Demografia - zagadnienia na egzamin, Socjologia, Demografia


9. Źródła danych o stanie ludności

Do źródeł informacji statystycznej o ludności należy zaliczyć:
1. spisy ludności (powszechne) - przedstawiają strukturę i stan ludności w jednym momencie na terenie całego kraju oraz naświetlają wszechstronne związki, zachodzące między poszczególnymi rodzajami badanych cech.
2. ewidencję bieżącą ludności
• ewidencja bieżąca stanu ludności - księgi meldunkowe
• ewidencja ruchu naturalnego ludności - dane USC dotyczące zawierania małżeństw, urodzeń, zgonów
• ewidencja ruchu wędrówkowego - dane MSWiA -ustalane na podstawie zameldowań i wymeldowań
3. specjalne badania metodą reprezentacyjną - badania przeprowadzane zarówno
w skali kraju, jak i poszczególnych regionów, czy też określonych zbiorowości według wybranych cech
4. specjalne badania monograficzne
5. materiały wtórne itp.

12.Istota i rodzaje współczynników demograficznych.

Współczynniki demograficzne inaczej stopa - najbardziej specyficzny i powszechnie stosowany. Służą do oceny i analiz porównawczych natężenia zjawisk demograficznych. Stanowią względną miarę sumy zdarzeń demograficznych określonego rodzaju w danej populacji lub subpopulacji.
Ze względu na postać formalną współczynniki to relacja dwóch wielkości.
W węższym znaczeniu jest on miarą natężenia zjawiska demograficznego w jednostce czasu, w takim ujęciu współczynnik można przedstawić jako iloraz wielkości pewnego strumienia zdarzeń demograficznych w określonym czasie do średniego w tym czasie stanu zasobu, który z owym strumieniem pozostaje w pewnym związku, czyli:

R=E/P, gdzie

R - współczynnik ogólny (surowy)
E - suma zdarzeń demograficznych
P - stan ludności

Rodzaje współczynników:

- ogólny współczynnik demograficzny
- współczynnik feminizacji
- współczynnik zgonów
- współczynnik płodności
- współczynnik zawierania związków małżeńskich
- współczynnik rozwodów
- współczynnik dynamiki demograficznej
- współczynnik reprodukcji ludności netto
- współczynnik udziału kobiet w ogólnej liczbie ludności
- współczynnik udziału mężczyzn w ogólnej liczbie ludności
- współczynnik migracji
- współczynnik wzdłużny (kohortowy)
- współczynnik przekrojowy

14. Cechy ludności uwzględniane w spisach powszechnych.

Powszechny spis ludności jest to pełne badanie statystyczne ustalające stan liczebny i strukturę ludności według określonych cech, w określonym momencie czasu, na określonym terytorium, w drodze indywidualnego uzyskiwania informacji o wszystkich jednostkach podlegających badaniu.

Cechy ludności uwzględniane w spisach:

1. Cechy geograficzne:
a) Miejsce pobytu w czasie spisu
b) Miejsce stałego zamieszkania
c) Charakter miejsca zamieszkania (wieś, miasto)

2. Informacje dotyczące gospodarstwa domowego:
a) Stosunek do głowy gospodarstwa domowego (cecha ta umożliwia wydzielenie w określonym mieszkaniu osób należących do jednego gospodarstwa domowego oraz wprowadzić porządek w kolejności spisywanych osób)
b) Rodzaj gospodarstwa domowego (gospodarstwo domowe rodzinne, gospodarstwo domowe osoby samotnej, gospodarstwo zbiorowe- np. hotele robotnicze, domy studenckie, zakłady i szpitale dla przewlekle chorych)
c) Wielkość gospodarstwa domowego

3. Cechy osobiste:
a) Płeć
b) Wiek
c) Stan cywilny
d) Obywatelstwo
e) Narodowość

4. Cechy ekonomiczne:
a) Zawód wykonywany
b) Główne źródło utrzymania
c) Gałąź gospodarki
d) Stanowisko społeczne
e) Stosunek do pracy
f) Miejsce pracy

5. Wykształcenie:
a) Poziom wykształcenia
b) Rodzaj wykształcenia


Ponadto spis powszechny cechuje:
• Centralizacja (odpowiedzialne są władze w kraju)
• Powszechność (trzeba wszystkich spisać)
• Imienność (osoby zajmujące mieszkanie)
• Jednoczesność (spis z określeniem tzw. momentu krytycznego)
• Regularność ( stałe odstępy czasu, np. co 10 lat)
• Statystyczne ujęcie wyników.

21.Wykształcenie jako cecha ludności a zachowania demograficzne.

A) Wykształcenie ludności:
- Pozytywnym zjawiskiem obserwowanym od kilkunastu lat jest stały wzrost liczby osób legitymujących się wykształceniem ponadpodstawowym.
- W okresie prawie 14 lat dzielących spisy ludności odsetek osób z wykształceniem ponadpodstawowym wzrósł z prawie 55% w 1988 r. do około 67% w 2002 r.
- Znacznie zmniejszyła się liczba osób z wykształceniem podstawowym, niepełnym podstawowym i bez wykształcenia szkolnego; jednocześnie nastąpił ponad 1,5-krotny wzrost liczby osób z wykształceniem wyższym.
- W 2002 r. 10,2% ludności w wieku 25 lat i więcej posiadało wyższe wykształcenie, w 1988 r. - 6,5%.

B) Zachowania demograficzne:
- Stosunkowo wysoki wzrost poziomu wykształcenia dotyczy kobiet. W 1988 r. tylko połowa z nich miała wykształcenie ponadpodstawowe, w 2002 r. już 62%.
- Kobiety też częściej niż mężczyźni mają ukończoną szkołę co najmniej średnią, a prawie 11% skończyło studia; mężczyźni natomiast częściej pozostają przy wykształceniu zasadniczym zawodowym (ponad 41%), a tylko niecałe 6% posiada wykształcenie wyższe.

C)Prognoza ludności do 2030 roku
- Prowadzone przez demografów badania i analizy wskazują, że trwający od kilkunastu lat spadek dzietności jeszcze nie jest procesem zakończonym i dotyczy w coraz większym stopniu kolejnych roczników młodzieży.
- Wśród przyczyn tego zjawiska wymienia się: zwiększone zainteresowanie zdobywaniem wykształcenia, trudności na rynku pracy, zmniejszenie świadczeń socjalnych na rzecz rodziny, brak w polityce społecznej filozofii umacniania rodziny i generalnie trudne warunki społeczno-ekonomiczne, w jakich znalazło się pokolenie w wieku prokreacyjnym.

26. Czynniki destabilizujące małżeństwo wg teorii G. Levingera:

Genderowo:

Mężczyźni:
- problemy z teściami
- seksualne niedopasowanie

Kobiety:
- fizyczne bądź psychiczne znęcanie się
- problemy finansowe
- alkoholizm
- zaniedbywanie dzieci i rodziny
- brak miłości (lack of love - przetłumaczcie sobie to ładniej jak chcecie;-P)
- psychiczne okrucieństwo (?) (mental cruelty - jw)


Status materialny:

Wysoki:
- brak miłości
- wygórowane wymagania (względem siebie jak sądzę)

Niski:
- problemy finansowe
- alkoholizm
- fizyczne znęcanie się

32.Demograficzne korelaty rozwodów (czynniki ryzyka).


Demograficzne korelaty rozwodów (demograficzne ryzyka rozwodów) to pojęcia odnoszące się do cech demograficznych jednostek i/lub ich sytuacji społecznej, których obecność zwiększa statystyczne ryzyko rozwodu - jego prawdopodobieństwo, nie stanowi natomiast bezpośredniej przyczyny rozwodu. Ryzyka demograficzne rozwodu wskazują raczej na większy stopień zagrożenia rozwodem, na potencjalne ryzyko rozpadu małżeństwa (często będące wypadkową jednoczesnego działania kilku niekorzystnych czynników, np. ciąża przedmałżeńska, młody wiek zawarcia związku, niskie wykształcenie). Demograficzne korelaty rozwodu sprzyjają rozwojowi kryzysu w małżeństwie, kryzysu, którego dalszy rozwój i przebieg jest trudny do przewidzenia, tak jak trudne do przewidzenia są przyczyny, które w końcu doprowadzą do rozwodu. W odróżnieniu od przyczyn rozwodu, które informują nas co najczęściej przesądza, że ludzie decydują się na rozwód, ryzyka demograficzne pozwalają raczej przewidzieć z jakimś stopniem prawdopodobieństwa (praktycznie trudnym do obliczenia) kto, które kategorie małżeństw są bardziej niż inne narażone na powstanie sytuacji kryzysowych (niekoniecznie kończących się rozwodem).
Najważniejsze korelaty demograficzne rozwodów.

1. Na status socjoekonomiczny składają się przynajmniej 3 komponenty: zawód, dochód i wykształcenie. Ogólnie można stwierdzić, że prawdopodobieństwo rozwodu jest odwrotnie proporcjonalne do wysokości statusu socjoekonomicznego.

2. Wiek zawarcia małżeństwa
Ryzyko rozwodu małżeństw nastoletnich jest istotnie wyższe niż zawartych w starszym wieku.

3. Ciąża przedmałżeńska
Liczne badania wskazują, że małżeństwa kobiet, które zaszły w ciążę przed zawarciem związku małżeńskiego częściej ulegają rozpadowi.

4. Rozwód w rodzinie pochodzenia
Wyniki wielu badań wskazują, że istnieje stały, choć niezbyt silny związek między rozwodem rodziców a rozwodem w małżeństwie dzieci.

5. Posiadanie dzieci
Wyniki większości badań sugerują istnienie pozytywnego związku między posiadaniem dzieci a stabilnością małżeństwa. Rezultaty badań wskazują jednakże, że dzieci są czynnikiem zapobiegającym rozwodom jedynie wtedy, gdy są w wieku przedszkolnym. Dzieci zapobiegają rozwodom nie dlatego, że tworzą więzi między rodzicami, ale raczej dlatego, że stanowią barierę przed rozwodem: wychowanie małego dziecka może być zbyt kosztowne i czasochłonne dla jednego rodzica.

38. Umieralność a śmiertelność. Wskaźniki umieralności.

Umieralność - strumień zgonów w danej populacji w jednostce czasu.

- zróżnicowana ze względu na wiek, płeć, przyczyny zgonu, miejsce zamieszkania, stan cywilny, poziom zamożności.

- jeden z determinantów przyrostu ludności i zmiany jej struktury według płci i

wieku

- służy do oceny stanu zdrowia społeczeństwa

- zmiany i zróżnicowanie umieralności są opisywane za pomocą związków tego zjawiska z modernizacją

Zgon - podstawową kategorią umieralności.

Śmiertelność - pojęcie węższe od umieralności.

liczba zgonów w jednostce czasu t

Współczynnik zgonów = ---------------------------------------------- x 1000

liczba ludności w czasie t

liczba zgonów osób danej płci lub w

danym przedziale wieku w czasie t

Współczynnik cząstkowy zgonów = ---------------------------------------------

ogólna liczba zgonów

zgony niemowląt w czasie t

Współczynnik zgonów niemowląt = ---------------------------------- x 1000

urodzenia żywe w czasie t

Urodzenia- stanowi fundamentalne (obok zgonu) zdarzenie demograficzne; wzrost populacji o jedną osobę (lub więcej osób, jeśli poród był bliźniaczy) z powodów naturalnych(biologicznych, wewnątrzpopulacyjnych). Z uwagi na zdolność życia noworodka rozróżniano cztery kategorie w statystyce urodzeń:

・ urodzenia żywe: uważa się za nie niemowlaka. Który po wydaleniu lub wydobyciu z ustroju matki wykazuje przynajmniej jedną z oznak życia, tj. :bicie serca, oddychanie, tętnienie pępowiny i waży:

・ - co najmniej 1001g albo,

・ - waży mniej niż 1001g, ale co najmniej 601g i przeżył co najmniej 24 godziny,

・ urodzenia martwe: uważa się za nie noworodka, którego zgon nastąpił przed całkowitym wydaleniem lub wydobyciem z ustroju matki i którego waga wynosiła w chwili urodzenia co najmniej 1001g,

・ Urodzenie noworodka niezdolnego do życia z oznakami życia- uważa się za nie noworodka, który urodził się wykazując przynajmniej jedną z oznak życia, ważył pomiędzy 601g a 1001g i nie przeżył 24 godzin,

・ urodzenie noworodka niezdolnego do życia bez oznak życia- uważa się za nie noworodka o wadze od 601g do 1001g, którego zgon nastąpił przed całkowitym wydaleniem lub wydobyciem z organizmu matki.

Zgon- czyli śmierć człowieka, stanowi fundamentalne (obok urodzenia) zdarzenie demograficzne; powoduje on zmniejszenie stanu populacji o jedną osobę z przyczyn o charakerze biologicznym, wewnątrzpopulacyjnym. Do zgonu prowadzi bowiem proces degradacji biologicznej organizmu człowieka, zwykle związany ze starzeniem się. Z pozoru jest łatwy do zidentyfikowania, a ogólna definicja wydaje się prosta: zgon to nieodwracalne ustanie czynności całęgo ustroju człowieka w wyniku trwałego zatrzymania czynności narządów niezbędnych do życia.

Z punktu widzenia przyczyny najogólniej zgony dzielą się na:

・ naturalne: wywołane przez wewnętrzne stany organizmu (któych źródło stanowią np. choroby lub uszkodzenia genetyczne),

・ nienaturalne: przez okoliczności zewnętrzne, zwykle działające nagle (np. wypadek, zabójstwo, samobójstwo).

W demografii częściej jest stosowany nieco inny podział na zgony

・ endogeniczne: ściśle związane z wewnętrzną kondycją organizmu,

・ egzogeniczne: pozostałe (trudny jednak w praktyce do zastosowania).

Zgon i jego przyczyna mogą być stwierdzone wyłącznie przez dyplomowanego lekarza. Zazwyczaj tylko ta czynność, której efektem jest karta zgonu (obowiązkowo potwierdzona przez urząd stanu cywilnego), umożliwia pochówek. Z tej zasady wynika kompletność rejestracji zgonów. Rejestry zgonów umożliwiają systematyczne monitorowanie i analizy umieralności pod kątem cech demograficznych osób zmarłych oraz przyczyn zgonu. Podstawowym celem tej analizy na gruncie demografii jest bilansowanie stanu populacji i jej podstawowych części (zwanych subpopulacjami) oraz ocena stanu zdrowia i ryzyka zgonu różnych grup ludności.

Umieralność- to proces, w wyniku którego na skutek strumienia zgonó następuje ubytek stanu populacji. Ubytek ten zachodzi wśród wszystkich kategorii populacji, choć jego wielkość jest zróżnicowana, szczególne, węższe znaczenie ma śmiertelność, tj. strumień zgonów spowodowanych przez określoną przyczynę (np. określoną chorobę) odniesionych do subpopulacji osób narażonych na zgon z tej przyczyny ( np. cierpiących z powodów określonej choroby). Proces ten jest zwykle analizowany z perspektywy wzorca umieralności, czyli intensywności strumienia zgonów, jego zmian oraz zróżnicowania demograficznego (np. wg wieku lub przynależności do kohorty i płci) i społecznego (np. wg kategorii miejsca zamieszkania, poziomu wykształcenia i statusu ekonomicznego).

Mierniki poziomu umieralności:

・ ogólny współczynnik zgonów- obliczany jako stosunek liczby zgonów osób do średniej liczby ludności w określonym okresie,

・ współczynnik zgonów wg wieku- obliczany jako stosunek liczby zgonów osób w danym wieku do średniej liczby ludności w tym wieku w określonym odcinku czasu.

・ Współczynnik zgonów niemowląt- obliczany jako stosunek liczby zgonów niemowląt na 1000 urodzeń żywych w danym roku.

Starzenie się populacji- albo, szerzej, specyficznie ukierunkowana zmiana „profilu„ struktury populacji wg wieku i płci, oznacza długofalowy proces zwiększania się udziału ludności w starszym wieku w całej populacji kosztem ludności w bardzo młodym wieku. Jest to złożony proces, na któy istotny wpływ mają trzy inne procesy rozrodczości, umieralności i migracji. Z kolei zmiany struktury populacji wg wieku ( i płci) oddziałują znacząco na każdy z tych trzech procesów. Starzenie się populacji stanowi trwałą cechę niemal wszystkich współczesnych populacji. Z tych względów kwestia starzenia się jest jedną z fundamentalnych we współczesnej demografii.

Małżeństwa- definiuje się jako związek dwojga osób płci odmiennej, mających względem siebie określone prawa i obowiązki ustalone w przepisach prawnych lub zwyczajach. Do najczęściej stosowanych kryteriów typologii małżeństw należy zaliczyć:

・ małżeństwa formalne: zarejestrowane i ogłoszone zgodnie z obowiązującym prawem,

・ małżeństwa nieformalne (związki konsensualne, konkubinaty), oparte wyłącznie na umowie partnerskiej.

Kryterium to może też obejmować podział na:

・ małżeństwa świeckie,

・ małżeństwa religijne.

Jest to jednak podział nie wykluczający się, a uzupełniający się wzajemnie.

Kryterium liczby osób tworzących małżeństwo:

・ małżeństwa monogamiczne: związek jednej kobiety i jednego mężczyzny,

・ małżeństwa poligamiczne, mogące przyjąć postać:

・ a) poligynii (związek jednego mężczyzny z więcej niż jedną kobietą),

・ b) poliandrii (związek jednej kobiety z więcej niż jednym mężczyzną).

Liczba zawieranych małżeństw na określonym terytorium zależna jest od wielu czynników demograficznych i społeczno- ekonomicznych. Do najbardziej istotnych należy zaliczyć:

・ strukturę ludności wg płci i wieku,

・ ogólną sytuację polityczną i społeczno- gospodarczą,

・ obowiązujące przepisy prawne określające dolną granicę zawarcia związku małżeńskiego,

・ normy zwyczajowe i religijne.

Małżeńskość- to proces tworzenia i rozpadu związków małżeńskich. Obejmuje wzorce małżeństwa i rozwodu (niekiedy również separacji), tzn. intensywność tych zjawisk, ich zmiany oraz zróżnicowanie demograficzne( np. wg wieku i płci) i społeczne (np. wg poziomu wykształcenia, statusu społecznego, przynależności do grupy etnicznej). Związek małżeński tworzy rodzinę, często zwaną rodziną biologiczną, której jedną z podstawowych funkcji stanowi prokreacja. Z tego względu małżeńskość ma kluczowe znaczenie dla analizy rozrodczości.

Rozwody- pod tym pojęciem należy rozumieć prawomocne rozwiązanie związku małżeńskiego. W badaniach nad zjawiskami rozwodów spotyka się podział na:

・ rozwody formalne: zarejestrowane i ogłoszone w sposób przepisany przez prawo,

・ rozwody nieformalne: oparte na wewnętrznej umowie współmałżonków.

Do głównych czynników przyczyniających się do wzrostu liczby rozwodów zwłaszcza w środowiskach miejskich obszarów uprzemysłowionych należy zaliczyć:

・ wzrost aktywizacji zawodowej kobiet,

・ przemiany w obyczajowości związane z upowszechnianiem się laicyzacji oraz modelu rodziny partnerskiej,

・ obniżanie się granicy wieku nowożeńców,

・ wydłużanie się życia ludności.

Podstawowym współczynnikiem stosowanym w demograficznej analizie rozwodów jest ogólny współczynnik rozwodów obliczany jako stosunek liczby rozwodów do średniej liczby ludności lub zawartych małżeństw w danym okrenie.

Struktura ludności według płci i wieku- stanowi podstawę wszelkich analiz i dociekań demograficznych. Znajomość występujących w niej tendencji pozwala na ocenę potencjału demograficznego obszaró, których dotyczy, a także na projekcję tendencji rozwojowych.

Struktura ta ma decydujący wpływ na przebieg elementów ruchu naturalnego ludności, a co za tym idzie ma decydujące znaczenie w procesach planowania społecznego i gospodarczego, w ustaleniu zasobów pracy, wpływa na wielkość konsumpcji, przesądza o skali potrzeb społecznych.

Najbardziej znanym, graficznym przedstawieniem struktury ludności wg płci i wieku jest wykres piramidy wieku. Cechą charakterystyczną diagramu jest centralne umieszczenie punktu „0” w przestrzeni Euklidesa. W konstrukcji piramidy wieku niezbędne jest zaznaczenie na osi odciętych liczby mężczyzn i kobiet, a na osi rzędnych- wieku. Wyróżniamy trzy struktury modelowe:

・ strukturę progresywną: cechą charakterystyczną jest klasyczny kształt piramidy, której szeroka podstawa informuje o licznych rocznikach dzieci i młodzieży. Piramida ta zwęża się ku górze z uwagi na wymieranie pokoleń ludzi starszych. Tego typu struktury występują w krajach charakteryzujących się „eksplozją demograficzną”,

・ strukturę regresywną: obrazuje typ ludności starej oraz zawiera w sobie niebezpieczeństwo depopulacji. Tego typu struktura charakterystyczna jest dla wielu prymitywnych społeczności plemiennych czy rodowych, odległych obszarów etnograficznych, zagrożonych wymarciem substancji biologicznej narodu,

・ strukturę zastojową: obrazuje sytuację wymieralności pokoleń. Zbliżone pod względem wartości wskaźniki urodzeń i zgonów przesądzają o zerowym przyroście naturalnym i tendencji do starzenia się populacji. Taki kształt piramidy zalecany jest przez wielu demografów do celów polityki ludnościowej.

Przyrost naturalny - jest to różnica między liczbą urodzeń i liczbą zgonów w ciągu roku na określonym obszarze. Może być dodatnia (liczba urodzeń przeważa liczbę zgonów) lub ujemna (liczba zgonów przewyższa liczbę urodzeń), mierzona w promilach 0/00. Na jego wzrost wpływa rozwój medycyny, higieny życia ludzi, nowe technologie w produkcji środków farmaceutycznych i nowe techniki operacji chirurgicznych, a także idee głoszone przez różne religie.

Ludność (populacja)- to ogół mieszkańców określonego terytorium, np. państwa lub wszystkich krajów świata. Jest to podstawowa kategoria demografii. Przedmiotem badań demograficznych są trzy cechy ludności: jej stan, struktura (według wybranych charakterystyk) i dynamika.

Stan ludności to liczba osób zamieszkujących dane terytorium w określonym momencie. Struktura ludności odzwierciedla podział całej ludności na grupy ze względu na określone kryteria ilościowe, np. wiek, liczbę osób w gospodarstwie domowym, liczbę mieszkańcó w miejscowości zamieszkania lub jakościowe, np. płeć, rasę, charakter miejsca zameiszkania, stan cywilny, zawód.

Struktura ludności według wieku- w badaniach demograficznych pod określeniem „wiek” rozumie się okres od urodzenia do momentu obserwacji lub konkretnego zdarzenia, wyrażony w skończonych jednostkach czasu. Rozróżnia się:

・ wiek chronologiczny (kalendarzowy); mierzony liczbą ukończonych lat, jakie upłynęły od momentu urodzenia,

・ wiek biologiczny, określany wg stanu fizjologicznego człowieka.

Zasadniczy wpływ na zmiany w strukturze ludności według wieku mają:

・ Poziom urodzeń. Wzrost liczby urodzeń prowadzi do zwiększenia udziału grupy wieku 0-14 w ogólnej liczbie ludności i sprzyja odmładzaniu społeczeństwa.

・ Poziom zgonów. Zmniejszenie umieralności w młodych grupach wiekowych prowadzi do odmłodzenia całej struktury wieku.

・ Migracje. Emigracja sprzyja procesowi starzenia się ludności, imigracja odmładza strukturę wiekową populacji.

Struktura ludności według wykształcenia- ze strukturą zawodową ludności w sposób istotny skorelowana jest struktura według wykształcenia. Poziom wykształcenia przyjęło się uważać za jeden z bardziej reprezentatywnych wskaźników postępu społecznego. Strukturę ludności oblicza się dla ogółu ludności, która miała możliwość przekroczenia najniższego, obowiązującego w kraju progu edukacyjnego, tzn. w wieku 15 lat i więcej.

W Narodowym Spisie Powszechnym z 1998 r. wyróżniono następujące poziomy wykształcenia:

・ podstawowe nie ukończone- dotyczy osób, które uczyły się (uczą się) w szkole powszechnej, lecz jej nie ukończyły;

・ podstawowe ukończone- dotyczy osób, któe ukończyły ostatnią klasę szkoły podstawowej, niezależnie od tego, ile klas ona liczyła, i uzyskała świadectwo;

・ zasadnicze zawodowe- dotyczy osób mających świadectwo ukończenia 2-letniej szkoły zawodowej, np. zasadniczej szkoły zawodowej, szkoły przysposobienia zawodowego lub rolniczego, szkoły przemysłowej, gimnazjum zawodowego;

・ średnie nie ukończone- dotyczy osób, które uczęszczały (uczęszczają) do szkoły średniej i ukończyły w niej 2 klasy, a także osoby, któe uzyskaly tzw.maturę;

・ średnie ukończone- dotyczy osób, które ukończyły średnią szkołę, niezależnie od tego, czy uzyskały świadectwo dojrzałości, dyplom technika lub tylko dyplom ukończenia szkoły;

・ policealne ukończone- dotyczy osób mających świadectwo ukończenia szkoły zawodowej, do któej przyjęcie uwarunkowane było ukończeniem szkoły średniej;

・ wyższe nie ukończone- osoby mające tzw. absolutorium szkoły wyższej lub zaliczyły w niej przynajmniej semestrów;

・ wyższe ukończone- osoby mające dyplom ukończenia szkoły wyższej o odpowiednich uprawnieniach ministerialnych.

Migracje ludności- migracjami lub wędrówkami ludności nazywamy całokształt przesunięć prowadzących do stałej lub okresowej zmiany miejsca zamieszkania osób. Częstokroć za akt migracji uważana jest zmiana miejsca zamieszkania trwająca minimalnie jeden rok.

Do najczęściej stosowanych kryteriów klasyfikacji migracji należy zaliczyć:

・ czas trwania migracji. Systematyzacja ta wyróżnia:

・ - migracje stałe, polegające na zmianie miejsca zamieszkania na czas nieokreślony,

・ - migracje czasowe (sezonowe lub okresowe), które wiążą się ze zmianą miejsca na czas określony (okres edukacji, delegowanie do pracy itp.),

・ - migracje wahadłowe (codzienne), to szczególny rodzaj wędrówek, polegający na codziennych dojazdach do pracy, szkół, urzędów, instytucji użyteczności publicznej itp.

・ obszar migracji. W tej klasyfikacji wyodrębniane są:

・ - migracje wewnętrzne (wewnątrzkrajowe), polegające na zmianie stałego miejsca zamieszkania w obrębie granic danego kraju. Wyróżniamy przy tym kierunki:

・ a) migracje międzyregionalne

・ b) migracje wewnątrzregionalne

・ c) migracje ze wsi do miast

・ d) migracje z miast do wsi

・ e) migracje z miast do miast

・ f) migracje ze wsi na wieś

Do określenia kierunku wędróki na danym obszarze stosuje się pojęcia: napływ i odpływ wędrówkowy.

・ Migracje zewnętrzne (zagraniczne), związane z przekroczeniem granicy państwa, w których możemy wyróżnić:

・ - emigrację: wyjazdy za granicę na pobyt stały

・ - imigrację: przyjazdy z zagranicy na pobyt stały

・ - reemigrację (migracja powrotna): powrót emigrantów do krajów po okresowym pobycie stałym za granicą

・ repatriację: masowy, zorganizowany przez władze państwowe powrót do kraju jeńców wojennych, osób internowanych, przesiedleńców i innych.

Motywy migracji. Kryterium to pozwala na wyróżnienie migracji:

・ zarobkowej, rodzinnej, politycznej, religijnej, osadniczej, najemnej, narodowościowej, wynikającej z rozwoju społęczno- gospodarczego kraju, spowodowanej osobistymi (psycho- socjologicznymi) celami i cechami osób przemieszczających się.

Migracje w ostatnim czasie, stały się czymś zwyczajnym, czymś co nie oderwanie wiąże się z historią, każdej gminy, każdej wsi. Ta zwyczajność powoduje trudności nawet w dojściu do dokładnych danych, dotyczących ilości osób, które na stałe lub czasowo emigrowały z terenu i na teren naszej gminy. Wiele osób od lat mieszkających lub pracujących za granicą, jest zameldowane na stałe w miejscach z których pochodzą lub gdzie mieszkali.


Wyszukiwarka