27.02 ANALIZA RYNKU PRODUKTOW ZWIERZECYCH- Rynek produktów rolno-żywnościowych charakteryzuje się wysokim stopniem konkurencyjności bowiem występuje nadwyżka podaży nad popytem a ponadto funkcjonuje na nim dużo jednostek gospodarczych (gospodarstw rolnych)-popyt końcowy na produkty żywnościowe kształtują miliony konsumentów o zróżnicowanych stylach konsumpcji -w Polsce występuje wysoki stopień koncentracji produkcji w mleczarstwie i przetwórstwie ryb kilku liderów tych rynków kontroluje znaczna jej cześć -w branży mięsnej zwłaszcza w przetwórstwie mięsa czerwonego nadal notujemy rozdrobnienie produkcji -duża jest aktywność inwestycyjna liderów branży mięsnej i rybnej -na rynku mleka i jego przetworów istnieje wiele znanych i cenionych przez konsumenta marek- branża mięsa w Polsce charakteryzuje się niska koncentracja produkcji. O rozdrobnieniu przemysłu zdecydowały następujące czynniki: niska koncentracja podaży żywca wieprzowego i wolowego będąca wynikiem rozdrobnionej struktury rolnictwa wzrost liczby podmiot w przemyśle mięsnym w tym zwłaszcza w sferze boju-rynek mięsa w Polsce tworzy ok. 3500 przedsiębiorstw o rożnych zakresach i profilach działalności-jest to rynek silnie zróżnicowany tworzą go Male lokalne przedsiębiorstwa i duże spółki wchodzą w skład krajowych lub zagranicznych grup kapitałowych- silnemu rozdrobnieniu rynku towarzyszy brak specjalizacji-charakterystycznym dla rynku mięsa jest wymagający system dystrybucji(musi być zgodny z HACCP)-najważniejszymi gat. Mięsa z punktu ich użytkowania mięsnego sa trzoda chlewna i drob- spośród mies. ważne miejsce zajmuje także wołowina- wyraźna tendencje rosnącą obserwuje się w produkcji mięsa drobiowego zaś nieznacznie malejąca w produkcji mięsa wolowego
Krajowy rynek charakteryzuje: Duzy udział wieprzowiny, słaba i malejąca rola wołowiny, oznace spożycie drobiu, Duzy udział wędlin oraz bardzo mały udział konserw, brak zainteresowania rynku krajowego konina i baranina, segmenty rynku miesa charakteryzuje się rożnym stopniem anonimowości marki w oczach konsumenta, przeciętny polak prawdopodobnie nie wie czyjej produkcji jest mięso które kupuje, konsumenci kieruje się przede wszystkim cena i jakością wyrobów, znajomość produktów pol gotowych i konserwowanych jest wyższy, charakterystyczny dla rynku mięsa jest jego skomplikowany i trudny system dystrybucji, procesy magazynowania transportu i sprzedaży podlegają normom kontroli które jeszcze zwiększy się w związku z akcesja do UE, Liderzy branży mięsnej w PL: największy udział w rynku ma GK Animex dysponują 4 zakładami przetwórstwa mięsa czerwonego oraz 4 białego, kolejna gr. Kapitałowa pod względem wielkości jest Sokołów, sprzedaż o wartości ponad 1mld zł osiągnęły polski koncern mięsny Duda i ZRP Analiza rynku mleka w PL: produkcja mleka w PL jest jedna z ważniejszych gałęzi produkcji rolniczej. Wartość towarowej produkcji mleka w 2004 stanowiła 18% wartości towarowej produkcji rolniczej i 32% produkcji zwierzęcej. PL z uwagi na korzystne warunki przyrodnicze i długa tradycje chowu bydła jest szczególnie predysponowana do rozwijania tej gałęzi produkcji. Konieczność konkurowania z osiągającym wysoka wydajność rolnictwem zachodnioeuropejskim oraz wzrost wymagań sanitarno-weterynaryjnych przyczyniły się do koncentracji produkcji mleka w PL. Była ona wspierana przez krajowy program rekompensat wypłacanych mniejszym producentom za rezygnacje z produkcji mleka. PL od wielu lat jest eksporterem netto produktów mlecznych a od momentu akcesji dynamicznie wzrasta wymiana towarów z krajami UE co poprawia strukturę towarowa. Systematycznie rośnie udział artykułów o wyższym stopniu przetworzenia przy malejącym znaczeniu produktów o charakterze surowcowym oraz pol fabrykantów. Import produktów mleczarskim jest zdecydowanie mniejszy niż eksport a importowane do PL artykuły prawie w 30% pochodzą z UE. Największy udzial w wartości przywozu maja nadal sery i twarogi. W ostatnich latach konsumpcja mleka w PL kszaltuje siew granicach 170-182l/os a konsumpcja masła 4,2kg. Dynamicznie wzrosło spozycie jogurtów. Na stabilnych poziomie utrzymuje się spożycie mleka zagęszczonego i w proszku, serów dojrzewających i twarogowych, śmietany i śmietanki a także napojów mlecznych 5.03.Cele dla jakich rolnicy organizują się i współpracują możemy ogólnie podzielić na cele o charakterze gospodarczym i społecznym. Cele gospodarcze : obejmuje prowadzenie wspólnie przez grupę każdej formy aktywności gospodarczej tj. skup i sprzedaż produktów rolnych oraz zaopatrzenie rolników w środki do produkcji. Czasami też współpracujący rolnicy podejmują w ramach organizacji produkcję oraz świadczą różnego rodzaju usługi. W ramach działania drugiej grupy celów najczęściej wyróżnia się działania: 1. Reprezentowanie swoich interesów w różnych gremiach (cele lobbystyczne); 2.prowadzenie i organizowanie działalności wspierającej, np. organizacja ( nie realizacja) wspólnych zakupów lub sprzedaży, organizacja szkoleń, prowadzenie działań marketingowych itp.3. działalność społeczna na rzecz członków i środowiska lokalnego organizacja imprez, akcji; itp. Podobnie jak wszystkie inne podmioty gospodarcze grupa producentów rolnych potrzebuje: - wyszkolonej, zaangażowanej, i kreatywnej kadry zarządzającej, - prawidłowego planowania i kontroli, - dokładnej analizy rynku, - odpowiedniego finansowania. Na ogół powodzenie grupy zależy od wielu aspektów jej działania: -od początku jasno określony cel oraz pełna koncentracja na działalność komercyjnej nie reprezentacyjnej czy lobbystycznej. - Członkowie producenci są współwłaścicielami grupy, kierują jej działalnością i zarządzają nią w taki sposób, aby zapewnić sobie korzyści.- Warunkiem członkostwa jest podpisanie umowy członkowskiej w której ustala się wzajemne obowiązki członków i grupy oraz podejmowane zobowiązania. - Grupa jest prawidłowo finansowana, zarządzana i kontrolowana i mam osobowość prawną.- jednym z najważniejszych warunków członkowstwa jest podpisanie umowy między członkiem- producentem a grupą. Umowa członkowska jest regulacją wewnątrz grupową, a nie dokumentem określającym relacje między członkiem-producentem a obcą firmą. - dobrze działająca grupa powinna zapewnić członkom- producentom średnią dobrą cenę, liczoną w dłuższym przedziale czasu.
Cele pomocy finansowej: Celem pomocy finansowej dla grupy jest ułatwienie ich tworzenia oraz prowadzenia przez nie działalności w okresie pierwszych pięciu lat. Wielkość tej pomocy jest zależna od wartości produkcji sprzedanej w kolejnych pięciu latach. Po tym okresie grupa producentów rolnych powinna już sobie radzić sama. Pomoc finansowa dla GRP pochodzi głównie z budżetu UE, ale są one także wspierane z budżetów krajowych. Prawdziwa wartość pomocy finansowej dla GRP polega na tym, że tworzą one nową jakość. Niezorganizowana zbiorowość rolników przekształca się w świadomą swej siły negocjacyjnej grupę producentów, która staje się równorzędnym partnerem dla koncernów spożywczych i wielkich sieci handlowych. Wysoka jest pozycja producentów rolnych także w negocjacjach z firmami, które dostarczają rolnikom środki produkcji. Powodzenie w dalszej perspektywie: 1. Skoncentrowanie na potrzebach rynku i nawiązanie kontaktów z odbiorcami. 2. Jasno określone cele i wspólnie uzgodniony plan.3 zarejestrowana grupa posiadająca status i osobowość prawną 4. Deklaracja 100% dostaw asortymentu zgodnie ze standaryzacją. 5.podpisanie umów przez wszystkich członków. 6. Kapitał wniesiony przez członków powinien wynosić co najmniej 1/3 środków jakie są potrzebne grupie.7. nie dopuszcza się aby ktokolwiek z członków posiadał nieproporcjonalną wielkość udziałów w grupie 8. Fachowe podejście do zarządzania i działalności grupy. 9. Właściwie ustalona stawka roczna opłaty manipulacyjnej, która pozwala na odpowiednie pokrycie kosztów działalności 10.odpowiedni poziom inwestowania w działalności grupy w celu zapewnienia wzrostu i rozwoju 11. Sprawne porozumiewanie się między członkami grupy 12. Umowy i ugody za stronami trzecimi są zawierane we właściwy sposób i dokumentowane.Porażka w dalszej perspektywie: 1. Brak koordynacji produkcji i słabe kontakty z odbiorcami 2. Brak uzgodnień co do celów i planu działania 3. Nieformalna grupa, brak statutu i osobowości prawnej 4. Brak standaryzacji dla wybranego produktu , brak deklaracji dostaw 5. Nie podpisanie umowy 6. Nie odpowiedni poziom środków własnych grup 7. Jeden dominujący udziałowiec 8. Brak skutecznego zarządzania i fachowej organizacji 9. Doraźny charakter finansowania 10. Brak długoterminowego planu finansowego 11.braki w wewnętrznym systemie porozumiewania się między członkami 12.brak zastanowienia nad przyszłymi konsekwencjami działań podejmowanych przez strony oraz wpływu tych działań na członków grupy. Kolejność pracy przy tworzeniu grupy: utworzenie grupy producentów powinno być poprzedzone dokładnym planowaniem i przygotowaniami. Należy wykonać następujące kroki: Identyfikacja możliwości działania grupy na rynku - zbadanie potencjalnych możliwości powinno dotyczyć m. in. Poszukiwania odpowiedzi na następujące pytania ; 1. Jakiego rodzaju nabywcy wchodzą na rynek, jak się rozwijają? 2.jakie są gł. kryteria zakupu stosowane przez nabywców, a w szczególności za co są skłonni płacić wyższą cenę? 3. Jakie są możliwe są zaprezentowania nabywcy produktu lepszego od tego , który oferuje konkurencja (tzn. inni producenci i inne grupy producentów) Przygotowanie planu działania- opracowanie planu powinno mieć miejsce przed dokonaniem jakichkolwiek inwestycji. W jaki sposób będzie funkcjonowała działalność. Opracowanie statutu/ umowy - statut to reguły organizacji, które określają jej prawne zasady działania. Zorganizowanie zebrania założycieli, Rejestracja grupy, Wprowadzenie planu w działanie. Wybór formy prawnej prowadzenie działalności zgodnie z art.3 osoby o gr. producentów rolnych Jak rozumieć i wdrażać ustawę o GRP i ich związkach. Podstawą organizowania grup producenckich chcących korzystać z pomocy ze środków publicznych jest ustawa z dn.15.09. 2000. O GRP i ich związkach oraz o zmianie innych ustaw ( Dz.U. z 2000r,.Nr88, poz.983. póżn.zm.)Ustawa określa zasady organizowania się producentów rolnych oraz zasady i warunki udzielania ze środków publicznych pomocy finansowej związanej z ich organizowaniem i funkcjonowaniem. Drugim aktem prawnym dotyczącym zasad organizowania się producentów, jest wydane na pdst.art.6ustawy Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie wykazu i grup produktów dla których mogą być tworzone GRP, minimalnej rocznej wielkości produkcji towarowej raz min. liczby członków GRP z dn. 4.07.2003r. Kto może być członkiem grupy? Osoby fizyczne, jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej oraz osoby prawne prowadzące gospodarstwo rolne w rozumieniu przepisów o podatku rolnym lub prowadzącym działalność rolniczą w zakresie działów specjalnych produkcji rolnej. Członkami gr. Mogą być osoby nie będące płatnikami podatku rolnego lub z działów specjalnych produkcji rolnej. Dla jakich celów gr. Musi być zorganizowana? Ustawa stanowi że gr. Powinna być zorganizowana w celach : -dostosowania produkcji rolnej do warunków rynkowych, -poprawy efektywności gospodarowania, -planowania produkcji ze szczególnym uwzględnieniem jej jakości i ilości, - koncentracji podaży oraz organizowania sprzedaży produktów rolnych a także ochrony środowiska naturalnego. Demokratyczny charakter grupy: - Grupa producentów musi być utworzona z własnej inicjatywy członków, a członkostwo w grupie musi być dobrowolne. Akt założycielski powinien jasno określać warunki członkostwa i uzależniać członkostwo jedynie od ich spełnienia. - Nie może być w akcie założycielskim zapisów wskazujących na dyskryminację na etapie uzyskania członkostwa jak i później ze wzg. Na płeć religię, poglądy polityczne , pochodzenie społeczne czy narodowe.- Decyzje są podejmowane w sposób demokratyczny , każdy człowiek ma 1 głos bez wzg. Na ilość wpłaconych udziałów. Struktura przychodów grupy przychody ze sprzedaży produktów lub gr. Produktów wytworzonych w gospodarstwach członków grupy muszą stanowić więcej niż połowę przychodów grupy ze sprzedaży produktów lub grup produktów dla których została utworzona. Nie są brane pod uwagę przychody innych działalności poza przychodami ze sprzedaży produktów lub gr. Produktów dla których gr. została utworzona. Co powinien zawierać statut? Art.3. ust1 pkt.2 ustawy stanowi że grupa musi działać na pdst. statutu (spółdzielnia, zrzeszenie, stowarzyszenie) lub umowy (spółka z.o o) spełniających oprócz wymagań określonych w ustawach w oparciu, o które gr. Uzyskuje osobowość prawną , wymagania określone w art..4 ust. Wymogi te mają gwarantować, że grupa będzie organizować stabilną czasie zarówno jeśli chodzi o jej skład osobowy jak i prowadzoną działalność. Wymagany okres członkostwa ustawa o GPR nakłada na grupy ubiegające się o decyzje marszałka województwa obowiązek minimalnego okresu członkostwa, który nie może być krótszy niż 3 pełne lata licząc od dnia wydania decyzji przez wojewodę. Jednocześnie ustawa nakłada na członka obowiązek złożenia na piśmie informacji o zmianie wystąpienia z grupy co najmniej na 12 mies. Przed końcem roku obrachunkowego. Członkostwo tylko w 1 grupie rolnik może być członkiem tylko 1 grupy w zakresie danego produktu lub gr. Produktów rolnik wytwarzający w swoim gospodarstwie na skalę towarową , różne produkty np. tytoń , owoce, mleko, zboża może być członkiem grupy w każdym z tych produktów. Przez grupę rozumie się organizację spełniającą wymogi ustawy o GPR i ich związkach. Nie wyklucza się oczywiście członkowstwa producenta w organizacjach nie mających statusu GPR. Wymóg sprzedaży przez grupę status lub umowa spółki powinny nakładać na członka wymóg sprzedaży całości produkowanej w gospodarstwie ilości produktów dla których grupa została utworzona a także odstępstwa od tej zasady jeżeli gr. Chce odstępstwa stosować. Sankcje ważnym elementem zapisów w akcie założycielskim jest określenie sankcji wobec członka grupy który nie wypełnia na niego nałożonych obowiązków. sankcje mogą przyjąć formę upomnienie , nagany, odmowy sprzedaży przez grupę nadwyżki produkcji wytworzonej w gospodarstwie członka w czasie określonym stosowną uchwałą podjętą przez walne zgromadzenie kary pieniężnej skreślenia z listy członków lub wykluczenia w spółdzielni albo przymusowego umorzenia udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością . Szczegółowe zasady stosowania sankcji powinien określać regulamin. Porozumienie/ umowa członkowska grupa musi określić obowiązujące członków grupy zasady produkcji w tym dotyczące jakości i ilości produktów lub gr. Produktów oraz sposoby przygotowania produktów do sprzedaży Zasady te winny być częścią umowy członkowskiej. Co powinna zawierać umowa członkowska? Powinna określać co najmniej wymagane zasady produkcji (odmiany, technologia itp.)jakie wymagania jakościowe musi spełniać produkt, sposoby przygotowania produktów do handlu jaki będzie harmonogram dostaw oraz sposób rozliczeń za produkt jak będą regulowane należności za usługi świadczone przez gr. Na rzecz członka. porozumienie takie pozwala na uniknięcie nieporozumień w grupie cementuje grupę oraz podtrzymuje wiarygodność grupy u odbiorców. Wpisy do GRP marszałek woj. Wielkopolskiego stwierdza w drodze decyzji administracyjnej spełnienie przez grupę warunków określonych w ww. ustawie oraz w rozporządzeniu i dokonuje wpisu grupy do rejestru GPR. Wniosek o wpis do GRP wniosek składany przez grupę w urzędzie marszałkowskim powinien zawierać : 1 nazwę i siedzibę grupy. 2.dane osobowe osób upoważnionych do reprezentowania grupy zgodnie z jej statutem/umową 3.Oznaczenie produktu lub gr. Produktu dla których gr. Jest tworzona 4. Listę członków wnioskodawcy 5. Wypis z rejestru sądowego dotyczący wnioskodawcy ( odpis aktualny z rejestru przedsiębiorców)6. Akt założycielski grupy (statut lub umowa spółki)7. Plan działania grupy opracowany na okres 5 lat zgodny ze statutem umową?8. oświadczenie każdego z członków grupy o prowadzeniu gospodarstwa rolnego w rozumieniu przepisów o podatku rolnym lub o prowadzeniu działalności gospodarczej. poza wymienionymi załącznikami w celu sprawnej weryfikacji wniosku marszałkowie wymagają najczęściej jeszcze następujących dokumentów: 1. Podpisanej między grupą a poszczególnymi członkami umowy członkowskiej określającej m. in zasady produkcji w tym dotyczące ilości i jakości produktów oraz przygotowania produktów do sprzedaży 2. Oświadczeń członków o zgodzie na przetwarzanie ich danych osobowych 3.uchwały statutowo upoważnionego organu upoważniającej zarząd grupy do złożenia wniosku. Pomoc dla grupy producentów rolnych GRP która chce skorzystać z pomocy finansowej w terminie 6 mies. Od dn wpisu grupy do rejestru prowadzonego przez marszałka woj. Powinna złożyć wniosek o przyznanie pomocy finansowej w oddziałach regionalnych ARiMR. Do wniosku załącza się zaświadczenie marszałka woj. O wpisie gr. Do rejestru wydane nie wcześniej niż 3 mies. Przed dniem złożenia wniosku. Każdego roku gr. Powinna złożyć wniosek o płatności w ciągu 30 dn.od zakończenia danego roku działalności.- Gr. Może skorzystać z takiej pomocy przez 5 kolejnych lat jej działalności. - do wniosku o płatność dołącza się - zaświadczenie marszałak woj. O wpisie grupy do rejestru wydane nie wcześniej niż 3 mies. Przed dniem złożenia wniosku o płatność. 2.wykazy faktur VAT i rachunków, potwierdzające: -przychody netto grupy ze sprzedaży produktów lub grupy produktów, ze względu, na które grupa została utworzona, -wartość i ilość dostarczonych grupie produktów lub grupy produktów przez poszczególnych jej członków, - przychody netto grupy ze sprzedaży produktów lub grupy produktów, ze względu, na które grupa została utworzona, wytworzonych w gospodarstwach jej członków. Jaka wysokość pomocy? Pokrycie kosztów związanych z utworzeniem GPR i prowadzeniem działalności administracyjnej - Ryczałt. Jak to liczymy? Na pdst wartości udokumentowanych roczny przychód netto ze sprzedaży produktów lub gr. Produktów ze wzg. Na które gr. Została utworzona i wytworzonych w gospodarstwach jej członków. - Pieniądze w ramach tej formy pomocy mogą być przeznaczone nie tylko na działalność administracyjną jak to było w przypadku grup zarejestrowanych przed dn. 1 maja 2004 r. ale na wszystkie te cele które gr. Uzna za najważniejsze dla siebie w tym na inwestycję. Wsparcie wypłacane jest w formie ryczałtu- należna kwota pieniężna w wys. Ustalonej z góry. Kredyt może zostać udzielony z góry m.in. na inwestycje tj. - budowa , modernizacja oczyszczalni ścieków, -zakup maszyn i urządzeń do produkcji rolnej, -zakup ciągników kombajnów, stada pdst. Samochodów specjalistycznych itp. Kwota kredytów/ udziałów środków własnych nie może przekroczyć 80 % nakładów inwestycyjnych na gospodarstwo rolne i wynosić więcej niż 4 mln zł., 70 % nakładów inwest. Na działy specjalne produkcji rolnej i wynosić więcej niż 8 mln zł. minimalny udział środków własnych 20 -30 % środków inwestycyjnych. Max. Okres spłaty kredytu 15 lat, karencja w spłacie kredytu ok. 2 lat Znowelizowana ustawa o grupach producentów rolnych i ich związkach przewiduje od dnia 1 stycznia 2007 roku zwolnienie podatkowe dla grup w zakresie podatku od nieruchomości i podatku dochodowego od osób prawnych. Zwolnienie to nie jest określone w czasie, tak więc grupa tak długo będzie mogła z niego korzystać, jak długo będzie pozostawać w rejestrze grup. Zwolnieniem z podatku od nieruchomości objęte są budynki i budowle zajęte przez grupę producentów rolnych wpisaną do rejestru grup, wykorzystywane wyłącznie na prowadzenie działalności w zakresie sprzedaży produktów lub grup produktów wytworzonych w gospodarstwach członków grupy lub na przechowywanie, konfekcjonowanie i standaryzację produktów lub grupy produktów, zaopatrzenie członków grupy w środki produkcji, zgodnie z jej aktem założycielskim (statutem, umową spółki). Zwolnienie z podatku dochodowego od osób prawnych dotyczy dochodów grupy producentów rolnych wpisanej do rejestru, pochodzących ze sprzedaży produktów lub grup produktów, dla których grupa została utworzona, wyprodukowanych w gospodarstwach jej członków, w części wydatkowanej na rzecz członków tej grupy w roku podatkowym lub w roku po nim następującym. Za wydatki, o których mowa powyżej, uznaje się wydatki na: -zakup środków do produkcji przekazanych członkom grupy producentów rolnych,- szkolenie członków grupy producentów rolnych. PODSUMOWANIE 1.grupa producentów jest formą prawną 2. Podstawowym zadaniem grupy producentów jest poprawianie pozycji rynkowej rolników wchodzących w jej skład, szczególnie poprzez tworzenie większych partii wyrównanego towaru oraz dostarczaniu możliwości technicznych przygotowywania produktu do sprzedaży. 3. Grupa producentów to podmiot gospodarczy, który powinien przetrwać na rynku przede wszystkim o własnych siłach. 4. By odnieść sukces na rynku grupa musi spełnić oczekiwania klienta-odbiorcy lepiej niż konkurencja.5. O skuteczności grupy na rynku decyduje przede wszystkim jej potencjał produkcyjny oraz wewnętrzna organizacja i ludzie którzy ją tworzą, a nie forma prawna.6. Pozyskanie zewnętrznego wsparcia na działalność grupy nie może być celem samym w sobie jej funkcjonowania. To wsparcie ma służyć ułatwianiu osiągania rzeczywistych celów stawianych sobie przez członków grupy. Marketing-zorganizowany proces gospodarczy, pol. na rozpoznaniu potrzeb i popytu na produkty lub usługi i na zaspokajaniu ich poprzez tworzenie użytecznych dla nabywców ofert rynkowych (K. Podstawka).* Marketing to rentowne zaspokajanie potrzeb, każdy człowiek dąży do zaspokojenia potrzeb, firmy zakładane są po to by zaspokajać te potrzeby osiągając zysk (Ph. Kotler). * Marketing jako sposób postępowania powstał w odpowiedzi na potrzebę dostosowania się do zmian zach. na rynkach, na których rynek producenta zmienił się w rynek konsumenta. * działanie marketingowe pol. na tym, by klient jeśli chce coś kupić kupił u mnie, a nawet aby kupił, jeśli nie ma zamiaru kupować. Co się liczy w marketingu? Identyfikacja potrzeb klienta, identyfikacja konkurentów, określenie własnych przewag konkurencyjnych, dobór optymalnych strategii marketingowych, kreatywność, aktywne tworzenie potrzeb, zaspokajanie potrzeb=sprzedaż korzyści= satysfakcja klienta, tworzenie lojalności klienta, indywidualizacja kontaktu z klientem, tworzenie pozytywnego wizerunku i wartości marki, partnerstwo, alianse. Marketing pol. na: 1-wybraniu zakresu potrzeb i rodzaju klientów którym chcemy świadczyć usługi (rynek docelowy). 2- Poznaniu i zrozumieniu potrzeb, pragnień i zachowań klientów (badania rynku). 3-Definiowaniu cech produktu które zadowolą klienta (produkt). 4- Ustaleniu finansowych warunków transakcji które zadowolą obie strony (cena). 5- Dostarczeniu produktu do miejsca, gdzie klient go kupi (dystrybucja). 6- Informowaniu klienta o ofercie firmy (promocja). Marketing mix obejmuje: produkt (sam produkt, gwarancja, opakowanie, marka handlowa), cenę (poziom ceny, rabaty, upusty, marże, polityka cenowa), dystrybucję (jej kanały, fizyczny przepływ towarów), promocję (reklama, sprzedaż osobista, promocja dodatkowa, public relations). Marketing mix to wiązka ukształtowanych w sposób celowy, zależnych od przedsiębiorstwa instrumentów za pomocą których chce ono oddziaływać na wybrany przez siebie rynek docelowy. Produkt: każdy produkt należy przygotować zgodnie z wymaganiami klientów na podstawie wcześniej rozpoznanych potrzeb, *produkt rozumiany szeroko obejmuje również opakowanie, znak towarowy, opis produktu itp. *właściwa i wiarygodna informacja na opakowaniu pomaga w tworzeniu i przekazywaniu znaku(marki produktu i firmy. Na siłę postrzegania produktu wpływają takie cechy i elementy produktu jak: cena, jakość, opakowanie, styl, marka, znak handlowy, kontakt z nabywcą, wygląd i zachowanie sprzedawców, materiał(surowiec), model, cecha. Cena: jej zadaniem jest pokrycie kosztów produkcji a celem jest maksymalizacja nadwyżki przychodów nad kosztami, *producenci z małymi wyjątkami, są ceno biorcami, czyli takimi uczestnikami rynku, którzy nie mają wpływu na poziom cen i muszą swoje decyzje opierać na cenach które dyktują im inni uczestnicy rynku, *na obniżkę ceny firmy konkurenci mogą odpowiedzieć również obniżkami cen, co powoduje najczęściej utratę części przychodów i może doprowadzić nawet do wypadnięcia z rynku. Dystrybucja: obejmuje szeroki zakres czynności, na które składają się planowanie i organizowanie przepływu produktów w sposób zapewniający dotarcie do odbiorców w miejscu i czasie dla nich najodpowiedniejszym, *sprzedaży dokonujemy poprzez wybór odpowiedniego kanału dystrybucji którym może być np. sprzedaż bezpośrednia, własny punkt sprzedaży detalicznej, dostawa do lokalnych sklepów, bezpośrednia dostawa do hoteli, restauracji, sprzedaż do przetwórni, sprzedaż poprzez giełdy towarowe, sprzedaż do marketu, hurtowni itp. Promocja: obejmuje zespół działań i środków, za pomocą których przedsiębiorstwo przekazuje na rynek informacje charakteryzujące produkt i /lub firmę, kształtuje potrzeby nabywców i pobudza, ukierunkowuje i zmniejsza elastyczność popytu. Promotion- mix obejmuje: reklamę (prasową, radiową, telewizyjną, zewnętrzną), Sprzedaż osobistą (techniki sprzedaży, negocjacje), Promocję dodatkową (uzupełniającą) (próbki, degustacje, konkursy), Public relations (kontakty z przedstawicielami mediów- publicity, targi, sponsoring, wydawnictwa firmowe, dni otwarte, rocznice i ważne wydarzenia, system identyfikacji wizualnej firmy). Kontraktacja: forma skupu produktów rolnych oparta na dobrowolnej i planowanej umowie pomiędzy odbiorcą, którym może być państwo, organizacja lub przedsiębiorstwo a produktem rolnym. *jej celem jest zmniejszenie ryzyka wynikającego z dość dużego uzależnienia efektów produkcji rolnej od czynników niezależnych od rolnika i zmian cen produktów rolnych. *podstawa prawna: art. 536 § 1 k.c. , art. 613 § 1 i 4, art. 624 ust z 23.04 1964r.-Kodeks cywilny (Dz. U. nr 16, poz. … ze zm.) Strony umowy: są nimi producent rolny i kontraktujący. Producentem może być osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej zajmująca się działalnością wytwórczą w rolnictwie (sądowniczą, roślinną, zwierzęcą itp.). Może być nim też grupa producentów rolnych bądź ich związek zarejestrowany zgodnie z prawem u wojewody. Kontraktującym może być dowolny podmiot gospodarczy. Wyjątkowość kontraktacji: umowa kontraktacji ≠ umowa dostawy czy sprzedaży. *przedmiotem takiej umowy musi być produkt rolny a stroną producent rolny, czym różni się od umowy dostawy, *przy umowie kontraktacji dochodzi do przeniesienia własności produktów jak w umowie sprzedaży, jednak istotnym celem kontraktacji jest wytworzenie produktu przez rolnika, czego nie ma przy umowie sprzedaży. Prawa i obowiązki producenta: producent rolny zobowiązany jest wytworzyć i dostarczyć kontraktującemu oznaczoną ilość produktów określonego rodzaju. *ilość tych produktów może być podana liczbowo, lecz można ją także oznaczyć w taki sposób,że wynikać ona będzie z obszaru z którego produkty te będą zebrane (np. z 1ha), *umowa kontraktacji może nakładać na producenta rolnego obowiązek poinformowania kontraktującego o wystąpieniu okoliczności, za które producent nie ponosi odpowiedzialności, a w skutek których w określonym w umowie terminie producent nie będzie w stanie dostarczyć odpowiedniej ilości produktów, *producent rolny odpowiada za jakość dostarczonych kontraktującemu produktów zgodnie z przepisami obowiązującymi przy rękojmi rzeczy sprzedanych. Jednakże kontraktujący może odstąpić od umowy tylko gdy wady produktów są istotne. Prawa i obowiązki kontraktującego: kontrolujący zobowiązany jest w określonym terminie odebrać produkty, zapłacić umówioną cenę i gdy tak stanowi umowa - spełnić określone świadczenia dodatkowe, *kontraktujący jest żywotnie zainteresowany w produkcji zamówionych przez niego towarów. Ma on więc prawo do nadzoru i kontroli nad wykonywaniem umowy kontraktacji przez producenta, *Do świadczeń które mogą być ustalone w umowie jako świadczenia dodatkowe kodeks cywilny zalicza: (zapewnienie producentowi możności nabycia określonych środków produkcji i uzyskania pomocy finansowej; pomoc agrotechniczna i zootechniczna; premie pieniężne i rzeczowe. Możliwe jest też ustalenie w umowie innych świadczeń. Przedawnienie: wzajemne roszczenia producenta i kontraktującego przedawniają się z upływem 2 lat od dnia spełnienia świadczeń przez producenta, a jeżeli nie zostało spełnione, od dnia w którym powinno być spełnione. Zmiany dotyczące gosp. rolnego: może się tak zdarzyć, że po zawarciu umowy kontraktacji, gospodarstwo rolne producenta , w którym miały być wytworzone produkty określone w umowie kontraktacji, przejdzie na osoby trzecie. Wtedy osoby te wchodzą w stosunek prawny pomiędzy producentem a kontraktującym przejmując prawa i obowiązki producenta wynikające z umowy. *podobnie jest gdy producent wniósł gospodarstwo rolne do spółdzielni produkcyjnej jako wkład. Wtedy spółdzielnia wstępuje z mocy prawa w prawa i obowiązki producenta wynikające z umowy kontraktacji. Gdy jednak stan gospodarstwa w chwili wniesienia go do spółdzielni nie pozwala na wykonanie umowy kontraktacji przez spółdzielnię, umowa ta wygasa. Wtedy producent zobowiązany jest do … pobranych zaliczek i …bankowych. Ważne: umowa kontraktacji powinna być zawarta w formie pisemnej, *przez producenta rolnego przepisy rozumieją też grupę producentów rolnych lub ich związek, * gdy gospodarstwo w którym ma być wytworzony przedmiot umowy kontraktacji jest prowadzone przez kilka osób, odpowiadają one za wykonanie zobowiązania wspólnie i w sposób solidarny, *zawieranie umów kontraktacyjnych bez określania ceny stanowi warunek uciążliwy, gdyż na producenta rolnego przenoszone jest całe ryzyko umowy, co daje nieuzasadnioną korzyść, *w wyniku tak zawartych umów kontraktujący ma zagwarantowane niezbędne mu ilości skupionego towaru bez ryzyka,że cena którą będzie musiał za niego zapłacić może się okazać wyższa od ceny zakupu na wolnym rynku. * z kolei producent nie ma pewności co do ceny i ponosi to samo ryzyko jak w przypadku gdyby umowy kontraktacyjnej nie zawarł (wyrok Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z 1.09.04r., sygn. Akt XVII Ama 90/… Podsumowanie: umowa kontraktacji zabezpiecza interesy obu stron, dając producentowi gwarancję odebrania produktów wytworzonych przez kontraktującego i uzyskanie za nie zapłaty, również w sytuacji gdy z okoliczności za które nie ponosi on odpowiedzialności nie będzie mógł dostarczyć kontraktującemu produktów w umówionym terminie. * jeżeli więc poinformuje go o takim fakcie w określonym terminie nie będzie musiał płacić kar umownych. Kontraktujący uzyskuje zaś gwarancję że w terminie otrzyma materiał określonej jakości i wielkości. Specjalizacja w produkcji rolniczej Typ produkcyjny gospodarstwa to zespół warunków przyrodniczych i makroekonomicznych predestynujących to gospodarstwo do podjęcia określonego systemu i kierunku produkcji. *Typ produkcyjny gospodarstwa czy rejonu ma istotny wpływ na strukturę produkcji globalnej i towarowej a tym samym na specjalizację produkcyjną gospodarstwa. *Małe rozdrobnione gospodarstwa w nowoczesnym rolnictwie nie są żadnymi argumentami biznesowymi. Nie są atrakcyjnymi ani dla punktów skupu, ani też dla sieci hipermarketów. Rada jest drastyczna, trzeba konkretnie zdecydować, w praktyce oznacza to wyspecjalizowanie gospodarstwa, czyli ukierunkowanie na jedną gałąź produkcji. *Specjalizacja produkcji w rolnictwie pol. na ograniczeniu lub nawet wyeliminowaniu z produkcji niektórych gałęzi (produktów) i na wzroście rozmiarów produkcji jednej lub dwóch pozostałych gałęzi (produktów) które są przedmiotem specjalizacji. Specjalizacja zwykle wiąże się z dużymi zmianami: modernizacja i dostosowania budynków gospodarczych do konkretnego profilu działalności i przynajmniej częściowa wymiana parku maszynowego. *wiąże się to z dużą inwestycją w początkowej fazie ale też daje gospodarstwu możliwość przetrwania i rozwoju w dłuższej perspektywie. We współczesnym rolnictwie specjalizacja produkcji rozwinęła się głównie pod wpływem 3 przyczyn: 1-komplikowania się procesów produkcyjnych, 2-konieczności stosowania środków technicznych, 3-wymagań handlu-dostarczenia do punktów skupu dużych partii jednolitych produktów wysokiej jakości, 4-stałe zmniejszanie się liczby zatrudnionych w rolnictwie. *wyróżniamy specjalizację produkcji gospodarstw: naturalną i ekonomiczną. Specjalizacja naturalna: istnieje niezależnie od woli człowieka, np. w górach ze wzgl klimatycznych nie można uprawiać ozimin. Specjalizacja ekonomiczna: wynika z motywów dochodowych o ……. kierunku produkcyjnego gospodarstwa decyduje opłacalność poszczególnych artykułów rolniczych w danym okresie czasu. Proces produkcyjnej specjalizacji gospodarstw liczy się ze wzrostem skali … produkcji. Racjonalność wielkości skali produkcji zal. od poziomu techniki ….technologii produkcji i warunków przyrodniczych i ekonomicznych gospodarstw. Powiększenie skali produkcji powoduje: rozłożenie stałych kosztów produkcji na większą liczbę jednostek produktu, specjalizację rolnika w danej działalności produkcyjnej, lepsze wykorzystanie kosztownych maszyn w gospodarstwie, wzrost wydajności pracy i jakości produkcji, lepsze wykorzystanie możliwości inwestycyjnych i przyrodniczych gospodarstwa. Celem specjalizacji jest: zwiększenie ilości i jakości produkcji towarowej, wzrost wydajności pracy, osiąganie lepszej opłacalności produkcji i dochodu rolnika w przeliczeniu na 1 ha i na jednego zatrudnionego, szybsze wprowadzenie do produkcji nowej techniki i osiągnięć naukowych. Wadliwe dobrana specjalizacja: może powodować ujemne skutki np.: niebezpieczeństwo silniejszego występowania chorób i szkodników, wzrost ryzyka produkcyjnego itp. Kierunek gospodarczy określa się wg. struktury produkcji końcowej brutto lub towarowej brutto. W tym zakresie wyodrębnia się: -gospodarstwa wielostronne w których żadna z występujących gałęzi nie osiąga 30% wartości produkcji końcowej brutto, -wielostronne ukierunkowanie gdzie jedna z gałęzi osiąga powyżej 30% wartości produkcji końcowej a pozostałe po mniej niż30%, gospodarstwa dwukierunkowe w których dwie gałęzie dają po 30-40% wartości produkcji końcowej a każda z pozostałych po mniej niż 30%, Jednokierunkowe w których z jednej gałęzi uzyskuje się 40-60% wartości produkcji końcowej a z pozostałych po mniej niż 30%, Wyspecjalizowane w których jedna gałąź stanowi powyżej 60% wartości produkcji końcowej brutto. Produkcja rolnicza jednak nie może być tak wąsko wyspecjalizowana jak produkcja rzemieślnicza i przemysłowa. Do różnicowania produkcji rolników skłaniają zwykle następujące potrzeby: 1-optymalnego wykorzystania pracy i środków produkcji, 2-zaopatrzenia zwierząt w pasze i przetwórstwa w surowce, 3-nawożenia organicznego ziemi i zmianowania roślin, 4-zmniejszania ryzyka wywołanego przez nieurodzaje, 5-samozaopatrzenia w produkty spożywcze. Kooperacja to każda forma współpracy gospodarstwa z innymi gospodarstwami lub przedsiębiorstwami. Kooperacja jest mocno powiązana ze specjalizacją. Rozróżniamy dwie formy kooperacji produkcyjnej gospodarstw rolnych- pionową i poziomą. Kooperacja pozioma- produkcyjna współpraca między gospodarstwami, tzn. współpraca jednostek o podobnej produkcji na określonym obszarze. Kooperacja pozioma- produkcyjna współpraca między gospodarstwami a instytucjami handlowymi, przemysłowymi i usługowymi. W kooperacji pionowej rozróżnia się dwie podstawowe formy: -z instytucjami handlowymi i usługowymi -kooperacja handlowa i usługowa, -z zakładami przemysłu spożywczego. Współpraca w niektórych regionach Polski duże gospodarstwa należą do rzadkości, jest to pewne ograniczenie zarówno pod wzgl. produkcji i jej ekonomiczności. Rozdrobnione gospodarstwa nawet mimo specjalizacji mogą nie być konkurencyjne a wręcz same się antagonizować. Jest to pewna rada, ale wiąże się jednocześnie z dużym ryzykiem i potrzebą dużego zaufania. Właściciele małych gospodarstw mogą tworzyć grupy producenckie, dzięki którym staną się jednym, ale za to bardzo dużym dostawcą, który może być atrakcyjny zarówno dla punktu skupu, jak i sieci sklepów. Poziom skoncentrowania produkcji określa się na podstawie wskaźnika specjalizacji: Ws= ……… Ws- wskaźnik specjalizacji, dj- procentowy udział danej gałęzi w strukturze produkcji końcowej brutto lub towarowej brutto, j-porządkowy numer gałęzi wg. zmniejszającego się udziału. PROW Oś 1: Poprawa konkurencyjności sektora rolnego i leśnego. W ramach osi 1 wdrażane działania realizują następujące cele: - wsparcie procesu restrukturyzacji gospodarstw rolnych, - poprawa konkurencyjności sektora rolnego i leśnego, poprawa jakości produkcji poprzez unowocześnianie infrastruktury gospodarstw rolnych, tworzenie grup zrzeszających producentów rolnych i doskonalenie przetwórstwa i marketingu podstawowej produkcji rolniczo leśnej. 111- szkolenia zawodowe dla osób zatrudnionych w rolnictwie i leśnictwie, 112- ułatwianie startu młodym rolnikom, 113- renty strukturalne, 114- korzystanie z usług doradczych przez rolników i posiadaczy lasów, 121- modernizacja gospodarstw rolnych, 123- zwiększanie wartości dodanej podstawowej produkcji rolnej i leśnej, 125- poprawianie i rozwijanie infrastruktury związanej z rozwojem i dostosowaniem rolnictwa i leśnictwa, 126- przywracanie potencjału produkcji rolnej zniszczonego w wyniku wystąpienia klęsk żywiołowych i wprowadzenie odpowiednich działań zapobiegawczych, 132- uczestnictwo rolników w systemach jakości żywności, 133- działania promocyjne, 142- etapy prod… rolnych. PROW. Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej. * Różnicowanie w kierunku działalności rolniczej w kierunku podejmowania lub rozwijania przez rolników, domowników i małżonków rolników działalności nierolniczej lub związanej z rolnictwem, co wpłynie na tworzenie pozarolniczych źródeł dochodów, promocję zatrudnienia poza rolnictwem na obszarach wiejskich. * Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej. Zakres pomocy. Pomocy udziela się z tytułu podjęcia lub rozwoju działalności w zakresie: 1- usług dla gospodarstw rolnych lub leśnictwa, 2- usług dla leśnictwa, 3- sprzedaży hurtowej i detalicznej, 4- rzemiosła lub rękodzielnictwa, 5- robót i usług budowlanych i instalacyjnych, 6- usług turystycznych i związanych z e sportem, rekreacją i wypoczynkiem, 7- usług transportowych, 8- usług komunalnych,9- przetwórstwa produktów rolnych lub jadalnych produktów leśnych, 10- magazynowania lub przechowywania towarów, 11- wytwarzania produktów energetycznych z biomasy, 12- rachunkowości doradztwa lub usług informatycznych. * Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej. Forma i wysokość pomocy. Pomoc ma formę zwrotu części kosztów kwalifikowanych operacji. Max wysokość pomocy udzielonej jednemu beneficjentowi w gospodarstwie rolnym w okresie realizacji Programu nie może przekroczyć 100 tys. Zł. Poziom pomocy finansowej w ramach PROW 2007-2013 wynosi max 50% kosztów kwalifikowanych operacji. ARiMR powst. w 1994r w celu wspierania rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich. Zajmuje się wdrażaniem instrumentów współfinansowanych z budżetu UE i udziela pomocy za środków krajowych. Agencja jako wykonawca polityki rolnej ściśle współpracuje z Ministerstwem Rolnictwa i Rozwoju Wsi. ARiMR pol. jednocześnie nadzorowi Ministerstwa Finansów w zakresie gospodarowania środkami publicznymi. Głównymi beneficjentami działań realizowanych przez ARiMR są rolnicy i mieszkańcy wsi, przedsiębiorcy i samorządy lokalne. ARiMR udziela też pomocy podmiotom z sektora rybackiego. Dopłaty bezpośrednie: płatności bezpośrednie są instrumentem wsparcia dochodów rolników. Polscy rolnicy zostali objęci uproszczonym systemem płatności bezpośrednich. Wsparcie finansowe udzielane jest rolnikom proporcjonalnie do powierzchni upraw i posiadanych stad zwierząt. Po raz pierwszy płatności bezpośrednie zostały wypłacone polskim rolnikom w 2004r po akcesji Polski do UE. W 2010r. Agencja realizuje siódmą kampanię płatności bezpośrednich. Dopłaty bezpośrednie UE wprowadziła w ramach Wspólnej Polityki Rolnej, by rekompensować rolnikom obniżkę cen minimalnych i interwencyjnych na produkty rolne, na unijnym rynku. Obecnie Wspólna Polityka Rolna to całość działań podejmowanych przez Wspólnotę w sektorze rolnictwa dla osiągnięcia określonych celów takich jak: zwiększenie wydajności produkcji rolnej, zapewnienie odpowiedniego poziomu życia ludności wiejskiej, stabilizacja rynków i zapewnienie odpowiednich cen dla konsumentów, wreszcie zagwarantowanie bezpieczeństwa żywnościowego. Dopłaty bezpośrednie od 2010 zgodnie z kryteriami określonymi w przepisach wspólnotowych, w Polsce od 2010r. będzie przyznawane rolnikom wsparcie specjalne z tytułu prowadzenia określonych rodzajów gospodarki rolnej, które mają znaczenie dla ochrony lub poprawy stanu środowiska i wsparcie ukierunkowane na szczególne niedogodności, których doświadczają rolnicy w sektorze mleczarskim, wołowiny i cielęciny oraz mięsa baraniego na obszarach wrażliwych pod wzgl. Gospodarczym lub środowiskowym lub w tych samych sektorach z tytułu wrażliwych gospodarczo rodzajów gospodarki rolnej. Płatność do krów: rolnikowi który spełnia w danym roku warunki do przyznania jednolitej płatności obszarowej i złożył wniosek o przyznanie tej płatności przysługuje płatność do samic gat. bydła domowego (Bos Taurus), jeżeli w dniu 31.05 danego roku posiada nie więcej niż 10 samic z gat bydła domowego w wieku co najmniej 36 mies, co potwierdza wpis do rejestru zwierząt gospodarskich oznakowanych prowadzony na podst. przepisów o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt. Dopłaty bezpośrednie od 2010 do płatności kwalifikują się tylko zwierz znajdujące się w siedzibie stada położonej w województwie: lubelskim, małopolskim,podkarpackim, śląskim, świętokrzyskim. Płatność do owiec: rolnikowi który spełnia w danym roku warunki do przyznania jednolitej płatności obszarowej i złożył wniosek o przyznanie tej płatności, przysługuje płatność do samic gat. owca domowa (Ovis aries), jeżeli w dniu 31.05 danego roku: posiada co najmniej 10 samic z gat owca domowa w wieku co najmniej 12 mies, *w siedzibie stada położonej w rejonie wrażliwym pod wzgl gospodarczym lub środowiskowym, co potwierdza wpis do rejestru zwierząt gospodarskich oznakowanych prowadzony na podst przepisów o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt. Rejony wrażliwe pod wzgl gospodarczym lub środowiskowym obejmują woj. : dolnośląskie, małopolskie, opolskie, podkarpackie, śląskie. Płatność do krów i owiec przysługuje do tych sztuk które w roku 2010 nie zostały zadeklarowane we wniosku o przyznanie płatności z tytułu realizacji przedsięwzięć rolnośrodowiskowych i poprawy dobrostanu zwierz (PROW 2004-2006) lub wniosku o przyznanie płatności rolno środowiskowej (PROW 2007-2013). Stawki płatności bezpośrednich w 2010r: płatność do krów- 346,43 PLN/szt. Płatność do owiec- 105,91 PLN/szt. Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013: umożliwia kontynuację procesu modernizacji i rozwoju polskiej gosp żywnościowej i wsi rozpoczętego w minionych latach. Zgodnie z intencją UE jest to program który uzupełnia wspólną politykę rolną. Pomoc finansowa z PROW 2007-13 udzielana: rolnikom, przedsiębiorcom i lokalnym samorządom oraz właścicielom lasów przeznaczana jest na budowę nowoczesnego, konkurencyjnego sektora rolno- spożywczego i leśnictwa, prowadzenie działalności rolniczej zgodnej z ochroną środowiska naturalnego, na rozwój kultury i zachowanie tradycji na wsi i działania na rzecz podniesienia jakości życia mieszkańców wsi i ich aktywności gospodarczej. W ramach PROW 2007-13 realizowane są priorytety: Oś 1 Poprawa konkurencyjności sektora rolnego i leśnego- przez działania: szkolenia zawodowe dla osób zatrudnionych w rolnictwie i leśnictwie, ułatwianie startu młodym rolnikom, korzystanie z usług doradczych przez rolników i posiadaczy lasów, modernizacja gospodarstw rolnych, zwiększenie wartości dodanej podstawowej produkcji rolnej i leśnej, poprawianie i rozwijanie infrastruktury związanej z rozwojem i dostosowaniem rolnictwa i leśnictwa, uczestnictwo rolników w systemach jakości żywności, działania i informacyjne i promocyjne, grupy producentów rolnych. Oś 2 poprawa środowiska naturalnego i obszarów wiejskich- przez: wspieranie gospodarowania na obszarach górskich i innych o niekorzystnych warunkach gospodarowania(ONW), Program rolno środowiskowy (Płatności rolno środowiskowe), Zalesianie gruntów rolnych i innych niż rolne, Odtwarzanie potencjału produkcji leśnej zniszczonego przez katastrofy i wprowadzenie instrumentów zapobiegawczych. Oś 3 Polepszanie jakości życia na obszarach wiejskich i różnicowanie gospodarki wiejskiej przez : różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej, tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw, podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej- Odnowa i rozwój wsi. Oś 4 LEADER, czyli aktywizacja społeczności lokalnych przez: wdrażanie lokalnych strategii rozwoju, oraz projektów współpracy, funkcjonowanie lokalnej grupy działania nabywania umiejętności i aktywności. Ułatwianie startu młodym rolnikom: pomoc finansowa może zostać przyznana osobie fizycznej która: planuje nabyć gosp rolne i rozpocząć po raz pierwszy prowadzenie działalności rolniczej, lub posiada gosp rolne i rozpoczęła prowadzenie działalności rolniczej ale od jej rozpoczęcia do dnia złożenia wniosku o pomoc nie upłynie więcej niż 12mies, a do dnia wydania decyzji o przyznaniu pomocy więcej-niż 18mies. *pomoc w wysokości 75tys zł przekazywana jest na rachunek bankowy wnioskodawcy. Co najmniej 70%tej kwoty beneficjent powinien przeznaczyć na realizację inwestycji określonych w biznesplanie. Mogą one obejmować: budowy, remont budynków lub budowli wykorzystywanych do produkcji rolnej; zakupu maszyn, urządzeń, wyposażenia do produkcji rolnej; zakładania lub wyposażania sadów lub plantacji wieloletnich; zakupu, instalacji lub budowy elementów infrastruktury technicznej; za zakup gruntów rolnych; na zakup stada podstawowego zwierz hodowlanych. PO RYBY 2007-13 Wspólna Polityka Rybołówstwa UE obejmuje ochronę i racjonalną eksploatację żywych zasobów w Bałtyku i wodach śródlądowych, oraz przetwarzanie i obrót produktami z ryb w sposób zgodny z wymogami naturalnego środowiska; cele te realizowane są w Polsce za pomocą Programu Operacyjnego ,,Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nabrzeżnych obszarów rybackich 2007-13. Przyznana pomoc może pokryć do 60% kosztów kwalifikowanych inwestycji lub30%w przypadku przedsiębiorstw średnio dużych. Zakres pomocy finansowej: jest on szeroki. Można ją uzyskać począwszy od inwestycji zmierzających do restrukturyzacji polskiej floty bałtyckiej i dostosowaniu jej zdolności połowowych do zasobów dorsza w Bałtyku, przez wspieranie przedsięwzięć innowacyjnych, projektów pilotażowych i wymianę doświadczeń służących lepszej organizacji sektora rybackiego, po pomoc na przekwalifikowanie się zawodowe, czy też podjęcie własnej działalności niezwiązanej z rybołówstwem przez mieszkańców obszarów, którzy w wyniku procesu modernizacji stracili dotychczasowe miejsca pracy. Pomoc krajowa ARiMR wspiera tez rolników w ramach budżetu krajowego tzw. pomoc krajowa. Pomoc ta jest udzielana w formie dopłat do oprocentowania oraz gwarancji i poręczeń i spłaty preferencyjnych kredytów inwestycyjnych i klęskowych, poręczeń spłaty kredytów studenckich, dofinansowania kosztów ponoszonych przez producentów rolnych na utylizację padłych zwierząt, dofinansowania kosztów poniesionych na przygotowanie wniosku o rejestrację nazw i oznaczeń geograficznych pierwotnych produktów rolnych. Giełda: regularnie odbywające się w określonym czasie i miejscu podporządkowane określonym zasadom spotkania osób pragnących zawrzeć transakcję kupna-sprzedazy i osób pośredniczących w zawieraniu transakcji, których przedmiot stanowią dobra zamienne, przy czym ceny w owych transakcjach ustalane są na podst istniejącego w danej chwili układu podaży i popytu a następnie podawane do publicznej wiadomości. Członkowie giełdy: to zazwyczaj przedsiębiorstwa produkcyjne lub handlujące towarem będącym przedmiotem obrotu na danej giełdzie. Lub osoby fizyczne reprezentujące te firmy*Mają prawo do zawierania transakcji zarówno a charakterze maklera jak i na własny rachunek, uczestnictwa w zebraniach giełd i prawo wyborcze. Maklerzy giełdowi: to pośrednicy przy zawieraniu transakcji. Makler działa na rachunek osób trzecich. Za swe usługi pobiera prowizje (ok0,5%). Uprawnienia maklerskie zdobywa się w wyniku zdanego egzaminu. Wymagania stawiane maklerom są bardzo wysokie na wszystkich giełdach i wiąże się z licznymi ograniczeniami (np. zakaz prowadzenia przez maklera transakcji giełdowych towarami których jest producentem, przetwórcą lub zajmuje się ich obrotem). Rodzaje giełd: ze wzgl na przedmiot obrotów giełdy: towarowe (gdzie handluje się towarami masowymi, dla których można ustalić cechy typowe, więc je wystandaryzować nadając im w ten sposób walor zamienności); pieniężne(na których pierwotnie handlowano kruszcami szlachetnymi np.złotem a dopiero później monetami, pieniądzem papierowym, a w końcu papierami wartościowymi); usługowe:(np. frachtowe, na których zawierane są kontrakty przewozowe, ubezpieczeniowe lub dotyczące premii ubezpieczeniowych). Cele i funkcje giełdy towarowej: jednym z jej naczelnych celów jako instytucji jest usprawnianie obrotu towarowego zarówno w skali krajowej jak i międzynarodowej. Oraz zapewnia ujednolicone reguły i standardy prowadzenia handlu, wprowadza mechanizmy gwarantujące rozliczenie kontraktów i płatności zobowiązań finansowych z nich wynikających, wprowadza mechanizmy rozstrzygania sporów między uczestnikami, ogłasza notowania, przyczynia się do powst standardów klasyfikacyjnych używanych w praktyce także poza giełdami, zapewnia zorganizowane miejsce i czas zawierania transakcji. Giełdy towarowe zwłaszcza te największe oddziaływają na organizacje i warunki handlu prowadzonego poza giełdą. W przypadku wielu produktów standardy klasyfikacyjne ustalane na giełdzie, warunki kontraktów i zwyczaje handlowe ukształtowane na giełdzie są przyjmowane w handlu międzynarodowym lub w obrocie krajowym a ceny giełdowe są podstawą do ustalania cen w transakcjach zawieranych bez pośrednictwa giełdy i są często wyznacznikiem cen światowych. Na giełdach towarowych są zawierane 2 podstawowe typy transakcji: 1-rzeczywiste( następuje dostarczenie lub wydanie towaru i zapłata za niego); 2 nierzeczywiste (mają charakter *zabezpieczeniowy- producenci mogą ustalić cenę produktów przeznaczonych na sprzedaż w przyszłym okresie, uzyskują przez to stabilność i płynność swojej produkcji. *Oraz spekulacyjny- inwestorzy (hurtownicy) zwani spekulantami zawierają transakcje terminowe, przyszłościowe, wykorzystując korzystne zmiany ceny w danym okresie lub różnicę cen na różnych giełdach w celu osiągnięcia zysku. Zawarcie transakcji na giełdzie poprzedzone jest: publicznym ogłoszeniem otrzymanych ofert zakupu i sprzedaży wszystkim maklerom; *publicznym przeprowadzeniem przetargu(licytacji). Transakcja zostaje zawarta z uczestnikiem który zaoferował najwyższą cenę. Bardzo pomocne w przeprowadzaniu … giełdowych a szczególnie… są giełdowe skł… W giełdowych składach towarowych producenci mogą zdeponować swój towar który zostanie przebadany pod katem jakości i otrzyma określony standard. Deponujący jako potwierdzenie przyjęcia towaru otrzymuje kwit składowy tzw.warrant. Transakcje giełdowe: zawierane na giełdzie transakcje kupna-sprzedazy papierów wartościowych (giełda papierów wartościowych) lub towarów (giełda towarowa) mogą mieć charakter natychmiastowy(tzw. Transakcje ,,spot” które realizowane są po ich zawarciu lub najpóźniej w termie kilku dni) bądź terminowy (tzw. Transakcje futures financial futures które zawierane są przez strony po kursie dnia ale ich realizacja następuje w terminie późniejszym-uzgodnionym przez strony w zawartej umowie). Towarowe giełdy towarowe: przedmiotem transakcji są tu kontrakty terminowe(futures) czyli formalne umowy na dostawę lub odbiór w określonym terminie pewnej ilości danego towaru np. produktu rolnego;* inwestor poleca brokerowi zawarcie kontraktu na sprzedaż lub zakup określonego towaru po określonej cenie w określonym terminie a ten przesyła to zlecenie na giełdę gdzie przy odpowiedniej ilości uczestników (czyli osób zainteresowanych zawieraniem kontraktów) może on być zrealizowany; *transakcje terminowe to obecnie najczęściej stosowana forma handlu na dużych giełdach. Francuska Międzynarodowa Giełda Terminowa zał w 1884r, siedziba- Paryż. Część rolna obrotu na tej giełdze obejmuje kontrakty:cukier biały, ziemniaki, rzepak. Najdłużej funkcjonuje kontrakt cukrowy. Uczestnikami, stronami handlującymi są przetwórcy, handlowcy (w tym eksporterzy i importerzy) i spekulanci. Rynek cukru na MATIF jest najważniejszym rynkiem towarowym i ma reperkusje cenotwórcze w skali światowej. Pozostałe kontrakty mają znaczenie i zasięg nie przekraczający Francji. Londyńska Giełda Towarowa: zał w 1954r połączyła główne, samodzielne stowarzyszenia handlu terminowego w ramach towarów pochodzenia rolnego dla utworzenia wspólnej giełdy. Teraz jest uznawana w Europie jako główne centrum terminowego handlu takimi towarami jak kakao i kawa rob usta. Pozostałe towary to cukier, pszenica, jęczmień, ziemniaki, oleje, mączka rybna, bekon, przyprawy, włókna. Znaczenie obrotu tymi towarami nie wykracza poza Wyspy Brytyjskie. The Chicago Board of Trade (CBOT) zał w 1848r by zorganizować rynek zboża. Głównym zadaniem było wprowadzanie standaryzacji ilościowej i jakościowej ziarna będącego przedmiotem obrotu. Aktualnie znajdują tu się w obrocie kontrakty terminowe i opcje(prawo do kupna lub sprzedaży towaru po określonej cenie), dla których bazą są produkty rolne(kukurydza, soja, olej sojowy, ryż, pszenica, owies), indeksy, stopy procentowe (długoterminowe obligacje skarbowe), metale (srebro i złoto), produkty naftowe(ropa naftowa, olej opałowy). Indeks giełdowy: wartość obliczona na podst wyceny akcji wybranych spółek giełdowych. Warszawska Giełda Towarowa: powst w 1995r jako Warszawska Giełda Towarowa S.A. zajmująca się działalnością pol. na handlu produktami rolnymi. W 2001r wprowadzono na WGT S.A. handel przez Internet towarami rolnymi. Wpłyneło to pozytywnie na wzrost zainteresowania też rynkiem instrumentów pochodnych. Dzięki temu Giełda wprowadziła wiele nowych produktów. Obecnie rynek WGT dzieli się na sektory: Towarowy (obejmujący rynek gotówkowy i transakcje terminowe na produkty rolne); krótkoterminowych stóp procentowych (WIBOR 1M i 3M); walutowy( kontrakty waluty i opcje na kontrakty). W 2005 nastąpiło wydzielenie dwóch spółek. Były to: e-WGT S.A. która zajmuje się wyłącznie sprzedażą fizycznych towarów pochodzenia rolnego i Izba Rozliczeniowa WGT S.A. zajmująca się rozliczaniem transakcji zawieranych na rynku kontraktów futur es i opcji. W 2009 powołano Polski Rynek Terminowy S.A. (PRT S.A.) który po uzyskaniu licencji Komisji Nadzoru Fizazsowego przejmuje obrót kontraktami terminowymi i opcjami.