Mosty protetyczne
Most-to uzupełnienie protetyczne stałe(tradycyjne), wyłącznie ozębnowe, które odbudowując częściowe braki w uzębieniu służy zachowaniu biostatycznej równowagi narządu żucia.
-ząb filarowy-filar mostu
-część umocowująca most-element łączący filar z przęsłem np. korona protetyczna, wkład koronowy, ząb ćwiekowy
-przęsło mostu jako łącznik, który składa się z jednego lub więcej członów. Członem mostu określa się pojedynczy uzupełniany ząb w przęśle mostu, np. 3-członowy most(2 filary)-jeden brak zębowy
Cele wykonania:
-przywraca prawidłowe funkcje żucia
-przeciwdziałanie przemieszczania się zębów sąsiednich i antagonistycznych w kierunku luki(zapobieganie w zaburzeniach okluzji i zmian w SSŻ)
-odtworzenie prawidłowych funkcji fonetycznych i estetycznych
Decyzja: most czy proteza częściowa ruchoma?
Zależy od: topografii, liczby i jakości zębów filarowych
Most jest wyłącznie ozębnowy-zęby filarowe muszą przyjąć dodatkowe obciążenie członów mostu oprócz działających na nie ,,zwykłych” sił żucia.
Rozstawienie i umiejscowienie filarów w stosunki do braków zębowych
Liczba zębów filarowych-reguła Fausta: jeden ząb filarowy może przyjąć obciążenie jednego członu mostu
Stopień odporności twardych tkanek zęba na działające siły-idealny filar mostu powinien być zębem żywym
Zęby filarowe powinny być dobrze umocowane w zębodołach, ząb po leczeniu kanałowym tylko ze zdrowym, ,,silnym” przyzębiem
Powierzchnia korzenia z przyzębiem powinna być częściowo wydolna tzn.:
Idealnie-powierzchnia korzeni 5 razy większa od powierzchni żującej danego zęba
Powierzchnia korzeni zębów filarowych jednakowo duża lub większa od powierzchni korzeni brakujących zębów
Powierzchnia korzeni(przyzębia) dwukrotnie lub ponad dwukrotnie większa od powierzchni korony
Kształt korzeni: bardziej korzystne są spłaszczone(szczególnie przednio-tylne), w zębach wielokorzeniowych: szeroko rozstawione, wykrzywione, nieregularne
W protezach stałych utrata jednego z filarów oznacza niemożność wymiany całej konstrukcji!
SZCZĘKA
TRZONOWCE |
PRZEDTRZONOWCE |
KŁY |
SIEKACZE |
||||||||||
Nr zęba |
8 |
7 |
6 |
5 |
4 |
3 |
2 |
1 |
|||||
przydatność |
4 |
2 |
1 |
4 |
? |
1 |
5 |
3 |
|||||
ŻUCHWA
Nr zęba |
8 |
7 |
6 |
5 |
4 |
3 |
2 |
1 |
||||
przydatność |
3 |
1 |
1 |
3 |
3 |
2 |
5 |
5 |
||||
TRZONOWCE |
PRZEDTRZONOWCE |
KŁY |
SIEKACZE |
|||||||||
1-bardzo dobrze się nadaje
2-dobrze
3-nadaje się
4-mało przydatny
5-nie nadaje się
WSKAZANIA:
Częściowe braki uzębienia-wrodzone lub nabyte
Blokowanie i stabilizacja zębów
Podniesienie zwarcia
Ograniczona możliwość obciążenia podłoża śluzówkowego przy uzębieniu resztkowym
Obniżona zdolność adaptacji(inkorporacji)
Względy zawodowe
Zaburzenia psychiczne i neurologiczne
Zaburzona ruchomość ciała ograniczająca zdolność wprowadzania i wyjmowania protez
Tegmentofobia (nieznoszenie ciała obcego w jamie ustnej)
Wrodzone lub nabyte zmiany twardych tkanek zęba, stan po radioterapii
PRZECIWWSKAZANIA:
Niekorzystna topografia, liczba, jakość zębów filarowych
Zmiany w obrębie korzeni i przyzębia
Zły stan podłoża, znaczny zanik podłoża kostnego(możliwość wykonania mostu ruchomego), np. pacjent uprawiający sporty-został odłamany wyrostek
PODZIAŁY:
Ze względu na topografię filarów zębowych i braków zębowych
-most dwubrzeżny(klasyczny)
-most jednobrzeżny(ekstensywny)
-most dwubrzeżno-jednobrzeżny
-most okrężny
Ze względu na umocowanie:
-most stały
-most ruchomy(ograniczona proteza częściowa podparta)
-półruchomy (trwałe połączenie z jednym zębem filarowym, a podparcie na drugim)
Ze względu na usytuowanie w łuku zębowym:
-górny
-dolny
-w odcinku przednim
-w odcinku bocznym
-w odcinku przednio-bocznym
Ze względu na stosunek przęsła do podłoża:
-m. kładkowy o przęśle wiszącym
-m. styczny o przęśle kontaktującym punktowo, linijnie
-m. siodłowy o przęśle przylegającym
-m. typu ,,pontic” o przęśle z wydłużonymi członami w kształcie korzeni
Ze względu na kształt przęsła:
-sercowate
-nakładka
-zmodyfikowana nakładka
Ze względu na część umocowującą:
-korona całkowita lana
-korona licowana
-ząb ćwiekowy
-korona częściowa
-wkład koronowy
-wkład koronowo-korzeniowy
Biostatyka mostów
W konstrukcji protez o podparciu ozębnowym należy uwzględnić określone nieprawidłowości, aby nie przekroczyć zdolności tolerowania obciążenia przez filar mostu. Aparat zawieszeniowy zęba jest bardzo wytrzymały na obciążenia osiowe-siły pionowe, natomiast siły poziome działające ze zmiennych kierunków mogą doprowadzić do jego uszkodzenia, w konsekwencji do utraty filaru.
Na obciążenia mają wpływ:
-długość i grubość(przekrój) przęsła mostu
-przebieg przęsła mostu
-położenie(nachylenie) zębów filarowych
Wielkość wygięcia o stałym przekroju powiększa się do potęgi trzeciej w stosunku do jego długości.
Wartość wygięcia samego przęsła zwiększa się osiem razy i rośnie do trzeciej potęgi, jeśli przy takiej samej długości przęsła przekrój jego zmniejszy się o połowę(kształt litery ,,T” ma bardzo dużą wytrzymałość na zginanie)
Jeżeli działa siła na środek konstrukcji, to oba filary będą jednakowo obciążone-wciskane do zębodołów, aż do momentu, gdy przyzębie zatrzyma ten ruch.
Uginanie się przęsła mostu w wyniku zbyt dużej odległości pomiędzy filarami lub zbyt małych wymiarów przęsła:
-przeciążanie-przechylanie się filarów
-tworzy się szczelina na filarze granicznym
Zmniejszenie obciążenia filarów w odcinku bocznym-wykonanie członów mostu węższych do 2/3 prawidłowej szerokości zębów-zmniejszamy nacisk żucia na przęsło.
Prawidłowe wymodelowanie powierzchni żującej: zbyt wysokie guzki członów, przy ruchach bocznych-zwiększone siły wyważania.
Dodatkowy element umocowujący musi mieć taką samą odległość od osi momentu obrotowego jak działająca siła.
Przemieszczone zęby filarowe:
-trudność oszlifowania równoległego
-niefizjologiczne obciążenie-w kierunku przechylenia, a nie osiowo
Biostatyka-wnioski
-przęsło powinno przebiegać prostoliniowo pomiędzy filarami mostu
-jeżeli to możliwe, należy włączyć do mostu dodatkowe zęby filarowe
-prawidłowe wykonanie powierzchni żującej z maksymalną liczbą kontaktów
-przęsło niezbyt długie i niezbyt cienkie.