1. NA CZYM POLEGA PODZIAŁ DOCHODU NARODOWEGO?
Mamy podział: pierwotny i wtórny. Pierwotny - odbywający się w miejscu wytworzenia dochodu np. w przedsiębiorstwach (dzielony między pracowników i przedsięb.) Wtórny - odbywający się poprzez rynek (mechanizm rynkowy) i budżet państwa. Rynek oznacza relacje typu: podaż - popyt. Budżet państwa - ma zasadnicze znaczenie. Jego zadaniem jest sprawiedliwy podział dochodów poprzez np. podatki, które przeznaczane są m.in. na: dotacje, zasiłki, stypendia. Osoby potrzebujące otrzymują subsydia na różne cele z tych podatków.
2. JAK DEFINIUJEMY KATEGORIE: „PODZIAŁ” I „KONSUMPCJA”?
PODZIAŁ - jest jedną z podstawowych faz procesu gospodarowania, w której dochodzi do rozdysponowania wytworzonych dóbr i usług oraz dochodów pomiędzy poszczególne podmioty gospodarcze. Instrumentami podziału są: rynek, budżet państwa. KONSUMPCJA: 1) def. mikroekonomiczna - zużywanie posiadanych dóbr i usług w celu bezpośredniego zaspokojenia ludzkich potrzeb, które wpływa bezpośrednio na poziom odnoszonej przez konsumenta użyteczności. 2) def. makroekonomiczna - wydatki gospodarstw domowych na zakup dóbr i usług. Wyróżniamy konsumpcję autonomiczną (niezbędne minimum zapewniające egzystencję) i dodatkową (wydatki, które nie są niezbędne do życia). |
3. WYKAŻ ZALEŻNOŚCI MIĘDZY DOBROBYTEM A JAKOŚCIĄ ŻYCIA
DOBROBYT - to subiektywne poczucie pełnego zaspokojenia potrzeb zarówno materialnych(podstawowych) jak i wyższych(kulturalnych) jednostki i społeczeństwa. Poczucie dobrobytu powoduje specyficzne odczucia zadowolenia, posiadania celu życiowego i spełnienia. Ma pozytywne znaczenie w tworzeniu wartości kulturowych. Miarą dobrobytu jest wielkość PKB przypadająca na 1 mieszkańca.
JAKOŚĆ ŻYCIA - jest to wskaźnik w polityce i w strategiach rozwoju społecznego stanowiący statystyczną ocenę społeczeństwa wynikającą głównie z porównań wielu parametrów ekonomicznych, zdrowotnych i środowiskowych dotyczących warunków życia.
Możemy stwierdzić ścisły związek dobrobytu z jakością życia: wzrost ogólnego poziomu dobrobytu obywateli w państwach (poziom życia i satysfakcji życiowej) oraz wszechstronność dobrobytu i jego równomierny rozkład wśród obywateli i ich grup, mierzony jest za pomocą mierników jakości życia (takich jak np.: sytuacja materialna, zdrowie, stabilność polityczna i bezpieczeństwo, życie rodzinne, życie wspólnotowe, bezpieczeństwo zatrudnienia, wolność polityczna, równość płci). Dobrobyt ma odzwierciedlenie w jakości życia (miernikach).
|
4. PARAMETRY JAKOŚCI ŻYCIA I ICH MIERNIKI
PARAMETRY: ekonomiczne, zdrowotne,, środowiskowe. Parametry te dotyczą warunków życia.
Jakość życia (w modelach socjopsychologicznych) jest to subiektywna ocena każdej jednostki - zbiór pewnych zmiennych.
MIERNIKI: - sytuacja materialna(wielkość PKB na 1 osobę w dolarach), - zdrowie(oczekiwana długość życia w latach), - stabilność polityczna i bezpieczeństwo(subiektywna ocena0, - życie rodzinne(wskaźnik rozwodów na tysiąc mieszkańców), - życie wspólnotowe(wysoki wskaźnik uczęszczania do kościoła lub członkowstwo w związkach zawodowych ma wartość 1, w przeciwnym wypadku wynosi 0), - klimat i geografia(klimat gorący i klimat zimny), - bezpieczeństwo zatrudnienia(stopa bezrobocia długookresowego liczona w %), - wolność polityczna( 1-całkowita wolność, 7-jej brak), - równość płci(proporcje zarobków mężczyzn i kobiet oraz możliwości awansu zawodowego). |
5. MINIMUM SOCJALNE A MINIMUM EGZYSTENCJI
Minimum socjalne to wskaźnik określający koszty utrzymania gospodarstw domowych na podstawie koszyka dóbr służących do zaspokojenia potrzeb bytowo-konsumpcyjnych na niskim poziomie. Składniki koszyka wystarczają na podtrzymanie życia oraz posiadanie i utrzymanie dzieci a także utrzymanie minimum więzi społecznych. Wskaźnik min. s. ustala Instytut Pracy i Spraw Socjalnych na podstawie danych z GUS. Składnikami koszyka dóbr są m. in.: wydatki na mieszkanie, żywność, odzież, ochronę zdrowia i higienę a także koszty komunikacji i łączności, kształcenie i wychowanie dzieci, uczestnictwo w kulturze. Minimum egzystencji (zwane min. biologiczne) stanowi dolne kryterium ubóstwa i stanowi - różni się istotnie od minimum socjalnego. Zakres i poziom zaspokajania potrzeb wg min. egzystencji wyznacza granicę poniżej której występuje biologiczne zagrożenie życia oraz rozwoju psychofizycznego człowieka.
6. CO TO JEST PŁACA MINIMALNA?
Jest to najniższa z możliwych płac. Ustala ją dane państwo na drodze prawnej. Celem ustalenia płacy minimalnej, czyli nieprzekraczalnego minimum płacowego, jest wykluczenie szkodliwego dla pracowników obniżania przez pracodawców kosztów poprzez zaniżanie płac. Od 1.01.2009r. minimalne wynagrodzenie wynosi: 1276 zł. brutto, co stanowi 40% przeciętnej pensji. Od roku 2010 ma wynosić 50%. W pierwszym roku pracy pracownik nie może otrzymywać mniej niż 80% wysokości min. wynagr. za pracę (1020,- zł.). |
7. PRZEDSTAW RÓŻNICĘ MIĘDZY ŚWIADCZENIAMI I ZABEZPIECZENIAMI SPOŁECZNYMI
Świadczenia społeczne - to wszystkie środki finansowe, usługi i dobra rzeczowe, które służą zaspokojeniu potrzeb ludzkich a nie są bezpośrednim wynagrodzeniem za pracę. Finansowane są ze środków publicznych (pod nadzorem instytucji państwowych lub samorządowych). Źródłem finansowania św. sp. są wpływy z podatków, składek ubezpieczeniowych i wpłaty celowe ludności, tzw. fundusze. Węższe znaczenie - wypłaty emerytur, rent oraz różnych zasiłków. Nazywamy je świadczeniami socjalnymi. Szersze znaczenie - kultura, oświata, ochrona zdrowia, organizacja wolnego czasu. Te świadczenia nazywamy spożyciem lub konsumpcją społeczną. Mamy dwie formy: 1) forma pieniężna, 2) św. niepieniężne (św. rzeczowe, usługi społeczne).
Zabezpieczenia społeczne - to system instytucjonalnych form pomocy pieniężnej i rzeczowej mający na celu zagwarantowanie zaspokojenia podstawowych potrzeb wszystkim członkom danego społeczeństwa. Oznacza to zapewnienie obywatelom bezpieczeństwa socjalnego (minimalnych warunków życia) oraz ochronę przed różnymi rodzajami ryzyka socjalnego (np. niezdolność do pracy ze względów zdrowotnych, utrata pracy, macierzyństwo, starość, zgon jedynego żywiciela rodziny). Zabezpieczenia społeczne mają charakter powszechny i oparte są głównie na środkach publicznych. Do podstawowych dziedzin zab. społ. zaliczamy: ubezpieczenia społeczne, ochrona zdrowia, opieka i pomoc społeczna. |
8.CO WIESZ O KWESTII SPOŁECZNEJ?
Ma swoje podłoże w tym, co działo się podczas rozwoju społeczno-gospodarczym( klasy społeczne, konflikty społ.) Kwestia społeczna to konkretny problem społeczny o szczególnie dotkliwym wpływie na życie i współdziałanie członków zanej zbiorowości, to stan lub proces społeczny blokujący w szerokiej skali zaspokajanie podstawowych potrzeb człowieka. Charakterystyka kwestii: 1) budzą niepokój, napięcie i prowadzą do zachowań ludzi będących wyrazem tych niepokojów i napięć, 2) są długotrwałe, mają szeroki i rosnący zasięg, 3) kumulują się w pewnych grupach społecznych, 4) prowadzą do zakłóceń szerszego rozwoju społecznego, 5) wiążą się z niedostosowaniem instyt. społ. do potrzeb ludzi, 6) ich źródła tkwią wewn. społecz. w zasadach życia zbiorowego, 7) nie mogą być przezwyciężone przez osoby ich doświadczające.
9. PROCESY LUDNOŚCIOWE STANOWIĄ PROBLEM GLOBALNY. NA CZYM ON POLEGA?
Polega na: ruchu naturalnym (przyrost naturalny) oraz ruchu przestrzennym ludzi (migracje wewnętrzne i zewnętrzne). Ogólna prawidłowością jest spadek procesu przyrostu ludzi w miarę polepszania się warunków życia. Najwyższy przyrost naturalny zwany eksplozją demograficzną notuje się w państwach najbiedniejszych (afrykańskie, niektóre azjatyckie, południowo-amerykańskie). Zmniejszanie się przyrostu naturalnego (depopulacja) obserwuje się w państwach bogatych (zachodnioeuropejskich). Oprócz tych zjawisk na przyrost ludności wpływają także wszelkie uwarunkowania społeczno-kulturowe. |
10. SPECYFIKA PROBLEMÓW LUDNOSCIOWYCH W POLSCE
Polska znajduje się w grupie państw rozwiniętych o raczej niskim natężeniu ruchu ludności. Mamy mniej korzystne wskaźniki umieralności niemowląt oraz przeciętnego trwania życia niż w krajach bardziej rozwiniętych. Jest również słabiej zurbanizowana, są mniejsze migracje wewnętrzne ludności oraz występuje ujemne saldo migracji zagranicznych.
W Europie jesteśmy krajem słabiej zurbanizowanym, gdyż 61,5% (ok. 24 mln.) ludzi mieszka w miastach. Na wsi mieszka 14,7 mln. W Polsce jest bardzo duże zatrudnienie w rolnictwie 28%, a w Europie wskaźnik ten wynosi 5-8%. Utrudnia to rozwój procesów modernizacyjnych i cywilizacyjnych. Średnia gęstość zaludnienia w Polsce wynosiła w 2007 r. 122os/km2, z tego w miastach mieszka - 1105, na terenach wiejskich - 50.
Występuje również zjawisko falowania ruchu naturalnego, które polega na dużej zmienności liczby zawieranych małżeństw i urodzeń (niże demograficzne z lat 60-tych i poł. lat 80-tych) Obecny spadek urodzeń wynika ze zubożenia społ., spadku budownictwa mieszkalnego w tym socjalnego). |
11.WYMIEŃ I SCHARAKTERYZUJ NAJISTOTNIEJSZE PROBLEMY LUDNOŚCIOWE
1) umieralność i czas przeciętnego trwania życia (M-70,5; K-78,9) 2) zmiany wielkości rodziny i kwestia kontroli urodzeń 3) spadek liczby małżeństw 4) wzrost liczby dzieci pozamałżeńskich 5) wzrost liczby ludności a napięcie społeczne i gospodarcze 6) mobilność przestrzenna (np. sieć osadnicza, warunki mieszkaniowe, poszukiwanie pracy, dojazdy do pracy) 7) procesy migracyjne(ruch przestrzenny ludności). Saldo migracji zewnętrznych (dodatnie lub ujemne) zsumowane z przyrostem naturalnym oznacza przyrost lub ubytek rzeczywisty.
12. WYJAŚNIJ POJĘCIE POLITYKI LUDNOŚCIOWEJ
Jest to system świadomych przedsięwzięć mających na celu wywołanie porządanych zmian w rozwoju i ruchu ludności.
Jest to domena państwa. Państwo za pomocą aktów prawnych i innych form oddziaływania wprowadza w życie środki realizujące zadania tej polityki. Sfery oddziaływania państwa: - struktura i stan ludności - zmiany związane ze strukturą i stanem ludności. |
13. TYPY POLITYKI LUDNOŚCIOWEJ
Mamy 3 typy: 1) p. pronatalistyczna - działania zmierzające do zwiększania liczby urodzeń (z pominięciem jakości życia - np. „becikowe”). 2) p. antynatalistyczna - wzrost liczbowy ludności (utrzymanie zawężonej reprodukcji). 3) p. neutralna zwana umiarkowaną -dbałość o stronę jakościową procesów ludnościowych przebiegających w ramach reprodukcji prostej). Zagadnienia prokreacji pozostawia się rodzinom oraz wyspecjalizowanym organizacjom.
14. INSTRUMENTY ADMINISTRACYJNO-PRAWNE W POLITYCE LUDNOŚCIOWEJ
Są to akty prawne dotyczące: - antykoncepcji - aborcji, - minimalnego wieku zawarcia małżeństwa, - możliwości i warunków uzyskania rozwodu, - ochrony kobiety ciężarnej, - urlopów macierzyńskich, opiekuńczych, wychowawczych.
Służą realizacji określonej polityki ludnościowej. |
15. INSTRUMENTY EKONOMICZNE I WYCHOWAWCZE W POLIT. LUDNOŚC.
Instrumenty ekonomiczne: - zasiłki rodzinne dla dzieci - wysokość zasiłku rodzinnego - zasiłki z tytułu urodzenia dziecka - zasiłki wychowawcze - zasiłki na dzieci kalekie i chore - ulgi na rzecz rodzin wielodzietnych - preferencje mieszkaniowe dla rodzin wielodzietnych - dofinansowanie ulg świadczonych przez żłobki i przedszkola - stypendia dla dzieci i młodzieży - rozwój oświaty i system ochrony zdrowia
Instrumenty wychowawcze: - zabieganie o wyższy prestiż społeczny macierzyństwa i rodziny wielodzietnej - prowadzenie wychowania seksualnego w ramach zajęć szkolnych - dostęp do literatury z dziedziny życia w rodzinie i seksuologii
Polityka ta może mieć charakter ciągły i długookresowy.
|
16. JAKIE ZMIANY NASTĄPIŁY W POSTAWACH WOBEC RODZINY?
Rodzina - para małżeńska i dzieci. Inaczej: „Nuklearny związek rodzinny” oparty na prawnie zawartym małżeństwie i biologicznym rodzicielstwie.
W drugiej poł. XX wieku nastąpiły istotne zmiany tradycyjnego modelu rodziny. Tradycyjna rodzina występuje razem z alternatywnymi formami życia rodzinnego (np. związki homoseksualne). Przyczyny przeobrażeń modelu rodziny: - przemiany makroekonomiczne - przeobrażenia w wielu dziedzinach funkcjonowania społeczeństwa i jednostki. Obecnie wymagania społeczeństwa narzucają funkcje i struktury rodziny, która nie może być sprzeczna z tymi wymaganiami.
17. ALTERNATYWNE FORMY ŻYCIA RODZINNEGO
- wspólnoty kilku związków partnerskich - rodziny zrekonstruowane - małżeństwa bezdzietne ze świadomego wyboru - samotne rodzicielstwo, zastępcze rodzicielstwo - związki homoseksualne - kohabitacja - zamieszkiwanie 2-ch dorosłych osób, połączona z utrzymywaniem intymnych kontaktów i prowadzeniem wspólnego gospodarstwa domowego. |
18. TYPY RODZINY:
Typy rodziny: rodzina biologiczna, r. pełna, r. niepełna, r. zrekonstruowana, r. nuklearna, r. rozszerzona (poszerzona). Typy rodziny wg GUS: Małżeństwa bez dzieci, małż. posiadające dzieci, partnerzy posiadający dzieci, partnerzy bez dzieci, samotna matka z dziećmi, samotny ojciec z dziećmi.
19. CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA PRZEMIANY RODZINY
- rozwój możliwości edukacyjnych kobiet i aktywizacja zawodowa kobiet, - konflikt płci w relacjach zawodowych, - upowszechnienie i indywidualizm - konflikt między dążeniem indywidualnym do realizacji własnego „ja” a potrzeba bycia w stałych i trwałych związkach z innymi, - charakter powiązań między państwem rynkiem a ludźmi rodziną, w zaspokajaniu potrzeb jednostki.
20. GŁÓWNE TENDENCJE ZMIAN W POLSKICH RODZINACH
- zmniejszenie liczby zawieranych małżeństw - podniesienie wieku zawarcia małżeństwa - zmniejszenie trwałości małżeństw - zmniejszenie dzietności rodzin - spadek liczby urodzeń - wzrost urodzeń pozamałżeńskich
|
21 ZMIANY WIELKOŚCI STRUKTURY GOSPODARSTW DOMOWYCH W POLSCE
Gospodarstwo domowe - grupa osób zamieszkujące ze sobą i łącząca swe źródła utrzymania. Tendencje oraz zmiany struktury gospod. dom.: - zwiększenie się liczby gospodarstw domowych - zmniejszenie się przeciętnej wielkości gospodarstwa domowego - stały wzrost gospodarstw domowych jednoosobowych - stały spadek dużych (5-cio osobowych) i większych gospod. dom. - wzrost wzrost nierodzinnych gospod. dom.
22 SKUTKI TRANSFORMACJI USTROJOWEJ DLA RODZIN W POLSCE
Transformacja ustrojowa, która miała miejsce w latach 90-tych spowodowała konieczność adaptacji do nowych realiów ekonomicznych: - bezrobocie i niepewność pracy - komercjalizacja usług opiekuńczych i edukacyjnych - urynkowienie kosztów utrzymania mieszkań oraz cen żywności - spadek poziomu życia wielu rodzin i poszerzenie się sfery ubóstwa - utrata dochodów z pracy i przejście na świadczenia społeczne - pogłębienie się nierówności społecznych ( w szczególności zagrożenie procesów rozwojowych dzieci).
|
23. KONCEPCJE DOTYCZĄCE MODELU RODZINY I ZADAŃ PANSTWA (3)
KONCEPCJA LIBERALNA - rodzina stanowi prywatna sferę życia jednostki i nie ma konieczności integrowania w sprawy indywidualnych wyborów i wyręczania rodziny przez państwo w kształtowaniu jej ekonomicznego bytu. Dlatego: - propaguje styl życia skoncentrowany na pracy i karierze zawodowej, - wolność jednostki w kwestii wyboru modelu rodziny, - akceptacja aktywności kobiet w życiu zawodowym i publicznym
KONCEPCJA SOCJALDEMOKRATYCZNA - polityka rodzinna stanowi element polityki społecznej państwa, dlatego niezbędne są instytucje wspierające rodzinę. Zgodnie z tym: - podstawowym zadaniem p.r. jest ustalenie kryterium „niezbędnych potrzeb rodziny”, - zasad przyznawania świadczeń rodzinnych przez podmioty publiczne, - preferowany jest partnerski model rodziny, - dostrzega się wagę praw kobiet i dzieci w rodzinie.
KONCEPCJA KONSERWATYWNA - odwołuje się do tradycyjnych wartości rodziny jako grupy pierwotnej, o wyraźnym podziale ról społecznych jej członków, odpowiedzialnej za potencjał biologiczny społeczeństwa i jakości populacji. Preferuje ona: - model rodziny tradycyjnej, w której mężczyzna pełni funkcję żywiciela rodziny, a kobieta pełni rolę matki, żony i gospodyni domowej, - prorodzinną politykę społeczną państwa, które wspomaga rodzinę w wypełnianiu jej funkcji prokreacyjnej, ekonomicznej, wychowawczo-opiekuńczej. |
24. INSTRUMENTY POLITYKI RODZINNEJ W POLSCE
INSTUMENTY: 1) pieniężne świadczenia społeczne - adresowane do rodzin o niskich dochodach, 2) instrumenty umożliwiające godzenie obowiązków zawodowych i rodzinnych, 3) ulgi podatkowe 4) ulgi społeczne (np. usługi w zakresie edukacji, opieki nad dzieckiem, wychowanie oraz opieka zdrowotna). Instrumenty wykorzystywane przez państwo, w polityce rodzinnej, pełnią różne funkcje: dochodową, kompensacyjną, redystrybucyjną, stymulacyjną. Skierowane są do różnych kategorii rodzin a także mogą wspierać realizację różnych funkcji rodziny.
25. NA CZYM POLEGA POLITYKA SPOŁECZNA WOBEC OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH?
Cele polit. społ. wobec osób niepełnospr.: - działania podmiotów publicznych i organizacji pozarządowych mających na celu wyrównanie nieuzasadnionych różnic socjalnych - asekurowanie wobec ryzyk życiowych - tworzenie szans funkcjonowania osób niep. We wszystkich dziedzinach życia gospodarczego i społecznego, umożliwiające ich pełną integrację ze społeczeństwem.
|
26. JAKIE SĄ GŁÓWNE PRZYCZYNY NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI?
Głównym źródłem niep. wśród kobiet są choroby, a u mężczyzn są wypadki, zatrucia i urazy.
Schorzenia: choroby układu krążenia, dysfunkcja narządu ruchu, schorzenia psychiczne, upośledzenia umysłowe.
==============================================
NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ
Definicja: Osoba niepełnosprawną jest osoba, której stan fizyczny lub/i psychiczny trwale lub okresowo utrudnia, ogranicza lub uniemożliwia wypełnianie zadań życiowych i ról społecznych zgodnie z normami prawnymi i społecznymi. Definicja wg GUS: Jest to osoba, która posiada odpowiednie orzeczenie wydane przez organ do tego uprawniony (osoba niepełnosprawna prawnie) lub osoba, która takiego orzeczenia nie posiada lecz odczuwa ograniczenie sprawności w wykonywaniu czynności podstawowych dla swojego wieku (osoba niepełnosprawna biologicznie).
|
27. PRZEDSTAW STAN I DYNAMIKĘ ZBIOROWOŚCI OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH
Niepełnosprawnością na świecie wg ONZ jest dotknięte 10% ludności. W starszym wieku niepełnospr. jest więcej (25%) a w młodym wieku mniej (2,5%).
W Polsce w 2002 r. było 5,5 mln. niep. (14,3%) w tym kobiet 2,9 mln. a mężczyzn 2,6 mln.
Między rokiem 1998 a 2002 liczba osób niep. wzrosła o 46,1% (o 1721,2 tyś.)
Od 1998 do 2002 liczba osób niep. biologicznie wzrosła ponad dwukrotnie (o 529,5 tyś. tj. o 111%), a niep. prawnie o 36,6%.
28. WYMIEŃ I SCHARAKTERYZUJ STOPNIE NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI
Zgodnie z ustawą z 27 VIII 1997 r, są 3 stopnie niepełnosprawności (dla osób w wieku 16 lat i więcej):
1) znaczny (I grupa inwalidzka) - osoba niezdolna do podjęcia zatrudnienia 2) umiarkowany - osoba o naruszonej sprawności organizmu, zdolna do wykonywania zatrudnienia na stanowisku pracy odpowiednio przygotowanym 3) lekki - osoba o narusz. spr. org. zdolna do wykonywania zatrudnienia. |
29. WIEK, STAN CYWILNY I WYKSZTAŁCENIE OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH
(Badany przedział od 1988r. do 2002 r. - ostatni spis narodowy) WIEK Natężenie niep. nasila się wraz z wiekiem. Prawie 60% osób niep. stanowiły osoby w wieku 55lat i więcej. Ponad ¾ kobiet zamieszkałych na wsi wykazywała niep. prawną a prawie ¼ tej zbiorowości niep. biologiczną (bez orzeczenia prawnego).
STAN CYWILNY Odsetek osób żonatych/zamężnych zmniejszył się. Stosunkowo dużą grupę stanowią kobiety, a co 3 osoba niep. była wdową, a co 8 kawalerem lub panną. W 2002 r. osoby niep. przeważnie były w związkach małżeńskich.
WYKSZTAŁCENIE Co 3-cia osoba niep. posiadała wykształcenie ponadpodstawowe w 1988r. a w 2002 co 2-ga osoba - stąd wniosek, że poziom wykształcenia osób niep. jest relatywnie niższy niż sprawnych. Odsetek osób niep. posiad. wykształcenie ponadpodstawowe był znacznie nizszy niż w zbiorowości osób sprawnych (odpowiednio 47,8% oraz 74,4%). |
30. ŹRÓDŁA UTRZYMANIA, AKTYWNOŚĆ ZAWODOWA I BEZROBOCIE WŚRÓD OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH
(Badany przedział od 1988r. do 2002 r. - ostatni spis narodowy)
ŹRÓDŁA UTRZYMANIA W 1988 r. 90,4% osób niep utrzymywało się z niezarobkowych źródeł a w 2002 r. było to 84,4%.
AKTYWNOŚĆ ZAWODOWA W 1988 r. 2/3 zbiorowości w wieku 15 lat i więcej była czynna zawodowo, w 2002 r. tylko niewiele ponad połowa pracowała lub poszukiwała pracy. Aktywność zawodowa była znacznie niższa i wynosiła 26,4% w 1988 r. i tylko 19,2% w 2002 r.
BEZROBOCIE Stopa bezrobocia w 2002 r. 20,4% osób, tj. 0,8punktu procentowego mniej niż ogół ludności. Niższa stopa bezrobocia w wieku 15 lat i więcej była wśród kobiet a w szczególności wśród mieszkańców wsi. Ludność miejska - wyższy poziom bezrobocia wśród osób niepełnosprawnych niż na wsi.
|
31. WYMIEŃ I SCHARAKTERYZUJ ZNANE CI AKTY PRAWNE W PRAWIE KRAJOWYM DOT. OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH
KONSTYTUCJA RP Z 1997 R. Art. 67, 68, 69. - prawo do zabezpieczenia społecznego ze względu na inwalidztwo, - władze publiczne są zobowiązane do zapewnienia opieki zdrowotnej, - udzielenie osobom niepełnosprawnym pomocy w zabezpieczeniu egzystencji, przysposobieniu do pracy oraz komunikacji społecznej.
KARTA PRAW OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH - 1997 R. - prawo do niezależnego, samodzielnego i aktywnego życia, - dostęp do usług, do świadczeń leczniczych, rehabilitacji, nauki, pracy, zabezpieczenia społecznego, udziału w życiu społecznym, publicznym i kulturalnym.
BIURO PEŁNOMOCNIKA DS. OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH PRZY Ministrze Pracy i Polityki Społecznej. - opracowywanie projektów programów rządowych dot. Poprawy warunków życia społecznego i zawodowego osób niepełnospr. - koordynacja działań z nich wynikających. - określenie podstawowych założeń polit. zatrudniania osób niep., rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz warunków życia os. niep.
PFRON Powstał w celu utworzenia prawno-finansowego systemu ochrony osób niep., a także by dawać im szansę wyrównywania różnic społecznych. Utrzymywany ze źródeł takich jak: dotacje z budżetu państwa, darowizny, dochody z działalności gospodarczej, wkłady zakładów pracy zatrudniających co najmniej 50 pracowników. |
32. RYNEK PRACY - DEFINICJA
1) wymiar uogólniający - ogół form i procesu najmu pracowników przez pracodawców, a także ogół instytucji, uwarunkowań oraz czynników negocjacji warunków zatrudnienia, pracy i płac. 2) wymiar konkretyzujący - konfrontacja ofert pracy i ofert częci podjęcia pracy, czyli relacja między popytem na pracę i podażą pracy.
WIEK PRODUKCYJNY: Kobiety 18-59, Mężczyźni 18-64. WIEK PRZEDPRODUKCYJNY: 0-17 lat. W/g przepisów od 15 roku życia można pracować.
LUDNOŚĆW WIEKU PRODUKCYJNYM: a) bierni zawodowo (nie pracują i nie poszukują pracy) b) aktywni zawodowo: - zatrudnieni, - bezrobotni (zarejestrowani jako bezrobotni).
33. CO TO JEST ZATRUDNIENIE?
Jest to aktywność zawodowa, wyrażająca się odpłatnym (ekwiwalentnym) zaangażowaniem sił i umiejętności ludzkich w procesie pracy, w wyniku której powstaje dobro i usługi zaspokajające potrzeby społeczeństwa. Ekwiwalent występuje w postaci dochodów, a w przypadku wykonywania pracy podporządkowanej przyjmuje on z reguły postać płacy i uprawnień do świadczeń socjalnych dla pracującego i jego rodziny,
|
34. BEZROBOCIE JAKO KATEGORIA EKONOMICZNA I KWESTIA SPOŁECZNA
KATEGORIA EKONOMICZNA - nie zrealizowana podaż pracy, będąca rezultatem nierównowagi pomiędzy podażą siły roboczej a popytem na pracę, KWESTIA SPOŁECZNA -stan bezczynności zawodowej osób zdolnych do pracy i zgłaszających gotowość do jej podjęcia, dla których podstawą utrzymania są dochody z pracy.
Miary analityczne rynku pracy: 1) współczynnik aktywności zawodowej - udział ludności aktywnej zawodowo w ogólnej liczbie ludn w wieku 15i > lat w danej grupie, 2) wskaźnik zatrudnienia-udział osób pracujących w liczbie ludności, 3) stopa bezrobocia - bezrobotni.
35. PRACUJĄCY WG DEFINICJI GUS
Sa to: - osoby zatrudnione na podstawie stosunku pracy - pracodawcy i pracujący na własny rachunek - osoby wykonujące prace nakładczą - członkowie spółdzielni produkcyjnych - duchowni
36. BEZROBOTNI WG DEFINICJI BAEL (Badanie Aktywności Ekonomicznej Ludności)
Jest to osoba, która spełnia jednocześnie warunki: 1) nie pracowała w okresie tygodnia, tzn. nie wykonywała przez co najmniej 1 godzinę pracy przynoszącej zarobek lub dochód, 2) aktywnie poszukiwała pracy w ciągu ostatnich czterech tygodni, 3) była zdolna i gotowa podjąć pracę w następnym tygodniu. |
37. KONSEKWENCJE BEZROBOCIA (wymiar materialny i społeczny)
- pogorszenie sytuacji materialnej, - negatywny wpływ na stan psychiczny i zdrowie „spirala upadku”, - wpływ na kapitał społeczny osoby - osłabienie kontaktów rodzinnych, towarzyskich, - wpływ na sposób funkcjonow. rodziny i zagadnienie przemocy, - destabilizacja społeczna, - utrata produkcji (na poziomie gospodarki kraju), - niszczenie kapitału ludzkiego - pracownicy tracą kompetencje, - obciążenie finansowe ponoszone przez państwo (koszty bezpośrednie oraz koszty pośrednie).
38. WYJAŚNIJ RÓŻNICĘ MIĘDZY POLITYKĄ ZATRUDNIENIA A POLITYKĄ RYNKU PRACY.
POLITYKA ZATRUDNIENIA - Dotyczy bezpośredniego i na ogół krótkotrwałego oddziaływania na rynek pracy. Skupia się na bieżącym dostosowaniu podaży siły roboczej do popytu na nią i przeciwdziałaniu bezrobociu w określonych segmentach rynku pracy. Obejmuje zagadnienia takie jak: warunki oraz metody aktywizacji i reprodukcji zasobów pracy, kształtowanie struktury zatrudnienia stosownie do potrzeb społeczno-gospodarczych i profilu demograficznego ludności, zaspokajanie potrzeb socjalnych prac. POLITYKA RYNKU PRACY - Obejmuje bezpośrednie działania dostosowawcze na rynku pracy, ukierunkowane na usprawnienie i uzupełnienie mechanizmów rynkowych, zwiększanie przejrzystości rynku, docieranie do osób pozbawionych pracy i udzielenie im pomocy wychodzeniu z bezrobocia. Nie wpływa zaś na zdolność zatrudnieniową gospod. i nie tworzy nowych miejsc pracy o długotrwałym i intensywnym kapitałowo charakterze. |
39. DZIEDZINY KWESTII ZDROWIA W POLITYCE SPOŁECZNEJ
1) PROFILAKTYKA - zapobieganie chorobom w społeczeństwie poprzez kształtowanie odpowiedniego rozwoju człowieka oraz warunków jego życia (pracy, zamieszkania, spędzania wolnego czasu, stylu życia) wpływających na jego zdrowie. 2) LECZNICTWO - nastawione na człowieka chorego, na rozpoznanie i leczenie chorych. 3) REHABILITACJA - przywracanie do zdrowia, sprawności i przydatności społecznej ludzi dotkniętych kalectwem lub upośledzonych fizycznie, psychicznie, społecznie.
40. CZYNNIKI EKONOMICZNE I SPOŁECZNE WPŁYWAJĄCE NA STAN ZDROWIA
- warunki zamieszkania - stan ochrony środowiska w miejscu zamieszkania, - poziom i styl życia jednostek, - higiena osobista, infrastruktura ochrony zdrowia w miejscu zamieszkania, - status społeczno-ekonomiczny jednostek, - charakter i miejsce pracy, - czynniki genetyczne, - czynniki związane z indywidualnym przeciwdziałaniem chorobom (profilaktyka, leczenie).
|
41. OCENA STANU ZDROWIA PRZEZ POLAKÓW
¾ Polaków oceniło swoje życie jako dobre i bardzo dobre. Co 5-ty Polak mówi, że jest takie sobie. Co 40-ty ocenia swoje życie jako złe i bardzo złe. Czynnikiem determinującym pozytywną ocenę swojego życia jest wiek, następnie stan zdrowia, stan niepełnosprawności. Wraz z wiekiem zmniejsza się częstość ocen najwyższych na korzyść ocen coraz niższych. Co drugi Polak w wieku 15 lat ocenia swoje zdrowie jako dobre. Osoby wykształcone lepiej oceniły, podobnie osoby starsze.
42. PRZECIĘTNE TRWANIE ŻYCIA I JEGO REGIONALNE ZRÓŻNICOWANIE W POLSCE
Badany przedział czasowy: 1950-2007 rok.
W 2007 r. średnia długość życia: M-71 lat, K-79,7 lat. Nastąpiło wydłużenie przeciętnego trwania życia i spadek liczby zgonów. W stosunku do 1990 r. mężczyźni żyją dłużej o 4,8 roku, natomiast kobiety o 4,5. W Polsce występuje wysoka nadumieralność mężczyzn. Obecnie w miastach kobiety żyją dłużej niż mężczyźni. Utrzymuje się duże regionalne zróżnicowanie przeciętnego trwania życia. W województwie łódzkim mężczyźni żyją najkrócej (68,7), zaś w województwie podkarpackim żyją najdłużej (o 4 lata więcej). Kobiety najkrócej żyją w województwie łódzkim (78,7) i śląskim (78,8), najdłużej zaś żyją w województwie podkarpacki i podlaskim (80,9) - maksymalna różnica wynosi 2,2 roku. Wieku co najmniej 80 lat kobiety dożywają w woj.: małopolskim, świętokrzyskim, mazowieckim, lubelskim. |
43. ZRÓŻNICOWANIE PRZECIĘTNEJ DŁUGOŚCI TRWANIA ŻYCIA W EUROPIE
W Europie długo żyją: - Kobiety - Francja, Hiszpania, Szwajcaria. - Mężczyźni - Islandia, Szwajcaria, Rosja. Najkrócej żyją kobiety w Rosji i Mołdawii. Polska W Europie zajmuje: mężczyźni - 28 miejsce, kobiety - 24 miejsce. Mężczyźni w Polsce żyją krócej o 8 lat, kobiety o 4-5 lat. W krajach wysoko rozwiniętych (zachodnia część Europy oraz Skandynawia) ludzie żyją o kilka lat dłużej niż w krajach Europy Środkowej - różnica wynosi nawet kilkanaście lat.
Najczęstsze choroby: nadciśnienie tętnicze, choroby kręgosłupa i dyskopatia, choroby stawów zapalne i zwyrodnieniowe, migrena i częste bóle głowy, nerwica i depresja.
44. PRAWNE REGULACJE KRAJOWE DOTYCZĄCE KWESTII ZDROWIA
Konstytucja RP z 97 r. - art. 68: każdy ma prawo do ochrony zdrowia i równy dostęp do świadczeń opieki zdrowotnej, finansowanej ze środków publicznych. Ustawa o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym z 1997 - wprowadza powszechne i obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne. Ustawa o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa z 1999 r. - reguluje warunki i wysokość wypłacania świadczeń pieniężnych osobom objętym ubezpieczeniem społecznym w razie choroby i macierzyństwa. W Polsce Minister Zdrowia odpowiada za kształtowanie polityki w zakresie zaspokojenia potrzeb zdrowotnych społeczeństwa. |
|