnych dzieci.
*Rozwoj fiz miedzy 4-7 r.z
(zwolnienie tempa rozwoju, wzrost
linijny przewaza nad wzrostem mm ciala)
-m. ciala 10kg
-wysokosc 27 cm
* kształtowanie stopy:
Wydłużenie,poszerzenie,podwyższenie
*postawa ciala:
-Wypiety do przodu brzuch
-poglebiona lordoza lezdzwiowa
-koslawosc kolan
-fizjologiczne płaskostopie
* typ kolan:
-nornalne, koslawe, szpotawe
*Dymorfizm płciowy cech somatycznych
Chłopcy: rozrost pasa barkowego,
Obniżenie wskaźnika biodrowo-barkowego <1
-zwiekszenie szer klp
-zmniejszenie przyrost tk mm
dziewczynki: powolne zwiekszenie
wskaźnika biodrowo-barkowego > 1,
zwieksza glebokosc klp,zwiekszenie tk mm
*rozwoj układu mm:
-8 krotny wzrost mm
-wzrost spr ruchowej
-Wzrost sily mm
-glod ruchu
-szybka męczliwość mm
-sklonnosc do urazow i wad postawy
*zmiana uzębienia mlecznego od 6 r.z
-zmiana siekaczy
-wyrastanie zebow trzonowych
OKRES WCZESNOSZKOLNY:
-duza stabilność procesow rozwojowych
-zwolnienie tempa rozwoju
-dojrzewanie CUN
-dalszy rozwoj ukl mm
-zmiana uzębienia na stale
-doskolenie czynności narządów wew
-inwolucja ukl. Chłonnego
-wzrost odporności na zachorowanie
*dysproporcje sylwetki 7-12 r.z
-dlugie kkg,mala dlon, krotki tulow,
krotkie kd,duza Glowa(99% ob dorosłego)
spłaszczenie klp, duza stopa.
Masa ciala: 3kg/ rok
Wzrost: 5cm/rok
*problemy zdrowotne
-bole mm,wady postawy,wypadki,urazy,
zatrucia,zakazenia gornych drog oddechowych
*duze tempo wzrastania konczyn:
Kg : ramie->przedramię->dlon
Kd:stopa->golen->udo
OKRES DOJRZEWANIA:
Dziewczynki : 10-14r.z
Chłopcy:12-16 r.z
1 rzedowe cechy: (jajniki,jadra)
-rozwoj 2rzedwych (narzady płciowe zewnętrzne)
-rozwoj 3 rzedowych (owłosienie lonowe,pachowe,
gruczoly płciowe
-intensywny przyrost wysokości ciala
*przedwczesne dojrzewanie płciowe-
jeżeli cechy dojrzewnia płciowego wystpuja:
-przed 8 r.z u dziewczynek
-przed 10 r.z u chłopców
*opóźnione dojrzewanie płciowe =
brak somatycznych cech dojrzewania pl.
-powyzej 14 r.z u dziewczynek
-powyzej 15 r.z u chłopców
*przysadka Mozgowa: (hormony
przysad. Gonad ropowe)
-FSH foli tropina
-LH lu tropina
*jajniki i jadra (hormony płciowe )
FOLITROPINA
Rola FSH u dziewczyn:
-pobudza wzrost i dojrzewanie pęcherzyków
Graffa oraz wydzielanie przez jajniki estrogenow
Rola FSH u chłopców:
Powoduje wzrost nabłonka rozrodczego i
dojrzewanie plemnikow.
LUTROPINA
Rola u dziewczynek:
-wywolanie jajeczkowania
oraz podtrzymanie ciazy
rola u chłopców:
pobudzanie Komorek jadra do produkcji
i wydzielania tostesteronu.
*rola androgenow:
-Dzialanie anaboliczne, przyspieszaja wzrost
-Zwiększają miare mm
-tradzik
-Mutacja glosu
-stymuluja rozwoj II i III rzedowych cech płciowych
*rola estrogenow:
-przyspieszaja tempo wzrastania
-owulacja i miesiączkowanie
-rozwoj II I III rzedowych cech płciowych, rozwoj sutkow
Skok przekwitaniowy: skutek intensywnego
wzrostu kkd a nastepnie tulowia
Dziewczynki: przyrost wysok: 8 cm
Chłopcy: 20cm