Glowne przejawy kulturotworczej roli,procesy.Poznawanie kultury:
1.to wporwadznie jej elementow do szarszej swiadomosci spolecznej.
2.to jej dokrywanie poprzez przekraczanie granic spolecznych i przestrzennych.
3.to identyfikacje jej elementow.
4.to to pobudzanie mechanizmow jej obiegu.
5.to rozbudzenie potrzeb kulturowych.
6.to posrednio jej interpetacje.
7.to poznanie i wzbogacenie jej wartosciowania.
SOCJOLOGIA KULTURY (GOŁKA)-to nauka zajmujaca sie badaniem zwiazkow pomiedzy zyciem spolecznym a kultura,ich wzajemnych uwarunkowan,zroznicowania oraz zmian jakich podlegaja a takze badaniem jednostek ludzkich pod katem tego jak sa warunkowane przez kulture i jak w niej funkcjonuja.
Według GOŁKI nalezy przyjac,ze cywilizacja jest kultura tyle,ze kultura specyficzna-oznacza to,ze:
1.rozciaga sie na duzych obszarach geograficznych.
2.Obejmuje swym zasiegiem duze populacje ludzi.
3.Cechuje sie dlugim tworzeniem kilku lub kilkunastu wiekow a w niektorych przypadkach kilkudziesieciu wiekow np:chiny.
OSOBOWOSC-jest to uklad stosunkowo stalych cech i mechanizmow wewnetrznych,ktore sa zdeterminowane czynnikami naturalnymi,spoleczno-kulturowymi i indywidualnymi,o ktore wspolreguluje zachowanie czlowieka w apsektach emocjonalnych,intelektualnych,walicjonalnych i behawioralnych.Definicja ta wskazuje na trzy czynniki wspolokreslajace osobowosc:
-osobowosci:biogenne,socjogenne,psychogenne.Najwazniejsze czynniki osobowosci:wartosc,zainteresowanie,wzory zachowan,postawa.
Wedlug PERSONA system osobowosci miesci sie w ogolnym systemie dzialan.Jest kombinacja potrzeb inaczej (dyspozycji)oraz rol (oczekiwan).System ten pelni funkcje osiagania celow,ktore sa wyznaczone przez organizm i zycie spoleczne i kulture.Skladniki osobowosci:potrzeby,temperament,cele zyciowe,mechanizmy obronne.
Przejawy-warstwy obecne w osobowosci:
-indywidualne i niepowtarzalne dotyczace nas.
-uniwersalne-czynniki ponad czasowe.
-wspolne poszczegolnym zbiorowoscia-to co obejmuje cale grupy.
Wzór osobowy- (cechą definicyjną jest idea naśladownictwa) jest to zestaw porządanych cech jak i konkretna osoba, która wciela go w życie.
TOZSAMOSC-identyfikacja,termin tozsamosci zostal wprowadzony do nauki,dopiero w latach 20-30 XX wieku.Wszelkie zaslugi przysluguja E.ERIKSONOW.Stala sie w podstawowych problemow egzystencjonalnych A.GIDDENS.Tozsamosc dotyczy relacji z samym soba ale tez relacji ze swiatem zewnętrznym: innymi ludźmi i kulturą. Jest to określenie cech swej podmiotowości oraz przedmiotowośći.
Trzy typy tozsamosci:
1.TOZSAMOSC JEDNOSTKOWA (osobowe,osobiste,czym jest tzw.JA dla jednostki).Tozsamosc moze sie skladac z roznych elemntow,warstw,kregow jej w niej cos co tworzy sie u danej jednostki.
2.TOZSAMOSC SPOLECZNA-obejmuje cechy jakie jednostce przypisuja inni ludzie.Mozna powieziec,ze tozsamosc spoleczna jest silnie uzalezniona od charakteru struktury spolecznej.
3.TOZSAMOSC ZBIOROWA (kolektywna,grupowa),dotyczy,roznych grup lub ich powiazan-narodow,grup etnicznych,przedstawicieli poszczegolnych wyznan religyjnych,czlonkow danje cywilizacji,klas spolecznych pewnych zawodow,generacji plci.
Tożsamość społ-kult.- cechy genealogiczne, indywidualny stosunek do własnej grupy oraz jej symboliki kulturowej.
Mechanizmy wpływu kult. na życie społ: *socjalizacja *tożsamość *osobowość społeczna *wzory osobowe *system aksjonormatywny *osobowość kulturowa
TYPOLOGIA WARTOSCI-OSSOWSKI-Wyroznia wartosci wyroznione i odczuwalne.
Kryterium przedmiotowe klasyfikacji wartosci:
1.kryterium poznawcze(wyksztalcenie,wiedza i madrosc)
2.kryterium moralne(uczciwosc i wiernosc)
3.kryterium emocjonalne(szczescie)
4.kryterium przestizowe(pozycja i kariera)
5.kryterium przyjemnosciowe(zabawa,rozrywka)
6.kryterium materialne(konsumpcja,dobrobyt)
7.kryterium spoleczne(zyczliwosc,otwartosc)
NORMY-to inaczej sposoby prowadzace do realizacji wartosci.M.Ossowska wyroznia nastepujace normy moralne:
1.normy w obronie zycia ludzkiego.
2.normy w obronie godnosci.
3.normy w obronie prywatnosci.
4.normy w obronie zaufania.
5.normy w obronie sprawiedliwosci.
6.normy w obronie ładu spolecznego.
7.normy w obronie cnoty.
CNOTY-M.Ossowska dzieli ne:
-cnoty miekkie-milosc blizniego i zyczliwosc.
-cnoty osobiste-mestwo,odwaga cywilna.
-cnoty praktyczne-pracowitosc,zapobiegliwosc.
System aksjonormatywny ma istotny wplyw na zycie spoleczne.
PODSTAWY AKSJONORMATYWNE-nalezy wymienic:
1.zwyczaje (reguly zycia codziennego)
2.moralnosc (ochrona godnosci czlowieka)
3.prawo (system norm uwarunkowanych,sformalizowany)
4.obyczaje (normy nieskodyfikowane)
Zwiazki miedzy systemem aksjonormatywnym a zyciem spolecznym:
-wplywaja na wzory osobowe.
-cecha deficyjna wzoru osobowego jest idea naśladownictwa. Jest to zestaw porządanych cech jak i konkretna osoba,która wciela je w życie.
Istnieja cztery wlasciwosci statusowo-konwecjonalne stratyfikacji spolecznej:
1.KULTURALIZM-miejsce w strukturze zwiazane z konsumpcja ,przeplywem informacji,preferencjami estetycznymi i zespolem wartosci.
2.FRAGMENTACJA-tzn,identyfikacje sa zmienne i niekiedy nakladaja sie.
3.AUTONOMIZACJA-wskazuje na brak dominujacych cech tozsamosci,brak dominujacych preferencji politycznych.
4.RESYGNIFIKACJA-ponowne oznaczenie,nowy porządek
KULTURA
Kultura- jest to układ zachowań, wzorów zachowań i ich wytworów które są tworzone, nabywane, stosowane i przekształcane w procesie życia społecznego.
Cechy socjologicznego pojmowania kultury:
1.kultura jest pojeciem abstrakcyjnym
2.sklada się z wzorow zachowan i wytworow zachowan
3.nie jest ona natura
4.posiada zdolność oderwania się od bezpośredniego wynalazcy i może zostac przyjeta przez innych ludzi
5.jest nabywana od innych w procesie nabywania, wychowania i współdziałania.
6.opiera się na społecznym dziedziczeniu
7.jest sfera otaczająca człowieka
8.zawsze wspólna dla pewnej zbiorowości w ktorej funkcjonuje wiąrząc się z jej cechami społecznymi
9.obowiązuje w danej zbiorowości, uznawana jest za cenna i porządaną
10.posiada zdolność trwania w czasie a jednoczesnie wzgledna zdolność przystosowania do zmieniających się uwarunkowan, doświadczeń, potrzeb
11.tworzy względnie zintegrowana całość
TYPY PROCESU NABYWANIA KULTURY M.MEAD
TYP POSTFIGURATYWNY-dotyczy zbiorowosci i ich kultur,gdzie w przekazie wzorow kultur dominuja niejasnosci,przekaz kultur jest bezdyskusyjny.Przeszlosc.
TYP KOFIGURATYWNY-powstaje w wyniku migracji,silnych procesow przenikania,ktorych dawno doswiadczenie okazalo sie nie adekwatne do zasitnialej sytuacji.Cechy:to fakt w tworzeniu,przekazie wzorow zachowan,duza role odgrywaja rowiesnicy.Wszystkie pokolenia sa aktywne a najbardziej ludzie w srednim wieku.Terazniejszosc
TYP PREFIGURATYWNY-powstaje w wyniku szybkiego tempa zmian, starsze pokolenie ma trudnosci do zaadaptowania sie do zmian.Powstaje wskutek wymieszania sie kultur,znaczaca role zaczyna odgrywac najmlodsze pokolenie.Przyszlosc.
CECHY NABYWANIA KULTURY:
-jest to swoista przemoc symboliczna wedlug okreslenia BOURDIEU
-jednostka stawia opor.
-proces ten jest przejawem życia społecznego i dotyczy niemal wyłącznie gatunku ludzkiego
-jest stopniowy i towarzyszy biologicznemu rozwojowi jednostki
-jest mechanizmem selektywnym.
-jest procesem czesciowo uswiadomionym a często nieswiadomym
-współcześnie przebiega bez wyraźnych algorytmów
Co nam daje proces nabywania kultury:
-wspoltworzy osobowosc czlowieka.
-jest mechanizmem przekazywania kultury w czasie.
-dostarcza on jednostce jezyka wzorow zachowan,umiejetnosci,hierarchi wartosci itd
-dostracza jednostce jej kompetencji kulturowych.
-wzrastanie jednostki w kulturze danego społeczeństwa
Uczestnictwo w kulturze-to wszelaki kontakt człowieka z wytworami kultury oraz zachowaniami kulturowymi,a tym samym bezpośredni lub pośredni kontakt z innymi ludźmi
Cechy uczestnictwa w kulturze:
*dotyczy każdego człowieka *tworzy ona człowieka ale jednocześnie sprawia że kultura tworzy się, przekształca, trwa *jest splotem percepcji, ekspresji i przeobrażeń kultury *trudno rozgraniczyć role czynne i bierne *jest aktem procesu wychowania i kształcenia *wpływa na umiejętność widzenia świata *przebiega w różnych formach(układach kultury)
UKLADY KULTURY:
1.Pierwotny uklad kultury-to sa relacje miedzy jednostkami,bezprosrednosc,oparty jest na pierwotnych formach kontaktu czlowieka z czlowiekiem.Rozmowcy doskonale potrafia sie porozumiec,maja wspolny kod kulturowy:
a.przechodniosc rol nadawcy i odbiorcy
b.jednakowe kompetencje kulturowe wszystkich przedmiotow.
c.brak rozgraniczenia dziedzin kultury.
d.brak sformalizowania i spontanicznosci.
e.brak zainteresowania tworca i procesem tworczym.
f.zakotwiczenie w terazniejszosci.
g.poczucie izolacji i odrebnosci od innych kultur.
2.Instytucjonalny uklad kultury:Dotyczy kontaktu z takimi instytucjami jak:filcharmonia,galerie,domy kultury-uczestniczymy w kulturze przy pomocy instytucji.
Cechy ukladu instytucjonalnego:
-.formalny charakter kontaktu.
-.nieprzechodnosc rol nadawcy i dobiorcy.
-.spolecznosc i profesjonalizacja rol nadawcy.
-.przechodnosc roli odbiorcy.
3.Uklad srodkow masowego przekazu.Ma zwiazek z wysoka technologia,przez radio,tv.Cechy:
-silne zainstytucjonalizowanie.
-posrednosc kontaktu.
-jednostronosc przekazu.
-swoisty powod do spontanicznego i niesformalizowanego odbioru.
4.”Zamiejscowy uklad kultury”.Dotyczy on wszelkich kontaktow z wytworami kultury i ludzmi,realizowany poza terytorialnymi granicami miejsca zamieszkania i pracy.W ukladzie tym dokonuje sie w wiekszych srodkach kulturalnych.