Wiedza o konfliktach małżeńskich. WYKŁADY dr D. Dyjakon

27.02.2010

Z konfliktem mamy do czynienia w każdej sytuacji, gdzie pojawia się różnica: zdań, poglądów, dążeń, oczekiwań.

Konflikt jest normą w każdej rodzinie.

Problemem jest nieumiejętność rozwiązywania konfliktów (a nie sam konflikt), nieumiejętność radzenia sobie rodziny w sytuacjach konfliktowych.

Rodzaje konfliktów (podział ogólny):

1. k. pozorne - na skutek braku porozumienia, nieporozumień w przekazywanych informacjach, niedopowiedzeń,

2. k. rzeczywiste - źródło w autentycznie istniejących sytuacjach, odmienności poglądów, dążeń, oczekiwań, życzeniach, potrzebach, brak zgodności osobowości.

Rodzaje konfliktów wg Fischalecka:

1. Konflikty wewnętrzne - związane są z wewnętrznymi sprzecznymi oczekiwaniami (intrapsychiczny wymiar konfliktu), kilka pragnień niemożliwych do zrealizowania.

2. Konflikty zewnętrzne - interpersonalne, pomiędzy różnymi osobami.

3. Konflikty ukryte - partnerzy nie uświadamiają sobie wyraźnie konfliktu, lub nie chcą sobie go uświadomić.

Rodzina (małżeństwo) musi wytworzyć bariery obronne dla swojej rodziny, oddzielające ją i chroniące przed rodziną pierwotną (r. pochodzenia: rodzice, teściowie).

Dopóki ludzie nie rozpoczną dialogu pomiędzy sobą, nie ma możliwości rozwiązania konfliktu.

Rozwiązanie konfliktu wymaga pracy dwóch stron zaangażowanych w konflikt.

Konflikty mogą związek małżeński budować albo rujnować. Wszystko zależy od sposobu rozwiązywania konfliktów.

Nie rozwiązywania konfliktów prowadzi do nadinterpretacji intencji partnera. Fantazjowanie i nadinterpretacja intencji drugiej osoby w konflikcie, prowadzi do wyolbrzymiania słownictwa: Ty zawsze, Ty wszystko, itp…

Uczucia łączące się z konfliktem: żal, nieporozumienie, smutek, zazdrość, lęk, strach.

Jakie konflikty są charakterystyczne dla poszczególnych faz małżeństwa:

Małżeństwo to proces, a nie stan stały, niezmienny. Ważne są podstawy, fundamenty zawarcia związku, ale później jest to proces rozwojowy.

Willi - 3 typy reakcji na konflikt:

1. Unikanie konfliktów typowych dla poszczególnych faz małżeństwa. Coraz większe obszary są z życia wykluczane z rozmów. Prowadzi to do sfery milczenia, kiedy małżonkowie przestają ze sobą rozmawiać - małżeństwo wymiera. Pojawia się przekonanie, że pojawią się sankcje za brak zgody (odrzucenie, niechęć, agresja, obrażanie się).

2. Konflikty są nieodłączną częścią małżeństwa - ciągła kłótnia o wszystko, każdą rzecz trzeba uzgodnić, aby dojść do porozumienia, ciągłe trwanie w konflikcie, którego końca nie widać. Wynika to z chęci kontrolowania partnera, chęci manipulowania partnerem za pomocą tzw. „rozumienia” (np. powiedz mi to, wtedy łatwiej mi będzie zrozumieć i wybaczyć).

3. Odwaga w konfrontacji z rzeczywistymi problemami (konfliktami), zmiana kryteriów ważności konfliktów.

Cd. 28.02.2010

Część konfliktów jest nierozwiązywalna, wg zasady „nie wszystko trzeba wyjaśniać”.

Etap życia człowieka przed małżeństwem (rodzina pochodzenia) i historia życia w związku małżeńskim tworzą nierozłączne etapy, którym należy się przyjrzeć, aby rozwiązać konflikt małżeński.

Wyjątkowość małżeństwa polega na tym, że w relacjach małżeńskich ujawniają się takie właściwości naszej osobowości, które nie łączą nas z nikim innym, jak tylko z partnerem w związku. Dlatego jest to jedyne i wyjątkowe. W związku należy pokazać, jakie są granice naszych możliwości (zaangażowania) i jakie są granice naszych oczekiwań wobec partnera, aby rozpocząć wspólne życie i być gotowym do pokonywania konfliktów.

Lęk przed zawarciem związku małżeńskiego to normalny stan, sprawdzian dla przyszłego związku.

Wg Willego mamy do czynienia z dwoma fazami:

Faza I - faza tworzenia stabilnego związku (okres przedmałżeński)

Faza II - faza realizacji małżeństwa - okres od zawarcia związku małżeńskiego trwający przez pierwsze 3 lata małżeństwa.

Każdy ma swoje wyobrażenie związku małżeńskiego, jak on ma wyglądać. Dlatego ważne jest, aby rozmawiać o tym, jakie są nasze oczekiwania wobec partnera i związku tak, aby skutecznie budować trwałe relacje. Jest to również okres zaistnienia w społeczeństwie, wspólne bywanie w towarzystwie jako małżeństwo. Jest to okres podejmowania trudnych decyzji życiowych tj. wspólne urządzanie mieszkania, relacje z rodzicami (teściami) - ustalanie granic z rodziną pierwotną (pochodzenia), pojawienie się dziecka, podział funkcji - pełnienia ról w związku.

W związku małżeńskim wszystkie sprawy najpierw uzgadniamy ze sobą. Dopiero później decydujemy o tym, co możemy powiedzieć rodzicom, czy dzieciom. Więzy z rodzicami muszą zostać przecięte, zachowując zdrowe relacje, nie dopuszczając do ingerowania rodziców w relacje w naszym małżeństwie. Ustalenie relacji z rodziną pierwotną (pochodzenia) jest kluczowe w pierwszych 3 latach trwania związku małżeńskiego, ponieważ rodzi to bardzo wiele konfliktów w związku.

Faza III - Rozwój małżeństwa z dziećmi. Na tym etapie następuje podział ról, kto jakie zadania będzie wykonywał wzgl. potomstwa. Jeśli do tej pory nie ustaliło się jasnych granic z rodzicami, teraz może odżyć mnóstwo konfliktów szczególnie w sytuacji, kiedy małżonkowie zmuszeni są korzystać z pomocy rodziców przy wychowywaniu potomstwa.

Małżonkowie mogą się różnić co do zasad, najważniejsze jest jednak to, aby rodzice potrafili „odpuścić” i podjąć jedną z opcji, akceptowaną przez obojga. Chroni to przed manipulacją rodziców przez dzieci. Wyjątkiem jest podjęcie przez jednego z rodziców decyzji krzywdzącej dziecko. Wtedy współmałżonek jest zobowiązany sprzeciwić się tej decyzji.

Faza IV - Kryzys wieku średniego. Konflikty pojawiają się w wyniku rozrachunku życiowego: „Jak ma wyglądać moje życie.” Dla mężczyzn jest to podsumowanie dotychczasowego pożycia seksualnego z partnerką (prowadzi to do zdrady małżeńskiej - romanse). Kobiety przeżywają kryzys starzenia się, co się wiąże z obniżeniem poczucia własnej wartości i potrzeby akceptacji przez małżonka.

Kryzys wieku średniego to czas podsumowań. Jest to normalny stan, z którym trzeba się zmierzyć. Uświadomienie sobie tego stanu daje możliwość dialogu, konfrontacji oczekiwań, przekazywania nawzajem ważnych informacji, możliwości zmian i podejmowania nowych wyzwań. Brak konfrontacji nie daje możliwości wypowiedzenia przeżywania małżeństwa przez jedną i drugą stronę. Nie wysłuchanie, przez jedną ze stron, rozczarowań z małżeństwa współmałżonka, doprowadzi do dalszego rozkładu związku i braku możliwości zmian na lepsze.

Faza V - Małżeństwo wieku podeszłego (zwykle na emeryturze) = ogromna zmiana sposobu życia. Kompensata zaangażowaniem we wnuki. Obniżona ilość bodźców wyzwalających emocje. Wzrost konfliktów w relacjach małżeńskich stanowi sposób na dostarczenie bodźców, chęć bycia jeszcze kimś ważnym, możliwość wypowiadania opinii i rad, niechęć do przyjmowania rad innych (np. współmałżonka). Mężczyźni dużo trudniej radzą sobie w tym okresie, marudzą, wtrącają się w zadania innych (np. żony, co ją denerwuje). Jest to okres konfrontacji z nieuchronnością końca życia. (Obecnie kreowany jest kult życia, gdzie młodość i wiek średni trwa dożywotnio. ) Liczne motywy podsumowywania swojego życia, strach przed rozmową o śmierci, strach przed niedołężnością, brakiem samodzielności. Problemem jest śmierć współmałżonka. Kobiety zdecydowanie lepiej sobie z tym radzą. Kiedy choruje kobieta, to mężczyźni radzą sobie z tym problemem zdecydowanie gorzej lub w ogóle i rezygnują, uciekają ze związku. W obliczu śmierci żony, mężczyźni o wiele gorzej sobie z tym radą i statystycznie szybciej zapadają na jakąś chorobę lub umierają.

Czasem zdarzają się ponowne małżeństwa w tym okresie. Starsi państwo spotykają się na cmentarzu, kiedy oboje odwiedzają groby swoich współmałżonków.

Wszelkie możliwości kontaktów z ludźmi w tym samym wieku cieszą się ogromnym powodzeniem:

- Kluby Seniora

- Uniwersytet III wieku

- Pielgrzymki

- Inne formy rozrywki

To okres dający możliwość zrealizowania swoich marzeń, „zabawy swoim życiem”, stawianie sobie celów do osiągnięcia celem zaspokojenia swoich marzeń i pragnień.

ZASADY ISTOTNE W MAŁŻEŃSTWIE OKREŚLAJĄCE POZIOM KONFLIKTÓW.

Literatura „Związek dwojga” wg Willego

1. Zasada ograniczenia - w jaki sposób funkcjonuje związek.

1. Silne budowanie niezależności względem siebie, duża przepuszczalność wzgl. świata zewnętrznego. Silna potrzeba niezależności od partnera, dopuszczalność zdrad za zgodą partnera. Ludzie ci boją się bliskości i samotności. Strach przed zbyt silną bliskością w związku, zależnością od partnera. Możliwość budowania silnych więzi z rodziną pierwotną (co utrudnia wzmocnienie relacji z partnerem) lub przyjaciółmi lub innym „partnerem seksualnym” (osobą Tylka dla zaspokojenia seksualnych potrzeb, bez zerwania związku małżeńskiego.

„Twoje problemy, to twój problem, więc zajmij się nimi sam.” Często w tym związku budowane są dobre relacje z dziećmi. Często dzieci znają lepiej rodziców niż partner w związku. W sytuacji zagrożenia (choroba, utrata pracy) małżonek nie przyzna się partnerowi o swoim problemie, ukrywa problem przed partnerem przez wiele miesięcy. Brak wsparcia w problemie ze strony małżonka.

2. Zdrowa sytuacja.

Partnerzy muszą czuć się wyjątkowi dla drugiej strony, mówią i okazują to. Muszą się oddzielić od innych par. Czują pewną przestrzeń wolności, ale mają też pewne granice, są ze sobą związani. Traktują się wyjątkowo, ściskają się, okazują swoje uczucia względem siebie. Innych trzymają na lekki dystans. Sami kierują swoim życiem małżeńskim, dopuszczają przyjaciół. Mają dobry kontakt ze swoimi dziećmi. Konflikty są jawne, starają się je rozwiązać, konflikty nie są ukrywane.

3. Budują sztywne granice na zewnątrz.

Wewnątrz się przenikają, budują własną tożsamość. Gdy są dzieci rodzice nie angażują się w życie dzieci. Żyją jednym życiem - wspólne cele. Czasem jedna osoba dominuje, a druga jest uległa. Konflikty są bardzo rzadko - tłumią je w sobie. Wszędzie są razem: z dziećmi, z otoczeniem na zewnątrz.

1. Zasada równowagi pomiędzy progresywnymi i regresywnymi zachowaniami obronnymi.

Regresywne zachowanie się to: płaczliwość, tłumaczenie się, zamykanie się w sobie, mówienie: „to się ze mną rozwiedź”, agresywne napady, wściekanie się, wyzywanie się, skarżenie się znajomym, obrażanie się, „ciche dni”, złośliwości. Nie ma w tym nic skrajnego o ile zachowany jest stan równowagi pomiędzy zachowaniem progresywnym tj. wyjaśnianie, tłumaczenie sytuacji, negocjacje, wspieranie partnera.

Problemem jest rezerwowanie przez jednego z partnerów tylko zachowań regresywnych, a druga strona skazana jest tylko na zachowania progresywne.

Zachowania regresywne (infantylne) to uciekanie przed konfrontacją z problemem. Wymaga to od partnera zachowań progresywnych, a także wycofywanie się z sytuacji konfliktowych.

Źródłem zachowań regresywnych jest chęć kompensowania frustracji z dzieciństwa, niezaspokojonych potrzeb z dzieciństwa. Innym źródłem jest chęć ochrony dziecka przed sytuacją trudną. Problem zachowań regresywnych częściej dotyczy kobiet niż mężczyzn z racji wychowania kulturowego: dziewczynki mogą być słabsze, niezaradne, „chłopaki nie płaczą”, chłopiec musi być mężczyzną, potrafić rozwiązać każdy problem.

2. kdkdk

B

A

B

A

B

A

Rodzina pierwotna

Partner seksualny

przyjaciele

dzieci

---