WYKŁAD 7

Najważniejsze nowotworowe choroby drobiu mają etiologię wirusową i wywołane są przez zarazki należące do rodziny:

• Herpesviridae (DNA)

1. wirus choroby Mareka

• Retroviridae (Retrovirus, RNA, C oncovirus)

1. wirus białaczki ptasiej - Avian leucosis viru, ALV

2. wirus retikuloendoteliozy - Reticuloendotheliosis virus, REV

3. wirus choroby limfoproliferacyjnej - Lymphoproliferative disease virus, LPDV

„Avian Leukosis complex” od 1967r.

BIAŁACZKI

(Leucosis, Leukosis)

Podrodzina: Oncornavirinae

Gatunek: kury, indyki, przepiórki japońskie

Wiek: 16 tygodni do 2 lat

Drogi zakażenia:

• transowarialnie

• przewód pokarmowy

• układ oddechowy,

• przez skórę - aktualnie zwiększa się rola zakażenia horyzontalnego

Odsetek śmiertelności: 0,2 - 15%

Wirusy białaczkowo - mięsakowe

BIAŁACZKA






Mieloidalna Limfoidalna Erytroblastyczna


(najczęstsza) (czerwienica)

Mieloblastyczna

SZPIK KOSTNY

Ściana zatoki


Erytropoeza Mielopoeza


Hemocytoblast opuszcza ścianę zatoki



Hemocytoblast HE HE mieloblast (gdy transformacja


mieloblastyczna)


Erytroblast EB

(Ulega transformacji erytrblastycznej) mielocyty (mielocytomatoza)


garnulocyty

Erytrocyt ECY

+ transformacja limfocytow B - limfoblastyczna

Czynniki usposabiające:

- chów wielkostadny

- nieodpowiednia selekcja genetyczna

- wychów młodzieży z ptakami dorosłymi

- niedobory mikroelementów (np. Se)

Objawy kliniczne:

• mało charakterystyczne w I etapie

• postępujące wychudzenie, biegunka

• bladość grzebienia

• niekiedy postawa pingwina

AP:

• wielokrotne powiększenie narządów lub obecność na przekroju słoninowatych guzów różnej wielkości, zwłaszcza w wątrobie, śledzionie i nerkach

• nowotworowy rozrost i zniekształcenie jajnika

• w białaczce czerwono - krwinkowej obecność wybroczyn pod błonami surowiczymi i w błonie śluzowej jelit cienkich

• w białaczce szpikowej zmiany podobne do białaczki limfoidalnej, „cytrynowy grzebień”, wątroba obrzęknięta, koloru miedzianego

• w białaczce limfoidalnej: wątroba, śledziona, nerki o kolorze szarym lub szaro-czerwonym

Leczenie - nie opracowane / brak szczepień!!!

Zapobieganie:

• selekcja genetyczna rodzin, w których wystąpiły przypadki zachorowań

• eliminacja z rozrodu sztuk reagujących dodatnio w teście ELISA z Ag grupowo swoistym,

• do produkcji szczepionek używać jaj SPF lub z ferm wolnych od białaczek lub od niosek z 2 lub 3 roku nieśności

• właściwa higiena lęgu

Materiał genetyczny wirusa białaczki - prowirus - u 99,9 rodów

Ważna - selekcja stad rodzicielskich

Do zakażenia dochodzi :

• na drodze wiremii ( musi być komórka żywa)

• w czasie wędrówki plemnika przez jajowód, w części głównej wirus namnaża się, a największe jego ilości znajdują się w białku jaja

białko stanowi cenny materiał do badań

w ostatnim 10-leciu nowa postać ALV-J, szybko rozprzestrzeniła się dzięki:

• piramidalnej strukturze produkcji drobiarskiej

• wymianie materiału genetycznego

• większej wrażliwości

Nienowotworowe zmiany w przebiegu białaczki są trudne do oceny.

Eksperymentalnie w Holandii udowodniono - mniejsze przyrosty o 226g w 42 dniu zycia w stadach po rodzicach białaczkowych.

Klasyfikacja ALV




Retroviridae A


B znaczenie w patologii



C oncovirus C


D




ALSV E - endogenne wirusy


(avian leucemia sarcoma virus - F

wirus białaczkowo-mięsakowy) G

gatunek wirusa białaczki H u perlic i bażantów

I

J - nowy

Egzogenne - mogą egzystować poza komórką

Endogenne - przenoszą się z komórki do komórki ale bez cech zakaźności, same nigdy nie będą źródłem zakażenia

Wirus:

Białkiem wspólnym - p27 - grupowo swoisty

Białko gatunkowo swoiste dla typu J - gp85

Genom - RNA

Nukleokapsyd - integraza i odwrotna transkryptaza

Matriks

Kapsyd - p27

Otoczka - gp85, gp37

Błona lipoproteinowa

Wypustki

Ważniejsze geny ALV:

Nazwa genu funkcja genu

env gen kodujący sekwencję białek otoczki wirusowej (gp85)

gag gen kodujący syntezę materiału genetycznego wirusa i białek rdzenia wirusa (p27)

pol gen kodujący enzym RNA zależną polimerazę DNA (odwrotną transkryptazę)

onc gen kodujący białka indukujące transformację nowotworową komórek gospodarza

Wirus J - może transformować mielocyty, czyli już dojrzałe komórki - białaczka mielocytarna

Egzogenne wirusy białaczki:

• podobieństwo w budowie genu ENV pomiędzy podgrupami wynosi 80-85% za wyjątkiem wirusa typu J (40%)

• wiązanie z receptorem komórkowym jest możliwe poprzez białka wypustek

• niewielkie zmiany genu ENV nie pociągajace za sobą konieczności „użycia” innego receptora komórkowego

Inne różnice ALV-J:

• długi fragment końcowy (LTR)

• spektrum onkogenne

• LTR określa spektrum guza

Endogenne wirusy białaczkowe :

• podgrupa E

• obecny w komórkach rozrodczych u wszystkich obecnie hodowanych ras kur

• przekazywany zgodnie z prawem Mendla

• nieonkogenny (różnice w budowie LTR)

• zasadniczo jest defektywny (brak genu env)

• niektóre wirusy podgrupy E wykazują inne systemy by uzyskać gen ENV

J - rekombinacja wirusów A i E

Izolacja

Micro-method - p27 -Ag ELISA

Macro-method

Białaczka typu J


Powszechnie występuje w wielu krajach świata

Zwiększone upadki - nawet 6-7%, mniejsze w szczycie choroby

Niższa liczba jaj od nioski

Gorsza jakość biologiczna jaj

Obniżenie zapłodnienia (chorują koguty)

Obniżenie wylęgowości

Schemat - z monitoringu

Kura dopóki żyje - brak zmian klinicznych, wirus nie zabija kury za szybko

Po zakażnie ALV - wytwarzają się w organizmie Ab (seroneutralizujące)

Ab - trafiaja do woreczka żółtkowego pisklęcia jako Ab matczyne

Ag czyli wirus trafia do jaja gdy jest wiremia - droga bezpośrednia do zygoty

Ag może być wydalany do środowiska p

• zakazony plemnik

• zakażone białko

w każdym stadzie 4 grupy ptaków:

1. nie zakażone, bez wiremii i Ab, nie sieją wirusa, genetycznie oporne

2. najczęstsza (kilkadziesiąt % stada), ptaki zakażone, wrazliwe na zakażenie, są Ab i przekazuja Ab matczyne, ale brak siewstwa, nie przekazują wirusa do jaja

3. zakażone, są Ab i sieja wirus, siewstwo nieregularne

4. zakażone, brak Ab , ptaki sa w stanie anergii (immunotolerancji), są to najbardziej wydajni siewcy ale jest to grupa najmniejsza

AP:

• wątroba - wybroczyny, zaokrąglone brzegi;

gdy białaczka limfoidalna - wielka wątroba z guzami (big liver disease)

gdy białaczka erytroblastyczna - wątroba miedziana

gdy białaczka mieloidalna - nacieki mielocytarne w mięśniach

gdy białaczka limfatyczna - szare guzy

• śledziona - guzy, sinoczerwona

• jajnik - może produkować jaja pomimo zmian kalafiorowatych

• kości

• nerki i BF - potężne guzy

• zmiany guzowate w żebrach

• osteoporoza - historia 25 lat, zmiany w kościach skokowych - wirus białaczkopodobny

\

SYNDROM SPADKU NIEŚNOŚCI - EDS'76

(Egg drop syndrom)

wirus z rodzaju : Aviadenovirus

1986r. - szczepionka , więc obecnie bardzo rzadko

profilaktyka jest powszechna i obowiązująca

gatunek: kury, kaczki (bezobjawowo, ale negatywny wpływ przy zakażeniu innymi wirusami)

wiek: 22-46 tyg., szczególne predyspozycje w wieku 25-35 tyg.

Odsetek śmiertelności : przy postaciach powikłanych 1-2%

Drogi zakażenia:

• transowarialnie

• aerogennie - namnaża się w wątrobie, wiremia - do jajowodu, szczególnie do części macicznej

czynniki usposabiające:

• stresotwórcze w okresie wchodzenia w niśność

• wadliwe żywienie

• złe warunki zoohigieniczne

• zakażenia: IB, MG, przebycie IBD, mykotoksykozy

objawy kliniczne:

• brak szczytu nieśności lub spadek produkcji jaj

• jaja o obniżonej masie z wadami skorupy, skorupy kruche, uszkodzona kutykula

• drobne odbarwienia - depigmentacja, często to 1 objaw; brak syntetyzowanego w wątrobie kwasu δ - lewulinowego to brak pigmentacji

• jaja bez skorup- pozbawione błon, ubytek masy skorupy, porowatości

• pierścieni, obwódki wokół poprzecznej osi jaja

• zmiana jakości treści jaj (rozrzedzenie, zmętnienie białka)

• gorsza wartość wylęgowa jaj, obniżone wylęgi

• krótkotrwała biegunka, kał początkowo płynny, następnie wodnisty, zielonkawy

AP:

• w I okresie - obrzęk wątroby, ściany pęcherzyka żółciowego

• wątroba zażółcona, stwardniała,

• pęcherzyk żółciowy w zaniku

• zawartość dwunastnicy wodnista i spieniona

Leczenie wspomagające:

• ma na celu naprawę uszkodzonej pompy Ca i Na-K i zaburzeń w krystalizacji

• Melasa 0,5% - roztwór w wodzie, do miesiąca (reguluje pracę nerek)

• Vit. C 0,25/5l - 14 dni

• Polfamix ovo

• Ossovix 50/kg paszy - 3 tygodnie

• Vit.B₁

Przebieg nieśności












% 80




60





40


20







30 35 40 tydzień produkcji

ADENOWIRUSY

budowa

• KUR

ICTV 2002

Gatunek szczep izolat

FAdv - A Fadv - 1 CELO

FAdv - B Fadv - 5 TR 22

FAdv - C Fadv - 4, Fadv - 10, KR-5

FAdv - D Fadv - 2, Fadv - 3, Fadv - 9, Fadv - 11 SR-48

Fadv - E Fadv - 6, Fadv - 7, Fadv - 8a, Fadv - 8b CR 119, A 127

• GĘSI

GOADV GoADV - 1

GoADV - 2

GoADV - 3

Inne adenowirusy:

- adenowirusy indyków adenowirus indyczy -1

adenowirus indyczy -2

- adenowirusy kaczek adenowirus kaczy -2

- adenowirusy gołębi adenowirusy gołębi

W patologii inny podział; na 3 grupy:

Serotyp

I 1 CELO zapalenie oskrzeli - wirus sierocy, patogenny dla zarodków kurzych

2 Wtrętowe zapalenie wątroby IBH

3 Wtrętowe zapalenie wątroby IBH

4 Hydropericardium Hepatitis Syndrome HHS

5 Wtrętowe zapalenie wątroby IBH

6 Wtrętowe zapalenie wątroby IBH

7 Wtrętowe zapalenie wątroby IBH

8 Wtrętowe zapalenie wątroby IBH

9,10 - puste

11 Wtrętowe zapalenie wątroby IBH

12 - puste

II Krwotoczne zapalenie jelit indyków

III Syndrom Spadku Nieśności

CHOROBA ANGARA AD

Pierwsze przypadki w 87r. W miejsowości Angara w Pakistanie

W Europie - 2002r.

• początkowo przyjmowano, że HHE to sprawa żywienia, toksyn

• ale ostatnio dowiedziono, że to adenowirus z grupy 1, serotyp 4 i 11, też 8

Patogeneza

• uszkodzenie wątroby w przebiegu syndromu prowadzi do zmniejszenia syntezy albumin i hypoproteinemii, a to z kolei do wodosierdzia

wiele autorów zakłada, że do wystąpienia objawów klinicznych niezbędna jest immunosupresja - CAV, IBD, MD

gatunek: 3-5 tyg. CB i BB, CL - w okresie odchowu

u BB stwierdzono też w wieku 8-9 miesięcy

śmiertelność - ok. 6%, niższe u dorosłych niż u CB

w Pakistanie opisano podobny zespół chorobowy u gołębi

przyjmuje się, że zakażenie HHS może odbywać się zarówno drogą zakażenia pionowego jak i pozomego

Wykazano:

• zależność występowania tego zespołu chorobowego w stadzie z częśtością wizyt na fermie lekarza weterynarii

• zalęzność między wielkością fermy a ryzykiem wystapienia HHS

okres inkubacji: 3-4 dni

czas trwania choroby w stadzie - kilka h do kilka dni, 9-14

ptaki nie zakażone rozwijają się normalnie

najczęściej choruja ptaki w wieku 10-30 dni

śmiertelność od 30 - do 80 % - zależą głównie od innych zakażeń:

• CAV, IBD, welogeniczne szczepy ND, MG

Upadki narastają przez 3-5 dni, później ich nasilenie się obniża

• w przypadkach niepowikłanych pada od 10 do 30%, dzienne upadki 3-5%

Objawy kliniczne:

BRAK OBJAWÓW PATOGNOMICZNYCH

• pogorszenie apetytu, depresja, osłabienie

• nastroszenie upierzenia

• przysiadanie na skokach

• część ptaków pada nagla, w sposób gwałtowny

• charakterystyczne jest pojawienie się śluzowych żółto zabarwionych odchodów

AP:

BARDZIEJ CHARAKTERYSTYCZNE

• zmiana patognomiczna: u prawie wszystkich ptaków w worku osierdziowym jest 5 - 20 ml klarownego przesięku, niekiedy koloru słomkowożółtego

• serce jest powiększone, przekrwione

• obrzęk płuc

• typowe zmiany w watrobie i nerkach -narządy te są kruche i blade; w wątrobie wybroczyny różnej wielkości i kształtów

• czasami wodobrzusze

• większość autorów przyjmuje, że charakterystyczne są zmainy w układzie odpornościowym

• B.F. i grasica są w zaniku

• Śledziona powiększona lub atroficzna w zalężności od fazy choroby

HP:

BARDZO CHARAKTERYSTYCZNE - na tej podstawie można chorobe rozpoznać

• mięsień sercowy - obrzęk miocardium, zmiany zwyrodnieniowe i ogniska martwicy, łagodny naciek komórek jednojądrzastych z obecnością erytrocytów

• wątroba - ogniska matrwicy skrzepowej z naciekiem komórek jednojądrzastych i obecnością bazofilnych wewnątrzjądrowych ciałek wtrętowych w hepatocytach

diagnostyka różnicowa

1. choroba obrzękowa - wodosierdzie i wodobrzusze „ascites”,

etiologia bardzo złożona - szybkie tempo wzrostu i brak wydolności układu krążenia; charakter niezakaźny

2. IBH wtrętowe zapalenie wątroby - ptaki w 5-7 tyg. - w klasycznym przebiegu nie stwierdza się wodosierdzia

3. Syndrom tłuszczowego zwyrodnienia wątroby i nerek

4. Mykotoksykoza

5. Skaza krwotoczna

Profilaktyka specyficzna

• HHS stanowi duży problem

• Szczepienia - inaktywowana szczepionka Nobilis FAV

BB - w 3-4 tyg

CB - 8-10 dnia wystarcza na cały odchów

WTRĘTOWE ZAPALENIE WĄTROBY IBH

AAV - 8 Tipton - często izolowane

Adenowirusy ptasie

Też często zakażenia innymi immunosupresorami

Źródła i drogi zakażenia:

• pionowo

• horyzontalnie - przez kontakt z ptakami chorymi

Gatunek: kury, indyki, bażanty a także inne

Klasyczne u CB

• występują rzadziej ale zawsze związane z zakażeniem droga pionową - z reguły młode nioski już zakażone IBD, MD

Wiek: 5-7 tyg., osowiałe, nastroszone upierzenie

Upadki dość duże, w pierwszych 10 dniach trwania choroby - 25%

Dorosłe - z reguły nie wukazują zmian

AP:

• powiększona plamista watroba z licznymi charakterystycznymi drobnymi ognskami martwicy i wybroczyanmi

• szpik - blady, galaretowaty

• gdy dołączy się CAV - zgorzelinowe zapalenie skóry (Gangrenous dermatitis)

• nerki blade, obrzeknięte

• śledziona mała i atroficzna!

• Silna atrofia B.F. - jeżeli równoczesne zakażenie IBD

Diagnoza

• wewnątrzjądrowe ciałka wtretowe w hepatocytach

• blady szpik i nerki

• zmniejszona śledziona i B.F.

• możliwa jest izolacja wirusa

Szczepienia - brak

Leczenie - brak

Więc dobra immunoprofilaktyka IBD, MD, CAV

Nowe przypadki w Polsce

ZAKAŹNE ZAPALENIE MÓZGU I RDZENIA AE

(Encephalomyelitis infectiosa gallinarum)

Rodzaj: Enterowirus

Rodzina: Picornaviridae

Gatunek: kury, bażanty, przepiórki japońskie

Wiek: 2-3 tyg., ale możliwe 1-18 miesięcy

Śmiertelność:

• 5-50% - u nieszczepionych

• 15% - u szczepionych

Drogi zakażenia:

• transowarialnie - choroba wystąpi do 10 dnia

• alimentarnie, po wylęgu - choroba wystapi po 10 dniu

czynniki usposabiające:

• materiał hodowlany po matkach nieuodpornionych

Objawy kliniczne:

• nienaturalny pisk

• niepewny chód, osłabienie, przysiadanie na skokach

• po 2-4 dniach niedowład 1 lub obu kończyn, leżenie na boku, pozycja z kończynami wyciągniętymi do przodu , przykurcz palców

• u 20% chorych kur - drżączka zakaźna „epidemic tremor”

drobne drżenia okolicy głowy, szyi i ogona - małe amplitudy, duże natężenia

• po przechorowaniu u 3-20% kur 16- tygodniowych, może wystapić nieodwracalna ślepota ze zmianami w soczewce - zaćma torebkowo-soczewkowa „choroba szarego oka”

• u niosek AE daje spadek nieśności, trwający kilka tygodni od 5-15%

AP:

• wyłącznie rozdęcie kloaki, masy szaro-zielonego kału

• nacieki zapalne w trzustce, żołądku mięśniowym

Leczenie wspomagające:

• B-Compositas

• Relanium

• B1, C

Szczepienia profilaktyczne

6

Norma

Zakażenie EDS w szczycie nieśności

Zakażenie EDS przed szczytem nieśności