LOGISTYKA ZAOPATRZENIA

WYKŁAD I

Literatura:

1. J Bendtkowski; G. Radziejowska- ,, Logistyka zaopatrzenia w przedsiębiorstwie''

Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice 2005 r.

2. K. Kowalska- ,, Logistyka zarządzania' Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Katowicach, Katowice 2005 r.

Konspekt przedmiotu ,, Logistyka zaopatrzenia'':

1. Istota i funkcja logistyki zaopatrzenia

2. Rynek usług zaopatrzenia i organizacją procesu zakupów

3. Gospodarka magazyny i zarządzanie zapasami

4. Systemy informatyczne w logistyce i koszty zaopatrzenia

5. Kolokwium

Charakterystyka procesu produkcji

1. Dopływ

• Środków pracy ( narzędzia, maszyny)

• Przedmiotów pracy (zużycia się 1 cyklu produkcji np. surowce, półprodukty)

W przedsiębiorstwie produkcyjnym w toku produkcji zużycia podlegają przedmioty pracy i środki pracy. Przedmioty pracy zużywają się jednak w ciągu 1 cyklu produkcyjnego i muszą być zastąpione przez nowe. Środki pracy uczestniczą w wielu cyklach produkcyjnych. W obu przypadkach musi być zapewniony dopływ nowych przedmiotów pracy i środków pracy.

2. Znaczenie zaopatrzenia w przedsiębiorstwie:

• Służby własne

• Systemy zarządzania

• Znaczenie czynnościowe (czynność, która polega na nabywaniu)

Definiowanie pojęcia zaopatrzenia

Zaopatrzenie w ujęciu tradycyjnym określane jest jako pozyskiwaniu materiałów potrzebnych w przedsiębiorstwie do prowadzenia działalności.

Współczesna definicja zaopatrzenia:

Zespół działań, które są niezbędne do nabycia materiału potrzebnych dla zapewnienia ciągłości funkcjonowania przedsiębiorstwa, przy uwzględnieniu wszystkich czynników mających na celu racjonalizację zaopatrzenia.

Strategiczne znaczenie zaopatrzenia:

• Obszary decyzyjne

• Stosunki dostawca-klient

• Model stosunków z dostawcami

• Strategiczne decyzje w ramach zaopatrzenia

• Stosunki z dostawca oparte na zaufaniu

• Obszary decyzyjne

1. Make or buy- zasada wyprodukowana we własnym interesie czy kupić co jest bardziej opłacalne

2. Struktura bazy dostaw - jacy i gdzie są dostawcy, ich położenie,

3. Stosunki z dostawcami

• Stosunki dostawca- klient

1. Stosunki z przeciwnikami

2. Jeden dostawca

3. Faworyzowanie jednego dostawcy

4. Sieć zakupów

5. Związki strategiczne

• Model stosunków z dostawcami

Model wspomagający podejmowanie decyzji w stosunkach z dostawcami

• Strategiczne decyzje w ramach zaopatrzenia

1. Dostawca a koszty ( zaoferowanie np. w cenie transportu)

2. Dostawca a innowacje (to związki z dostawcami a odbiorcami są na ścisłym poziomie)

• Stosunki z dostawcą oparte na zaufaniu

Uznanie stosunków z dostawcami—źródłem przewagi konkurencji

Rozwiązania dotyczące zaopatrzenia:

1. Ujęcie kompleksowe

• Integracja wewnętrzna - wszystkich procesów, łączenie się ze sobą procesy przygotowania produkcji, badania marketingowe, produkcji

• Integracja z dostawcami - integracja z dostawcami, aby miała bliższy charakter, wchodzenie z nim w związki strategiczne

2. Zaopatrzenie odchudzone

* Eliminacja marnotrawstwa i strat (obliczanie wszelkich działań, które dążą do eliminowania działań)

* Cztery podstawowe założenia organizacji:

1. Minimalizowanie zapasów

2. Krótkie cykle produkcyjne

3. Terminowość dostaw

4. Wysokie wykorzystanie zdolności produkcyjnych

* Budowanie relacji biznesowej na zasadzie ścisłej współpracy!

3. Zaopatrzenie elastyczne

• Szybkie reagowanie na potrzeby klientów - wtedy kiedy jest popyt szybko się zaopatrujemy

• Reengineering - uruchomianie produkcji na potrzeby klientów

4. Zaopatrzenie ukierunkowane na ekologię

• Zmniejszenie szkodliwości dla środowiska

• Ekoaudyt

• Ekologiczne zakupy

Działania warunkujące efektywność procesów zaopatrzenia:

1. Ocena potrzeb

Co jest porzebne przedsiębiorcy, weryfikacja potrzeb materiałowych, powtórne określenie potrzeb

2. Make or buy

3. Typ zakupu

Czy dany zakup ma charakter powtarzalny, czy to jest modyfikowanie zakupu i zmienia się tylko ilość zakupów czy jest to nowy zakup

4. Analiza rynku

Określenie z jakim rodzajem rynku mamy do czynienia np. monopol, konkurencyjny itp.

5. Analiza dostawców

U ilu dostawców mamy możliwość zatowarowania ich położenia geograficznego jakie koszty transportu.

6. Wybór dostawcy

Jacy dla nas mają bardziej korzystne warunki

7. Przyjęcie dostaw

Zorganizowanie miejsc przyjęcia dostawy

magazyn

8. Ocena i kontrola dostaw

Dokonanie oceny współpracy z dostawcą

Zaopatrzenie w systemie logistycznym:

1. Kompleksowe i systemowe podejście do przepływów rzeczowych i informacyjnych

2. Tworzenie powiązań z przedsiębiorstwami

3. Tworzenie systemu logistycznego

Systemy logistyczne:

• Przepływ towarów

• Przepływ informacji

• Przepływ pieniędzy

• Dostawca, producent, hurtownik, detalista, klient

Cechy systemu logistycznego:

• Partnerstwo i współpraca

• Trwałość relacji

• Dominujące ogniwo

• Centrum

• Zewnętrzni operatorzy

Zaopatrzenie w systemie logistycznym:

• Łączy uczestników systemu

• Zapewnia pożądaną jakość

System logistyczny:

a) system tradycyjny

b) zintegrowany system logistyczny

Logistyczna koncepcja zaopatrzenia:

a) Ma na celu osiągniecie określonych efektów:

• Niższe koszty

• Krótsze cykle dostaw

• Minimalizowanie zapasów, synchronizacja

b) Można je osiągnąć po przez:

• synchronizacji o charakterze organizacyjnym

• synchronizacji ilościowej, terminowej i transportowej

c) Zapewnienie niezbędnych zapasów i odp. Na pytanie , gdzie magazynujemy, jak długo, ile i dla kogo?

d) Samosterowalność- związana głównie z przepływami informacyjnymi -

z informacją zwrotną i prawdopodobieństwem szybkiego odkrywania zakłóceń

Instrumenty polityki zaopatrzenia:

1. Polityka produktu

• Opracowanie norm zużycia produkcji

• Decyzja Make or buy

• Koncepcja Module sourcing- skupianie się na wprowadzaniu całych modułów półproduktów czy surowców zamiast pojedynczych części

• Polityka warunków

Przedsiębiorca skupia się na tym jakie warunki mogą być wynegocjowane dodatkowo w transporcie np. kto ponosi koszty transportu

3. Polityka komunikowania

Ograniczanie dni dostawców, wychodzenie naprzeciw dostawców, zaoferować im najlepsze oferty, nawiązać współpracę

4. Polityka zakupów

Określenie na jakiej liczbie dostawców opieramy swoją działalność czy krótko, długo terminowo

Analiza określenia miejsc działalności dostawców, geograficzne uwarunkowania.

Wybór zasad zewnętrznego zaopatrzenia:

1. Indywidualne zaopatrzenie w ramach zaopatrzenia

Wady:

• Długie oczekiwanie na towar

• Opóźnienie w produkcji

Zalety:

• Niskie zaangażowanie kapitału

• Niskie koszty magazynowe

• Zaopatrzenie w utrzymanych zapasów

Wady:

• Duże zaangażowanie kapitału

• Duże koszty magazynowe

Zalety:

• Ciągłość produkcji

• Możliwość uzyskania niższych cen, przy zamówieniu większej ilości towaru

3. Dostawa synchronizowana z produkcji lub z zużyciem

Wady:

• Wymaga niezawodnych dostawców, ścisłej współpracy z nimi

Proces zaopatrzenia w ujęciu tradycyjnym:

1. Zbierania informacji o potrzebach materiałowych

2. Realizacja dostaw i wydawanie materiałów do produkcji

Nowoczesne ujęcie zaopatrzenia:

• Faza współdziałania

Faza realizacji - to co dzieje się w tradycyjnym

Współdziałania:

1. Badania i rozwój ( badanie rynku, popytu, dostawców)

2. Projektowanie wyrobów (nowe technologie, normy zużywania materiałów

3. Prototypy

4. Technologia, proces, jednostkowe zużycie

5. Planowanie produkcji

Realizacja:

1. Kompletowanie dostaw

2. Procesy produkcji

Formy organizacji zaopatrzenia:

1. Forma zakupów zdecentralizowanych

Polega na tym, że w przedsiębiorstwie funkcjonuje wiele komórek zaopatrzenia, które zajmują się zaspokajaniem potrzeb materiałowych swojej jednostki nadrzędnej.

Zalety:

• Jednostki funkcjonują lepiej

Wady:

• Wysokie koszty funkcjonowania, jednostki dublują zamówienia

2. Forma zakupów scentralizowanych

Potrzeby materiałowe całego przedsiębiorstwa zaspokajane są przez 1 komórkę zaopatrzenia:

Zalety:

• Niskie koszty

Wady:

• Uniedogodnienia dla magazynu, dłużej czekają itp.

3. Forma mieszana

Składa się z elementów organizacji zdecentralizowanych scentralizowanych istniejąc tu powiem scentralizowane komórki zaopatrzenia, ale jednak zapotrzebowanie na materiały identyczne z różnych działów jest zaspokojenie w postaci zakupów scentralizowanych.

WYKŁAD II

T: Rynek usług zaopatrzenia i organizacja procesu zakupu.

• Zadania Działu Zaopatrzenia:

• Typ zakupu

9. Rutynowy (powtarzalny, prostsza procedura)

10. Modyfikowalny

11. Nowy (czas szukania dostawców jest znacznie dłuższy)

• Niezbędny poziom nakładów

3. Czas

4. Środki finansowe

• Realizacja zakupu

4. Złożenie zamówienia

5. Potwierdzenie

6. Faktyczna realizacja

• Ocena procesu

3. Kontrola terminów

4. Kontrola jakości

5. Kontrola zapasów

6. Kontrola dokumentacji

• Duży wpływ zakupów na zyskowność przedsiębiorstwa:

5. Duży udział materiałów w kosztach

6. Wahania cen (brak stabilnego poziomu)

7. Innowacje

8. Konkurencyjność (trzeba poszukiwać sposobów minimalizowania kosztów)

• Mały wpływ zakupów na zyskowność przedsiębiorstwa:

5. Niewielki udział materiałów w kosztach

6. Stabilne ceny

7. Brak innowacji

Zawsze konieczne jest określenie typu materiału.

• Przebieg procesu zakupów:

4. Zapotrzebowanie (ważny jest przepływ informacji)

5. Zapytanie

6. Analiza ofert

7. Wybór dostawców

8. Negocjacje

9. Zamówienie

• Metody wykorzystywane przy ocenie źródeł zakupu:

• Metoda punktowa

• Ustalenie kryteriów wyboru (cena, transport, terminowość)

• Ustalenie zasad punktacji w odniesieniu do poszczególnych kryteriów (np. od 1 do 5)

• Wprowadzenie wag dla kryteriów

• Obliczanie liczby punktów

• Wybór dostawcy

• Metoda graficzna

• Kryteria, parametry i punkty nanosi się na płaszczyznę w postaci tarczy

• Każda ćwiartka koła odpowiada jednemu kryterium

• Wielkość zaciemnionego pola odpowiada atrakcyjności dostawcy

• Metoda wskaźnikowa

• Dostawców ocenia się na podstawie poziomu określonych wskaźników

• Podstawą oceny mogą być:

5. Liczba zrealizowanych dostaw do liczby złożonych zamówień

6. Liczba spóźnionych dostaw do ogólnej liczby dostaw

7. Częstotliwość występowania nietrafnych dostaw

• Procedury zakupów zawierają:

• Zakres odpowiedzialności za zakupy

• Sposób wyboru dostawcy

• Rodzaj dokumentacji

• Fazy procedur zakupów:

• Identyfikowanie potrzeb zakupów

• Zamawianie

• Faza po złożeniu zamówienia (np. ocena procesów, ocena kontaktów)

• Dokument składania zamówienia:

• Dane identyfikacyjne dostawcy, odbiorcy, warunki wykonania dostawy

Dodatkowe ustalenia dotyczą:

• Sposób wysyłki, środek transportu, przewoźnik

• Sposób awizowania dostawy

• Wymogi co do dokumentów, reklamacji

• Kary umowne

• Prawo rządzące kontraktem (akty, rozporządzenia)

• Sposoby rozstrzygania sporów

• Przedmiot dostawy

• Warunki dostawy

• Składanie zamówień:

• Telefonicznie

• Internetem

• Faxem

• Listownie

• Przez przedstawicieli handlowych

W procesie składania zamówienia należy szczególna uwagę zwrócić na:

• Możliwość korygowania zamówienia

• Uzyskanie potwierdzenia warunków zamówienia

• Śledzenie statutu zamówienia

• Sygnalizowanie zakłóceń

• Charakterystyka rynku zaopatrzenia:

6. Rynek dóbr konsumpcyjnych

7. Rynek dóbr przemysłowych

10a. Specyfika rynku dóbr przemysłowych:

• Mała liczba podmiotów

• Podmioty dostawcy-odbiorcy

• Duża liczba towarów

• Duża wartość obrotu

• Duża wartość transakcji

10b. Zachowania podmiotów na rynku dóbr przemysłowych:

• Mała elastyczność cenowa popytu na materiały

• Brak anonimowości (podmioty są sobie wzajemnie znane)

• Stałe powiązania (wieloletnie umowy)

• JIT (znaczna część surowców, materiałów jest dostarczana zgodnie z zasadą Just In Time)

• Inne czynniki kształtujące popyt - normy techniczne

• Przedsiębiorstwa mogą zajmować różną pozycję:

PRZEWAGA STRONY SPRZEDAJĄCEJ (DOSTAWCÓW)	PRZEWAGA STRONY KUPUJĄCEJ (ODBIORCÓW)
Skoncentrowanie sprzedających Brak substytutów Zróżnicowane wyroby Trudności w zmianie dostawcy Groźba integracji pionowej (dostawca zajmie nasze miejsce w łańcuchu logistycznym)	Skoncentrowanie kupujących Niezróżnicowanie, znormalizowanie dobra Integracja pionowa wstecz (kiedy jesteśmy w stanie zająć miejsce producenta (Make or buy) Brak wpływu dobra na jakość produktu Pełna informacja nabywcy o popycie

• Wskaźniki aktywnego kształtowania rynku:

1. Faza wprowadzania produktu - faza rynku sprzedawcy, charakteryzuje się niskim poziomem zapasów u dostawców. Przedsiębiorca kupujący powinien starać się o trwalsze związki z dostawcą (kupujący jest na przegranej pozycji)

2. Faza wzrostu - zwiększa się liczba źródeł zaopatrzenia - kupujący ma możliwość wyboru; rozproszenie dostawców (przewaga kupującego)

3. Faza dojrzałości - dostawcy obniżają ceny, standaryzują procedury współpracy z dostawcami (przewaga odbiorców)

4. Faza schyłkowa - wyzbywanie się zapasów przez dostawców oraz rezygnacja z zawierania długotrwałych umów o współpracę

• Marketing zaopatrzenia obejmuje przedsięwzięcia:

• Analiza rynku zaopatrzenia

• Warunki zakupów materiałowych

• Zawieranie umów z dostawcami (o dostawy)

• Wybór dostawcy

• Prowadzenie negocjacji

• Formułowanie ofert zaopatrzeniowych

13a. Cele marketingu zaopatrzenia:

• Najkorzystniejszy zakup

• Realizacja celu końcowego - maksymalizacja zysku

13b. Podstawowe zadania badań marketingowych:

• Potencjał rynku zaopatrzeniowego

• Wolumen rynku zaopatrzeniowego

• Struktura rynku zaopatrzeniowego

• Dalszy rozwój rynku

• Zachowanie konkurentów na rynku

• Przesłanki podejmowanych decyzji na rynku zaopatrzeniowym:

• Wymierne (podawanie terminów dostaw)

• Częściowo wymierne (warunki reklamacji)

• Niewymierne (poziom jakości wyrobu)

• Istota badań marketingowych rynku zaopatrzeniowego:

• Systematyczne, metodyczne działanie

• Zdobywanie informacji potrzebnych dla zaopatrzenia

• Lepsze poznanie rynku

• Dostarczanie informacji w celu podejmowania decyzji

• Rozpoznanie nowych działań

• Stworzenie informacyjnej bazy danych jej stałe aktualizowanie

\

• Obiekty badania rynku zaopatrzenia:

1. Produkt

Skupiamy się na badaniach rynku, popytu na wyrób gotowych i sprawnym przepływie informacji pomiędzy działem sprzedaży a działem zaopatrzenia

2. Dostawcy

Informacje ogólne o dostawcy, informacje o marketingu mix stosowanym przez dostawcę oraz informacje o związkach między dostawcami

3. Struktura rynku

Określenie, zbadanie czy dany segment rynku dóbr przemysłowych jest rynkiem konkurencyjnym, oligopolem czy monopolem

4. Dynamika rynku

Ważne są wahania sezonowe, wahania koniunkturalne, badania podatności rynku (sezon - jeśli dany produkt jest sprzedawany tylko np. od stycznia do marca

• Kształtowanie stosunków dostawca-odbiorca:

1. Relacje pomiędzy dostawcą a odbiorcą:

• Partnerskie (współpraca, trwałe relacje partnerskie, związki strategiczne)

• Konfrontacyjne

• Znaczenie negocjacji:

• Cele negocjacji (dojście do konsensusu)

• Źródła informacji

• Wypracowanie wspólnych rozwiązań

18a. Przygotowanie do negocjacji pod względem:

• Rzeczowym (przedmiot negocjacji)

• Organizacyjnym

• Taktycznym

• Personalnym (dobranie odpowiednich osób)

18b. Cele negocjacji:

• Skrócenie czasu dostaw - długoletnie wspólne kontakty, koniunktura na dany wyrób

• Obniżenie ceny - rezultat analizy struktury cen, wielkość zamówienia, dostawa z góry, porównania branżowe

• Podniesienie jakości wyrobu - wskazanie substytucji materiałowej, występowanie reklamacji przy własnych wyrobach, wyniki oceny jakości

WYKŁAD III

T: Gospodarka magazynowa i zarządzanie zapasami

7. Magazyn - stanowi węzeł logistycznej sieci zależności, w którym towary są tymczasowo przechowywane lub przekazywane na inną drogę

Magazyn łączy:

12. Zaopatrzenie z produkcją i zbytem - pełni rolę ogniwa zapewniającego ciągłość produkcji

13. Zaopatrzenie z rynkiem

8. Przechowywanie dóbr wiąże się ze:

• Składowaniem

5. Zatrzymanie dóbr w ruchu

6. Przechowywanie

• Magazynowaniem

• Gromadzenie

• Przechowywanie

• Obsługa zapasów

• Przestrzeń i wyposażenie

Magazynowanie wymaga większych zasobów finansowych i infrastruktury.

9. Organizacja przepływu materiałów przez magazyn:

• Strefa przyjęć

• Krótki okres przechowywania materiału

• Infrastruktura:

9. Środki transportu

10. Rampa rozładunkowa

11. Pomieszczenia przyjęć magazynowych

• Strefa składowania

8. Czasowe przebywanie

9. Infrastruktura:

• Powierzchnia magazynowa

• Transport wewnętrzny (wózki widłowe)

• Strefa wydań

• Przemieszczanie materiałów

• Infrastruktura:

• Miejsca wydań

• Miejsca postojowe

Ważne jest efektywne wykorzystanie powierzchni magazynowych.

10. Problem rozplanowania stref w magazynie można rozważać w aspektach:

• Identyfikacji i umiejscowienia magazynowanych obszarów oraz wykorzystania przestrzeni magazynowej

• Przepływu materiałów przez magazyn

Znaczenie ma także rotacja - wysoka rotacja to mniejsza powierzchnia potrzebna na magazyn, mniejsza rotacja wymaga szerszych powierzchni magazynowych

11. Proces magazynowania

• Przyjmowanie materiałów

6. Rozładunek

7. Odbiór

8. Kontrola (jakościowa i ilościowa)

9. Przygotowanie jednostek ładunkowych służących do przemieszczania

• Rozmieszczenie materiałów w magazynie

• Metoda stałych miejsc (dalekie od JIT) - materiały są składowane stale w określonych miejscach; dane miejsce musi być zawsze w pełni wykorzystane, co ciągnie za sobą koszta

• Metoda wolnych miejsc - zakłada, że materiały są usytuowane w pierwszym wolnym miejscu, wymaga to bardzo dobrej organizacji w magazynie

• Metoda mieszana - dla pewnych grup mamy stałe miejsca, dla pewnych pierwsze wolne miejsca

• Składowanie materiałów

• Konfekcjonowanie - kompletowanie materiałów odpowiadających zleceniu danego odbiorcy (jedna z usług logistycznych)

• Wydawanie materiałów

7. Przekazanie skompletowanych partii odbiorcom

8. Odbiór towarów ze strefy kompletacji

9. Uporządkowanie wg.odbiorców

10. Składowanie

11. Załadunek

12. Wydawanie materiałów może odbywać się wg.zasady

• FIFO - First in first out

• LIFO - Last in first out

13. Dokumentacja obrotów magazynowych

• PZ - przyjęcie z zewnątrz

• ZW - dowód zwrotu

• MM - przesunięcie magazynowe

• PO - przyjęcie odpadu

• LM - karta limitowa rozchodu wewnętrznego

Wydanie z magazynu:

5. RW - rozchód wewnętrzny

6. WZ - wydanie na zewnątrz

7. Zleceniofaktura

8. MM - przesunięcie magazynowe

Obrót dokumentacji reguluje Ustawa o rachunkowości!

14. W ewidencji obrotu magazynowego konieczne jest:

• Nadawanie obowiązującego w przedsiębiorstwie indeksu sprawdzanym materiałom

• Wdrożenia systemu kodowania dokumentów, stanowisk pracy i komórek organizacyjnych

• Opracowanie instrukcji obiegu dokumentów, ich wypełniania

• Wykorzystanie nowoczesnych środków przepływu informacji

15. Rodzaje opakowań

• Jednostkowe - bezpośrednie opakowanie towaru (folia, display)

• Zbiorcze - funkcja ochronna opakowania jednostkowego oraz jego identyfikacja (karton zbiorczy)

• Transportowe - gromadzenie towaru w powyższych opakowaniach, np. kontener, EURO paleta)

16. Formy obrotu opakowaniami

10. Bezzwrotne

11. Zwrotne (bardziej ekologiczne)

17. Znaczenie zapasów

• Materiały

• Półprodukty

• WG

• Towary

• Produkcja w toku

18. Cechy zapasów

• Niegospodarowane dobra rzeczowe

• Utrzymywane celem użycia w przyszłości

• Surowce, półprodukty, WG

• Główna pozycja majątku obrotowego

19. Przyczyny utrzymywania zapasów

• Poprawa obsługi klienta

• Poprawa ekonomiki produkcji (ciągłość produkcji)

• Korzyści skali (więcej zamawiamy, mamy niższą cenę)

• Ochrona przed zmianami cen

• Ochrona przed zmianami popytu

20. Znaczenie zarządzania zapasami w przedsiębiorstwie

• Element strategii przedsiębiorstwa

• Racjonalne wykorzystywanie zdolności produkcyjnych

• Minimalizacja kosztów zapasów

21. Zapasy występują w trzech sferach

• Zaopatrzenia

• Półfabrykaty

• Surowce

• Półfabrykaty

• Produkcji

• Produkcja w toku

• Dystrybucji

• WG

• Towary

22. Powiązania zapasów produkcyjnych w systemie logistycznym:



Zapasy materiałów wejściowych Zapasy produkcji w toku


Zapasy WG w przedsiębiorstwie Zapasy WG w: magazynach, hurtowniach, sklepach, serwisie

23. W systemie logistycznym istotną rolę odgrywają następujące rodzaje zapasów

5. Umożliwiające uniezależnienie od siebie poszczególnych ogniw produkcji (podstawowe, normalne uniezależnienie od fluktuacji z zewnątrz)

• Zapasy cykliczne

• Zapasy materiałów, części produktów

• Chroniące ogniwa łańcucha przed niedoborami, zatrzymaniem produkcji, spadkiem jej poziomu

• Umożliwiające kontynuowanie procesu

• Funkcjonalny typ zasobów

6. Sezonowe - zabezpieczają przedsiębiorstwo przed okresowymi wahaniami produkcyjnymi i konsumpcyjnymi; umożliwiają bycie elastycznym na rynku i dostosowanie się do zmian na rynku

7. W tranzycie - są przemieszczane; produkty w przepływie, surowce, półprodukty w drodze, jeszcze nie otrzymane w miejscu docelowym

8. Buforowe - tworzone na wypadek nieprzewidzianych wahań w wielkości i czasie dostaw, zapotrzebowaniu

24. Rodzaje zapasów

6. Produkcyjne - niezagospodarowane zapasy, utrzymywane celem użycia w przyszłości

8. Surowce w magazynie

9. Produkcja niezakończona w magazynie

10. Wyroby gotowe w magazynie

11. Podzespoły w magazynie

12. Produkcja w toku produkcji

13. Podzespoły w toku produkcji

7. Nieprodukcyjne

2. Produkty gotowe do wysyłki

3. Wyroby finalne i części zamienne

25. Zapasy produkcyjne podlegają sterowaniu, które obejmuje:

• Planowanie (polityka kształtowania zapasów, planowanie zapasów)

• Zamawianie

• Magazynowanie

• Dysponowanie

Firmy o pewnej pozycji na rynku mają ułatwione zadanie odnośnie ustalania minimalnej i maksymalnej ilości utrzymywanych zapasów.

Pytania dotyczące zapasów:

• Jaki towar ma być magazynowany?

• Jaka ilość towaru ma być magazynowana?

• Kiedy trzeba dokonać zamówienia, aby uzupełnić poziom zapasów?

26. Decyzje taktyczno-strategiczne w zakresie zarządzania zapasami odnoszą się do:

• Podział zapasu na grupy

• Ustalenie ilości partii dostawy

• Ustalenie czasu dostawy

• Ustalenie zapasu bezpieczeństwa

• Określenie systemu oceny i kontroli zapasów

27. Istotne kwestie dotyczące zapasów

8. Określenie poziomu utrzymywanych zapasów

9. Utrzymywanie dużych zapasów w celu utrzymania ciągłości produkcji

10. Redukcja kosztów zapasów przez obniżenie ich poziomu poniżej zapasu bezpieczeństwa

28. Koszty utrzymania zapasów

• Koszty proporcjonalne do wartości zapasu

• Koszty proporcjonalne w stosunku do fizycznych właściwości zapasu

29. Wnioski

• Magazyn jako jednostka organizacyjno-funkcjonalna stanowi ważny węzeł w logistycznej sieci zależności

• Prawidłowe funkcjonowanie magazynu wymaga wyposażenia go w środki techniczne do przemieszczania i składowania oraz pomocnicze urządzenia magazynowe

• Właściwa organizacja procesu magazynowania z uwzględnieniem wszystkich jego faz zapewnia pożądany efekt końcowy

• Podstawowym źródłem informacji jest odpowiednia dokumentacja obrotów magazynowych, konieczne jest rzetelne i aktualne prowadzenie zapisu.

• Na właściwą organizację procesów magazynowych ma wpływ rodzaj użytego opakowania

WYKŁAD IV

T: Metody wspomagania decyzji zaopatrzeniowych oraz koszty zaopatrzenia.

• Metody wspomagające podejmowanie decyzje w systemie zaopatrzenia.

12. Metody klasyfikacji materiałów zaopatrzeniowych

• Rodzajowe

• Podział na surowce, materiały i komponenty

• Surowce to dobra, które w postaci naturalnej wchodzą do obrotu towarowego i są przeznaczone do przetwarzania

• Materiały to dobra pochodzące z surowców

• Komponenty to wyroby gotowe jednego wytwórcy, mogące zostać wykorzystane jako część wyroy innego wytwórcy

• Podział na materiały handlowe i kooperacyjne

• Materiały handlowe wytwarzane dla szerokiej rzeszy odbiorców, którzy nie mają możliwości ingerencji w parametry techniczne wyrobu

• Materiały kooperacyjne wykonywane są wg.dokumentacji technicznej odbiorcy

• Podział materiałów wg.pełnionej funkcji i przeznaczenia w przedsiębiorstwie

• Materiały podstawowe

• Materiały pomocnicze

• Paliwa

• Części zapasowe maszyn i urządzeń

• Opakowania

• Pozostałe materiały i odpady

• Oparte na metodzie ABC i XYZ

• Metoda ABC

Podział materiałów na 3 grupy wg.ich wartości:

• Grupa A - materiały najdroższe: wartość 70-80%, 10-20% ogólnej masy (zamówienia są precyzyjniejsze, proces zakupów jest żmudniejszy i bardziej pracochłonny)

• Grupa B - pośrednie wartościowo, wartość 15%, udział ilościowy 30%

• Grupa C - niska wartość ok. 5%, 50% ogólnej masy

• Metoda XYZ

Podział materiałów na grupy wg ich struktury użytkowania

• Grupa X - regularniejsze zużycie, wahania okazjonalne, dokładne prognozy zużycia, nie są potrzebne zapasy bezpieczeństwa (samo X - nie ma potrzeby magazynowania)

• Grupa Y - zmienne zużycie, wskazane utrzymywanie zapasów

• Grupa Z - bardzo nieregularne zużycie, koszty utrzymywania dużych zapasów lub koszty nieregularnych zamówień

• Wg wpływu na czynniki ekonomiczne

• Materiały o dużym wpływie na wyniki, ale o małym ryzyku zaopatrzeniowym, tzw.materiały zwykłe.

• Materiały o dużym wpływie na wyniki i o dużym ryzyku, tzw.materiały kluczowe

• Materiały o niskim wpływie na wyniki, ale o wysokim ryzyku - tzw.wąskie gardła

• Materiały o niskim wpływie na wyniki i o niskim ryzyku

• Wg źródeł zakupu

• Materiały kupowane na polskim rynku

• Materiały kupowane na rynku zagranicznym

• Planowanie potrzeb materiałowych

30. Materiały bezpośrednio produkcyjne (maszyny)

31. Materiały pomocnicze (paliwa, części zamienne)

• Metody planowania

• Deterministyczna - planowanie potrzeb oparte na planie produkcji danego dobra

• Stochastyczna - zużycie materiałów określane jest na podstawie danych z porównywalnych okresów z przeszłości

• Subiektywnego szacowania - brak warunków umożliwiających zastosowanie metod stochastycznych

• Determinanty wyboru źródeł planowania

• Typ produkcji

• Długość cyklu produkcyjnego

• Liczebność asortymentu materiałów

• Źródła zakupów materiałów

• Potrzeby materiałowe (Pm) wyznaczają elementy

• Planowane zużycie materiałów (Pż)

Planowane zużycie materiałów podstawowych określa się na podstawie planów produkcyjnych oraz struktury konstrukcyjnej wyrobu i norm zużycia.

Pż = S*Nż

• Ustalony zapas bezpieczeństwa (Zb)

Ustalanie zapasu bezpieczeństwa na podstawie:

• Długości czasu dostawy na odtworzenie czasu dostaw

• Teorii statystyki

• Zapasy rzeczywiste na początek okresu objętego planowaniem (Zp)

9. MRP - metoda oparta na podstawie prognozowania popytu na wyroby gotowe lub zamówień klientów

1. Potrzeby brutto - potrzeby w zakresie materiałów wynikające z operatywnego planu produkcji

2. Potrzeby netto - odpowiadają materiałom i elementom składowym rzeczywiście poddanym przetworzeniu w danym okresie

• Zalety metody MRP:

1. Pozwala na precyzyjne ustalenie momentu wystąpienia zapotrzebowania na dany element

2. Pozwala określić wielkość tego zapotrzebowania

3. Podstawowa zasada - minimalizacja zapasów

10. JIT - metoda just in time

1. Minimalizacja zapasów

2. Krótkie cykle realizacji zamówień

3. Małe, często uzupełniane ilości poszczególnych dóbr

4. Wysoka jakość

5. Zero braków

1. Koszty logistyczne zaopatrzenia

W ocenie efektywności działań związanych z zaopatrzeniem ważna jest podstawowa znajomość ponoszonych kosztów i osiąganych efektów

• Koszty w łańcuchu logistycznym

• Konieczność wyodrębnienia kosztów pośrednich

• Konieczność analizy zależności pomiędzy poszczególnymi grupami kosztów

• Poziom obsługi klienta

14. Koszty utrzymania zapasów

15. -//- zakupów zaopatrzeniowych

16. -//- realizacji zamówień

17. -//- transportowe

18. -//- składowe

Pomiędzy nimi następują konflikty, zmniejszenie jednego może powodować wzrost drugiego - należy skupić się więc na korzyściach całościowych.

• Zależności pomiędzy grupami kosztów:

• Obniżenie jednych kosztów wpływa na wzrost innych kategorii

• Np. obniżka kosztów utrzymania zapasów powoduje wzrost kosztów zamawiania oraz kosztów transportu

• Koszty w łańcuchu logistycznym

• Redukcja kosztów - rezultat efektów synergicznych

• Konsekwencja korzyści ekonomii skali w produkcji i dostawach

• Ograniczanie kosztów transakcji, działań rozwojowych, marketingowych, przewozowo-magazynowych

• Możliwości obniżki kosztów logistycznych w łańcuchu dostaw

• Właściwy dobór dostawców

• Współpraca oparta na stosunkach partnerskich

• Możliwość obniżki kosztów zapasów, transportu, magazynowania, kosztów administracyjnych

• Koszty w obszarze zaopatrzenia

• Koszy materiałów - nakłady na materiały i usługi osób trzecich (transport, magazyn)

• Koszty kapitałowe - nakłady na obsługę kapitału przeznaczonego na zapasy

• Koszty zarządzania - nakłady na koszty logistyki w ramach rozrachunku miejsc powstawania kosztów

• Analizy kosztów wykazują:

12. duży udział kosztów materiałowych w kosztach całkowitych (50-70%)

13. duży udział zapasów w majątku obrotowym (1/3 majątku obrotowego)

14. znaczne koszty środków transportu i elektronicznego przetwarzania danych

• Tradycyjne zarządzanie kosztami zaopatrzenia

Obniżanie cen kupowanych materiałów przy zachowaniu parametrów jakościowych.

• Przejście od tradycyjnego do nowoczesnego zarządzania kosztami wymaga:

12. Ukierunkowania na koszty całkowite, a nie na ceny

13. Ukierunkowania na proces, a nie na funkcje

14. Ukierunkowania na koszty ogólne, a nie na poszczególne kategorie kosztów

15. Działania strategicznego, a nie operacyjnego

• Analiza kosztów procesu zaopatrzenia

• koszty zamawiania

• składanie i realizacja zamówień

• koszty stałe - jednorazowo lub przy składaniu i realizacji każdego zamówienia

• koszty zmienne - przygotowanie i realizacja zamówionych dostaw, przyjmowanie dokumentacji, sprawdzanie i przegląd materiałów

• koszty zakupu i transportu

10. warunki płatności za towar

11. warunki transportu

Kto je ponosi, kto za nie odpowiada.

• koszty utrzymania magazynu

• koszty stałe związane z infrastrukturą

• koszty zmienne - koszty nadzwyczajne utrzymania zapasów

• koszty zapasów

• koszty kapitału - koszty kapitału zamrożonego w zapasach

• koszty obsługi zapasów

• podatki od wartości zapasów

• ubezpieczenie zapasów

• koszty ryzyka utrzymania zapasów

• zepsucie fizyczne materiałów

• przekroczenie okresu dopuszczalnego użycia materiałów

• zniszczenie, kradzież

• Koszty logistyczne zaopatrzenia

• Koszty poza przedsiębiorstwem

• Koszty wewnątrz przedsiębiorstwa

• Koszty zaopatrzenia

11. Funkcjonalne - koszty wynikające w funkcji, jakie pełnią czynności logistyczne w przepływie surowców i materiałów

12. Produktu

• Pośrednie

• Bezpośrednie (materiały, praca pracowników bezpośrednio produkcyjnych)

• Poziomu Aktywności

14. Dostarczają informacji o różnych poziomach aktywności rodzajów kosztów:

1. Stałe

2. Zmienne

14. Kontroli

1. Podstawa kontroli kosztów na poziomie wydziału

2. Koszty jednostkowe skalkulowane na wybrany produkt

• Wnioski

1. Logistyka stwarza możliwości obniżki kosztów zaopatrzenia i poprawy wyników przedsiębiorstwa

2. Wymaga to określenia współzależności pomiędzy grupami kosztów wewnątrz przedsiębiorstwa oraz wewnątrz całego łańcucha dostaw

3. Zaopatrzenie ma duży udział w kosztach całkowitych i przedsiębiorstwa

4. Decyzje i działania w obszarze zaopatrzenia mają wpływ na koszty powstające w całym łańcuchu logistycznym

---