Ćwiczenie 1
Badanie przepuszczalności błony.
Problem: Wpływ stężenia roztworu na uwodnienie tkanki bulwy ziemniaka.
Materiał: kostki ziemniaka 1/1/1cm
Sprzęt: 4 probówki z roztworami cukru(5%, 10%, 15%, 20%) o różnych stężeniach i 1 probówka z wodą destylowaną.
Wykonanie:
Wykrawamy 5 kostek ziemniaka o boku 1/1/1 cm. W 4 probówkach przygotowujemy 5%, 10%, 15%, 20% roztwory cukru. Natomiast do piątej probówki wlewamy wodę destylowaną. Probówki opisujemy, tak aby nie pomylić prób. We wszystkich probówkach umieszczamy po jednej kostce ziemniaka. Po upływie godziny wyjmujemy kostki ziemniaka i mierzymy je.
Obserwacje:
Po godzinie wyjęto kostki z probówek i zmierzono:
-Kostka ziemniaka z p1: 3g
-Kostka ziemniaka z p2: 4g
-Kostka ziemniaka z p3: 3,64g( mała kostka)
-Kostka ziemniaka z p4: 4,003g
-Kostka ziemniaka zp5: 0,001g
Wnioski:
W roztworach cukru sześciany zmniejszyły swoje wymiary.- tym bardziej, im bardziej stężony był roztwór.
W wodzie destylowanej rozmiary sześcianu zwiększyły się. Jest to spowodowane zjawiskiem osmozy, czyli przenikania wody do roztworu o większym stężeni.
Ćwiczenie 2
Zjawisko osmozy (przenikanie wody przez błonę komórkową).
Problem: Obserwacja zmian turgoru w komórkach korzenia marchwi.
Materiał: duży, jędrny korzeń marchwi
Sprzęt i odczynniki: nóż, kryształy NaCl
Omówienie doświadczenia: należy opisać wyniki doświadczenia uwzględniając zjawisko osmozy.
Przenikanie wody przez błonę komórkową można zbadać w inny prostszy sposób. Wycinamy w korzeniu marchwi sześcienny otwór, napełniamy go do połowy solą i po godzinie obserwujemy zmiany. Na skutek osmozy woda napływa do wyciętego zagłębienia i powstaje w nim roztwór soli
Obserwacje:
Po upływie 30 minut pojawiła się woda.
Wnioski:
Występuję tutaj zjawisko osmozy , które zachodzi od roztworu o niższym stężeniu substancji rozpuszczonej do roztworu o wyższym, czyli prowadzi do wyrównania stężeń obu roztworów.
Ćwiczenie 3
Badanie przepuszczalności błony.
Problem: Wpływ roztworu sacharozy na przemieszczanie się wody przez błonę komórkową.
Materiał: liście spichrzowe cebuli(skórka)
Sprzęt: szkiełko przedmiotowe i nakrywkowe, roztwór cukru(sacharozy) lub soli kuchennej (NaCl) (10-20%), roztwór izotoniczny (0,9% NaCl), mikroskop.
Wykonanie:
Przygotowujemy skrawek skórki z liścia spichrzowego cebuli i umieszczamy go na szkiełku przedmiotowym w kropli roztworu lub soli kuchennej.
Preparat umieszczamy pod mikroskopem i obserwujemy kolejne stadia plazmolizy (obkurczania się protoplastu na skutek przemieszczania się wody do roztworu hipertonicznego, czyli o wyższym stężeniu).
Zanotować wyniki obserwacji oraz wysunąć wnioski z przebiegu eksperymentu.
Obserwacje:
- odsuwanie się cytoplazmy od ściany komórkowej, najpierw w narożach komórki,
- cytoplazma w kilku miejscach odrywa się dużymi fałdami od ściany komórkowej, zmniejsza się powierzchnia i objętość wakuoli, cytoplazma gęstnieje, nie widać jądra komórkowego, cytoplazma pozostaje połączona ze ścianą tylko za pomocą cienkich nici plazmatycznych.
Wnioski:
Pod wpływem soli kuchennej dochodzi do plazmolizy, czyli odstawania cytoplazmy od ściany komórkowej.
Cytoplazma i wakuola komórki umieszczonej w roztworze hipertonicznym (tzn. takim, którego stężenie jest wyższe niż stężenie soku komórkowego) ulega odwodnieniu, ponieważ ściana komórkowa jest przepuszczalna dla wody.
Splazmolizowane komórki z łuski spichrzowej cebuli zachowują swój pierwotny kształt, ponieważ celulozowa ściana komórkowa jest przepuszczalna dla roztworu soli kuchennej, wobec czego wchodzi on do wnętrza komórki, zajmując miejsca opuszczone przez kurczący się protoplast.