ĆWICZENIE 11

UNIA EUROPEJSKA. POLSKA W UNII EUROPEJSKIEJ.

Unia Europejska (UE) jest zdecydowanie najważniejszą organizacją międzynarodową na naszym kontynencie. Obejmuje obszar około 4 mln km², co stanowi 40% powierzchni Europy. Liczy 480 mln mieszkańców, czyli ponad 65% ogółu Europejczyków. Obecnie należy do niej 27 państw: Austria, Belgia, Bułgaria, Cypr, Republika Czeska, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Litwa, Luksemburg, Łotwa, Malta, Niemcy, Polska, Portugalia, Rumunia, Słowacja, Słowenia, Szwecja, Węgry, Wielka Brytania i Włochy.
Trzy państwa - Chorwacja, Macedonia i Turcja - mają status oficjalnego kandydata do Unii. Kolejne kraje (np. Serbia, Czarnogóra, Bośnia i Hercegowina,  Ukraina) prawdopodobnie w przyszłości również będą się starać o przyjęcie do UE.

Historia Unii Europejskiej w skrócie:

1951: Sześć krajów założycielskich ustanawia Europejską Wspólnotę Węgla i Stali: Belgia, Francja, Luksemburg, Holandia, Republika Federalna Niemiec oraz Włochy

1957: Na mocy Traktatu Rzymskiego powstaje wspólny rynek

1973: Grono Wspólnoty zostaje powiększone do dziewięciu państw członkowskich(o Danię, Irlandię oraz Zjednoczone Królestwo). Wspólnota zaczyna opracowywać zasady wspólnej polityki

1979: Odbywają się pierwsze bezpośrednie wybory do Parlamentu Europejskiego

1981: Dołącza pierwszy kraj śródziemnomorski- Grecja

1986: powiększenie o Hiszpanię i Portugalię

1993: Zakończono pracę nad rynkiem wewnętrznym

1993: Traktatem z Maastricht ustanawia się Unię Europejską

1995: Unia liczy już 15 członków (powiększenie o Austrię, Finlandię i Szwecję)

2002: Do obiegu wchodzą banknoty i monety euro w 12 krajach strefy euro

2004: Do Unii dołącza dziesięć kolejnych krajów (Cypr, Czechy, Estonia, Litwa, Łotwa, Malta, Polska, Słowacja, Słowenia i Węgry)

2007: Bułgaria i Rumunia przystępują do Unii Europejskiej. Słowenia przyjmuje euro. Zostaje podpisany traktat lizboński. Wejdzie w życie po jego ratyfikacji przez wszystkie państwa członkowskie UE.

2008: Cypr i Malta przyjmują euro. Szwajcaria przystępuje do strefy Schengen

2009: Słowacja wprowadza euro

Unia Europejska powstała, aby:

- Zapewnić narodom europejskim pokój, dobrobyt i stabilizację;

- Pokonać podziały istniejące na kontynencie europejskim;

- Stworzyć odpowiednie warunki, aby narody europejskie mogły żyć w poczuciu bezpieczeństwa;

- Podejmować działania promujące zrównoważony rozwój gospodarczy i społeczny;

- Stawić czoła wyzwaniom globalizacji przy zachowaniu różnorodności charakterystycznej dla narodów Europy;

- Kultywować wspólne europejskie wartości, takie jak: trwały rozwój i środowisko naturalne, poszanowanie praw człowieka oraz społeczna gospodarka rynkowa.

Funkcjonowanie Unii Europejskiej- główne instytucje i organy Wspólnot Europejskich:

a) Unia Europejska funkcjonuje w różnych obszarach — ekonomicznym, społecznym, prawodawczym i finansowym — wszędzie tam, gdzie jej działania przynoszą korzyści państwom członkowskim. Działania te obejmują:

- zasady polityki solidarnościowej (znanej również pod nazwą polityka spójności) w kwestiach regionalnych, rolnych i społecznych;

- polityka innowacyjności, która umożliwia przeniesienie najnowocześniejszych technologii do takich obszarów, jak: ochrona środowiska, badania i rozwój oraz energia.

b) Unia finansuje te zasady polityki z rocznego budżetu w wysokości 120 mld EUR, który w dużej części pochodzi ze składek państw członkowskich. Budżet ten stanowi jedynie ułamek łącznych zasobów UE (maksymalnie 1,24% łącznego dochodu narodowego brutto wszystkich państw członkowskich).

Rada Europejska - jest instytucją, lecz nie jest organem Wspólnot. Jest to szczyt szefów państw i rządów obradujący, co najmniej dwa razy do roku. Zadaniem Rady Europejskiej jest wypracowanie kompromisu w kluczowych kwestiach politycznych, w których nie udało się osiągnąć jednolitego stanowiska na forum Rady Unii i Komisji Europejskiej.

Rada Unii Europejskiej (zwana też Radą Ministrów) - kluczowy organ decyzyjny i legislacyjny we Wspólnocie. Zadaniem Rady jest pełnienie funkcji prawodawczej, koordynacyjnej, kontrolnej i regulacyjnej. Rada składa się z piętnastu przedstawicieli (ministrów) - po jednym z każdego z państw członkowskich. Reprezentują oni interesy swojego kraju. Rada podejmuje decyzje jednomyślnie, większością kwalifikowaną (głosy ważone) lub większością zwykłą.

Komisja Europejska - organ wykonawczy Wspólnot. Składa się z 20 komisarzy będących funkcjonariuszami Unii Europejskiej. W Komisji reprezentują więc oni interesy wszystkich członków, zajmując się, podobnie jak ministrowie w rządach krajowych, poszczególnymi obszarami spraw. Członkowie Komisji wyłaniani są za wspólną zgodą państw członkowskich i zatwierdzani przez Parlament Europejski. Kadencja Komisji trwa 5 lat. Francja, Niemcy, Hiszpania, Włochy i Wielka Brytania są obecnie reprezentowane w Komisji przez 2 komisarzy, pozostali członkowie mają po jednym przedstawicielu. Siedzibą Komisji Europejskiej jest Bruksela.

Parlament Europejski - jedyna wspólnotowa instytucja wyłaniana od 1979 roku w wyborach powszechnych. W obecnym kształcie w parlamencie zasiada 626 przedstawicieli wszystkich państw członkowskich. Parlament jest instytucją, która nie stanowi samodzielnie prawa we Wspólnotach, lecz w ramach kilku procedur uczestniczy w jego uchwalaniu. Parlament pełni także funkcję kontrolną (kontrola wykonania budżetu). Główną siedzibą Parlamentu jest Strasburg.

Europejski Trybunał Sprawiedliwości - organ sądowniczy we wspólnotach. Składa się z piętnastu sędziów pełniących swoje funkcje przez 6 lat i rekrutujących się z grona najwybitniejszych prawników. Trybunał pełni funkcje sądu konstytucyjnego, sądu najwyższego, sądu pracy, sądu cywilnego. Orzeczenia Trybunału mają charakter ostateczny. Siedzibą ETS jest Luksemburg.

Trybunał Obrachunkowy - zwany także Trybunałem Rewidentów Księgowych to organ kontrolny we wspólnotach. Składa się z piętnastu audytorów, wybieranych na sześcioletnią kadencję. Zadaniem audytorów jest kontrola wykonania budżetu Wspólnot, wydatków nieobligatoryjnych oraz budżetów poszczególnych instytucji Wspólnot. Siedzibą Trybunału jest Luksemburg.

Z przynależnością do Unii Europejskiej wiążą się z jednej strony korzyści, a z drugiej strony zobowiązania.
Po stronie korzyści zapisać można m.in.:
- swobodę wyboru miejsca pracy i zamieszkania oraz miejsca nauki
- ułatwiony przepływ towarów, usług i kapitału, wolną wymianę handlową
- liczne dotacje i programy pomocy, np. TACIS, PHARE, SAPARD, bezpośrednie dopłaty dla rolników,
- ochronę przed konkurencją z zewnątrz,
- wspólną walutę,
- swobodę podróżowania

- Polscy przedsiębiorcy uzyskują dobre warunki włączenia się do jednolitego rynku UE

- możliwości wzrostu gospodarczego

- polepszenie bezpieczeństwa gospodarczego naszego kraju

- możliwości rozbudowy infrastruktury oraz likwidację wieloletnich zapóźnień rozwojowych na szczeblu regionalnym i lokalnym

- poprawa się jakości i warunków życia Polaków- ochrona środowiska, bezpieczeństwo żywności, polityka społeczna

- przekształcenia strukturalne w polskim rolnictwie

- zbliżenie z innymi narodami Europy

- zwiększona atrakcyjność inwestycyjna Polski oraz wzrost wiarygodności finansowej kraju

- podniesienie różnych sfer działalności państwa do poziomu unijnego- zatrudnienie, opieka zdrowotna, poziom nauczania, bezpieczeństwo wewnątrzpaństwowe

- Polska równym partnerem w prowadzeniu polityki

- wpływ na kwestie międzynarodowe i decyzje poszczególnych państw członkowskich

- rozwój współpracy regionalnej

- wzrost tempa rozwoju gospodarczego

- stopniowe zwalczanie bezrobocia

- obecność Polaków w instytucjach i administracji Unii Europejskiej

- dostęp do ogólnoeuropejskiej certyfikacji towarów i działalności

- działania interwencyjne na rynku rolnym oznaczające dla rolników stałe ceny i pewność zbytu

- dostęp do dotacji i międzynarodowych projektów badawczych, infrastruktury badawczej i nowoczesnych technologii

- zniesienie kontroli towarowej na granicach wewnętrznych

- stypendia dla uczniów

Najbardziej znaczące zobowiązanie dla każdego członka:

- konieczność wpłacania składek do unijnej kasy

- konieczność przestrzegania  m.in.  bardziej rygorystycznych norm przy produkcji żywności oraz surowszych przepisów z zakresu ochrony środowiska

- częściową utratę suwerenności przez kraje członkowskie

- Polacy stali się tak zwaną tanią siłą roboczą

- obawa przed wykupywaniem polskiej ziemi

- obawa o konkurencyjność krajowych produktów w porównaniu z rzeczami produkowanymi przez inne państwa unijne

- zdobycie certyfikatów i spełnienie norm wiąże się z dużymi kosztami i koniecznością zwiększenia nakładów inwestycyjnych

- wzrost cen niektórych artykułów

- w gospodarce trzeba się liczyć ze wzrostem konkurencji na rynku krajowym co spowoduje upadek niekonkurencyjnych przedsiębiorstw

- niektóre z firm musiały ograniczyć wielkość produkcji

- wzmożone zagrożenie rozprowadzania się różnych chorób zakaźnych

- zacieranie się różnic kulturowych

Trzeba jednak być przekonanym, że w końcowym rozrachunku korzyści wynikające z owych decyzji i z całego członkowstwa Polski w Unii Europejskiej przeważą nad wszelkimi niedogodnościami.

---