AGREGATOWA PODAŻ- łączna ilość towarów, jaką producenci decydują się wytworzyć w danych warunkach i dostarczyć na rynek. Termin „w danych warunkach” należy rozumieć jako dane czynniki determinujące agragatowy popyt i agregatową podaż. ( a.p. jest rosnącą funkcją ogólnego poziomu cen i malejącą funkcją kosztó produkcji)
Agregatowa podaż zależy przede wszystkim od trzech czynników: 1)Zasobów czynników produkcji i efektywności ich wykorzystania,(Wyznaczają max rozmiary a.p., odpowiadające poziomowi produkcji potencjalnej; im ↑ są zasoby oraz efektywność ich wykorzystania,tym ↑ są max rozmiary agregatowej podaży, 2) Ogólnego poziomu cen towarów, 3)Kosztów produkcji ponoszonych przy wytwarzaniu towarów( ↑ opłacalności produkcji /związany ze spadkiem kosztów produkcji/ powoduje ↑ a.p. )
AGREGATOWY POPYT- łączna ilość towarów, jaką nabywcy decydują się zakupić w danych warunkach (a.p. jest malejącą funkcją ogólnego poziomu cen i rosnącą funkcją dochodów ludności) Agregatowy popyt zależy przede wszystkim od dwóch czynników:1)Ogólnego poziomu cen towarów, 2)Od wysokości dochodów ludności (jako wskaźnik tych dochodów można przyjąć dochód narodowy na 1 mieszkańca)
ASPEKT REALNY - roli państwa:1)urzędy państwowe,2)działalność gospodarcza w sferze realnej,3)praca w sektorze publicznym
ASPEKT REGULACYJNY - roli państwa:1)wpływ i kontrola pozostałych podmiotów gosp.,2)normy prawne etc.
BEZROBOCIE-liczba osób zarejestrowanych jako poszukujące pracy i jednoczesnie nie zatrudnionych.
BILANS HANDLOWY - to wartość eksportu netto. Gdy eksport jest wiekszy od importu to występuje nadwyżka handlowa . Gdy import przewyższa eksport gospodarka wykazuje deficyt handlowy
BUDŻET PAŃSTWA - plan finansowy, zawierający zestawienie dochodów i wydatków państwa, związany z realizacją przyjętej polityki.
CECHY PIENIĄDZA - 1)poręczność, 2)stabilność, 3)jednolitość, 4)trwałość,5) podzielność, 6)rozpoznawalność, 7)akceptowalność
DEFICYT HANDLOWY - stan budżetu w którym wydatki rządowe są większe od wpływów z podatków
DOBRA FINALNE- dobra nabyte przez ostatniego użytkownika. Są to dobra konsumpcyjne zakupione przez gosp. dom, albo dobra kapitałowe nabywane przez przedsiębiorstwa.Nie zużywają się całkowicei w procesie produkcji.
DOBRA POŚREDNIE-to dobra częściowo przetworzone, które stanowią nakład w procesie produkcji w innych przedsiębiorstwach, gdzie są zużywane.
DOBROBYT EKONOMICZNY NETTO(DEN) - uwzględnia przy obliczaniu PNB miernikowe dobra i straty w celu ustalenia lepszej miary jakości życia i dobrobytu narodowego
FUNKCJA KONSUMPCJI - ukazuje związek między bieżącymi wydatkami a dochodami.
FUNKCJA OSZCZĘDZANIA - ukazuje związek między bieżącymi oszczędnościami a dochodami S=-SA+KSO*Y
FUNKCJE PAŃSTWA - 1)społeczne:a)alokacyjna,b)redystrybucyjna,c)stabilizacyjna,d)tworzenia norm prawnych2)ekonomiczne,3)polityczne
FUNKCJA ALOKACYJNA - a)wspieranie działania mechanizmu rynkowego,b)ochrona własności prywatnej,c)określenie rozmiarów własności publicznej,d)usprawnianie obiegu informacji rynkowej,e)zwalczanie praktyk monopolistycznych
FUNKCJA REDRYSTRYBUCYJNA - a)system podatkowy,b)system wypłat różnych form pomocy (np. zasiłki),c)nieodpłatne świadczenia (np. medyczne)
FUNKCJA STABILIZACYJNA - a)stabilizacja cen,b)przeciwdziałanie bezrobociu,c)przeciwdziałanie kryzysowi gospodarczemu
INFLACJA - to wzrost przeciętnego poziomu cen i dóbr w jakimś okresie. Czysta inflacja jest przypadkiem szczególnym który pojawia się wtedy kiedy wszystkie ceny dóbr i czynników produkcji wzrastają w tym samym tempie
INWESTYCJE- są to zakupy nowych dóbr kapitałowych przez przedsiębiorstwa.
KEYNSIZM - kierunek w ekonomi którego głównym założeniem jest fakt wpływania popytu na produkcję(krótki okres, ceny sztywne)
KONSUMPCJA AUTONOMICZNA - to wielkość wydatków na zakup dóbr(konsumpcji), która jest niezależna od dochodu.
KOSZT ALTERNATYWNY(KOSZT UTRACONYCH MOŻLIWOŚCI) - najbardziej preferowana możliwość z niewybranych (odsetki od wkładu bankowego)
KRAŃCOWA SKŁONNOŚĆ DO KONSUMPCJI(KSK) - część (ułamek) każdej dodatkowej jednostki dochodu, którą gospodarstwa domowe skłonne są przeznaczyć na konsumpcję.
KRAŃCOWA SKŁONNOŚĆ DO OSZZĘDZANIA (KSO) - to część (ułamek) przyrostu dochodu gospodarstw domowych, która nie zostanie skonsumowana, lecz przeznaczona na oszczędności.
KRZYWA POPYTU GLOBALNEGO - jedna z podstawowych krzywych, używanych w mikroekonomii, pokazująca ilość dobra, które konsumenci będą chcieli i mogli nabyć przy różnych cenach rynkowych i przy zachowaniu zasady ceteris paribus.
MNOŻNIK INWESTYCYJNY informuje jak zmienia się dochód narodowy pod wpływem zmiany autonomicznych wydatków inwestycyjnych; jest odwrotnością krańcowej skłonności do oszczędzania, mi=1/(1-KSK) = 1/KSO
MNOŻNIK PODATKOWY- określajacy wpływ zmiany podatków autonomicznych na zmianę dochodu narodowego
OSZCZĘDNOŚCI-część zdochodu,która nie została wydana na zakup dóbr i usług.
PAŃSTWO - złożona, zróżnicowana wewnętrznie, wieloszczeblowa struktura administracyjna społeczeństwa, zamieszkującego określone terytorium i dysponujące władzą wykonawczą, ustawodawczą i sądowniczą. CECHY PAŃSTWA: 1)samodzielność decyzyjna2)samodzielność dochodowa3)odrębność majątkowa. Koncepcja państwa MINIMUM:1) bezpieczeństwo wewnętrzne i zewnętrzne,2)system sądowniczy,3)oświata,4)ewidencja ludności,5)polityka celna,6)infrastruktura
PAŃSTWO(EKON.) - podmiot gospodarczy, aktywny uczestnik procesu gospodarowania
PARADOKS ZAPOBIEGLIWOŚCI - Zjawisko polegajace na spadku dochodu narodowego pod wpływem wzrostu oszczędności.
PIENIĄDZ - materialny lub niematerialny środek, który można wymienić na towar lub usługę. RODZAJE PIENIĄDZA: 1)pieniądz zdawkowy (gotówkowy)(banknoty, monetoy),2) pieniądz rozrachunkowy (bezgotówkowy)(weksle, bony, obligacje, czeki, karty płatnicze i kredytowe),3) pieniądz międzynarodowy.
PNB (METODY OBLICZANIA) - Metoda sumowania wartości dodanej brutto - polega na sumowaniu wartości stanowiących własny wkład poszczególnych uczestników rynku do procesu produkcyjnego.,Metoda wydatkowa - polega na sumowaniu wydatków na zakup dóbr i usług finalnych wszystkich sektorów instytucjonalnych w gospodarce.Metoda dochodowa - polega na sumowaniu dochodów pierwotnych brutto (dochodów przed redystrybucją) uzyskiwanych przez poszczególne sektory instytucjonalne, związanych bezpośrednio z uruchamianymi produkcji.
PODAŻ PIENIĄDZA - ilość zasobu pieniądza w obiegu pozabankowym plus wkłady bankowe (depozyty)
PODEJŚCIE PODAŻOWE - faktyczny dochód narodowy określony jest przez zasoby czynników produkcji i efektywność ich wykorzystania,gdyż determinantów dochodu narodowego upatruje się w czynnikach określających maksymalne rozmiary podaży; w podejściu tym opisywana jest gospodarka w warunkach pełnego wykorzystania czynników produkcji; akcentuje się tu analizy długookresowe
PODEJŚCIE POPYTOWE - faktyczny dochód narodowy zdeterminowany jest przez wielkośc agregatowego popytu na towary, ze względu na akcentowanie popytowych determinantów dochodu narodowego; gospodarka w warunkach niepełnego wykorzystania czynników produkcji; akcentuje się tu analizy krótkookresowe.
POLITYKA FISKALNA - działania rządowe mające na celu stabilizować gospodarkę za pomocą zmian wydatków rządowych
POLITYKA MAKROEKONOMICZNA-Rząd poprzez cała gamę narzędzi polityki gospodarczej oddziałowuje na zachowanie się gospodarki jako całości .Nakłada podatki, zleca zamówienia, wpływa na wielkość podaży pieniądza,stope procentową i kurs walutowy. Wyznacza zadania w dziedzinie produkcji i cen w gałęziach znacjonalizowanych.
POLITYKA MONETARNA - posunięcia Banku Centralnego mające na celu manipulowaniem podażą pieniądza (zmaina stopy rezerw obowiązkowych, operacje otwartego rynku)
POPYT GLOBALNY - suma wydatków rządowych, inwestycyjnych oraz konsumpcyjnych gospodarstw domowych (G+I+C+KSK*Y)
PODAŻ GLOBALNA - jest to wielkość produkcji, którą wytworzą i sprzedadzą podmioty gospodarcze przy danych: cenach, potencjale wytwór-czym, kosztach.
POPYT KONSUMPCYJNY - ukazuje wydatki na dobra konsumpcyjne gospodarstw domowych
PRODUKCJA FAKTYCZNA- produkcja rzeczywiście wytwarzana w gospodarce. W gospodarce rynkowej, w której produkty wytwarzają przedsiębiorstwa nastawione na zysk, jej poziom wyznaczony jest przez możliwości opłacalnej sprzedaży. Przy odpowiednio wysokim popycie na towary produkcja faktyczna może osiagnąć poziom produkcji potencjalnej, co oznacza pełne wykorzystanie czynników produkcji.
PRODUKCJA POTENCJALNA- produkcja, którą można by wytworzyć w gospodarce, gdyby racjonalnie wykorzystać wszystkie czynniki produkcji, tj. zasoby pracy, kapitału ziemi. Rozmiary produkcji potencjalnej zależą od wielkości zasobów czynników produkcji występujących w gospodarce oraz od efektywności ich wykorzystania; warunkiem wzrostu tej produkcji jest wzrost wspomnianych zasobów oraz poprawa efektywności ich wykorzystania
PRODUKT KRAJOWY BRUTTO(PKB)) - stanowi wartość wszystkich dóbr i usług finalnych wytworzonych przez wszystkie sektory instytucjonalne na terenie danego kraju w pewnym okresie w cenach rynkowych.
PRODUKT NARODOWY BRUTTO(PNB) - pokazuje ile zostało wytworzone przez narodowe czynniki wytwórcze, nie interesuje nas gdzie to zostało wytworzone.
SIŁA ROBOCZA-liczba ludzi nie pracujących lub poszukujących pracy.
SIŁA RYNKU - uruchamia procesy dostosowawcze, które wywołują równowagę rynkową.
STOPA BEZROBOIA - to odsetek siły roboczej(wszyscy ci którzy jako pracownicy najemni wykonują jakiś zawód lub są zarejestrowani jako chcący podjąć pracę), która nie ma pracy lecz jest zarejestrowana jako chcąca i będąca w stanie pracować
ZAPASY-dobra trzymane obecnie w przedsiębiorstwie na potrzeby przyszłej produkcji lub sprzedaży.
ZASADA AKCELERACJI - wraz ze wzrostem popytu konsumpcyjnego rosną inwestycje, umożliwiające jego pokrycie.
ZASADA SUBSTYTUCYJNOŚCI - przy danym potencjale produkcyjnym wzrost produkcji dóbr konsumpcyjnych następuje kosztem spadku prod. dóbr inwestycyjnych (krzywa możliwości produkcyjnych