WSPÓŁCZESNE KIERUNKI PEDAGOGICZNE - OPRACOWANIE
EGZYSTENCJONALIZM:
Egzystencjonalizm - sens: (nie jestem pewna czy to ma być akurat to co napisałam)
Ogólna charakterystyka filozofii egzystencjalnej (S. Kierkegaard, M. Heidegger, M. Buber, J. P. Sartre):
Paradoks sytuacji egzystencjalnej człowieka. Każdy człowiek jest jedyny w swoim rodzaju, lecz każdy człowiek żyje we wszechświecie, który pozostaje obojętny wobec ludzkiego istnienia.
Zadaniem spekulacji egzystencjalnych jest opisanie walki jaką toczy człowiek aby dokonać samookreślenia przez wybór
Ważne są indywidualne poszukiwania sensu istnienia
W filozoficznej refleksji nad życiem przyjmuje się indywidualny i subiektywny punkt widzenia. Bycie człowieka w świecie nie jest wyznaczane przez socjologiczną, ideologiczną strukturę społeczną ani też przez metafizyczną, teologiczną, strukturę wszechświata.
Najważniejsze dla życia człowieka jest wartościowanie i dokonywanie wyborów
Wartości powstają dzięki osobistym wyborom. Zatem nie istnieje żadne uniwersalne kryterium pozwalające na ocenę wartości.
Definicja: Egzystencjalizm stawia nacisk na wolność indywidualną, odpowiedzialność i subiektywność zachowania. Przedstawiciele tego ruchu uważają każdego człowieka za indywiduum związane swoim czynem i przeznaczeniem. Egzystencjalizm przewyższa znaczenie egzystencji nad esencją. Jest to najsławniejsza definicja J. P. Sartre'a. Istota człowieka przejawia się w jego wolność i odpowiedzialności, we własnej egzystencji, która w gruncie rzeczy jest absurdalna (bo nie wiemy po co się urodziliśmy i po co umrzemy).
. Egzystencja oznacza tu sposób istnienia charakterystyczny wyłącznie dla człowieka i poprzedza esencję - człowiek najpierw istnieje, a dopiero później się definiuje. Istnienie człowieka tym różni się od istnienia roślin, że człowiek nie posiada wrodzonej natury, danej mu z góry, lecz musi sam ją stworzyć, nadać swemu życiu sens i wziąć za nie odpowiedzialność.
Sens egzystenji
1. dążenia do pełnienia albo rezygnacji z różnych funkcji i ról w życiu rodzinnym i społecznym,
2. ostatecznego celu istnienia człowieka jako osoby i sposobów dojścia do niego zgodnie z własnymi przekonaniami,
3. sensu podejmowania lub unikania: cierpień, niedogodności, trudności i wyrzeczeń,
4. sensu czerpania satysfakcji i przyjemności.
REALIZM:
Poznanie w sensie realistycznym - …
Epistemologia realistyczna - jest to teoria poznania. Poznanie to zdobywanie wiedzy o przedmiotach i opiera się na interakcji umysłu człowieka a światem zewnętrznym.
Dążenie do opisu struktur rzeczywistości, przez obserwację zastanej rzeczywistości
Wyodrębnienie struktur jest istotne dla poznania zasad i praw rządzących naturą
Wiedza powinna być adekwatna do rzeczywistości.
Wiedza jednostki:
Naturalna - wrodzona. Jest to ewolucyjnie wykształcona wstępna wiedza. Jest podstawą wraz z percepcją sygnałów ze świata do tworzenia obrazu świata w umyśle
Nabyta - forma trwałej reprezentacji rzeczywistości, mająca postać uporządkowanej i wzajemnie powiązanej struktury informacji, kodowanej w pamięci.
Wiedza deklaratywna -(wiem,że…) -odnosi się do faktów, jest łatwa w werbalizacji
Wiedza proceduralna -(wiem jak..) -procedura realizacji czynności umysłowej jak i ruchowej
ZWIĄZEK MIĘDZY PRAKSEOLOGIĄ A EDUKACJĄ .
Cele badań w prakseologii:
Poszukuje najszerszych uogólnień, odnoszących się do wszelkich form świadomego i celowego działania rozpatrywanego ze względu na sprawność
Poszukiwanie warunków sprawności działań
Konstruuje i uzasadnia dyrektywy praktyczne, nakazy i zakazy oraz zalecenia i przestrogi dotyczące wymagania sprawności
Zmierza do ujęcia swych twierdzeń w system dedukcyjny (teoria)
Edukacja prakseologiczna - sformułowane zasady sprawnego działania w edukacji
Cele:
Kształtowanie poczucia odpowiedzialności
Kształtowanie zintegrowanej osobowości
Kształtowanie zintegrowanych zespołów ludzkich
Przygotowanie do współdziałania i współpracy
Sprawność działania:
Działanie A jest sprawniejsze niż działanie B?
Jeżeli działaniu A przysługuje więcej ocen szczegółowych lub są wyższego stopnia.
Skuteczne - osiąga zamierzony cel
Korzystne - różnica między nabytkami a ubytkami
Ekonomiczne - bardziej oszczędne
Racjonalne - przystosowane do okoliczności
EDUKACJA REFLEKSYJNA
Wolność jako podstawa myślenia refleksyjnego:
Zewnętrzna
Wewnętrzna
Przestrzeń pomiędzy mną a czymś co jest do wyboru, lub wiąże się z mechanizmami obronnymi.
Wolność człowieka w świecie: (nie wiem czy to też należy do tego podpunktu)
Od czegoś (przymusu, nakazów, które niszczą swobodę działania. Przymus może być dla nas dobry np. kodeks ruchu drogowego)
Do czegoś (wymaga uzasadnienia - wtedy staje się czymś wartościowym. Jest to odpowiedź „być czy mieć”)
Nie można mówić o refleksyjności jeśli nie mamy wolności wyboru i myślenia wewnętrznego i zewnętrznego.
Definicja wolności:
Jest to takie działanie zgodne z wolą, które da się uzasadnić (w tym usprawiedliwić) możliwie największą liczbą motywów, jakie ludzie szeroko akceptują.
Móc wybierać, to podstawa refleksyjności! / móc wybierać, decydować to warunek wolności!
Refleksja a rozwój moralny człowieka:
Rozumowanie moralne to podjęte przez siebie rozpoznanie sytuacji, wytworzenie własnej wiedzy wskazujące to co jest dobre a co złe i wyjaśnienie.
Celem rozumowania jest zdolność do powstrzymywania się i przeciwstawiania działaniom sprzecznych z zasadami moralnymi, umiejętność formułowania ocen moralnych, co ułatwia rozpoznawanie dobra i zła.
(pytanie czy rozwój moralny Kollberga wchodzi w zakres tego pytania czy nie?)
TEORIA KRYTYCZNA (niestety nie mam tego wykładu wydrukowanego z mojego kompa, który umarł śmiercią tragiczną i korzystam z notatek Agi M. więc ewentualnie mówić jeśli coś źle patrzę i ktoś w swoich autorskich notatkach tego tematu ma to zapisane nieco inaczej, bo pierwsza kropka wydaje mi się strasznie długa)
Założenia teorii krytycznej:
Krytyka władzy, jej dążenia do narzucenia kontroli jednej zbiorowości nad inną
Zagadnienia istotne do analizy stosunków władzy:
System rozróżnień ustanowionych przez prawo, tradycje, warunki ekonomiczne
Typy celów do których dążą intencjonalnie osoby, które wpływają na działania innych
Sposoby ustanawiania stosunków władzy
Formy instytucjonalizacji (kombinacja struktur prawnych i tradycji)
Stopień racjonalizacji w wyznaczaniu sprawowania władzy
Reforma umożliwiająca przejęcie przez uciskane grupy nad swoim życiem i przeznaczeniem:
Krytyka i reforma:
Jean-Francois Loytard - utarta wiara w zdolność ludzkiego intelektu do poznawania prawdy rzeczywistości
Reforma tego poszukiwanie sprawiedliwego rozwiązywania konfliktów rodzących się z różnorodności
Richard Rorty - prawda powstaje w konwersacji co nie musi prowadzić do ustaleń, uzgodnień
Reforma tego tworzenie ładu społecznego według zasad:
Tolerancji - zapewnia bezkonfliktowość funkcjonowania społeczeństwa, które tworzą podmioty autonomiczne
Ironii - krytyczne podejście do przeświadczeń moralnych
Solidarności - zainteresowanie się innych losem ludzi
Projekt reform edukacji według teorii krytycznej:
Nauczanie - połączenie przekonań N z szerszymi zagadnieniami społecznymi, ekonomicznymi, współdziałanie z lokalnymi społecznościami
Uczenie się - oparte na edukacji wielokulturowej, opanowanie krytycznego języka przydatnego do analizowania bieżącej sytuacji (ukryty program nauczania, teoria konfliktu)
Program nauczania jawny i ukryty
Definicja emancypacji - proces świadomego odrzucania stereotypów i mitów, pokonywania utrudnień wywoływanych aktywnością ludzką i siłami natury
Proces emancypacji:
Odrzucanie ograniczeń, obrona przed przymusem
Projektowanie pozytywnych rozwiązań
Praktyczna weryfikacja projektów