WSPÓŁCZESNE KIERUNKI PEDAGOGICZNE - OPRACOWANIE

1. EGZYSTENCJONALIZM:

• Egzystencjonalizm - sens: (nie jestem pewna czy to ma być akurat to co napisałam)
  Ogólna charakterystyka filozofii egzystencjalnej (S. Kierkegaard, M. Heidegger, M. Buber, J. P. Sartre):

• Paradoks sytuacji egzystencjalnej człowieka. Każdy człowiek jest jedyny w swoim rodzaju, lecz każdy człowiek żyje we wszechświecie, który pozostaje obojętny wobec ludzkiego istnienia.

• Zadaniem spekulacji egzystencjalnych jest opisanie walki jaką toczy człowiek aby dokonać samookreślenia przez wybór

• Ważne są indywidualne poszukiwania sensu istnienia

• W filozoficznej refleksji nad życiem przyjmuje się indywidualny i subiektywny punkt widzenia. Bycie człowieka w świecie nie jest wyznaczane przez socjologiczną, ideologiczną strukturę społeczną ani też przez metafizyczną, teologiczną, strukturę wszechświata.

• Najważniejsze dla życia człowieka jest wartościowanie i dokonywanie wyborów

• Wartości powstają dzięki osobistym wyborom. Zatem nie istnieje żadne uniwersalne kryterium pozwalające na ocenę wartości.

Definicja: Egzystencjalizm stawia nacisk na wolność indywidualną, odpowiedzialność i subiektywność zachowania. Przedstawiciele tego ruchu uważają każdego człowieka za indywiduum związane swoim czynem i przeznaczeniem. Egzystencjalizm przewyższa znaczenie egzystencji nad esencją. Jest to najsławniejsza definicja J. P. Sartre'a. Istota człowieka przejawia się w jego wolność i odpowiedzialności, we własnej egzystencji, która w gruncie rzeczy jest absurdalna (bo nie wiemy po co się urodziliśmy i po co umrzemy).

. Egzystencja oznacza tu sposób istnienia charakterystyczny wyłącznie dla człowieka i poprzedza esencję - człowiek najpierw istnieje, a dopiero później się definiuje. Istnienie człowieka tym różni się od istnienia roślin, że człowiek nie posiada wrodzonej natury, danej mu z góry, lecz musi sam ją stworzyć, nadać swemu życiu sens i wziąć za nie odpowiedzialność.

Sens egzystenji

• 1. dążenia do pełnienia albo rezygnacji z różnych funkcji i ról w życiu rodzinnym i społecznym,

• 2. ostatecznego celu istnienia człowieka jako osoby i sposobów dojścia do niego zgodnie z własnymi przekonaniami,

• 3. sensu podejmowania lub unikania: cierpień, niedogodności, trudności i wyrzeczeń,

• 4. sensu czerpania satysfakcji i przyjemności.

2. REALIZM:

• Poznanie w sensie realistycznym - …

• Epistemologia realistyczna - jest to teoria poznania. Poznanie to zdobywanie wiedzy o przedmiotach i opiera się na interakcji umysłu człowieka a światem zewnętrznym.

• Dążenie do opisu struktur rzeczywistości, przez obserwację zastanej rzeczywistości

• Wyodrębnienie struktur jest istotne dla poznania zasad i praw rządzących naturą

• Wiedza powinna być adekwatna do rzeczywistości.

• Wiedza jednostki:

• Naturalna - wrodzona. Jest to ewolucyjnie wykształcona wstępna wiedza. Jest podstawą wraz z percepcją sygnałów ze świata do tworzenia obrazu świata w umyśle

• Nabyta - forma trwałej reprezentacji rzeczywistości, mająca postać uporządkowanej i wzajemnie powiązanej struktury informacji, kodowanej w pamięci.

• Wiedza deklaratywna -(wiem,że…) -odnosi się do faktów, jest łatwa w werbalizacji

• Wiedza proceduralna -(wiem jak..) -procedura realizacji czynności umysłowej jak i ruchowej

3. ZWIĄZEK MIĘDZY PRAKSEOLOGIĄ A EDUKACJĄ .

• Cele badań w prakseologii:

• Poszukuje najszerszych uogólnień, odnoszących się do wszelkich form świadomego i celowego działania rozpatrywanego ze względu na sprawność

• Poszukiwanie warunków sprawności działań

• Konstruuje i uzasadnia dyrektywy praktyczne, nakazy i zakazy oraz zalecenia i przestrogi dotyczące wymagania sprawności

• Zmierza do ujęcia swych twierdzeń w system dedukcyjny (teoria)

• Edukacja prakseologiczna - sformułowane zasady sprawnego działania w edukacji

Cele:

• Kształtowanie poczucia odpowiedzialności

• Kształtowanie zintegrowanej osobowości

• Kształtowanie zintegrowanych zespołów ludzkich

• Przygotowanie do współdziałania i współpracy

• Sprawność działania:

Działanie A jest sprawniejsze niż działanie B?

Jeżeli działaniu A przysługuje więcej ocen szczegółowych lub są wyższego stopnia.

• Skuteczne - osiąga zamierzony cel

• Korzystne - różnica między nabytkami a ubytkami

• Ekonomiczne - bardziej oszczędne

• Racjonalne - przystosowane do okoliczności

4. EDUKACJA REFLEKSYJNA

• Wolność jako podstawa myślenia refleksyjnego:

• Zewnętrzna

• Wewnętrzna

Przestrzeń pomiędzy mną a czymś co jest do wyboru, lub wiąże się z mechanizmami obronnymi.

Wolność człowieka w świecie: (nie wiem czy to też należy do tego podpunktu)

• Od czegoś (przymusu, nakazów, które niszczą swobodę działania. Przymus może być dla nas dobry np. kodeks ruchu drogowego)

• Do czegoś (wymaga uzasadnienia - wtedy staje się czymś wartościowym. Jest to odpowiedź „być czy mieć”)

Nie można mówić o refleksyjności jeśli nie mamy wolności wyboru i myślenia wewnętrznego i zewnętrznego.

• Definicja wolności:

Jest to takie działanie zgodne z wolą, które da się uzasadnić (w tym usprawiedliwić) możliwie największą liczbą motywów, jakie ludzie szeroko akceptują.

Móc wybierać, to podstawa refleksyjności! / móc wybierać, decydować to warunek wolności!

• Refleksja a rozwój moralny człowieka:

Rozumowanie moralne to podjęte przez siebie rozpoznanie sytuacji, wytworzenie własnej wiedzy wskazujące to co jest dobre a co złe i wyjaśnienie.

Celem rozumowania jest zdolność do powstrzymywania się i przeciwstawiania działaniom sprzecznych z zasadami moralnymi, umiejętność formułowania ocen moralnych, co ułatwia rozpoznawanie dobra i zła.

(pytanie czy rozwój moralny Kollberga wchodzi w zakres tego pytania czy nie?)

5. TEORIA KRYTYCZNA (niestety nie mam tego wykładu wydrukowanego z mojego kompa, który umarł śmiercią tragiczną i korzystam z notatek Agi M. więc ewentualnie mówić jeśli coś źle patrzę i ktoś w swoich autorskich notatkach tego tematu ma to zapisane nieco inaczej, bo pierwsza kropka wydaje mi się strasznie długa)
   

• Założenia teorii krytycznej:

• Krytyka władzy, jej dążenia do narzucenia kontroli jednej zbiorowości nad inną

Zagadnienia istotne do analizy stosunków władzy:

• System rozróżnień ustanowionych przez prawo, tradycje, warunki ekonomiczne

• Typy celów do których dążą intencjonalnie osoby, które wpływają na działania innych

• Sposoby ustanawiania stosunków władzy

• Formy instytucjonalizacji (kombinacja struktur prawnych i tradycji)

• Stopień racjonalizacji w wyznaczaniu sprawowania władzy

• Reforma umożliwiająca przejęcie przez uciskane grupy nad swoim życiem i przeznaczeniem:

Krytyka i reforma:

• Jean-Francois Loytard - utarta wiara w zdolność ludzkiego intelektu do poznawania prawdy rzeczywistości

Reforma tego poszukiwanie sprawiedliwego rozwiązywania konfliktów rodzących się z różnorodności

• Richard Rorty - prawda powstaje w konwersacji co nie musi prowadzić do ustaleń, uzgodnień

Reforma tego tworzenie ładu społecznego według zasad:

• Tolerancji - zapewnia bezkonfliktowość funkcjonowania społeczeństwa, które tworzą podmioty autonomiczne

• Ironii - krytyczne podejście do przeświadczeń moralnych

• Solidarności - zainteresowanie się innych losem ludzi

Projekt reform edukacji według teorii krytycznej:

• Nauczanie - połączenie przekonań N z szerszymi zagadnieniami społecznymi, ekonomicznymi, współdziałanie z lokalnymi społecznościami

• Uczenie się - oparte na edukacji wielokulturowej, opanowanie krytycznego języka przydatnego do analizowania bieżącej sytuacji (ukryty program nauczania, teoria konfliktu)

• Program nauczania jawny i ukryty

• Definicja emancypacji - proces świadomego odrzucania stereotypów i mitów, pokonywania utrudnień wywoływanych aktywnością ludzką i siłami natury

• Proces emancypacji:

• Odrzucanie ograniczeń, obrona przed przymusem

• Projektowanie pozytywnych rozwiązań

• Praktyczna weryfikacja projektów

---