Ekonomia - nauka badająca w jaki sposób społeczeństwo gospodarujące decyduje o tym co, jak i dla kogo wytwarzać, czyli zajmująca się procesami alokacji rzadkich zasobów między różne konkurencyjne zastosowania.
Dobro rzadkie - dobro, na które przy cenie równej zeru popyt na nie przewyższa dostępna podaż. Gospodarka nakazowa - wszystkie decyzje dotyczące produkcji i konsumpcji są podejmowane przez państwo i w formie szczegółowych nakazów kierowane do gospodarstw domowych, przedsiębiorstw i pracowników.; Gospodarka mieszana - sektor prywatny i państwo współuczestniczą w rozwiązywaniu problemów gospodarczych. Państwo kontroluje część produkcji, np. poprzez podatki, płatności transferowe i dostarczanie dóbr i usług publicznych, oraz zakres kierowania się własnym interesem przez jednostki; Mikroekonomia - szczegółowe badanie indywidualnych decyzji dotyczących pojedynczych towarów.
Makroekonomia - kładzie nacisk na wzajemne związki zachodzące w gospodarce jako całości (upraszczając przy tym celowo pewne elementy).
Gospodarka - to pewnego rodzaju system, czyli zbiór powiązanych ze sobą elementów oddziałujących na siebie i wzajemnie uzależnionych.
Najważniejsze podmioty gospodarujące; -gospodarstwa domowe -przedsiębiorstwa -instytucje państwowe.
Gospodarstwo domowe-jedno- lub wieloosobowy podmiot gospodarczy, oparty zazwyczaj na więziach rodzinnych, działający w sferze konsumpcji, którego celem jest zaspokajanie potrzeb wszystkich członków, dzięki wspólnemu rozporządzaniu dochodami uzyskiwanymi przez wszystkich lub tylko niektórych z nich.
Jego funkcje ekonomiczne wynikają z posiadania czynników wytwórczych i udostępnianie ich przedsiębiorstwom, co jest źródłem dochodów w postaci wynagrodzeń za pracę, zysków, procentów, dywidend, renty grupowej. Innym źródłem dochodów gospodarstw domowych są środki transferowe z budżetu. Dochody te, po zapłaceniu podatków i opłat na rzecz państwa, dzielone są na wydatki na cele i oszczędności.
Gospodarstwa domowe cechują: -zdolność do podejmowania określonych decyzji -dążenie do uzyskania maksymalnej satysfakcji oraz zapewnienie członkom gospodarstwa domowego maksymalnej korzyści z nabywanych dóbr. Ta racjonalność postępowania opiera się na trzech założeniach: -gospodarstwa domowe mają swoje preferencje i w pewnych granicach potrafią określić swoje dążenia -są zdolne do uporządkowania tych dążeń, nadając im hierarchiczny układ -dokonują koniecznych wyborów kierując się zasadą maksymalizacji swojej użyteczności. Rynek - to zespół warunków, które doprowadzają do kontaktu między kupującymi i sprzedającymi w procesie wymiany dóbr i usług. Wolne rynki - rynki, w których działanie nie ingeruje państwo (jednostki kierują się własnym interesem) Wolny rynek umożliwia ustalanie cen wyłącznie w wyniku gry sił podaży i popytu. Na państwową kontrolę cen składają się reguły i przepisy uniemożliwiające dostosowanie się cen do poziomu równowagi rynkowej(ustalanie cen minimalnych bądź maksymalnych) Popyt - ilość dobra jaką nabywcy są gotowi zakupić przy różnym poziomie ceny. Podaż- ilość dobra jaką sprzedawcy są gotowi zaoferować przy różnym poziomie ceny. Czynniki kształtujące krzywa podaży:-dostępna dla wytwórców technika-koszty produkcji-interwencja państwa, np. przepisy Dobro niższego rzędu - dobro na które popyt spada, gdy rośnie dochód nabywcy (przy innych czynnikach stałych) - elastyczność dochodowa ujemna. Dobro normalne (zwykłe) -dobro, na które popyt rośnie ze wzrostem dochodu nabywcy -elastyczność dochodowa dodatnia. Dobro luksusowe -gdy wzrost jest więcej iż proporcjonalny (elastyczność dochodowa większa od 1).
Dobra x i y określamy jako substytucyjne, gdy wzrost ceny dobra x powoduje przy innych warunkach nie zmienionych, wzrost zapotrzebowania na dobro y (np. węgiel, olej opałowy). Dobra x i y określamy jako dobra komplementarne, gdy wzrost ceny dobra x powoduje, przy innych warunkach nie zmienionych, spadek zapotrzebowania na dobro y (np. samochody, benzyna) Czynniki, które kształtują krzywą popytu:-ceny dóbr powiązanych z danym dobrem (substytucyjnych, komplementarnych) -dochody nabywców (konsumentów)-gusty i preferencje nabywców.
Popyt elastyczny nie dotyczy dóbr niższego rzędu (podstawowych). Elastyczność popytu (prosta cenowa)
względna zmiana zapotrzebowania
względna zmiana ceny
Elastyczność popytu prawie zawsze jest ujemna, ponieważ wzrost ceny powoduje spadek popytu. Jeśli jest mniejsza od -1 to popyt jest elastyczny. Jeśli jest z przedziału od 0 do -1 popyt jest nieelastyczny. Przy popycie równym -1 utarg sprzedawcy jest największy. Mieszana elastyczność cenowa popytu-względna zmiana zapotrzebowania na dobro A względna zmiana ceny dobra B. Elastyczność mieszana popytu na dobra komplementarne na ogół jest ujemna, natomiast na dobra substytucyjne na ogół jest dodatnia.
Elastyczność mieszana na ogół przyjmuje wartości mniejsze niż elastyczność prosta. Przedsiębiorstwo - wyodrębniona prawnie, organizacyjnie i ekonomicznie jednostka prowadząca działalność gospodarczą w celu osiągnięcia zysku. W jej skład wchodzą mniej lub bardziej odrębne jednostki gospodarcze, nazywane zakładami. Przedsiębiorstwo posiada samodzielność ekonomiczną. Może mieć osobowość prawną Potocznie przedsiębiorstwo określa się również jako "firmę", jednak słowo to ma inne znaczenie prawne. Neoklasyczna teoria przedsiębiorstwa:-najbardziej ogólnym, trwałym i najsilniejszym motywem kierującym działaniem przedsiębiorstwa jest zysk -należy tak łączyć czynniki produkcji, by zysk maksymalizować lub minimalizować koszt-przedsiębiorstwo to „czarna skrzynka”; interesuje nas wejście i wyjście, a nie to, co się dzieje wewnątrz (np. struktury, ludzie). Koncepcja menedżerska przedsiębiorstwa:-ponieważ w rzeczywistości wielkimi firmami zarządzają na ogół menedżerowie, a nie właściciele (nastąpił rozdział własności i kontroli), -zasada maksymalizacji zysku uległa ograniczeniu na rzecz zasady maksymalizacji korzyści menedżerów w ramach systemu ograniczeń stwarzanych przez właścicieli-cele: maksymalizacja sprzedaży, maksymalizacja wzrostu, maksymalizacja użyteczności dla menedżerów; Teoria behawiorystyczna -Przedsiębiorstwa nie dążą do maksymalizacji (bo w warunkach ograniczonej racjonalności jest to niemożliwe), a jedynie do osiągania wyników zadowalających -Przyjmują takie rozwiązania, które są dostatecznie dobre według różnych kryteriów poziomu aspiracji, (przetrwanie, uniknięcie kompromitacji, rozwój itp.) Koncepcja shareholder value (wartości dla akcjonariuszy):
Głównym celem przedsiębiorstwa jest interes właścicieli, a więc maksymalizowanie wzrostu wartości przedsiębiorstwa; Koncepcja stakeholders (wartości dla wszystkich zainteresowanych podmiotów) Cele przedsiębiorstwa wyjaśniane są przez zbieżność interesów wielu grup podmiotów: właścicieli, kierownictwa, dostawców, pracowników, klientów, społeczności lokalnych. Pełen sukces gwarantuje tylko osiągnięcie zadowolenia wszystkich tych grup; Rynek doskonale konkurencyjny - zarówno sprzedający jak i kupujący uznają, że ich decyzje o kupnie i sprzedaży nie wpływają na poziom ceny rynkowej. Konkurencja niedoskonała - działa opadająca krzywa popytu.
Oligopol - ilość mocnych, którzy opanowali rynek. Monopol: jeden producent
Monopol to struktura rynkowa charakteryzująca się: -występowaniem na rynku tylko jednego dostawcy danego towaru, który kontroluje podaż i ceny, oraz wielu odbiorców; -występowaniem barier uniemożliwiających innym firmom wejście na rynek (np. ustawodawstwo, patenty, koszty itp.); Monopol może mieć charakter:-państwowy - kiedy prawo danego państwa pozwala świadczyć usługi lub produkować określony asortyment towarów tylko jednemu podmiotowi (np. monopol spirytusowy, monopol loteryjny itp.); -wymuszony - kiedy jeden z producentów towaru/ usługi osiąga taką pozycję na rynku, że pozostali producenci bankrutują; -naturalny - gdy z natury konkurencja wielu podmiotów jest niemożliwa lub utrudniona (np. koleje, telekomunikacja) Koszt krańcowy (marginalny): wzrost kosztów całkowitych wywołany wzrostem produkcji o jednostkę. Utarg (przychód) krańcowy (marginalny) : wzrost utargu całkowitego wywołany wzrostem produkcji o jednostkę
Maksymalny zysk przedsiębiorstwa występuje w momencie, gdy koszt krańcowy = utarg krańcowy Działalność gospodarcza jako osoba fizyczna
(potocznie „samozatrudnienie”) - Jest się samemu właścicielem firmy. Można zatrudniać inne osoby. - Zgłoszenie działalności gospodarczej w gminie, tam dokonywany jest wpis do ewidencji. Stosunkowo prosta księgowość.- Przedsiębiorstwo (właściciel) ma osobowość prawną, więc np. może dostawać dotacje; - Za długi odpowiada właściciel własnym majątkiem (także współmałżonka, jeśli nie było ustanowionej rozdzielności majątkowej)
Spółka cywilna (s.c.) - jeden z rodzajów umów znanych polskiemu prawu cywilnemu. W odróżnieniu od spółek handlowych spółka cywilna nie posiada osobowości prawnej, nie stanowi jednostki organizacyjnej nie posiadającej osobowości prawnej jak spółki osobowe, lecz jest konstrukcją regulowaną przez prawo zobowiązań. Nie stanowi więc samodzielnego podmiotu prawa, podmiotami prawa pozostają wspólnicy spółki cywilnej. W związku z tym spółka cywilna nie ma własnego mienia - nabywane prawa i zaciągane zobowiązania wchodzą do wspólnego majątku wspólników, stanowiącego ich współwłasność łączną. Także wspólnicy, nie spółka, prowadzą ewentualne przedsiębiorstwo. Za zobowiązania zaciągnięte w związku z działalnością spółki wspólnicy odpowiadają solidarnie zarówno majątkiem spółki, jak i majątkiem indywidualnym. Spółka handlowa to prawna forma współdziałania w celu zarobkowym co najmniej dwóch podmiotów w rozumieniu prawa cywilnego powstająca na skutek zawarcia właściwej umowy uregulowanej przepisami prawa handlowego. Rozróżniamy osobowe i kapitałowe spółki prawa handlowego.
Spółki osobowe
Spółka jawna to spółka osobowa, która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą, a nie jest inną spółką handlową. Spółka jawna jest osobową spółką handlową i praktycznie stanowi odpowiednik spółki cywilnej. Każdy wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką, z uwzględnieniem przepisu, który mówi, że wierzyciel spółki może prowadzić egzekucję z majątku wspólnika w przypadku, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna (subsydiarna odpowiedzialność wspólnika).
Spółka partnerska to spółka osobowa, utworzona przez wspólników w celu wykonywania wolnego zawodu w spółce prowadzącej przedsiębiorstwo pod własną firmą. Firma tej spółki powinna zawierać nazwisko co najmniej jednego partnera, dodatkowe oznaczenie, że chodzi o spółkę partnerską - "i partner"; "i partnerzy"; "spółka partnerska" - oraz określenie wolnego zawodu (bądź zawodów) wykonywanego w spółce.
Partnerami w spółce mogą być osoby wykonujące następujące wolne zawody, np. adwokat, lekarz, księgowy.
Spółka komandytowa to spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika (komandytariusza) jest ograniczona. Spółka ta jest często stosowaną formą prowadzenia działalności gospodarczej w sytuacji, w której jeden ze wspólników chce zainwestować kapitał w dane przedsięwzięcie i czerpać zeń korzyści, bez obawy o majątek osobisty, a pełną odpowiedzialność wobec wierzycieli przyjmują pozostali wspólnicy, prowadząc spółkę i ją reprezentując.
Spółka komandytowo-akcyjna to spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a co najmniej jeden wspólnik jest akcjonariuszem.
Główną różnicą między spółką komandytową a komandytowo-akcyjną jest fakt nabywania kapitału przez emitowanie akcji.
Spółki kapitałowe
Spółka z ograniczoną osobowością to kapitałowa spółka prawa handlowego, choć silnie obecne są w niej elementy osobowe.
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością wyłącza odpowiedzialność wspólników za zobowiązania samej spółki oraz daje możliwość pełnej kontroli poczynań zarządu przez udziałowców spółki. Spółka akcyjna to kapitałowa spółka prawa handlowego. Przyjmuje się, iż jest to właściwa ("czysta") spółka kapitałowa, której kapitał zakładowy jest podzielony na akcje będące papierami wartościowymi. Zawiązać spółkę akcyjną może jedna albo więcej osób w celu nie tylko gospodarczym.
Spółka posiada osobowość prawną. Wyłączona jest osobista odpowiedzialność akcjonariuszy za zobowiązania spółki. Spółkę charakteryzuje fakt nabywania kapitału przez emitowanie i sprzedaż akcji, dzięki czemu możliwa jest łatwa kumulacja kapitałów wielu osób lub firm. Spółdzielnia - podmiot gospodarczy czyli osoba prawna prowadząca przedsiębiorstwo, ustanowiona na zasadach prawa spółdzielczego, odmiennego nieco od prawa spółek handlowych.
Jest najbardziej demokratyczną formą zrzeszenia osób, posiada majątek odrębny od majątku członków; cel: usprawnienie dochodu wszystkich członków, osiąganie zysku nie jest celem samym w sobie. Spółdzielnia odpowiada jako twór prawny, całym majątkiem, a członkowie tylko do wysokości swoich udziałów, majątek spółdzielni to społeczna własność, jest niepodzielny i należy do wszystkich członków, - o nadwyżkach i ich przeznaczeniu decydują członkowie (1 członek = 1 głos) Finanse przedsiębiorstw:-Majątek trwały: -Rzeczowy majątek trwały (nie zużywa się w jednym cyklu produkcyjnym)-Finansowy majątek trwały-Należności długoterminowe;-Majątek obrotowy:-Zapasy-Środki pieniężne- Należności; Przedsiębiorstwo: Utarg (przychód) - ilość pieniędzy uzyskana ze sprzedaży w jakimś okresie, na ogół w ciągu roku. Koszty - wydatki poniesione na wytworzenie dóbr i usług w jakimś okresie. Zyski - nadwyżka przychodów nad kosztami. Przepływ pieniężny netto (saldo pieniężne) - ilość pieniędzy netto faktycznie uzyskana w danym okresie Kapitał i jego zużycie;-Kapitał rzeczowy to maszyny, wyposażenie i budynki wykorzystywane w produkcji (nie zużywają się w całości w trakcie jednego cyklu produkcyjnego) inaczej: środki trwałe, aktywa rzeczowe -Amortyzacja - utrata wartości dobra kapitałowego w ciągu roku, będąca rezultatem wykorzystania tego dobra w procesie produkcji Nakład (czynnik produkcji) - dobro lub usługa wykorzystywane w procesie produkcji (robocizna, surowce, energia itp.)Bilans - zestawienie przez firmę wszystkich posiadanych pasywów i aktywów Aktywa - posiadany przez przedsiębiorstwo majątek (np. gotówka, należności, zapasy, budynki, wyposażenie, własność intelektualna)Pasywa (zobowiązania) - to, co firma jest winna innym (zobowiązania na rachunkach, zobowiązania płacowe, kredyty, kapitał własny)Rynek doskonale konkurencyjny - zarówno sprzedający, jak i kupujący uznają, że ich decyzje o kupnie i sprzedaży nie wpływają na poziom ceny rynkowej Monopolista - jedyny sprzedawca lub jedyny potencjalny nabywca dobra w danej gałęzi (monopsonista - jedyny taki nabywca) Konkurencja niedoskonała - działa opadająca krzywa popytu. Czynniki produkcji:
Kapitał ludzki - nagromadzony przez pracownika zasób wiedzy fachowej, doświadczenia i umiejętności. O jego wartości decydują stwarzane przezeń możliwości uzyskiwania dochodów w przyszłości
Kapitał rzeczowy - zasób środków produkcji stosowany do wytwarzania innych dóbr. Realny majątek kraju = kapitał rzeczowy + ziemia. Koszt alternatywny (inaczej: koszt utraconych możliwości) jest to suma dochodów utraconych w wyniku niewykorzystania posiadanych zasobów (pracy i kapitału) w najlepszym z istniejących alternatywnych zastosowań. Pieniądz - materialny lub niematerialny powszechnie akceptowany towar, za pomocą którego dokonujemy płatności za otrzymane dobra lub wywiązujemy się z zobowiązań, czyli środek wymiany. Pieniądz symboliczny - środek płatniczy, którego wartość (siła nabywcza) znacznie przewyższa koszt jego wytworzenia lub wartość jako towaru w innych zastosowaniach. Funkcje pieniądza: -środek wymiany (np. zapłata za dobro) -jednostka rozrachunkowa (standartowo jednostka miary)- środek tezauryzacji (przechowywanie wartości)- miernik odroczonych płatności (do obliczania przyszłych spłat długu) Karta płatnicza - elektroniczny instrument płatniczy wydawany przez banki, stanowiący podstawowe narzędzie zdalnego dostępu do pieniędzy zgromadzonych na rachunku bankowym. Pozwala na podejmowanie gotówki z bankomatu i/lub dokonywanie bezgotówkowych płatności za towary i usługi. Bank- przedsiębiorstwo wykonujące działalność polegającą na przyjmowaniu depozytów, udzielaniu kredytów, wydawaniu instrumentów pieniądza elektronicznego oraz innych czynności określonych przepisami prawa i wymienionych w statucie banku.
Rodzaje banków:a)bank centralny; b) banki operacyjne (komercyjne):-banki uniwersalne; -banki wyspecjalizowane np. hipoteczne Podział banków ze względu na prawną formę działalności:-państwowe -spółdzielcze -w formie spółek akcyjnych. Bankami nie są spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe.
Bank centralny - instytucja odpowiedzialna za funkcjonowanie systemu bankowego. Zazwyczaj działa jako jednostka państwowa lub podporządkowana państwu - w Polsce NBP. Funkcje banku centralnego:-bank baków -bank państwa (kontrolowanie ilości pieniądza w obiegu) -emituje pieniądze -formułuje cele polityki pieniężnej -zarządza rezerwami dewizowymi kraju -nadzoruje działalność banków komercyjnych; Stopa rezerw obowiązkowych - minimalna relacja rezerw gotówkowych do wkładów, jaką muszą utrzymywać banki komercyjne na mocy decyzji banku centralnego (Polska 4,5%, UE 2%) Stopa dyskontowa - stopa oprocentowania pożyczek udzielanych przez bank centralny bankom komercyjnym.; Płynność aktywów - zdolność do szybkiej i łatwej zamiany aktywów na inne bez utraty wartości. Co do zasady najmniej płynne są aktywa niefinansowe (np. nieruchomości, maszyny), a najbardziej finansowe: weksle i czeki. Pełną płynność posiada jedynie pieniądz gotówkowy. Jednak na rynkach międzynarodowych możemy wyróżniać waluty o różnym stopniu płynności, czego miarą jest wielkość różnicy pomiędzy ceną kupna i sprzedaży waluty. Rynek finansowy (płynność aktywów- malejąco, i ryzyko - rosnąco) 1.Gotówka; 2.Weksle (krótkoterminowe, poniżej roku, aktywa finansowe z terminem wykupu); 3.Obligacje (długoterminowe aktywa finansowe); 4.Akcje przedsiębiorstw; Papier wartościowy to dokument stwierdzający istnienie określonego prawa majątkowego w taki sposób, że bez posiadania tego dokumentu nie można wykonywać tego prawa, a przeniesienie własności tego dokumentu powoduje przeniesienie również tego prawa. Papiery wartościowe dzielimy:
1) według rodzaju inkorporowanego prawa na: -wierzycielskie inkorporujące wierzytelności pieniężne) - weksel, czek, obligacja, list zastawny, list hipoteczny, świadectwo udziałowe NFI, -udziałowe (inkorporujące prawa udziałowe) - akcja , -towarowe (inkorporujące prawo własności) - konosament (morski list przewozowy), dowód składowy, 2) według trybu przeniesienia prawa na: -imienne (inkorporowane prawo jest przenoszone przez przelew), -na okaziciela (inkorporowane prawo jest przenoszone przez przeniesienie posiadania dokumentu), -na zlecenie (inkorporowane prawo jest przenoszone przez indos).
Wyróżnia się również papiery wartościowe pochodne (derywaty). Ich treścią jest uprawnienie do objęcia w przyszłości papieru wartościowego; ich cena jest uzależniona od ceny wartości aktywów pierwotnych. Derywaty potwierdzają uzyskanie przez nabywcę derywatu prawa do otrzymania w przyszłości określonej wartości pieniężnej lub dokonania transakcji. Do derywatów można zaliczyć takie papiery jak: kontrakty terminowe (ang. futures), kontrakty forward, kontrakty swap, opcje i warranty) Opcja to prawo do dokonania pewnej transakcji w danym czasie - np. zakupu lub sprzedaży pewnych papierów wartościowych po określonej cenie; Czek - pisemne zlecenie bezwzględnego wypłacenia określonej kwoty, wydane bankowi przez posiadacza rachunku bankowego; Weksel - rodzaj papieru wartościowego. Weksel zawiera w sobie prawo majątkowe polegające na zobowiązaniu wystawcy weksla do wypłacenia ściśle określonej kwoty pieniężnej osobie wskazanej na wekslu.
Obligacja - papier wartościowy, w którym emitent stwierdza, że jest dłużnikiem obligatoriusza i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia. Giełda - to organizowane w ustalonym miejscu i czasie spotkania handlowe, na których są sprzedawane ściśle określone towary po cenach ogłoszonych w codziennych notowaniach. Transakcje na giełdach zawierane są zgodnie z obowiązującym regulaminem. Rodzaje giełd (wg zakresu rzeczowego transakcji):-giełda towarów -giełda walorów; obroty na giełdach walorów znacznie przewyższają obroty towarami i usługami. Podmiotami uczestniczącymi w giełdach walorów są przede wszystkim banki, władze monetarne państwa, a także przedsiębiorstwa i osoby fizyczne - przez brokerów. Wśród giełd walorów najważniejszą rolę odgrywają rynki papierów wartościowych (akcji i obligacji). -giełda usług (głównie usługi transportowe, usługi ubezpieczeniowe, pośrednictwo transakcyjne) Transakcje nierzeczywiste: zawierane nie dla chęci kupna samego towaru a dla odsprzedaży kontraktu po zmienionej w międzyczasie cenie.
Transakcje te nazywane są też często spekulacyjnymi. Pozwalają na rozwój asekuracji cenowej i łagodzą wpływ koniunktury na wahania cen towarów.
Waluta to pojęcie używane zamiennie z pojęciem pieniądz. Jednak nazwę waluta stosuje się przede wszystkim w kontekście wymiany międzynarodowej. Waluta jest wtedy środkiem rozliczeniowym oraz środkiem regulowania płatności w transakcjach międzynarodowych.
O walucie krajowej mówimy, gdy mamy na myśli jednostkę monetarną danego kraju. Walutę zagraniczną rozumiemy natomiast jako zagraniczny środek płatniczy, środki i instrumenty monetarne używane do dokonywania płatności i transferów pieniężnych z jednego obszaru walutowego do drugiego. Do waluty zagranicznej zalicza się zagraniczne monety, banknoty, depozyty w bankach zagranicznych oraz inne zagraniczne płynne, krótkookresowe roszczenia finansowe.
Aby jednostka monetarna danego kraju stała się walutą, musi być wymienialna na inne waluty O tym, jaki jest stosunek wymiany waluty zagranicznej na walutę krajową informuje kurs walutowy. Spośród obecnie istniejących walut największe znaczenie mają: dolar amerykański, euro, frank szwajcarski, funt brytyjski oraz jen japoński. Wymienialność waluty to gwarantowana prawem możliwość swobodnej wymiany waluty krajowej na dowolną walutę obcą lub odwrotnie. Jest ona podstawowym warunkiem swobodnego przepływu towarów, usług, kapitału i siły roboczej pomiędzy krajami. Kurs walutowy - cena płacona w walucie krajowej za jednostkę lub 100 jednostek waluty obcej. NBP - organy:
-Prezes NBP-Rada Polityki Pieniężnej -zarząd NBP; Prezes powoływany jest przez Sejm na 6 lat.
Akcja - papier wartościowy stwierdzający prawo udziału w spółce akcyjnej.
Publiczna emisja akcji:
sporządzenie prospektu emisyjnego
zatwierdzenie prospektu przez Komisję Papierów Wartościowych
sprzedaż akcji inwestorom na rynku pierwotnym
Obrót akcjami na rynku wtórnym - giełdzie