Wykładowca: dr n. med. J. Dobrowolski
Fizjoterapia Ogólna 03-05.12.2010
(piątek - niedziela)
Kontynuacja poprzedniego wykładu:
Kierunki górny i dolny.
Wszystko co bliżej głowy - górne (superior)
Wszystko co bliżej stopy - dolne (inferior)
W odniesieniu do całego ciała wyznaczamy kierunki górny (superior) i dolny (inferior).
W odniesieniu do tułowia wyznaczamy kierunki czaszkowy (cranialis) i ogonowy (caudalis).
Stopa i ręka:
Grzbietowy (dorsalis)
Podeszwowy (plantaris)
Dłoniowy (palinaris = volaris)
Plantopedis - podeszwa stopy
Położenie bliższe zewnętrznej części ciała to położenie powierzchowne (superficialis, s. externus)
Położenie bliższe środka to położenie głębokie lub wewnętrzne (profundus, s. internus)
Odcinek bliżej obręczy - bliższy (proximalis)
Odcinek dalej obręczy - dalszy (distalis)
Leżenie przodem - pronacja, poz. twarzowa,
Leżenie tyłem - supinacja, poz. potyliczna,
Ruchy:
Nazewnictwo jak w języku potocznym.
Ruchy w stawach - ruchy obrotowe.
Ruchy w stawach są w swej istocie ruchami obrotowymi, zachodzą zawsze w jakiejś płaszczyźnie względem osi obrotu zawsze prostopadle do osi płaszczyzny ruchu.
W płaszczyźnie strzałkowej będą to odruchy zginania. Wyróżniamy następujące rodzaje ruchów:
W stawach biodrowych, barkowych, łokciowych, kolanowych, szyja:
Zgnianie - flexio
Prostowanie - extensio
Dłonie:
Zgięcie grzbietowe
Zgięcie dłoniowe
Zgięcie tułowia
Skłony
Płaszczyzna czołowa, a oś strzałkowa - zachodzi odwodzenie czyli oddalenie od linii środkowej ciała.
Odwodzenie - abdukcjo
Przywodzenie - addukcjo
AD - z łac. OD czegoś
AD OVO - od jaja, od początku.
Zgięcie odwodzenia dłoni lub zgięcie promieniowe
Zgięcie przywodzenia dłoni lub zgięcie łokciowe
Ulnaryzacja palców - zniekształcenie palców w wyniku zapalenia reumatoidalnego.
Koślawość palucha - deformacja - 1 kość śródstopia odchyla się od osi ciała
W płaszczyźnie poprzecznej, a wokół osi podłużnej następuje rotacja kończyn na zewnątrz lub do wewnątrz (rotatio ex terna s. interna)
Obwodzenie barku - cirkum bdukcjo
Wysuwanie i cofanie barku - autepulsio et retropulsio
Żeby układ ruchu pracował prawidłowo nie wystarczy, że jest prawidłowo zbudowany, czyli że nie ma choroby kości, stawów czy mięśni. Ważne, żeby układ sterujący, czyli UN, prawidłowo zawiadywał układami czynnościowymi ruchu. Wydolność fizyczna zależy też od układów zaopatrujących, pracujących a rzecz układu ruchu, tj. układ krążenia, oddychania i układy sterujące poziomem składników energii. Najczęstszą i najłatwiejszą przyczyną do poprawienia w układzie ruchu jest niesprawność układu nerwowego.
Neuropraksja - nerw przerywa swoją pracę.
Skóra
Czucie dotyku - łąkotki dotykowe Merkella.
Zakończenia nerwowe pochewek włosów - 2 ciałko.
Czucie ucisku - ciałka Meissnera - wrażliwe na ucisk.
Czucie ciepła - ciałka Ruffiniego.
Czucie zimna - ciałka Krauzego.
Czucie bólu - wolne zakończenia czuciowe, nerwowe.
Funkcje skóry:
Odgradza nas od niekorzystnego środowiska zewnętrznego
Narząd utrzymania temperatury ciała
Skóra jest miejscem aplikacji większości działań fizjoterapeutycznych
Podwyższanie temperatury ciała = ciepłoty ciała = gorączka, to ważne zjawisko należące do zespołu cech obronnych organizmu. Gorączka pojawia się jako reakcja na infekcję ogólną i gwałtownie się podnosi w momencie bacteriaemii.
W celu podniesienia temperatury ciała naczynia skórne obkurczają się, skóra staje się zimna, odczuwamy zimno pod postacią dreszczy.
Kiedy gorączka nam spada, rolą skóry jest oddanie jak największej ilości ciepła w jak najkrótszym czasie. Staje się gorąca, zaczerwieniona, przez rozszerzenie naczyń skórnych, dołączają się zlewne poty, organizm schładza się, odczuwamy gorąco. W stanie podwyższonej ciepłoty ciała bakterie przestają się rozmnażać lub giną.
Skóra ma unerwienie segmentalne. Układ nerwowy człowieka też ma budowę segmentalną. Ilość segmentów rdzenia odpowiada ilości segmentów kręgosłupa. Każdy segment rdzenia wysyła po 2 korzenie nerwowe z każdej strony.
Korzenie przednie (ruchowe) i tylne (czuciowe) łączą się w nerw rdzeniowy wychodzący z kanału rdzeniowego przez otwór międzykręgowy. To źródło segmentalnego unerwienia nie tylko skóry, ale także trzewi (viscera), kości, mięśni, naczyń.
Także segmentalną budowę ma kład nerwowy wegetatywny (część przywspółczulna i współczulna). Segmentalne jest też wegetatywne unerwienie organizmu.
Dermatom - segment unerwienia skórnego.
Miotom - segment unerwienia mięśniowego.
Osteotom - segment unerwienia kostnego
Audiotom - segment unerwienia naczyniowego
Viserotom - segment unerwienia trzewnego
Fakt segmentalnego unerwienia ciała jest wykorzystywany w praktyce fizjoterapeutycznej, gdyż dzięki temu możliwe jest uzyskanie odpowiedzi podległej na nasze działania w jakimś dermatomie, jeśli okolica ta jest niedostępna dla naszych działań, chociażby z powodu opatrunku (np. ćwiczenia kontrlateralne).
Podporowe funkcje szkieletu
Nadaje bryle ciała określone kształty, podtrzymuje segmenty ciała przeciw sile ciążenia, tworzy specyficzny system dźwigniowy umożliwiający poruszanie się całego ciała względem siebie i całego w przestrzeni
Biomechanika układu kostnego umożliwia amortyzację wstrząsów (fizjologiczne krzywizny kręgosłupa) i umożliwiają utrzymanie mas ciała przeciwko sile ciążenia niewielkim, b. małym nakładem sił, mięśni antygrawitacyjnych.
Cechy prawidłowej postawy ciała:
Prawidłowe krzywizny kręgosłupa
Prawidłowe przodopochylenie miednicy (ok. 30o-35o)
W płaszczyźnie strzałkowej kręgosłup powinien być prosty
Kąt szyjkowo-trzonowy kości udowej - 120 o -130 o
Kolana równomiernie „harmonijnie” koślawe
Pion spuszczony z guzowatości potylicznej kontaktuje się ze szczytem kifozy piersiowej i lędźwiowej, a dalej opada bezpośrednio za piętami, towarzyszy temu symetria w zakresie ustawienia szyi, barków, łopatek, łuków żebrowych, kątów talii.