Pr.gospodarcze - jest to dyscyplina kompleksowa, której przedmiotem zainteresowania są m.in.: normy prawa cywilnego administracyjnego, finansowego w zakresie w takim zakresie w jakim dot. Prowadzenia działalności gospodarczej.
Pr.gos.publ. - jest to całokształt norm prawnych regulujacych proces oddziaływania państwa na gospodarkę z udziałem organów adm.publ. oraz podmiotów pr.publ. i pr.prywatnego(w pionie) Są to stusunki gospodarcze o charakterze państwo - obywatel.
Pr.gosp.prywatne - zbiór przepisów regulujacych regulujących stosunki zobowiązaniowe między podmiotami gospodarczymi, a także pomiędzy tymi podmiotami a innymi jednostkami w obrocie gospodarczym 1.prawo obrotu gospodarczego 2. prawo .przedsiębiorcy i odnoszących się do takich zagadnień jak organizacja, ustrój, powstanie, ustanie podmiotu gospodarczego.
Przedsiebiorca - w rozumieniu ustawy o swobodzie gosp.jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka niebędąca osoba prawną (której odrębana ustawa przyznaje zdolność prawną) wykonujaca we własnym imieniu działalnośc gospodarczą. Za przedsiebiorców uznaje się także wspólników sp.cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.
Obrót gospodarczy: 1.obrót dwustronnioe gospodarczy 2.obrót jednostronnie gospodarczy(konsumencki)
działanie polegające na wymianie dóbr i usług zarówno pomiędzy podmiotami gospodarczymi jak i pomiedzy podmiotem gospodarczym i osobą fizyczną, który dokonuje sie poprzez zawieranie umów cywilnoprawnych oraz obrót papierów wartościowych. Podmioty ob.gosp.są formalnie równorzędne.
Źródła pr.gosp. - 1.prawo stanowione:Konstytucja, k.c.,ustawy: 2.07.2004r.o sw.dział.gosp.i przepisy wprowadzające ustawę o sw.dział.gosp.z 20.08.2997r.o Krajowym Rejestrze Sądowym, 16.09.1982r.prawo spółdzielcze, z 25.03.1981r.o przedsiebiorstwach państwowych 2. wzorce umowne, regulaminy, ogólne warunki umów.(mają one charakter nienormatywny, gdyż są wydawane przez jedną ze stron np. wzory umów bankowych, ubezpieczenia itp..
Działalność gospodarcza - ust.o sw.gosp. - jest to zarobkowa działalnośc wytwórcza, handlowa, budowlana, usługowa oraz posazukiwanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalnośc zawodowa wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.
Przepisów ustawy nie stosuje się do;działalności wytwórczej w rolnictwie, ogrodnictwie, warzywnictwie, leśnictwie, rybactwa śródlądowego, agroturystyka.
Zasady działalności gospodarczej
Zasada wolnosci gospodarczej - oznacza, że podjęcie i prowadzenie działalności gospodarczej jest wolne dla każdego. Każdy ma swobodę wyboru formy prowadzenia działalności gospodarczej (os.fizyczna, spółki itp.). Jest szereg ograniczeń dot.tej wolności z uwagi na wazny interes państwa, bezpieczeństwo, ochrany życia bądź zdrowia. Wiaże się to z prowadzeniem koncesji i zezwoleń.
Koncesje art. 46 Ustawy - 1. poszukiwanie lub rozpoznawanie złóż kopalin, wydobywanie, bezzbiornikowe magazynowanie substancji oraz składowanie odpadów w górotworze i podziemnych górowiskach. 2.wytwarzanie i obrót mat.wybuchowymi, bronią i amunicja oraz wyrobami technologią o przeznaczeniu wojskowym i policyjnym 3.wytwarzanie, przetwarzanie, magazynowanie, dystrybucja i obrót paliwami i energią 4.ochrona osób i mienia 5.rezpowrzechnianie programów radiowych i TV 6.przewozy lotnicze. Koncesji udziela właściwy rzeczowo organ adm.państwowej - decyzja, która ma charakter uznaniowy(jeżeli jest więcej niż jeden podmioit wtedy organ organizuje przetarg).
Promesa - przyrzeczenie, obietnica dokonania jakiejś czynności lub spełnienia danego świadczenia a także zobowiązanie organu państwowego do wydania decyzji po dopełnieniu przez zainteresowanego odpowiednich formalności.
Zezwolenie - podmioty które spełniaja wymogi ustawowe muszą otrzymać zezwolenie na prowadzenie dział.gosp.w formie decyzji adm.art.75:sprzedaż alkoholu, prowadzenie gier i zakładów, publiczny obrót papierów wartosciowych, prowadzenie działalności usług turystycznych - wydaje wojweoda i ma obowiązek prowadzenia kontroli. Może cofać zezwolenia lub wydawać nakaz usunięcia zaniedbań.
Zasada równości - ozn.równe prawa i obowiazki przedsiebiorców krajowych i zagranicznych bez wyjątku na ich formę organizacyjno-prawna.
Zasada (uczciwej konkurencji) respektowania przez podmioty prowadzacych dział.gosp.prowadzenia reguł uczciwej konkurencji, poszanowania obyczajów i słusznych interesów konsumentów(ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji 16.04.1993)
Zasada legalizmu - ozn.,że prowadzenie dział.gosp.jest oparte na regulacjach prawnych.
Warunki prowadzenia dział.gosp. - 1.wpis do rejestru przedsiebiorców w Krajowym Rejestrze Sadowym(jednakże sp.kapitałowa w organizacji może podjąc działalnośc przed uzyskaniem wpisu) albo do Ewidencji Działalnosci Gosp. 2.posiadanie odpowiednich kwalifikacji art.19u.o.s.p.d.g.jezeli sa wymagane ustawowo 3.właściwe wykonywanie dział.gosp.w szczególności zwiazane z ochroną życia i zdrowia ludzkiego, ochrony moralności i ochrony srodowiska 4.wymóg oznakowania towarów art.20u. 5. dokonywanie rozliczeń finansowych w formie bezgotówkowej art.22 rozliczenia za posrednictwem banków 6.rejestracja i ewidencja działalnosci gopodarczej.6.obowiązek uzyskania przez przedsiebiorcę koncesji albo wpisu do rejestru działalności regulowanej jezeli wiąże sie to z charakteru prowadzonej działalności, którą przewiduje ustawa.7 .poszanowanie zasad uczciwej konkurencji 8.jezeli oferuje towary lub usługi w sprzedaży bezposredniej lub na odległość za posrednictwem sieci teleinformatycznych lub druków bezadresowych
KRS - został wprowadzony ustawą z 20.08.1997 zawiera nie tylko rejestr przedsiebiorców, ale trakże publicznych zakładów opieki zdrowotnej, stowarzyszeń, fundacji, rejestr dłużników. .Prowadzony jest w Sadach Rejonowych Wydział Gospodarczy w formie elektronicznej.
Zagadnienia prawne spółek - akt normatywny regulujacy problematykę spółek jest Kodeks Spółek Handlowych - reguluje on tworzenie, organizację, funkcjonowanie, podział, łączenie, podział i przekształcenie spółek handlowych.
Spółkami pr.handl.są: sp.jawna „sp.j.”, sp.partnerska :sp.p.”, sp.komandytowa :sp.k.”, sp.komandytowo-akcyjna :S.K.A.”, sp.zo.o., sp.akcyjna „S.A.”
Spólkę o charakterze cywilnoprawnym reguluje Kodeks Cywilny art.860-875.
Umowa spółki handlowej - jest formą współdziałania conajmniej dwóch podmiotów. Stosunek prawny sp.jest zobowiązaniem powstajacym w drodze umowy sp.handlowej, na mocy której wspólnicy badź akcjonariusze zobowiazuja sie dążyc do osiągniecia wspólnego celu(niekoniecznie gospodarczego, może byc charytatywne, kulturalny) przez wniesienie wkładów a jesli statut bądź umowa sp. tak stanowi to przez współdziałanie w inny sposób Przepisy dopuszczaja także powstanie jednoosobowqej spółki kapitałowej(akt założycielski sporządzony przez jednego akcjonariusza bądź wspólnika).
Spółka osobowa - nie posiadają osobowości prawnej, mogą jednak we własnym imieniu wchodzić w stosunki prawnorzeczowe i zobowiązaniowe oraz pozywać i byc pozwanym(tzw.ułomna osoba prawna)Oparte są na trwałym układzie wspólników (wspólnikiem może być osoba fizyczna, osoba prawna).Może we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe. Prowadzi działalność pod własną firmą.
Spółka kapitałowa - sp.kapitałowe w (chwili) organizacji mogą we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozwane w tym czasie powinna mieć dodatkowe oznaczenie „w organizacji”.Sp.kapitałowe w organizacji z chwilą wpisu do rejestru staje się sp.zo.o.albo S.A.i uzyskuje osobowość prawną.Z tą chwilą staje się podmiotem praw i obowiązków spółki w organizacji. Sp. kapitałowe mogą być spółka jednoosobową poprzez akt założycielski, Musi być element majątkowy tj. kapitał zakładowy, posiadają organy.
Spółka jawna - „sp.j.”powstaje: 1. w drodze umowy pomiędzy wspólnikami 2.w drodze przekształcenia s.c. W jawną 3.w drodze przekształcenia każdej ze sp.handlowej w jawną. Umowa powinna być zawarta w formie pisemnej pod rygorem niewazności. Jest sp.osobową, która prowadzi przedsdiębiorstwo pod własna firmą, a nie jest inna sp.handlowa. Każdy wspólnik odpowiada za zobowiazania sp.bez ograniczenia całym swoim majatkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami. Kazdy wspólnik ma prawo i obowiązek prowadzenia spraw sp nie przekraczając zwykłych czynnościsp. Rozwiazanie zgodne oświadczenie wspólników, śmierć wspólnika, upadłośc sp., rozwiązanie przez sad..
spółka partnerska - sp.osobowa utworzona przez wspólników (partnerów)w celu wykonywania wolnego zawodu prowadząc przedsiębiorstwo pod własna firmą. Może być zawiązana w celu prowadzenia więcej niz jednego wolnego zawodu. Partnerami mogą być: adwokat, aptekarz, architekt, inzynier budownictwa, biegły rewident, broker ubezpieczeniowy, doradca podatkowy, makler papierów wartościowych, doradcy inwestycyjny, księgowy, lekarze, notariusz, pielegniarka, położna, radca prawny, rzecznik patentowy, rzeczoznawca majatkowy i tłumacz przysiegły lkub w odrebnej ustawie.
Firma powinna zawierać sp.”nazwisko” co najmniej jednego partnera i oznaczenia dodatkowe” i partner bądź partnerzy” albo „sp.partnerska” oraz określenie wolnego zawodu. Partner nie odpowiada za zobowiązania sp. Powstałe w związku z wykonywaniem przez pozostałych partnerów wolnego zawodu, jak równiez za zobowiazania sp.bedące nastepstwem osób zatrudnionych w spółce np.umowy o prace, które podlegały kierownictwu innego partnera. Umowa sp.może przewidywać, że jeden albo większa liość partnerów godzą się na odpowiedzialność solidarną. Umowa w formie aktu notarialnego, powstaje z chwilą wpisu do rejstru. Pozbawienie partnera reprezentowania sp.moze nastapić tylko z waznych powodów uchwałą powiziętą większością 2/4 głosów w obecności co najmniej 2/3 ogólnej liczby partnerów i staje się skuteczne z chwilą wpisu do rejestru.
Spółka komandytowa - ( sp.k.) jest sp.osobową, mająca na celu prowadzenie przedsiebiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania sp. co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika (komandytariusza) jest ograniczona.●Powstaje z chwilą wpisu do rejestru. ●Umowa sp.powinna być zawarta w formie aktu notarialnego.● Firma spółki powinna zawierać nazwisko jednego lub kilku komplementariuszy. I oznaczenie, że jest to sp.komandytowa. ●Komplementariusz odpowiada za zobowiazania sp.całym swoim majatkiem. Komandytariusz - odpowiada za zobowiązania tylko to kwoty określonej w umowie (wysokości sumy komandytowej), nie może prowadzić spraw spółki, może działać w innych podmiotach gospodarczych.
Spółka komandytowo-akcyjna - (S.K.A.”) jest sp. osobową mającą na celu prowadzenie przedsiebiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania sp.co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a co najmniej jeden wspólnik jest akcjonariuszem. Akcjonariusz nie odpowiada za zobowiązania sp.●powstaje z chwilą wpisu do rejestru ● minimalna wysokość kapitału zakładowego wynosi 50.000 zł ● osoby podpisujace statut są założycielami sp.● statut powinien byc sporządzony w formie aktu notarialnego● spólke reprezentują komplementariusze ● akcjonariusz może reprezentować sp.jedynie jako pełnomocnik ● w sp.S.K.A. można ustanowić radę nadzorczą, jeżeli liczba akcjonariuszy przekracza 25 osób jest to obowiązkowe, członków rady powołuje i odwołuje walne zgromadzenie(może byc zwyczajne nadzwyczajne) ●
komplementariusz albo jego pracownik nie może być członkiem rady nadzorczej ● komplementariusz i akcjonariusze uczestnicza w zysku sp.proporcjonalnie do ich wkładów, chyba że statut stanowi inaczej.
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością - ( sp.z o.o.) może byc utworzona przez jedną lub wiele osób ●nie może być zawiązana wyłącznie przez inną jednoosobową sp. zo.o. ● wspólnicy nie odpowiadają za zobowiazania sp., odpowiadają wobec wierzycieli tylko do wysokości imiennych udziałów w sp., za wyjatkiem zobowiązań wobec skarbu państwa ● kapitał zakładowy sp.dzieli się na udziały o równej albo nierównej wartości nominalnej ●kapitał zakładowy powinien wynosić co najmniej 50.000 zł ● minimalna wartość udziału to 50zł ●posiada osobowość prawną ●umowa sp.w formie aktu notarialnego ●wpis do KRS ●wniesienioe przez wspólników wkładów na pokrycie całego kapitału zakładowegoa w razie objęcia udziału za cenę wyższą od wartości nominalnej, także wniesienia nadwyżki ●ustanowienie rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej, jeżeli wymaga tego ustawa lub umowa sp.
●organy sp.:zgromadzenie wspólników najwyższa władza sp., podejmuje uchwały, zarząd - bieżące kierowanie sp., reprezentuje ją na zewnątrz, upoważnione do podejmowania decyzji ekonomicznych do 1/10 kapitału zakładowego chyba, że otrzymają upoważnienie do zarzadzania wiekszymi kwotami, powołuje wspólnicy albo rada nadzorcza, rada nadzorcza lub komisja rewizyjna(nie są konieczne) sprawuje nadzór nad działalnościa sp ●wyłaczenie wspólnika wymaga decyzji sadu ●rozwiazanie sp.: upadłość (bankructwo) lub likwidacja, nastepuje dopiero w chwili wykreślenia z rejestru
Spółka akcyjna - „S.A.” ma osobowość prawną, zawiązać może jedna albo wiele osób, nie może być zawiazana przez jedną sp.akcyjną ●kapitał zakładowy składa się z wkładów założycieli, którzy otrzymuja akcje ●powstaje z chwilą zawiązania sp.(objęcie wszystkich akcji) ●nabywa osobowść prawna z chwilą wpisu do rejestru handlowego ●akcjonariusze nie odpowiadają za zobowiazania sp., lecz ponoszą ryzyko kapitału oraz czerpią zyski(np.w postaci dywidendy) ● wpis do KRS ● kapitał zakładowy powinien wynosić 500.000zł, a wartość nominalna akcji to minimum 1 gr ● zysk dzielony proporcjonalnie do posiadanych udziałów ●organy sp.: zarząd(powoływany na max.5 lat, reprezentuje sp.na zewnątrz), Rada nadzorcza lub komisja rewizyjna(min 3 osoby członków sp.publicznych min.5, powoływanych przez zgromadzenie akcjonariuszy, zgromadzenie akcjonariuszy (walne zgromadzenie)● wkłady sp.: wkłady pieniężne, wkłady rzeczowe, zbywalne majatkowe prawa podmiotowqe np.użytkowanie wieczyste, wierzytelności wspólnika wobec sp. ● rozwiązanie może nastąpić: z przyczyn przewidzianych w statucie, w wyniku uchwały Walnego Zgromadzenia, upadłość(bankructwo), inne wymienione w k.s.h. - następuje w drodze postepowania likwidacyjnego(likwidatorami mogą byc ostatni członkowie zarządu, a także likwidatora może ustalić sąd, w przypadku upadłości jest prowadzone postępowanie upadłościowe ● może być powołana do prowadzenia działalności charytatywnej.
Typy przedsiębiorstw:
1.osoba fiz.-wpis do eiwd. Dział. gospod.
2. osoba prawna - przeds. Państwowe, spóldzielnie, spólki kapitałowe, stowrzyszenia rejestrowe, fundacje - wpis do KRS-u (wyjątek - spólki w organizacji).
3. jedn. Osobowe nie posiadające osobowości prawnej - powstają z chwilą wpisu do KRS-u.
Typ fundacyjny - p-stwo państwowe,
Typ korporacyjny - spóldzielnie.
Przedsiębiorstwa państwowe - jest samodzielnym, samorządnym i samofinansującym się przedsiębiorcą posiadajacym osobowość prawną, organy przedsiębiorstwa podejmują samodzielnie decyzje oraz organizuja działalność we wszystkich sprawach (zgodnie z prawem) w celu wykonania zadań przedsiębiorstwa●mogą byc tworzine jako: 1.przedsiębiorstwa działajace na zasadach ogólnych 2.przedsiębiorstwa użytecznosci publicznej - mają za zadanie przede wszystkim na celu bieżące i nieprzerwalne zaspokajanie potrzeb ludności, a w szczególności produkcę i świadczenie usług w zakresie: 1.inzynierii sanitarnej 2.komunikacji 3.zaopatrzenia ludności w energię elektryczną, gazową, cieplna 4.zarzadu państwowymi lokalami 5.zarzadu państwowymi terenami zielonymi 6.usług pogrzebowych i utrzymywania urządzeń cmentarnych 7.usług kulturalnych
●przeds. pań. tworzą : 1.naczelne oraz centralne organy adm.pań. 2.Narodowy Bank Polski i banki państwowe ●organy :zebranie pracowników, dyrektor, rada pracownicza ● statut uchwala ogólne zebranie pracowników na wniosek dyrektora przedsiębiorstwa ● obowiązkowy wpis do KRS i z ta chwilą uzyskuje osobowość prawną.
Spółdzielnie - jest dobrowolnym zrzeszeniem się nieograniczonej liczby osób o zmiennym składzie osobowym i zmiennym funduszu udziałowym, które w interesie swoich członków prowadzi wspólną działalność gospodarczą(ustawa 16.09.1982 prawo spółdzielcze), nie mniej niż 10 osoby fizyczne i nie mniej niż 3 osoby prawne, spół.produkcji rolnej wystarczy 5 osób ● majątek spół.jest własnością prywatną jej członków, ● prowadzi działalność na podstawie ustawy, innych ustaw oraz zarejestrowanego statutu ● organy: 1.walne zgromadzenie 2.rada nadzorcza 3.zarząd 4.zebranie grup członkowskich - statut może przewidywać jeszcze inne organy.
Banki - bank jest osobą prawną utworzoną zgodnie z przepisami ustawy z dnia 29.08.1997r., działająca na podstawie zezwoleń uprawniających do wykonywania czynności bankowych obciążających ryzykiem środki powierzone pod jakimkolwiek tytułem zwrotnym .Czynnościami bankowymi są: 1)przyjmowanie wkładów pieniężnych płatnych na żądanie lub z nadejściem oznaczonego terminu oraz prowadzenie rachunków tych wkładów,2)prowadzenie innych rachunków bankowych,3)udzielanie kredytów,4)udzielanie i potwierdzanie gwarancji bankowych oraz otwieranie i potwierdzanie akredytyw,5)emitowanie bankowych papierów wartościowych, 6)przeprowadzanie bankowych rozliczeń pieniężnych,6a)wydawanie instrumentu pieniądza elektronicznego,7)wykonywanie innych czynności przewidzianych wyłącznie dla banku w odrębnych ustawach. 2.Czynnościami bankowymi są również następujące czynności, o ile są one wykonywane przez banki:1)udzielanie pożyczek pieniężnych,2)operacje czekowe i wekslowe oraz operacje3)wydawanie kart płatniczych oraz wykonywanie operacji przy ich użyciu,4)terminowe operacje finansowe,5)nabywanie i zbywanie wierzytelności pieniężnych, 6)przechowywanie przedmiotów i papierów wartościowych oraz udostępnianie skrytek sejfowych 7)pośrednictwo w dokonywaniu przekazów pieniężnych oraz rozliczeń w obrocie dewizowym. Bank jest obowiązany do utrzymywania płynności płatniczej dostosowanej do rozmiarów i rodzaju działalności, w sposób zapewniający wykonanie wszystkich zobowiązań pieniężnych zgodnie z terminami ich płatności.
W bankach działa system kontroli wewnętrznej. Banki mogą być tworzone jako banki państwowe, banki spółdzielcze lub banki w formie spółek akcyjnych. Założycielami banku w formie spółki akcyjnej mogą być osoby prawne i osoby fizyczne, z tym że założycieli nie może być mniej niż 3. Założycielami banku spółdzielczego mogą być tylko osoby fizyczne w liczbie wymaganej dla założenia spółdzielni, określonej ustawą - Prawo spółdzielcze. Przepis ust. 1 nie ma zastosowania do banku, którego założycielem jest Skarb Państwa, bank krajowy, instytucja kredytowa, bank zagraniczny, krajowy lub zagraniczny zakład ubezpieczeń lub międzynarodowa instytucja finansowa. Zarząd banku działa i wykonuje swoje funkcje w siedzibie określonej w statucie banku.
Bank państwowy może być utworzony przez Radę Ministrów w drodze rozporządzenia, na wniosek Ministra Skarbu Państwa zaopiniowany przez Komisję Nadzoru Bankowego. W tym samym trybie następuje likwidacja banku państwowego. Rozporządzenie Rady Ministrów o utworzeniu banku państwowego określa nazwę, siedzibę, przedmiot i zakres działania banku, jego fundusze statutowe, w tym środki wydzielone z majątku Skarbu Państwa, które stają się majątkiem banku. Bank państwowy nie podlega wpisowi do rejestru przedsiębiorstw państwowych .
Bankiem spółdzielczym jest bank będący spółdzielnią, do którego w zakresie nieuregulowanym w ustawie z dnia 7 grudnia 2000 r. o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających, mają zastosowanie przepisy ustawy - Prawo spółdzielcze. Statut banku spółdzielczego pod rygorem nieważności powinien być sporządzony w formie aktu notarialnego.
bank w formie spółki akcyjnej - do utworzenia i działalności banku w formie spółki akcyjnej stosuje się przepisy k.s.h., o ile przepisy ustawy nie stanowią inaczej.
Przekształcenie przedsiębiorcy - ( Prawa upadłościowe i naprawcze 28.02.2003 polegać może na: 1.zmianie dotychczasowej jego struktury organizacyjno-prawnej w ramach tego samego typu osobowości prawnej np. Przesksztłcenie sp.zo.o.w sp.akcyjną i odwrotnie lub przedsiebiorstwa państwowego działającego na zasadach ogólnych w przedsiębiorstwo użyteczności publicznej 2. na zamianie w ramach różnych typów osób prawnych np. przekształcenie przedsiębiorstwa państwowego w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa, bądź na podziale lub łączeniu takich samych lub różnych osób prawnych (np. przedsiębiorstw państwowych spółdzielni, spółek kapitałowych).3 wreszcie może polegać również na przyłączeniu określonej jednostki organizacyjnej do innej np. przyłączenie jednej spółki o. o do innej.
Komercjalizacja - w rozumieniu ustawy, polega na przekształceniu przedsiębiorstwa państwowego w spółkę; jeżeli przepisy ustawy nie stanowią inaczej, spółka ta wstępuje we wszystkie stosunki prawne, których podmiotem było przedsiębiorstwo państwowe, bez względu na charakter prawny tych stosunków.
Prywatyzacja, - w rozumieniu ustawy, polega na:1)obejmowaniu akcji w podwyższonym kapitale zakładowym jednoosobowych spółek Skarbu Państwa powstałych w wyniku komercjalizacji przez podmioty inne niż Skarb Państwa lub inne niż państwowe osoby prawne w rozumieniu ustawy z dnia 8 sierpnia 1996 r. o zasadach wykonywania uprawnień przysługujących Skarbowi Państwa 1a)zbywaniu należących do Skarbu Państwa akcji w spółkach;2)rozporządzaniu wszystkimi składnikami materialnymi i niematerialnymi majątku przedsiębiorstwa państwowego lub spółki powstałej w wyniku komercjalizacji na zasadach określonych ustawą przez: a)sprzedaż przedsiębiorstwa, b)wniesienie przedsiębiorstwa do spółki, c)oddanie przedsiębiorstwa do odpłatnego korzystania.
Upadłość - ogłasza się w stosunku do dłużnika, który stał się niewypłacalny ● .Dłużnik jest niewypłacalny, jeżeli nie wykonuje swoich wymagalnych zobowiązań ●Dłużnika będącego osobą prawną albo jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, uważa się za niewypłacalnego także wtedy, gdy jego zobowiązania przekroczą wartość jego majątku, nawet wówczas, gdy na bieżąco te zobowiązania wykonuje. ●Sąd może oddalić wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań nie przekracza trzech miesięcy, a suma niewykonanych zobowiązań nie przekracza 10% wartości bilansowej przedsiębiorstwa dłużnika. Przepisu nie stosuje się, jeżeli niewykonanie zobowiązań ma charakter trwały albo gdy oddalenie wniosku może spowodować pokrzywdzenie wierzycieli ● Sąd oddali wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania. ● Sąd może oddalić wniosek o ogłoszenie upadłości w razie stwierdzenia, że majątek dłużnika jest obciążony hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym lub hipoteką morską w takim stopniu, że pozostały jego majątek nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania. Zasady tej nie stosuje się, gdy zostanie uprawdopodobnione, że obciążenia majątku dłużnika są bezskuteczne według przepisów ustawy albo gdy dokonane zostały w celu pokrzywdzenia wierzycieli, jak również gdy zostanie uprawdopodobnione, że dłużnik dokonał innych czynności prawnych bezskutecznych według przepisów ustawy, którymi wyzbył się majątku wystarczającego na zaspokojenie kosztów postępowania ● Jeżeli zostanie uprawdopodobnione, że w drodze układu wierzyciele zostaną zaspokojeni w wyższym stopniu, niż zostaliby zaspokojeni po przeprowadzeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku dłużnika, ogłasza się upadłość dłużnika z możliwością zawarcia układu. ● Postępowania upadłościowego z możliwością zawarcia układu nie prowadzi się, gdy z uwagi na dotychczasowe zachowanie się dłużnika nie ma pewności, że układ będzie wykonany, chyba że propozycje układowe przewidują układ likwidacyjny .● W razie gdy brak jest podstaw do ogłoszenia upadłości z możliwością zawarcia układu, ogłasza się upadłość obejmującą likwidację majątku dłużnika. ● Sąd może zmienić postanowienie o ogłoszeniu upadłości obejmującej likwidację majątku dłużnika na postanowienie o ogłoszeniu upadłości z możliwością zawarcia układu, jeżeli podstawy przeprowadzenia takiego postępowania ujawniły się dopiero w toku postępowania. ● Sąd może zmienić postanowienie o ogłoszeniu upadłości z możliwością zawarcia układu na postanowienie o ogłoszeniu upadłości obejmującej likwidację majątku dłużnika, jeżeli podstawy przeprowadzenia takiego postępowania ujawniły się dopiero w toku postępowania .● Sprawy o ogłoszenie upadłości rozpoznaje sąd upadłościowy w składzie trzech sędziów zawodowych. Sądem upadłościowym jest sąd rejonowy - sąd gospodarczy.
Po ogłoszeniu upadłości czynności postępowania upadłościowego wykonuje sędzia-komisarz, z wyjątkiem czynności, dla których właściwy jest sąd.
Sędzia-komisarz kieruje tokiem postępowania, sprawuje nadzór nad czynnościami syndyka, nadzorcy sądowego i zarządcy, oznacza czynności, których syndykowi, nadzorcy albo zarządcy nie wolno wykonywać bez jego zezwolenia lub bez zgody rady wierzycieli, jak również zwraca uwagę na popełnione przez nich uchybienia. Sędzia-komisarz pełni ponadto inne czynności określone w ustawie.
Syndyka powołuje się w razie ogłoszenia upadłości obejmującej likwidację majątku upadłego.
Nadzorcę sądowego powołuje się w razie ogłoszenia upadłości z możliwością zawarcia układu.
Zarządcę powołuje się w razie ogłoszenia upadłości z możliwością zawarcia układu, gdy odebrano zarząd majątkiem upadłemu. Zarządcę ustanawia się także, gdy ustanowiono nad częścią majątku zarząd własny upadłego. W sprawach objętych tym zarządem zarządca pełni czynności zastrzeżone dla nadzorcy sądowego.
Postępowanie układowe - Jeżeli sąd ogłosił upadłość z możliwością zawarcia układu, a propozycje układowe nie zostały wcześniej złożone, upadły powinien je zgłosić w terminie miesiąca. Wraz z propozycjami układowymi upadły powinien przedłożyć także rachunek przepływów pieniężnych za okres ostatnich 12 miesięcy. W tym samym czasie propozycje układowe może zgłosić nadzorca sądowy albo zarządca. Do propozycji układowych powinno być dołączone uzasadnienie. Jeżeli sąd ogłosił upadłość obejmującą likwidację majątku upadłego, propozycje układowe mogą zgłosić upadły oraz syndyk i rada wierzycieli. Sąd zmieni w takim przypadku postanowienie o ogłoszeniu upadłości obejmującej likwidację majątku upadłego na postanowienie o upadłości z możliwością zawarcia układu jeżeli są podstawy do takiej zmiany. Propozycje układowe powinny określać sposób zawarcia układu oraz jego uzasadnienie. Propozycje układowe mogą obejmować: 1.odroczenie wykonania zobowiązań, 2.rozłożenie spłaty długów na raty, 3.zmniejszenie sumy długów, 4.konwersję wierzytelności na udziały lub akcje, 5.zmianę, zamianę lub uchylenie prawa zabezpieczającegookreśloną wierzytelność. Układ nie obejmuje:1)należności alimentacyjnych oraz rent z tytułu odszkodowania za wywołanie choroby, niezdolności do pracy, kalectwa lub śmierci;2)wierzytelności o wydanie mienia, o którym mowa w art. 70, 3)wierzytelności, które za zgodą sędziego-komisarza zostały spłacone;4)wierzytelności, za które upadły odpowiada w związku z nabyciem spadku po ogłoszeniu upadłości, po wejściu spadku do masy upadłości5)składek na ubezpieczenia społeczne. Układ nie obejmuje także wierzytelności ze stosunku pracy oraz wierzytelności zabezpieczonej na mieniu upadłego hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym i hipoteką morską, chyba że wierzyciel wyraził zgodę na jej objęcie układem. Zgoda na objęcie wierzytelności układem powinna być wyrażona w sposób bezwarunkowy i nieodwołalny, najpóźniej przed przystąpieniem do głosowania nad układem. Zgoda może być wyrażona także ustnie do protokołu.
Układ zostaje przyjęty, jeżeli wypowie się za nim większość wierzycieli z każdej z list wierzycieli obejmujących kategorie interesów wierzycieli mających łącznie nie mniej niż dwie trzecie ogólnej sumy wierzytelności, które uprawniają do nieuzyskania niezbędnej większości, chociażby co do jednej z list wierzycieli, układ zostaje przyjęty, jeżeli większość wierzycieli z każdej z pozostałych list wyraziła zgodę na przyjęcie układu, a wierzyciele z tej listy, którzy wypowiedzieli się przeciwko przyjęciu układu, zostaną zaspokojeni na podstawie układu w stopniu nie mniej korzystnym niż w przypadku przeprowadzenia postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku upadłego. Zawarcie układu, stwierdza sędzia-komisarz postanowieniem.
Zasady zawierania umów w obrocie gospodarczym - 1.Zasada swobody umów jest istotną zasadą w prawie zobowiązań ( zob. art. 3531 k.c.). Oznacza ona swobodę :a) w kwestii oświadczenia woli zawarcia określonej umowy przez podmioty, b) do wyboru kontrahenta c) do określania treści zobowiązania (strony mogą zawierać nawet umowy nie uregulowane w ustawie). 2.Zasada dowolności wyboru formy umowy (art. 60 k.c.)Zasada swobody umów podlega różnym ograniczeniom wynikającym przede wszystkim: a) z przepisów bezwzględnie obowiązujących regulujących problematykę umów ( np. art.5; 58; 158; 387 §1; 473§2 ; 558§2 k.c. ), b) z tzw. wzorców umownych, w niektórych przypadkach również z ogólnych warunków umów (art. 384 i nast. k.c. ).
Umowa licencyjna - została uregulowana ustawą z 30 czerwca 2000 r. Wymaga, pod rygorem nieważności, zachowania formy pisemnej. W umowie licencyjnej można ograniczyć korzystanie z wynalazku (licencja ograniczona). Jeżeli w umowie licencyjnej nie ograniczono zakresu korzystania z wynalazku, licencjobiorca ma prawo korzystania z wynalazku w takim samym zakresie jak licencjodawca (licencja pełna).Licencja wygasa najpóźniej z chwilą wygaśnięcia patentu. Strony mogą przewidzieć dłuższy okres obowiązywania umowy w zakresie postanowień innych niż licencja, obejmujących w szczególności odpłatne świadczenia konieczne do korzystania z wynalazku. Licencja niewyłączna - jeżeli umowa licencyjna nie zastrzega wyłączności korzystania z wynalazku w określony sposób, udzielenie licencji jednej osobie nie wyklucza możliwości udzielenia licencji innym osobom, a także jednoczesnego korzystania z wynalazku przez uprawnionego z patentu. Sublicencja - uprawniony z licencji może udzielić dalszej licencji tylko za zgodą uprawnionego z patentu; udzielenie dalszej sublicencji jest niedozwolone. Licencja podlega, na wniosek zainteresowanego, wpisowi do rejestru patentowego. Uprawniony z licencji wyłącznej wpisanej do rejestru może na równi z uprawnionym z patentu dochodzić roszczeń z powodu naruszenia patentu, chyba że umowa licencyjna stanowi inaczej.
Umowa leasingu - Przez umowę leasingu finansujący zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w tej umowie i oddać tę rzecz korzystającemu do używania albo używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony, a korzystający zobowiązuje się zapłacić finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenie pieniężne, równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego. Umowa leasingu powinna być zawarta na piśmie pod rygorem nieważności. Jeżeli rzecz nie zostanie wydana korzystającemu w ustalonym terminie na skutek okoliczności, za które ponosi on odpowiedzialność, umówione terminy płatności rat pozostają niezmienione
Factoring - ( nienazwane) jest formą specjalistycznego pośrednictwa np. działalność banków. Umowa factoringu polega na tym, że przedsiębiorca (cedent) zbywa wierzytelność pieniężną na rzecz jednostki , która zawodowo zajmuje się finansowaniem działalności gospodarczej (factor - cesjonariusz). Umowa odpłatna, konsensularna
Umowa franchisingu (nienazwane) polega na tym , że jedna ze stron (franchisodawca) upoważnia drugą stronę (franchisobiorcę) do korzystania ze szczególnych rozwiązań związanych przede wszystkim z organizacją, technologią oraz sposobem obsługi klientów, a franchisobiorca jest zobowiązany do zapłaty określonej kwoty.(Orlen, McDonald)
Zabezpieczenie roszczeń w obrocie gospod.
1.zabezpieczenia osobiste - poręczenie(876 k.c.) przez umowę poręczenia poręczyciel zobowiązuje się względem wierzyciela wykonać zobowiązanie na wypadek, gdyby dłużnik zobowiązania nie wykonał. Powinno być pod rygorem nieważności złożone na piśmie.
-weksel inblanco
-gwarancja bankowa: jest jednostronne zobowiązanie banku-gwaranta, że po spełnieniu przez podmiot uprawniony (beneficjenta gwarancji) określonych warunków zapłaty, które mogą być stwierdzone określonymi w tym zapewnieniu dokumentami, jakie beneficjent załączy do sporządzonego we wskazanej formie żądania zapłaty, bank ten wykona świadczenie pieniężne na rzecz beneficjenta gwarancji - bezpośrednio albo za pośrednictwem innego banku.
-pełnomocnictwo do dysponowania rachunkiem bankowym
2.zabezpieczenia rzeczowe:
-hipoteka:jedno z ograniczonych praw rzeczowych na nieruchomości, służące zabezpieczeniu oznaczonej wierzytelności pieniężnej i pozwalające uprawnionemu dochodzić zaspokojenia wierzytelności z nieruchomości i może być wyrażona jedynie w oznaczonej sumie pieniężnej. Gdy zabezpieczaną wierzytelnością jest pozyczka lub kredyt, nazywa się ją, odpowiednio, pożyczką hipoteczną lub kredytem hipotecznym.
-zastaw rejestrowy: prowadzi sie na rzeczach ruchomych za zbywalnych np.akcjach. Powstaje poprzez zawarcie umowy między osobą uprawniona do rozporządzania rzeczą tj.zastawcą a wierzycielem tj.zastawnikiem. Zabezpieczenie jest na konkretną rzecz np.samochód, forma pisemna pod rygorem nieważności oraz wpis do rejestru zastawów.
-przewłaszczenie bankowe polega na tym, że dłużnik lub inna osoba przenosi na rzecz wierzyciela (banku) całość rzeczy ruchomej lub papierów wartościowych do momentu spłaty długu głównego i ubocznego (odsetki i inne opłaty) z jednoczesnym zobowiazaniem wierzyciela, że po spełnieniu świadczenia nastapi przeniesienie świadczenia na dłuznika.
Zwalczanie nieuczciwej konkurencji
ustawa o zapobieganiu i zwalczanie nieuczciwej konkurencji 16.04.1993r.(handel, usługi, rolnictwo)
Czyn nieuczciwej konkurencji - jest to działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli naraza słuszny interes przedsiebiorcy lub klienta. Sa to czyny: 1.wprowadzanie w błąd(oznaczenie przedsiębiorstwa logo, godła) 2.fałszywe lub oszukańcze pochodzenie oznaczenia geograficznego 3.wprowadzanie w błąd oznaczenia towarów lub usług 4.naruszenie tajemnicy przedsiebiorstwa 5.niewykonanie umów 6.naśladownictwo produktów 7.pomawianie lub nieuczciwe zachowanie produktów 8.utrudnianie dostepu do reklamy 9.organizowanie systemu sprzedaży lawinowej (piramidy)lub organizowanie w systemie konsorcyjnym(argentyński)
Środki ochrony przed czynami nieuczciwej.
W razie dokonania czynu nieuczciwej konkurencji, przedsiębiorca, którego interes został zagrożony lub naruszony, może żądać: 1.zaniechania niedozwolonych działań;2.usunięcia skutków niedozwolonych działań; 3.złożenia jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie;4.naprawienia wyrządzonej szkody, na zasadach ogólnych;5.wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści, na zasadach ogólnych;6.zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej na określony cel społeczny związany ze wspieraniem kultury polskiej lub ochroną dziedzictwa narodowego - jeżeli czyn nieuczciwej konkurencji był zawiniony.
Ochrona prawna konsumenta
Zgodnie z ustawą z 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów zakazane są porozumienia, których celem lub skutkiem jest wyeliminowanie, ograniczenie lub naruszenie w inny sposób konkurencji na rynku właściwym, polegające w szczególności na:
1.ustalaniu, bezpośrednio lub pośrednio, cen i innych warunków zakupu lub sprzedaży towarów;
2.ograniczaniu lub kontrolowaniu produkcji lub zbytu oraz postępu technicznego lub inwestycji;
3.podziale rynków zbytu lub zakupu
4.stosowaniu w podobnych umowach z osobami trzecimi uciążliwych lub niejednolitych warunków umów, stwarzających tym osobom zróżnicowane warunki konkurencji;
5.uzależnianiu zawarcia umowy od przyjęcia lub spełnienia przez drugą stronę innego świadczenia, niemającego rzeczowego ani zwyczajowego związku z przedmiotem umowy;
6.ograniczaniu dostępu do rynku lub eliminowaniu z rynku przedsiębiorców nieobjętych porozumieniem;
7.uzgadnianiu przez przedsiębiorców przystępujących do przetargu lub przez tych przedsiębiorców i przedsiębiorcę będącego organizatorem przetargu warunków składanych ofert, w szczególności zakresu prac lub ceny.
Porozumienia, o których mowa w ust. 1, są w całości lub w odpowiedniej części nieważne, z zastrzeżeniem art. 6 i 7.
Zadania samorządu powiatowego w zakresie ochrony praw konsumentów wykonuje powiatowy (miejski) rzecznik konsumentów, zwany dalej "rzecznikiem konsumentów".
Powiaty mogą, w drodze porozumienia, utworzyć jedno wspólne stanowisko rzecznika konsumentów.
Prezes Urzędu w decyzji o uznaniu praktyki za naruszającą zbiorowe interesy konsumentów nakazuje zaniechanie jej stosowania.
Prezes Urzędu może określić środki usunięcia trwających skutków naruszenia zbiorowych interesów konsumentów w celu zapewnienia wykonania nakazu, w szczególności zobowiązać przedsiębiorcę do złożenia jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia o treści i w formie określonej w decyzji. Może również nakazać publikację decyzji w całości lub w części na koszt przedsiębiorcy.
Bank-jest to osoba prawna utworzona zgodnie z przepisami ustaw, działająca na podstawie zezwoleń uprawniających do wykonywania czynności bankowych obciążających ryzykiem środki powierzone pod jakimkolwiek tytułem zwrotnym.
Cechy Banku
1.jest to instytucją posiadająca osobowość prawną -
2.Jest stworzony zgodnie z przepisami ustaw 3.Posiadanie zezwolenia uprawniającego do wykonywania czynności bankowych obciążających ryzykiem środki powierzone pod jakimkolwiek tytułem zwrotnym -4.Samodzielność
5.utrzymanie płynności płatniczej
Oprócz banków istnieją instytucje poza bankowe do których należą:
kasy oszczędnościowe
kasy zapomogowo-pożyczkowe
Współczesne systemy bankowe charakteryzuje :
1.dwupoziomowa struktura tj. Bank Centralny oraz banki komercyjne
2.uniwersalizm przejawiający się tym, że banki wykonują w jednym miejscu ( pod jednym dachem ) wszelkiego rodzaju usługi bankowe tj. Od działalności dyspozytorsko - kredytowe aż po emisję papierów wartościowych
Podziały BANKÓW:
ze względu na działanie banków:
-Centralny Bank państwowy jako bank emisyjny w polsce
-bankowość komercyjna a w jej ramach banki kredytowe i depozytowe, banki inwestycyjne, banki oszczędnościowe, lokacyjne, hipoteczne i specjalne
wg. kryterium własności kapitału:
-państwowe - komunalne -spółdzielcze
- prywatne - zagraniczne
-międzynarodowe -o kapitale mieszanym
ze względu na formy tworzenia banku:
banki państwowe
banki w formie spółek akcyjnych
banki spółdzielcze
Tworzenie banków
Banki państwowe:
-mogą być tworzone przez Radę Ministrów w drodze rozporządzenia a wniosek o to składa minister Skarbu Państwa zaopiniowany przez Komisje Nadzoru Bankowego . Takie rozporządzenie powinno określać nazwę, siedzibę, przedmiot itp.
-Statut banku wydaje Minister Skarbu Państwa w drodze rozporządzenia ( bank taki nie jest przedsiębiorstwem państwowym
- w związku z tym, że nie jest przedsiębiorstwem państwowym nie podlega wpisowi do CRS
Bank Spółdzielczy:
-utworzony jest według trybu przewidzianego dla Spółdzielni czyli wobec prawa spółdzielczego
-aby powstał musi być zezwolenie Komisji Nadzoru Bankowego wydanego w uzgodnieniu z Ministrem Finansów
-założycielami moga być osoby fizyczne ( co najmniej 10 )
- nadają one statut, który musi być w formie aktu notarialnego
- bank spółdzielczy jest wpisany do KRS-u
Bank Spółka Akcyjna:
- utworzony w zgodzie z regułami kodeksu spółek handlowych
- musi mieć zezwolenie Komisji nadzoru bankowego w uzgodnieniu z Ministrem Finansów
- założycielami mogą być zarówno osoby fizyczne jak i prawne z tym, że ich liczba nie może być mniejsza niż 3
- mogą być tworzone przez krajową bądź przez zagraniczną osobę fizyczną lub prawną
- podlegają one wpisowi do KRS
Warunki powstania banku.
Finansowe: nie mniej niż 5 mln. EURO .. Wartość wkładów nie pieniężnych nie może przekroczyć 15%. Kapitał założycielski nie może pochodzić z pożyczek, kredytów oraz źródeł nie udokumentowanych.
Kwalifikacyjne: co najmniej 2 osoby posiadały wiedzę i doświadczenie z bankowości.
Techniczno-ekonomiczne: pomieszczenie, które powinno posiadać odpowiednie urządzenia techniczne, odpowiednio zabezpieczające przechowywanie wartości pieniężnych oraz jest obowiązek przedstawiania planu działalności banku na okres 3 letni wskazując na to, że działalność będzie bezpieczna dla środków pieniężnych pozostających w banku
Formalno-prawne: statut itp.
Aby bank rozpoczął działalność muszą być zezwolenia
- Komisja Nadzoru bankowego w terminie 3 miesięcy
banki pańśtwowe - Rada Min.
Organizacja Banków - wykazuje się bardzo zróżnicowanymi elementami. Niezależnie od tego jaki to jest bank maja one identyczne organy tj, Rady Nadzorcze i Zarząd. Organy te jednak w różny sposób powoływane a nadto ich status regulowany jest innymi przepisami.
Zrzeszanie się:
-Banki Spółdzielcze - podlegają zrzeszaniu się w jednym z z wymienionych przez ustawę banku zrzeszającym . Mogą one przystępować do Krajowego Związku Banków Spółdzielczych oraz do Związku Banków Polskich
-Banki Spółki Akcyjne - mogą sie łączyć w Bankowe Grupy Kapitałowe. W tej grupie jest bank dominujący posiadający akcje innych banków a te są mu podległe.