Pojęcia - opisana za pom okr słowa (zestawu) treść wyobrażenia
Granice poznania: biol,różn gatunkowe,osobnicze,dość, ogranicz jedn,selektywność uwagi,kultura
FUNKCJE POJĘĆ:1.poznawczo-porządkująca 2.oceniająco-wartoś 3.pragmatyczno - praktyczna 4.komunikacyjna
Aby pojęcie mogło spełnić w/w funkcje - 3 warunki:
1.zgoda, treści wyobrażeń, wiążących się z okr słowami/
2.precyzyjne zdefe - dokł zawart znaczeniowej danych pojęć
3.ekwiwalent empiryczny - poj muszą oznaczać co jest dostępne w dość lub obserwacji przyn za pośr wskaźników
DEFINICJA - wyłożenie zawartości treściowej pojęcia; wyspecyfikowanie jej w sposób opisowy przy użyciu określonych słów.DEFINIENDUM - słowo, którego ogólnikowo rozumianą treść mamy sprecyzowaćDEFINIENSem//DEF POJĘCIOWE:REALNE -charakteryzuje istotne własn przedm(desygnat definiendum) Stwierdzają istnienie cech, orzekają o rzeczyw.,podlegają kryt P/F //NOMINALNE-nazywa przedmiot,który ma własności okr w definiens,nie mogą być F,a nieprzydatne;każda def.nom. jest wyczerpująca logicznie; sprawozdawcze(F/P),projektujące (wymyślamy+kryt użyteczności),regulujące(redefinicja)// ZAS BUDOWANIA DEF:nie może być błędnym kołem,nie w f przecz,proste i precyz pojęcia w definiens.//
DEF OPERAC- wyjaśnienie poj+podanie metod badawczych; OPERACJONALIZACJAzm.-tworz def op i wskaźników zm.
TRAFNOŚĆ def oper:gdy operacje prow wg zawartych wskazań pozwalają zaobs to czego dotyczy poj;gdy poj jest nieobserwowalne bezpośr-czy fakty potraktowane jako wskaźniki pojęcia są trafne(czy faktycznie świadczą o jego istnieniu) i czy trafna była operacjonalizacja wskaźników; Tr skal mierzy się przy pomocy ekspertów RZETELNOŚĆ(narz badań):gdy powtórne posłużenie się nim, także przez innego badacza, w tych samych warunkach da takie same wyniki ⇒ wyniki badań nie zależą od osoby badacza,a od: dokł i precyzyjności+obiektywności.Rzetelność skal mierzy się przez powtórzenie pomiaru;
ETAPY PROCESU BADAWCZEGO:1.przygotowanie teoret-pojęcia+pyt bad;2.plan badań+narzędzia i techn,operacjonalizacja;3.realizacja:zbieranie mat;4.opracowanie mat(przygotowanie i analiza danych, próba odp na pyt bad; 5.wnioski teoret:ustal zakr ważności tw, wyn z b,ew ich generalizacja i konfrontacja z istniejącą t;//B OPIS-opis i klasyfik zja społ+częstość wyst/B WYJAŚN-dot zależn między zj społ(relacje,ważności/czasem pyt->w hipotezy..)/ HIPOTEZA-spodziewana relacja zj/zm(zal/niezal); zmierzalna,sprawdzana empir,o char.prawidł-winna być pom przy wyjaśn obserw zj.//
DANE -ustalone w wyn postęp bad wart cech jedn badawczych(zmiennej)/Zasady gromadzenia danych:-porównywalności -porówn jedn bad pod względem 1 i tej samej cechy;klasysyfikowalności - wymaga, aby możliwe wart każdej z cech stanowiły zbiory wyczerpujące,by każdej jedn bad przypadało w każdym zbiorze tylko 1 miejsce Z kompletności-obow empir ustalenia wart wszystkich istotnych cech jedn//
POMIAR-proces przyporządkowyw symboli zaobserw wart badanych cech/4 poziomy pomiaru i 4 odpowiadające im skale:1.s.nominalna-polega na klasyfikowaniu obiektów ze wzgl na posiadanie/brak okr cechy;warunki:takie same/ różne,symetryczność identyczności ,jeśli A=B i B=C to A=C;->cechy mierzone tą skalą to nieuporz zb,oblicza się częstotliwość wyst poszcz kat cech i rel między 2c(współcz zależności); 2.s.porz- odpowiednio do wart danej c,bo cecha ta ma char ilościowy;Ten poziom pomiaru uwzględnia nat,siłę i wlk okr cechy u poszcz ob badanych;war:jeśli A>B to B<A i jeśli A>B i B>C to A>C;l okr rangę są wart rangowymi lub l porządkowymi,okr miejsce;stw czy większe,ale nie o ile; 3.s.interwałowa-info o wielk odstępów między poszcz pnkt; war:powtarzalna jedn miary(standard)/sk z naturalnym pkt0-s.ilorazowaZasDOKONYWANIA POMIARÓW:1.jedn okr zb obiektów badawczych,2.znajomość warunków syt=kontrola wpływu,3.dokł ustalenie metody pom i zbier danych,zasad,stand miar,4.dokł zdef cechy i czasu
WSKAŹNIKI-rozróżn ze wzgl na stos do teoret zdef cechy: W.DEFINICYJNE-def cechę-przedmiot badań; zakr definiend+zakr definiendum;W.KORELACYJNE:k.wew- stan część definiens teoret zdef cechy,skorelowane z pozost skłł c; k.zewn-poza def..,ale empirz nią skorelowane:jako przyczyna, lub w in niewyj.zw;dot gł cech części niedost bezpośr obs,
W.INFERENCYJNE-dot wart c nieobserw bezpośr//
INDEKS-zmienna jednowymiarowa do analizy cechy wielowymiarowej (po jej zredukować)by poszczególne kombinacje cech utworzyły szereg liniowy, a każdej kombinacji przyporządkowana została okr wart zmiennej.
METODY SKALOWANIA:1.SKALA JAKO NARZĘDZIE POMIARU-mierzenie= przyporządkowanie cesze obiektu liczb wg pewnych z góry okr zas;skala pozwala stwierdzić za pom okr obliczeń czy skł elementy rzeczywiście reprezentują ten sam wymiar.Sk dzieli się na mierzące cechy obiektów świata zewn(nie respondenta) i sk mierzące cechy samych obiektów badanych 2. RANGOWANIE I PORÓWNYWANIE PARAMI -Skala porządkowa okr poz obiektu ze wzgl na okr c przez porówn jej z analogiczna poz innego ob->szereg rangowy oparty zazw na sub ocenie;najb precyzyjne i łatwe dla respondenta-por parami.Gdy b dużo par-liczy się częstotl wyboru i w tak tw się szereg rangowy; Porówn parami dla grup:dla każdej jedn sporządza się szereg rangowy; grupuje się osoby o podobnych preferencjach, potem:łącznie nadaj się wart rangowe//DYFERENCJAŁ SEMANTYCZNYmierzy ob opierając się na ilościowej met oceny wrażenia jakie obiekt wywiera na osobie badanej;kartą z szeregiem opozycyjnych przym i resp.eybiera odp dla niego wrażenie//M.RÓWNYCH INTERWAŁÓW THURTONE'A-stwierdzenia poddaje się ocenie sędziów kompetentnych w jakiejś dziedzinie-określić w jakim stopniu wyraża neg/pozyt postawę względem przedmiotu;każde ze stw umiejszczcza się na 11st skali(od postawy neg-neutr-do pozyt), oblicza się wart śr(określ miejsce na skali)i odchyl standard(indeks jednoznaczności tych stw)-> spośród stw tuż obok siebie na sk wybiera się mające najmn rozprosz.-jako narz pomiaru-do kwestiontion. Tak/nie //SKALA LIKERTA -kompletowanie stw, które dot. cechy badanej przez nas; respondent zajmuje wobec nich stanowiska odpowiadając w oparciu o skale(tak/raczej tak/raczej nie/nie); nadawanie wart liczb udzielonym odp; sprawdzanie zał jednowymiarowości;sumowanie liczby pkt. respondenta za stw akceptowane i uzyskuje się w ten sposób liczbę stanowiącą ilościowy wykładnik jego postawy./SK.GUTMANA-jej podstawą są pyt monotoniczne dzielące zbior badanych os posiadających pewną c ilościową na odpowiadających tak/nie;sprawdza czy zadane pyt mają char monot i w którym miejscu mierzonego continuum następuje moment kryt(zmiana odp z nie na tak) Kolejność porz mom.kryt.ozn,że łączna il pkt respond jest także miarą porządkową.-Sk LiG gł do mierzenia postaw.Rzetelność sk mierzy się przez powtórzenie pom;Trafn-przy pomocy ekspertów
BADANIE PANELOWE-ta sama„n”,w pewnym odtsępie„t” przyn 2x badana ze wzgl na tę samą c.J.t rodzaj analizy trendu; cel:uchwycenie dynamiki okr zmian.PANEL to gr kilkakrotnie wypowiadającą się na ten sam temat.Różnica badaniem panel a analizą trendu: a.tr.ddaje obraz zmian,nie przegrupowań; panel:+strukturę zmian,opisuje wewn dynamikę zm+wyjaśn zróżn zach jedn,b.pan może być też jako eksper. Ograniczenia: konieczność tej samej, identycznej grupy przy kolejnych pomiarach;niemożność bad zm zw ze zmianami skł osobowego badanej zbior;ani zm cech globalnych gr;trudniejsza jest anonim respondentów.Probl rzetelności i trafn: ryzyko wzbudzenia u respond oporu przed przyznaniem się do zm i deklaracji; nierzetelność informacji spowodowana oddziaływ atmosfery wywiadu,czynn syt.na treść odp,błędami wywiadu,kodowania, obliczeń;skutki nierzeteln mogą być interpret jako prawdziwe zm; pomiar1(wywiad)może przeszkodzić utrwalając wyraż opinię lub wywoł zm(w war.nat nie nastąpiłaby) ;przedziały”t” muszą być dostos do nat rytmu zm badanej c/cech
PRÓBA losowa-cz.zbior gen wybr zg z zas statyst teorii doboru. 1zas:każda jedn zb gen musi mieć dającą się obliczyć szansę znalezienia się w próbie wg reguł:-fiz lub symbol dostępn zbior,-jedn zb gen muszą być dobrze wymieszane,-każda może tylko1 (albo wszystkie równie często)pojawić się w zb gen/teoria próby losowej-z jej parametrów(war śr,rozprosz)można obliczyć z okr st pewności(prawdopodobieństwem)obszar(przedział ufności)w obrębie którego znajdują się parametry(prawdziwe)zbior gen. Szerszy przedz ufn=wyższe prawdopod./Wielkość próby zależy od przedz ufn i ryzyka błędu z jakim badacz jest skłonny się pogodzić.Problem niedoborów w próbie losowej-niedobory to os odmawiające udziału w badaniu, można je zmniejszać, traktując je jako gr o takim samym rozkł cech jak gr os uczestn w bad.// METODY DOBORU PRÓBY: 1)LOSOWA:a) Próba losowa warstwowa - dobór takiej próby polega na podzieleniu zbiorowości generalnej na podgrupy (warstwy) z których losuje się odrębne próby;każda warstwa musi spełniać te same warunki, co prosta próba los; wielkość każdej warstwy musi być znana i każda z nich musi być dostępna fiz/symb procedurze losowania. Rodz doboru warstwowego:proporcjonalny,niepropor,optymalny, warstw ze wzgl na większą l.cech;próbą warstw-tylko gdy info o rozkł centralnym zmiennych niezal,względnie skorelowanych z nimi cech zastępczych można uzyskać ze statystyk urzędowych lub innych dostępnych dokb)Próba wielostopniowa-gdy nie może być spełniony 1z war próby los(o dostępności jedn zb gen); w socjologii próba to zwykle postać próby z danego obszaru.
Jeśli w skład próby wejdą wszyscy mieszkańcy wylosowanych obszarów ⇒ dobór gronowy; ale można sporządzić ich listę z której wyciągnie się próbę ostateczną ⇒ dobór losowy drugiego stopnia
2)Metoda kwotowa doboru próby-zbliżona do doboru los, otrzymanej próby nie można uznać za jakikolwiek rodzaj próby losowej.Przy doborze kwotowym ustala się,opierając na znanych rozkł okr cech(spodziewając się,że również inne c zb gen znajdą w próbie kwotowej mniej lub bardziej reprezentatywne odzwierciedlenie)odpwoiednie kwoty(podgrupy)do badania=>efekt kuli snieżnej;próbę kwotową konstruuje się przede wszystkim na podst tych cech, które są z nimi silnie skorelowane. Nie sposób zmierzyć reprezentatywności doboru kwotowego.
METODY OBSERWACJI-Obs zawsze dot. konkr zachowań, działań i interakcji w syt. Społ/kontekście społ.Przedmiot-zachowanie ma okr sens sub i obiek znaczenie społ- obserwacja=rozumienie,trafna interpretacja.Sub- dostępny tylko pośr.Sens zach zg z rolą można interpretować na wyższym społ. poziomie.Konieczna jest znaj norm i mentaln środowiskowej,języka w danym syst społ.-kulturowym, motywów i intencji obserwowanych os(istnieje ryzyko interpretacji w oparciu o własny,inny syst odniesienia), zdolność działania w taki sam sposób jak czł obserw syst (zdystans się od przyswojonego syst) Interpretacja sensu obserwowanego zach w przyp idealnym powinna opierać się na precyzyjnym modelu teoretycznym odnośnego syst. społ.-kulturalnego.Teoret obserw powinna opierać się na ogólnym modelu zachowania społ ujmującym wymiary i determinanty tego zach. na tyle jednoznacznie, by mogły pełnić rolę kategorii porządkujących obserwację; zależy od zamierzeń badawczych:celem może być wyłącznie opis zachowań i form interakcji bez próby formułowania uogólnień teoret;służyć analizie zależn empirycznych między okr sekwencjami zachowań a war sytuac;opis zach oraz ich teoret wyjaśnienie przez ukazanie przesłanek oraz obiektywnych następstw.
Metoda systematyczna / niesystematyczna-niesyst. - ma miejsce tylko w przyp nieusystematyzowanych kategorii obserwacji i dot zach o bliżej nie określ specyfice;
Ob.systematyczne-gdy kat obserw struktur uporządk i dot tylko okr sekw zach. w dokładnie zdefiniowanych syt społ. Stopień usystematyzowania zależy od rodz pyt bad, zróżnicowania modelu teoret i stanowiącej element tego modelu zweryfikowanej już empirycznie wiedzy o przedmiocie badania Naturalne/ sztuczne syt. społ.-wybór zależy gł od możl stworzenia takich kontrolowanych syt w których zach te mogłyby być obserw.Eksperymentalne stworzenie odp syt. wymaga większego zasobu wiedzy teoret niż obs terenowa i daje się przeprowadzić jedynie na niewielkich grupach.Obserwacja uczestnicząca/ nieuczestnicząca-zależy od praktycznych możl znalezienia się w pożądanej syt oraz od stopnia posiadanej wiedzy teoretycznej o badanej społ.
Możliwości obserwacji jako metody badawczej są ściśle ograniczone - nie każda syt. poddaje się obserwacji, konkretne zach. można obserwować w chwili, gdy się ono dzieje, nie można obserwować zach. przeszłych lub przyszłych; proces obserwacji ogranicza się do pewnych wycinków zdarzeń ujętych w ramy czasowe. Ważne aby podejmując obserwację wybierać albo stwarzać takie syt. w których można obserwować zach. rzeczywiście znaczące dla odpowiedzi na pyt. badawcze.