WYKŁAD 1 26.02.2003

Etyka - wiedza? , nauka?

Empiria - pozyskana na drodze zmysłów, badana na podmiotach materialnych

Teoria

Wiedza z życia i naukowa

Od Platona: (poznanie, wiedza)

DOKSA - nasza wiedza płynąca z poznania potocznego

EPISTEME - poznanie naukowe (wiedza epistemologiczna)

Droga poznania :

od doksalnego poznania -namysł związany. z regułami itp. - wiedza epistemologiczna

Coś jest nauką ( pewna forma poznania , w wyniku którego możemy rozpocząć działanie, gdy:

1. wskazać musimy na przedmiot poznania naukowego : czym się zajmuje??

2. metoda : jakie sposoby , reguły, żeby tworzyć naukę

3. Aspekt zadania : nasz punkt widzenia na badany przedmiot

4. cel badania : dlaczego , w jakim celu tworzymy nauke?

Każda nauka jest ogólna. Nie ma nauki o konkrecie, nauka bada ogół zainteresowań.

Element indywidualizmu - uszczegółowiamy zjawisko

Interpersonalna komunikacja - ważny element nauki. Muszę posiadać umiejętności jej przekazania, nie może być to zindywidualizowane

- Etyka dotyczy postępowania , działania człowieka, który musi spełniać pewne warunki:

Działanie :

*świadome

*dobrowolne

*odpowiedzialne

- Etyka dotyczy reguł

MORALNOŚĆ - ogół ocen , norm , wzorów, prawideł postępowania w określonych środowiskach i epokach historycznych, etyka obiegowa.( z łac. Moralista= obyczajność)

ETYKA MORALNOŚCI - nauka o moralności, filozofia moralności, określony system etyczny, ogół zasad i norm postępowania obowiązujących w danej epoce i środowisku ( z gr. Ethike - moralność )

WYKŁAD 2 5.03.2003

Etyka jako nauka filozoficzna, która ustala normatywne podstawy i reguły ludzkiego działania przy pomocy wrodzonej człowiekowi zdolności poznawczej.

FILOSOFIA - umiłowanie mądrości - pierwotne znaczenie filozofii

Fileo - kochać

Sofia - mądrość

ARCHE - początek

Mądrość - umiejętność życia, dostrzegania i rozumienia świata.

Filozofowie to raczej mędrcy, przywódcy państwowi próbujący wyjaśnić„dlaczego” jest tak

Filozofia powstaje z DOKSY , dopiero potem przekształca siew „naukę”

Filozofia analizuje wszystko ( np. matematyka - liczby, filologia-język itd.)

Teologia - zajmuje się bytem absolutnym - Bóg

Związki Etyki Z Filozofią:

-Etyka-dziedzina filozoficzna, stawia pytanie dlaczego mam tak postępować i odpowiada i uzasadnia odpowiedz.

ETYKA ( wg. T. Styczeń) - dyscyplina filozoficzna obejmująca zespół zagadnień związanych z określeniem istoty powinności moralnej. ( dobra lub zła moralnego), z determinacją szczegółowej treści ( słuszności), ostatecznym wyjaśnieniu faktu powinności moralnej działania oraz genezą zła moralnego i sposobami jego przezwyciężenia.

MORALNOSĆ - życie moralne -życie ludzkie

Nauka o moralności - nauka opisująca przypadki moralnego postępowania= etologia

Nauka o moralności nie określa co jest dobre a co złe, tylko opisuje to, bo tym zajmuje się Etyka.

Etyka podchodzi do życia w sposób normatywny, ukazuje co jest dobre , a co złe, wydaje o tym sądy i je uzasadnia. „Etyka zajmuje się esencją tego typu działania posługując się kategorią powinności”

„powinienem”- sumienie

Etyka także wyjaśnia dlaczego powinienem tak a nie inaczej, przy czym do tego postępowania odnosi się kat. zła. Ona tłumaczy zło moralne, kiedy występuje, sposoby jego przezwyciężenia.

Etyka to forma doradcy , informatora. Próbuje znaleźć nowe sposoby rozwiązania upadku człowieka np. gdy wybierze zło, pomaga powrotem go umieścić na dobrej drodze

Moralność sama jest życiem, dziedzina życia, wiąze się z działaniem człowieka. Twórcą jest zatem

człowiek(który działa: czyny moralne- dobre, słuszne; czyny niemoralne - złe, niesłuszne ).

W każdym człowieku istnieje pierwotne rozeznanie, odczucia , co jest dobre, a co złe.

BYT - coś co istnieje, bytem jest to co jest. Istnienie to cecha bytu.

„czerwony, jutro, miłośc” -jakaś forma bytu, ale jaka?

Kategorie bytu :

1. SUBSTANCJA - to konkret ( jako byt)

2. ACCIDENS ( Przypadłość- (9 podziałów przypadłości istnieje )) - byt , który nie istnieje w sposób konkretny, czyli samodzielny, tylko przypadkowy.

Dana substancja, byt posiada wiele przypadłości. Przypadłość istnieje w bycie.

DOBRO - to pojęcie pierwotne, niezdefiniowane. Mogę je jedynie wskazać. Dobro jako coś , co człowiek czuje, wybiera, pragnie, chce , pociąga działanie człowieka.

W etyce nie ma argumentu większości, demokracji. Etyka jako nauka nie może być sformalizowana. Dobro jest , istnieje niezależnie ode mnie, poglądów grupy, społeczeństwa. Można tylko błędnie je rozeznać, opatrznie, nie w pełni je rozpoznać.

WYKŁAD 3 12.03.2003

Dobro do strony :

-etyki

-moralności

-antropologiczna strona

*Dobro to to ,co pociąga wolę człowieka

Etyka „ nikomachejska ” Arystotelesa”: „ Każde działanie, postanowienie, zamiar zdaje się zdążać do jakiegoś dobra” - dobro jako cel dążenia, działania.

*Dobro to forma istnienia bytu. Każdy byt posiada pewną rzecz- dobro. Byt jest przyporządkowany woli, wiec jest kategorią dobra.

Stwórca - absolutny, stwarza z niczego

Twórca(człowiek)- tworzy z innego materiału.

Wola każdorazowo wybiera dobro. Zło w działaniu to forma błędnego rozeznania tego ,co pragnie wola.

Ważny jest element rozpoznania - rozum.

Działanie człowieka - sfera wolatywna i rozumowa biorą udział. Jeżeli brakuje tych dwóch elementów to nie jest to całkiem działanie ludzkie.

*Dobro - należyta forma działania człowieka, słuszny czyn ludzki.

Słuszne działanie człowieka względem innych bytów jest przejawem dobra. Dobro ogólne jest niezależne od mojego „widzi mi się”

ARYSTOTELES :

Cele bywają różne- część to działania, a część to ich wytwory, coś odrębnego.

Osiągamy cele, ale pośrednie by dojść do dobra ostatecznego. Do szczęścia dążymy dla niego samego , a nie dla czegoś innego. Czyli człowiek działa , bo chce osiągnąć szczęście.

„norma normatis ” - norma normująca.

Czynem moralnym jest czyn uszczęśliwiający człowieka - eudajmonizm. Ludzie upatrują szczęście w rozkoszach.

Hedonizm - hołdowanie swoim rozkoszom

(Utylitaryzm) formy eudajmonizmu

WYKŁAD 4 19.03.2003

Szczęścia - dobro ostateczne.

Krytyka- ustosunkowanie się do poglądu.

DEONTONOMIZM -Czyn jest moralnie powinny, jeżeli jest wykonywany pod wpływem prawa, rozkazu.

DEON - powinność

NOMOS - prawo

w wersji :

-autonomizmu ( heteronomos) - rozkaz z zewnątrz

-heteronomizmu( autonomos) - ja sam jestem sobie nakazodawcą

IMMANUEL KANTE (1728-1804)

Żył w Królewcu, autor systemu filozoficznego- Kantyzm. Swoje pisma krytyczne zaczął wydawać w wieku 60 lat. -„przebudzenie z drzemki dogmatycznej”, ”przewrót kopernikański” - rzeczy ,byty muszą się podporządkować bytu poznającemu. Człowiek musi poznać świat - realizm poznawczy u Kanta inaczej: świat, przedmioty są takie jakie nasze o nich wyobrażenie. Człowiek krytykuje świat, przedmioty muszą się stosować do naszego poznania - idealizm, istota woli ludzkiej- ale musi być ona wolna.

Kant prezentuje przynajmniej dwojakiego typu sądy:

-apriori - od empirii zależne, doświadczenia ( aprioryczne)

-aposterori - rozumowa, niezależne od doświadczenia.

Kant chce stworzyć etykę opartą na „priori”. Prawo powinno być powszechnie obowiązywalne.

To co wynika z empirii nie może stać się prawem moralnym. Sądy są powszechne i konieczne.

Takie też powinno być prawo moralne na którym ma być oparta etyka.

Jeżeli mamy szukać tego prawa ( powszechnego , obowiązywalnego dla każdego) musi to być prawo oparte na rozumie, pojęte przez czysty rozum, bez elementów empirii, ale z wyciągniętymi z niego sądami apriorycznymi.

Imperatyw kategoryczny, moralny-„ moralna wartość czynu nie leży u skutku”…

Czyny moralne czy nie , nie możemy oceniać jedynie po wynikach, efektach naszego działania.

Najwyższym dobrem dla Kanta jest wolna wola istoty rozumnej. To co jest jej wynikiem działania jest dobre, bo co nie jest jej wynikiem działania jest niedobre.

Prawo którym kieruje się dobra wola należy szukać w samej woli.

„ nie powinienem inaczej postępować tylko tak, abym mógł także chcieć, aby maksyma moja stała się powszechnym prawem” ( Postępuj tak jakbyś chciał żeby wszyscy postępowali ale postępuj tak jak tobie miłe)

Powinienem tak chcieć postępować, bo dlatego - nie ma odpowiedzi na „dlaczego”?? . Kant nie daje uzasadnienia , odnajduje on ową powinność w sobie!!.

Wolna wola nie jest wolna tylko gdy robię co chcę - to jest samowola.

Wolność i wolna wola jest prawdziwie wolna jeżeli realizuję dobro. Wolna wola sama tworzy owe prawo.

„ Winienem prawo przestrzegać jeżeli mam prawo je nie przestrzegać. Nigdy autorytet nie może mi nakazywać czynu i jeżeli czyn jest moralny, to autorytet powinien , winien go nakazać”

WYKŁAD 5 26.03.2003

Źródłem norm moralnych jest osoba.

„Persona est individua substantia, nationals naturae” (Boecjusz)/ Indywidualna substancja natury racjonalnej /

Byt jest szerszym pojęciem w stosunku do substancji.Byty mogą być substancjalne i takie które substancją nie są np. kolor jest bytem , ale nie substancją .

„to oto coś „ - Arystoteles.

Każdy , ja i ty jesteśmy jednostką indywidualną.

NATURA - to istota, esencja, sedno , to to dzięki czemu dany byt jest taki a nie inny.

Cechy konstytutywne - ukazując je ukazujemy istotę bytu, czyli naturę.

Cechą konstytutywna bytu jest jego racjonalność - to ustosunkowanie się do rozumu.

Racjonalność natury - posiadanie przez byt rozumu.

„Kto to jest osoba, a nie co”?

OSOBA to podmiot ( nie rzecz , nie przedmiot) , który realizuje swe istnienie, który realizuje swe niezbywalne godności poprzez , wolność i działanie skierowane ku pogłębieniu swej niezbywalnej godności poprzez akty afirmacji innych osób. Chodzi tu o ukazanie 2 osoby jako na pewnego rodzaju moralny absolut, fundament powtarzania, kreowania wszelkich norm moralnych , osoba jako punkt odniesienia wszelkiego dobra i zła jakie realizuje w swoim życiu.

T. Styczeń - (test dotyczący istoty osoby) - „ Etyka jako … orędzie o godności człowieka”

GODNOŚĆ - to cecha konstytutywna osoby , dzięki czemu osoba to osoba. Wskazać osobę to wskazać i zaafirmować jej godność niezbywalną.

GODNOŚĆ OSOBISTA - godność, wartość , zaszczyt wynikający z posiadanej funkcji, stanowiska, związana ze słowem honoru. Może ja człowiek zaprzepaścić, zdeptać.

GODNOŚĆ OSOBOWA (0soby) - jest niezbywalna. Trwa tak długo jak osoba i odwrotnie.

… „ Osoba to moralny fundament” ….

SOKRATES - ojciec etyki „odkrywca moralności”

„Nie chodzi o to by żyć, tylko by godnie żyć. Nie można się za nikogo narodzić, ale można mu to ułatwić, próbować odkryć siebie w sobie”.

Transcendencja - przewyższanie, górowanie.

„Osoba” - pojęcie szersze od „człowieka” np. Bóg jest osobą

Nigdy jednostka nie ma prawa decydować o poświęceniu kogoś dla innych jednostek. Osoba to moralny byt absolutny.

Zaafirmowac osobę , ofiarę i agresora należy też, oni też posiadają godność., ale osądzić jak zaafirmować ich należy rozumem.

AFIRMACJA - akceptacja, przyjęcie i umiłowanie osoby. To jest właśnie najwyższy szczyt afirmacji!!

Nie ma normy moralnej poza normą osobową.

Absolutna moralność osobowa- największa moralność.

WYKŁAD 6 2.04.2003

V w p.n.e. Ateny - polis - państwo - miasto

Arche - początek

presokratycy, filozofowie jońscy - co było na początku, arche?

Sofiści - wędrowni nauczyciele, pobierający pieniądze za uczenie

Sofizmaty - zdanie, pojęcie nierozwiązywalne, nielogiczne, gwałcą prawidła logiki np. „rogi”, „Elektro”, „łysina”, „kłamca”

Relatywizm prawdy - nie ma prawdy, prawda jest relatywna.

Konwencjonalizm prawdy - człowiek wszystko określa, człowiek decyduje o tym co jest prawdą.

Sokrates zaczepiał ludzi na rynku, rozpytywał się ich o np. dobro, prawdę, sprawiedliwość.

Dialogiem sokratejskim doprowadzał do tego że zaczepiani gubili się w swej wypowiedzi.

Chodziło mu o naukę o cnoty czyli ARETE - przymiot duchowy. moralny człowieka ku czynieniu dobra.

AGATHOS - przymiot człowieka. Gdy człowiek potrafi coś wykonać słusznie jak należy, byt agathos.

KAKOS - zły

Z biegiem czasu agathos zostaje przyporządkowane grupom zawodom, stanowi społ. np. król dobrze rządzi itp. - to ma agate i jest agathos.

Potem ARETE zostaje rozszerzone na wszystkich ludzi. Gdy człowiek dobrze postępuje - ARETE

Cnota to nauka a wiec można jej się nauczyć. A więc ucz się, poznasz ja to zrozumiesz (bo jest zw. z rozumem) jest wiedzą.

Człowiek który wie czym jest dobro będzie postępował dobrze.

Kto pozna dokładnie dobro nie chce czegoś innego wybrać.

W 399 r pne 3 obywateli ateńskich pozwało Sokratesa przed sąd.

Demokracja

demos cratos - lud rządzi

5 osób głosowało za pomocą białych i czarnych (fasolek czy cos w tym stylu). Wszyscy wiedzieli ze rozprawa to tylko była zemsta.

Sokrates nigdy za sofistę nie uważał - podejście do prawdy - Sokrates szukał tej prawdy i ja jakoś odnajdywał, sofiści (relatywizm) uczyli prawdy. Sokrates uczy pewnego optymizmu.

Na dowód kim jest i jaka jest jego rola przywołuje: „wiem że nic nie wiem” - Sokrates to poszukiwacz, nie wykłada nowych prawd, stara się zrozumieć czym jest prawda. Uczy innych o ARETE.

Człowiek który zatraca się w złu niszczy się.

Pomaga narodzić się człowiekowi w człowieku. Człowiek wie czym jest dobro ale nie zdaje sobie z tego sprawy, trzeba mu pomóc.

Kilkoma głosami zostaje skazany.

Czy można zaprzeć się samego siebie i nie głosić prawdy??

WYKŁAD 7 9.04.2003

„Ja się na to narodziłem i na to przyszedłem na świat, aby dać świadectwo Prawdzie”

(J. 18,38)

Sokrates, Jezus - podstawa to prawda i dawanie jej świadectwa.

Vanitas est adaequatio intellecto et res publica - prawda jest to zgodność intelektu, myśli z rzeczą (rzeczywistością) i rzeczą powszechną, pospolitą. Na tej definicji powstaje REALIZM.

Stykam się z bytem, poznaje go, pojawia się myśl, jeżeli ta myśl jest zgodna z rzeczywistością => prawda.

Zakłócenia na linii wypowiedzenia i pomyślenia o rzeczy - BŁĄD

jeżeli „res et intellecto” to wtedy rzecz „podporządkowana myśli mojej” (tak być nie może); prawda uzależniona od moich sądów, prawda to byłaby ja - IDEALIZM.

Człowiek będzie twierdził o istnieniu wszystkiego - Protagoras a Sokrates mówi NIE

Prawda cię określa, szufladkuje, bo ma tylko 1 rozwiązanie, jest totalitarna - to mówi postmodernizm.

Prawda daje tylko 1 odpowiedź. Nie ma alternatywy. Prawda o człowieku jest zdumiewająca. Ratunek człowieka przed samo zrozumieniem w wymyślonej przez niego prawdzie.

Poznanie prawdy jest równe z przyjęciem jej. Ocalić społeczeństwo można tylko dzięki świadectwu prawdzie i wtedy zachowuje ono wolność. „Mogę ale nie musze” - wolny dla wolności. Wolność to moc bycia sobą z wyboru prawdy. odpowiedzialność za siebie za swój wybór.

Nauka siebie samego, człowieka. Tu chodzi o człowiek by ocalić siebie, zachować człowieka.

Akt wyboru prawdy od wewnątrz, ja muszę odkryć prawdę a nie się jej nauczyć. Wtedy ja się doskonalę, nie jestem rzeczą, przedmiotem ani inni nie są rzeczą, przedmiotami, nie mam prawa traktować ich jak przedmioty. Poznając siebie powinienem poznawać innych.

SUMIENIE - ostateczna władza, dyrektywa, nie mogę nigdy sprzeciwić się sumieniu, mogę jedynie próbować je zagłuszać, uciekać przed nim, ale nie wolno mi tego czynić.

NORMA NORMATA - norma normująca - to godność człowieka, norma personalistyczna.

Sumienie może błądzić, dokonać błędnego wyboru dlatego nieustannie powinienem je kontrolować i kształtować.

Bez poznania prawdy nie odkupię swojego sumienia. Sumienie stawia mnie przed wyborem: czy wybiorę dobro czy zło.

Wybór między dobrem a złem oto cała wolność człowieka.

Dramat człowieka to to że ja muszę wybrać. Brak wyboru też jest decyzją. Przymus wyboru między dobrem a złem jest wolnością.

Kiedy dostrzegam sumienie w moim wyborze to wtedy jestem wolny.

Powinienem => sumienie

Póki to brzmi powinieneś to jest niezobowiązujące, dopiero, gdy rozeznam, zrozumiem to bezapelacyjnie zobowiązuje mnie.

Ja sam swoim aktem wiążę się powinnością - w tym jawi się wolność.

Sam jestem sobie prawodawcą i pracobiorcą. Ta materia życia to wolność człowieka. Jeżeli nie poznałem prawdy nie mam prawa wyszukiwać w sobie „powinieneś”.

Wybór tego co chcę winien być wyborem na miarę mnie. Jeśli nie wybieram dobra tylko zło to mnie zniewala: trzeba wybrać wartość na miarę siebie poprzez usłuchanie sumienia, człowiek uzyskuje panowanie nad swoją samowolą. Ja sam jako podmiot ustalam sąd „powinienem” i wtedy minie zobowiązuje (może być też niewiedza błędu - auto zniewolenie)

Wolność osoby jest wynikiem podporządkowania osoby prawdzie a nie na odwrót - fakt samo uzależnienia się od prawdy).

Móc albo nie móc wyzwalać prawdę to dla człowieka być albo nie być sobą.

WYKŁAD 8 16.04.2003

Platon - uczeń Sokratesa, Ateńczyk, zakłada I europejski uniwersytet.

Dla Sokratesa jest 1 dobro, 1 prawda, 1 miłość, 1 piękno - konkretnie. Na tym się wychował. Pyta jak istnieją pojęcia i jak to się dzieje że otaczają nas byty konkretne a my porozumiewamy się pojęciami ogólnymi. Jeżeli się z czymś zetkniemy to z konkretem czyli skąd mamy pojęcie ogólne? Platon stwierdza że tak naprawdę to my znamy tylko pojęcia ogólne, tak naprawdę co my znamy to IDEA. Idee to byty, one jedynie są.

Czym jest świat (na podstawie Platona => [jaskinia])

To co nas otacza to cienie.

Istnieje DEMIURG - półbóg, postać boska, pojęcie czegoś absolutnego. Ów Demiurg patrząc na idee stwarza z odwiecznej materii świat - a świat to odbicie idei. Prócz Demiurga i idei istnieje jeszcze materia (odwieczna) Tylko ten świat mimo ze uczyniony najlepiej jak to możliwe, na podstawie idei jest niedoskonały, bo tylko idee są doskonałe, a materia z której stworzony jest świat jest niedoskonałą.

Świat dla Platona to świat zrealizowany na wzór idei, harmonijny najlepiej jak się da ale niedoskonały ze względu na swoją materialność.

materialność Platona da się zauważyć dualizm: rozdzielenie między tym co materialne [(niedoskonałe) z czasem nawet złe, do dziś ta strefa materialna cielesna jest zła] , a duchowe [(idealne), później duch to dobro]

Kim jest człowiek?

Człowiek łączy w sobie 2 sfery: to co idealne i to co materialne.

Jak powstał?

Dusza bytowała wśród idei, była jedną z nich, ale za swój grzech (chciała posiąść rydwan) dusza została strącona w świat materii (więzienie dla duszy). Człowiek jest duszą uwięzioną w klatce ciała. Zadanie dla duszy - uwolnić się z tej klatki, materii by powrócić z powrotem do świata idei.

Jak to uczynić??

ANAMNEZIS

anamneza - przypomnienie - dusza musi sobie przypomnieć jak to było wśród idei, zdobyć wiedzę by wrócić do idei.

Co zrobić żeby się zbawić? - Odp. Platona - zostać filozofem

Platon to pierwszy idealista o takim zasięgu. Ukazuje on 3 warstwy, części duszy:

-pożądawczą => cnota umiarkowana

-bojowa => męstwa nad nimi cnota sprawiedliwości (najważniejsza)

-rozumna => mądrości

W oparciu o te 3 warstwy, cnoty Platon kreuje swoją wizję państwa:

Państwo to twór idealny, spełniający pewne kryteria. Nawet określił liczbę mieszkańców takiego państwa : 1x2x3x4x5x6x7 = 5040

Państwo składa się z 3 stanów (dla cnoty i warstwy każdej)

- pożądawcza/umiarkowana - rzemieślnicy i kupcy

- bojowa/męstwo - żołnierze, rycerze, wojownicy

- rozum/mądrość - władcy

Państwo miało sciśle określone zadania, miejsce dla wszystkich. Miało być idealnym miejscem dla rozwoju.

Sokrates zakłada, że nie ma różnicy między kobietami a mężczyznami w stosunku do zadań (państwowych) jakie mają wykonywać. Jako pierwszy wprowadza element równouprawnienia.

W państwie Platona rządzący staja się filozofami: władca to filozof.

Platon to pierwszy komunista (tworzy państwo wspólnoty a la totalitarne), nie ma miejsca na indywidualizm. (idealne jednostki)

Wizja owego państwa dla idealnych jednostek - wszyscy znaja swoje miejsce, wszyscy mają idealne miejsce rozwoju oparte na 3 warstwach, 3 cnotach i w oparciu o tą triadę tworzy 3 stany społeczne.

WYKŁAD 9 24.04.2003

św. Augustyn - jego myśl pokrywa całe średniowiecze stąd jako jego reprezentant.

matka - chrześcijanka, ojciec urzędnik państwa pogan.; Augustyn jako młodzieniec nie unikał uciech, kształci się w szkole retorycznej najpierw w Kartaginie, potem w Rzymie, jest nauczycielem retoryki. Zetknął się z grupą manichernijczyków. Stworzył sektę religijna gnostyczną.

GNOSIS - sposób poznania, wiedza, poznanie nadprzyrodzone które się doświadczyło z wysoka

W manicherniźmie, gnosiźmie istnieje pewien dualizm:

subtło - ciemność

duch - materia (to zło)

dobro - zło

Te 2 pierwiastki ciągle na siebie oddziałują.

Człowiek w gnosiźmie nie odpowiada za zło. Zło jest. Wszystko jest efektem nauki. Nawet w człowieku dokonywana jest nauka, nie odpowiada on za zło, za czyny. Człowiek jest po prostu skazany na dobro i na zło.

Sztuka manichejska cieszyła się popularnością odwiecznie. (liczne sekty)

Ciało jest materią, jest siedliskiem zła.

Św. Augustyn stał się zagorzałym zwolennikiem manicheizmu. Aż raz zetknął się z guru tego ugrupowania, wdał się z nim w rozmowę i nie znalazł odpowiedzi na pytania => podłamanie.

Z Rzymu jedzie do Mediolanu gdzie wykłada. Tam spotyka św. Ambrożego, biskupa Mediolanu i zaczyna chodzić na jego nabożeństwa, wysłuchuje jego kazań, zaczyna się wsłuchiwać w treść kazań, konfrontuje się z manichenizmem, stwierdza że odp. (prawda) może leżeć nie w manicheniźmie ale w chrześcijaństwie. Św. Augustyn otrzymuje chrzest od św. Ambrożego.Zostaje w 395 r. biskupem Hipponu..Staje się zagorzałym przeciwnikiem manicheizmu

daje wykładnie swojej filozofii:

„… chcę poznać Boga i duszę”

Myśl bierze się z pewnych idei które człowiek znajduje w sobie. Augustyn jest medium, nośnikiem które przeniosło myśl platońską z antyku do średniowiecza.

Idee są wlane w człowieka przez Boga dzięki iluminacji.

Iluminacja to oświecenie łaską Boga i danie pewnych idei które człowiek odnajduje:

oświecenie duszy dzięki czemu człowiek znajduje mądrość, mądrość boska.

Zło to brak dobra

Zło nie istnieje jako konkret a dobro jako substancja (to co jest)

To co jest dobrem jako byt może ulec zniszczeniu - wszystkie byty, wszystko co jest, wszystko co jest dobre. Zło jest formą niszczenia dobra. Może istnieć dobro bez zła, nie może istnieć zło bez dobra. Zło zatem nie jest konkretem, formą substancjonalną, zło to próżnia.

WYKŁAD 10 30.04.2003

Jak ujmują miłość poszczególni autorzy?

PLATON : dialog „uczta”

Platon wraz z przyjaciółmi udaje się na ucztę, postanawia prowadzić debatę intelektualną na temat miłości .

Miłość dla starożytnych to - EROS - mitologiczne bóstwo.

EROS- Afrodyta z pierwiastka męskiego i żeńskiego

- Afrodyta niebiańska z pierwiastkiem męskim

Powinniśmy chwalić Erosa, jest on z wszystkich bóstw najszczęśliwszy, bo jest najpiękniejszy, najmłodszy z bogów. Jest tłumaczem miedzy bogami a ludźmi, zanosi problemy i ofiary. Uważa on ze kto rozumie sztukę jest uduchowiony, a kto nie - jest zwykłym rzemieślnikiem.

Syn Biedy + Dostatku = Eros

Szczęście polega na posiadaniu dobra. Istota miłości - wyraz ogólny. Istnieją jej różne rodzaje i określenia.

Eros to dążenie do dobra i do szczęścia. To najpotężniejsza miłość. Przedmiotem miłości jest wieczne posiadanie dobra. Zapładnianie jest czymś pięknym.!

Eros - najmłodszy z bogów, najszczęśliwszy, najlepszy.

Sokrates z Biotyną

Biotyna : Eros nie jest najpiękniejszy , on pragnie to dopiero posiąść. Pragniemy tego czego nie posiadamy . Ona goni za tym co piękne, dobre. Nie posiada w pełni wiedzy, jest pomiędzy mądrością a głupotą. Jest niedoskonały, jest wiecznym poszukiwaniem, dążeniem, jest dziurawy, ale ma pozytywne przymioty.

Koncepcja miłości : miłość to dążenie do dobroci, piękna, szczęścia, wieczna pogoń za brakami. Których nie posiada, których brakuje miłości.

Ewolucja dążenia do piękna. Na samym początku miłość to pogoń za pięknem cielesnym, zmysłowym. Ale trzeba szukać piękna w duszy, zmierzać do idei piękna. Na szczycie stoi najważniejsza idea - dobro, dlatego wszystko dąży do dobra.

Ewolucja: miłość zmysłowa - duchowa - odwiecznej idei piękna.

Eros szuka coraz to czegoś doskonalszego.

Arystoteles: „Etyka nikomahejska”:

Miłość to nadmiar przyjaźni- tylko do 1 człowieka. Bardzo potrzebne jest posiadanie przyjaciół , ale szczęście w nieszczęściu- należy przyjaciół najmniej pociągać - wahać się.

Obecność przyjaciół to rzecz pożądania godna.

Koncepcja miłości : miłość to nadmiar przyjaźni „Przyjaźń jest pożądania godna, pragnie się jej, jest wspólnotą, przyjaźń jest potrzebna zarówno w nieszczęściu jak i w szczęściu”

MIŁOŚĆ > PRZYJAŹŃ - to dążenie do dobra.

Więc miłość to wielkie dążenie do dobra, przyjaźń jawi się jako potrzeba zaspokojenia różnych zachcianek - miłość to wielka potrzeba zaspokojenia potrzeb. Coraz doskonalsze zaspokajanie potrzeb - musi się ona udoskonalać.

Bogowie nie kochali, miłość to wyraz ich zachcianek.

Koniec I w.p.n.e

Biblia : św. Jana - I list.

Bóg nas umiłował i dlatego my powinniśmy się miłować. Bóg jest miłością, a kto mieszka z miłością , mieszka w Bogu, a Bóg z nim.

Bóg jest miłością. U starożytnych miłość była niedoskonała, a tu Bóg jest miłością.

Absolut - nie koniecznie musi oznaczać Boga. Absolut - siła , początek , nieporuszony poruszycie.

Św. Jan mówi o bogu osobowym i utożsamia go z miłością. Bóg był doskonały więc miłość jest doskonała . Miłość schodzi do ludzi - bytu niedoskonałego.

AGAPE - miłość która dąży do niedoskonałości - ludzi.

RÓZNICE MIĘDZY EROS i AGAPE

Eros to dążenie człowieka do idei, wieczna tęsknota, zaspokajanie potrzeb , własne dążenia, wysiłek, egocentryzm motywowany wartościami.

Agape to miłość od Boga do ludzi, ofiara, dawanie, udzielanie im bożej łaski, altruizm, spontaniczność, posiada wartości i je udziela.

Te dwie koncepcje w późniejszym czasie zaczynają się ścierać.

Eros - przynależy bytom niedoskonałym, zmieniającym się.

Agape - przynależy jednemu absolutowi.

W życiu człowieka obie koncepcje się łączą, ścierają:

1. Człowiek pragnie dobra, które uszczęśliwia. Nie ma człowieka bez miłości, bo każdy pragnie dobra.

2. Jeżeli człowiek pragnie dóbr wyższych, duchowych będzie pragnął dobra absolutnego, będzie pragnął Boga!!.

Caritas (miłość -pragnąć Boga) Miłość tego co doczesne, słabe,

Niedoskonałe. To miłość pożądliwa.

Obie się ścierają.

Im miłość doskonała większa -Caritas, zmniejszenie miłość pożądliwej - to agape. Im mniej caritas na rzecz miłości pożądliwej tym człowiek będzie zmierzał do Eros.

WYKŁAD 11 14.05.2003

Szkoła Stoicka i Epikurejska

STOICY :

Założyciel - Zenon z Kittion , a nazwa ich pochodzi od bramy.

Dla nich , co nie jest materią nie istnieje, a wszystkim rządzi Boski rozum - siła która jest ożywiona - PNEUMA, z której wyłania się cały świat

Panteizma - nie ma granicy miedzy bogiem a stworzeniem.

Celem postępowania jest szczęście. Szczęście zapewnia wewnętrzny spokój. Jeżeli poznasz siebie to poznasz nature. Zrozumiesz nature, będziesz żył cnotliwie.

Czyn jest dobry, gdy dobra jest intencja. - INTENCJONALIZM

W sumieniu tkwią normy etyczne. Żyjąc, świat na nas oddziałuje w rozmyślny sposób.

Trzeba się uniezależnić od zewnątrz. Szczęście odrzuca wszystko co zewnętrzne. Kto żyje zgodnie z naturą jest cnotliwy. Trzeba się wyzbyć wszelkich namiętności np. smutek ,strach, rozkosz.

One powodują omotanie człowieka.

Wszystko co jest poza cnotą jest złem. Istnieją rzeczy obojętne(ADIAPHARON) np. uroda , zdrowie. Rzeczy temogą posłużyć za zdobycie cnoty lub wprowadzić na złą drogę. Dlatego należy je ignorować.

Dzieli się je na trzy grupy:

-duchowe : talent, pamięć , wiedza

-cielesne : samo życie, sprawność zmysłów.

-życie zewnętrzne : posiadanie dzieci, uznanie, władza, majętność.

Żeby umieć zaakceptować sytuacje w jakiej żyje człowiek musi zdobywać się na APATHE (apatie)- wyżeczenie się wszelkich namiętności.

„ Jeżeli ktoś potrafi wzbudzać we mnie uczucia to potrafi nade mną zapanować”

Wiele z doktryn głoszonych przez Stoików weszło do chrześcijaństwa.

Fragment tekstu:

- Dobro to to co wabi nasze dusze, co je przyciąga do siebie. To co dobre pozostaje w ścisłym związku z prawdą.

-Dobro to to co wzbudza pożądanie , popęd duszy.

-Dobro jest to rzecz cnotliwa.

Dobro i cnota są ze sobą połączone. Cnota jest dobrem doskonałym. Dobro powstaje przez połączenie się z cnotą. Dobrem jest to co zgadza się z cnot i z naturą (ale nie zawsze się musi zgodzić). Dobro poznajemy po tym że zgadza się z naturą w pełni.

Człowiek winien osiągnąć cnotę a ta dobro, a żyjąc cnotliwie osiągniemy szczęście.

EPIKUREJCZYCY:

Szczęście to najwyższe dobro. Nieszczęście to cierpienie. Szczęście to brak cierpienia.

Kult życia. Człowiek nie cierpi - jest szczęśliwy. Samo życie jest najwyższym dobrem. Należy żyć zatem pełnią życia.

Zaspokajanie potrzeb daje człowiekowi szczęście. Najwięcej przyjemności ma ten kto ma najmniej potrzeb. Przyjemności pozytywne są tylko środkiem do zaspokojenia szczęścia i dzieli się je na:

-naturalne konieczne

-naturalne niekonieczne

-nienaturalne i niekonieczne

-fizyczne i duchowe

Największa przyjemność to zaspokojenie ducha. Cnotą jest szczęście.

Przyjaciel to drugie ja. Przyjaciela potrzebuje żeby żyć szczęśliwie.

Czwórmian leczniczy - to 4 lęki , które istnieją w życiu człowieka i mogą doprowadzić do cierpienia:

-przed niemożnością osiągnięcia szczęścia

-przed cierpieniem

-przed śmiercią

-przed bogami

Fragment tekstu:

Należy dążyć do szczęścia. Powinni filozofować i młodzi i starzy. Cały czas trzeba zabiegać o to by osiągnąć szczęście.

Przyjemność to początek i cel życia szczęśliwego. Jest ona dobrem pierwszym. Wszelka przyjemność zgodna z naturą jest dobra.

Umiarkowanie to największe dobro. Źródłem dobra jest mądrość , jako źródło innych cnót. Nie można żyć pięknie i sprawiedliwie nie będąc mądrym i odwrotnie.

„Lepiej być nieszczęśliwym z rozumem niż szczęśliwym bez rozumu.

Cierpienie wybiera się aby osiągnąć większą przyjemność, która daje szczęście a to przyjemność(cnota)

NAUKI

HUMANISTYCZNE

NAUKI FORMALNE

FILOZOFIA

TEOLOGIA

NAUKI

SZCZEGÓŁOWE

(PRZYRODNICZE)

---