Archeologia późnego średniowiecza
1. ZAMKI TYPU MOTTE

Zamki typu motte (terminologia):
- motte and bailey, borough (angielski),
- motte (francuski),
- Erdkegelburg, Erdhuegelburg, Spitzhuegel, Motte (niemiecki),
- gródek stożkowaty, dwór na kopcu (polski),

Zamki typu motte (chronologia):
Normandia - 2 poł. X w - motte et basse-cour
Anglia - motte (and bailey) to wiek przede wszystkim XI i XII i budowano je w okresie normańskiego podboju Brytanii.
W Polsce zamki typu motte (gródki stożkowe) pojawiają się już od połowy XIII w - w czasie rozbicia dzielnicowego. Pojawienie się ich związane było ze złamaniem regala grodowego (Małopolska -1252, Klemens z Ruszczy).

Wark Castle (Szkocja) (XI wiek)

Wark Castle (Szkocja) (XII wiek)

Doudeauville (Pas-de-Calais) (XII wiek)

Sandal Castle (Yorkshire, XII wiek)

Sandal Castle (Yorkshire, XII wiek)

Equennes (Somme)

Frennenneville (Somme)

Tkanina z Bayeux (około 1100)

Maiden Bower (North Yorkshire)

Motte Saint
Sylvain d'Anjou (X-XII w.)

Turmhugelburg Lutjenburg (Schleswig-Holstein) - XII w.

Geneza gródków stożkowatych na ziemiach polskich

Dwie tezy:
1. L. Kajzer - rodzimość tego typu założeń - Kronice Galla Anonima opisany jest incydent Popiela który ucieka z drewnianej wieży. Kajzer twierdzi że te same elementy obronne stosowane przy wczesnośredniowiecznym budownictwie grodowym były czy mogły być następnie stosowane przy budowie gródka (wieża, fosa, itd wał) ale nie na taką już skale.
2. S. Kołodziejski uważa że gródki to pewnego rodzaju import który trafił do nas np. z Czech czy z Niemiec (a do Niemiec z Francji lub Anglii).

Piekary - zamek (gród)
Konrada Mazowieckiego poł. XIII w.

Sułoszowa (castrum Scala) - zamek Henryka Brodatego) - 1228 r.

Siedlątków - koniec XIV w.

Przyłbica z Siedlątkowa

Plemięta - XIV/XV w.

Nowe Miasto nad Wartą - XIV w.

Zduny - koniec XIV w.

Borów
Ryczeń

---