III wykład-Prawo cywilne 2003-11-08.

1. Dobra osobiste - nie ma definicji w ustawie normatywnej. Profesor Grzybowski- dobra osobiste są to wartości ściśle związane z człowiekiem, indywidualne wartości świata uczuć, stanu życia psychicznego człowieka. Dobra osobiste to dobra niemajątkowe. Dobra osobiste zawarte są, w Art. 23. Dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach - katalog otwarty dóbr osobistych, są jeszcze inne nie wymienione, wyprowadzone w orzecznictwie. Dobra osobiste służą każdemu z nas i to my decydujemy czy można ingerować w nasze dobra. Każda osoba trzecia ma obowiązek nienaruszania mego dobra - prawo bezwzględne. Inne dobra osobiste nie wymienione w Kodeksie Cywilnym - ochrona prywatności osoby fizycznej, fakty ze sfery życia prywatnego, życia prywatnego, prawo do informacji - każdy obywatel ma prawo do dowiedzenia się o sprawach publicznych, ale jest ograniczenie z powodu prywatności. Cześć zmarłych, kult zmarłych- każdy ma prawo do pochowania. Firma - Art. 43. Przepisy o ochronie dóbr osobistych osób fizycznych stosuje się odpowiednio do osób prawnych. Prawo do intymności - informacje, o których osoba wstydzi się mówić osobom trzecim.

Charakter prawny dóbr osobistych.

1. Prawo bezwzględne.

2. Prawa niemajątkowe, ściśle związane z podmiotem razem z nim powstaje i wygasają wraz ze śmiercią. Wydrukowanie złej opinii o osobie zmarłej - naruszenie czci osoby zmarłej. Spadkobierca może wystąpić z roszczeniem o naruszenie jego dobrego zdania o zmarłej osobie - pamięci o osobie zmarłej.

Art. 445. § 3. Roszczenie o zadośćuczynienie przechodzi na spadkobierców tylko wtedy, gdy zostało uznane na piśmie albo gdy powództwo zostało wytoczone za życia poszkodowanego.

Ochrona dóbr osobistych: Art. 24. § 1. ⁽⁷⁾ Ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny.

§ 2. Jeżeli wskutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzona szkoda majątkowa, poszkodowany może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych.

§ 3. Przepisy powyższe nie uchybiają uprawnieniom przewidzianym w innych przepisach, w szczególności w prawie autorskim oraz w prawie wynalazczym.

Art. 449¹. § 1. Kto wytwarza w zakresie swojej działalności gospodarczej (producent) produkt niebezpieczny, odpowiada za szkodę wyrządzoną komukolwiek przez ten produkt.

§ 2. Przez produkt rozumie się rzecz ruchomą, choćby została ona połączona z inną rzeczą. Za produkt uważa się także zwierzęta i energię elektryczną.

§ 3. Niebezpieczny jest produkt nie zapewniający bezpieczeństwa, jakiego można oczekiwać, uwzględniając normalne użycie produktu. O tym, czy produkt jest bezpieczny, decydują okoliczności z chwili wprowadzenia go do obrotu, a zwłaszcza sposób zaprezentowania go na rynku oraz podane konsumentowi informacje o właściwościach produktu. Produkt nie może być uznany za nie zapewniający bezpieczeństwa tylko dlatego, że później wprowadzono do obrotu podobny produkt ulepszony.

Podział roszczeń:

1. Roszczenie niemajątkowe.

2. Roszczenie majątkowe.

Roszczenie niemajątkowe. Działanie sprawcy musi być bezprawne, sprzeczne z obowiązującymi przepisami współżycia społecznego. Sprawca musi udowodnić, ze zachodzi okoliczność wyłączająca (zdjęcie w prasie) sprawca mówi, że ma pozwolenie.

Roszczenie niemajątkowe:

• zaniechanie dalszego naruszania

• złożenie oświadczenia - publiczne przeprosiny.

Roszczenia majątkowe: Art. 24. § 1. ⁽⁷⁾ Ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny.

§ 2. Jeżeli wskutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzona szkoda majątkowa, poszkodowany może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych.

§ 3. Przepisy powyższe nie uchybiają uprawnieniom przewidzianym w innych przepisach, w szczególności w prawie autorskim oraz w prawie wynalazczym.

Zadośćuczynienie - sposób naprawienia szkody niemajątkowej.

Odszkodowanie - należy wykazać jaki uszczerbek majątkowy poniosłam. Muszę wykazać dokumentami albo świadkowie mają potwierdzić moją szkodę.

Aby wystąpić z roszczeniami należy (Art. 6. Ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne.) wykazać winę:

• umyślna - świadomie w sposób zamierzony, świadomy.

• Nieumyślna - niedbalstwo, lekkomyślność.

2. Zamieszkanie osoby fizycznej.

Miejsce zamieszkania:

Art. 25. Miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu. Rozróżniamy dwa elementy, które muszą zachodzić razem:

1. fizyczne przebywanie - corpus - faktyczne, fizyczne przebywanie w faktycznej miejscowości.

2. Zamiar - animus - zamiar stałego w niej pobytu.

W orzecznictwie, tam gdzie przebywa rodzina. Zamieszkanie pochodne ( domicylium nesesarium), miejsce zamieszkania osób ustalone według innych osób.

Art. 26. § 1. Miejscem zamieszkania dziecka pozostającego pod władzą rodzicielską jest miejsce zamieszkania rodziców albo tego z rodziców, któremu wyłącznie przysługuje władza rodzicielska lub któremu zostało powierzone wykonywanie władzy rodzicielskiej.

§ 2. Jeżeli władza rodzicielska przysługuje na równi obojgu rodzicom mającym osobne miejsce zamieszkania, miejsce zamieszkania dziecka jest u tego z rodziców, u którego dziecko stale przebywa. Jeżeli dziecko nie przebywa stale u żadnego z rodziców, jego miejsce zamieszkania określa sąd opiekuńczy.

Art. 27. Miejscem zamieszkania osoby pozostającej pod opieką jest miejsce zamieszkania opiekuna.

Art. 28. Można mieć tylko jedno miejsce zamieszkania.

III Czynności prawne i ich rodzaje.

Czynność prawna jest to stan faktyczny w skład, którego wchodzi, co najmniej jedno oświadczenie woli stanowiące uzewnętrznioną decyzję podmiotu prawa cywilnego zmierzające do wywołania określonych skutków. Czynność prawna jest to zdarzenie prawne, które polega na świadomym zachowaniu się osoby fizycznej lub organu osoby prawnej, którym przejawia się dążenie do osiągnięcia określonych skutków cywilno- prawnych, przeniesienie własności, rozwiązanie umowy, odstąpienie od umowy.

Rodzaje czynności prawnych:

1. Czynności jednostronne i dwustronne.

2. Jednostronnie i dwustronnie zobowiązujące.

3. Między żyjącymi i na wypadek śmierci.

4. Konsensualne i realne.

5. Rozporządzające, zobowiązujące oraz o podwójnym skutku.

6. Przysparzające.

7. Odpłatne i nieodpłatne.

Ad1. Jednostronne - są to takie, które dochodzą do skutku przez oświadczenie woli jednej strony np. złożenie oferty, wypowiedzenie umowy, testament, przyjęcie albo odrzucenie spadku. Jednostronne czynności można podzielić na takie, które dochodzą do skutku bez potrzeby składania oświadczenia woli wobec konkretnego adresata (testament) na takie czynności, które muszą być składane wobec innej osoby (wypowiedzenie) albo przed organem państwowym( odrzucenie i przyjęcie spadku).

Dwustronne - wszystkie umowy, uregulowane w przepisach prawnych ( nazwane i nie nazwane). Dochodzą do skutku przez złożenie zgody oświadczeń woli dwu lub więcej stron.

Ad2. Dwustronnie zobowiązujące - to takie, w której każda strona ma wobec siebie zarówno uprawnienia jak i obowiązki np. przy umowie sprzedaży- sprzedawca jest zobowiązany do przeniesienia własności rzeczy na kupującego i wydania tej rzeczy. Jednocześnie jest uprawniony do żądania zapłaty za tą rzecz. Art. 535. ⁽¹⁵⁹⁾ Przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.

Najemca jest zobowiązany do zapłacenia czynszu a uprawniony do korzystania z rzeczy będącej przedmiotem najmu. Art. 659. § 1. Przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz.

§ 2. ⁽²⁰⁵⁾ Czynsz może być oznaczony w pieniądzach lub w świadczeniach innego rodzaju.

Jednostronnie zobowiązujące - to taka czynność gdzie jedna strona jest uprawniona tylko a druga tylko zobowiązana. Art. 888. § 1. Przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Darczyńca jest stroną zobowiązaną do bezpłatnego świadczenia a obdarowany jest zobowiązany do przyjęcia lub odmowy przyjęcia przedmiotu darowizny.

Ad3. Czynności na wypadek śmierci odznaczają się tym, że skuteczność ich jest zależna od śmierci osoby, która czynności dokonały. Przy czym osoba, która ma odnieść z niej korzyści musi żyć w chwili tej śmierci -testament. Ja odniosę korzyść, jeżeli spadkobierca będzie żył, tylko osoby fizyczne.

Ad4. Czynności konsensualne - większość czynności. Realne - wyjątki.

Konsensualne czynności- to takie, które dochodzą do skutku przez złożenie zgodnych oświadczeń woli - podpisanie umowy.

Realne - dochodzą do skutku z chwilą wydania rzeczy tzn. do ich skuteczności prawnej potrzeba zgodnego oświadczenia woli i wydanie. Art. 155. § 2. Jeżeli przedmiotem umowy zobowiązującej do przeniesienia własności są rzeczy oznaczone tylko co do gatunku, do przeniesienia własności potrzebne jest przeniesienie posiadania rzeczy. To samo dotyczy wypadku, gdy przedmiotem umowy zobowiązującej do przeniesienia własności są rzeczy przyszłe.- przeniesienie własności rzeczy ruchomej oznaczonej co do gatunku i rzeczy przyszłej, ustanowienie zazwyczaj ustanowienie zastawu zwykłego - Art. 307. § 1. Do ustanowienia zastawu potrzebna jest umowa między właścicielem a wierzycielem oraz, z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, wydanie rzeczy wierzycielowi albo osobie trzeciej, na którą strony się zgodziły.

§ 2. Jeżeli rzecz znajduje się w dzierżeniu wierzyciela, do ustanowienia zastawu wystarcza sama umowa - umowa+ wydanie rzeczy.

Art. 394. § 1. W braku odmiennego zastrzeżenia umownego albo zwyczaju zadatek dany przy zawarciu umowy ma to znaczenie, że w razie niewykonania umowy przez jedną ze stron druga strona może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić i otrzymany zadatek zachować, a jeżeli sama go dała, może żądać sumy dwukrotnie wyższej.

§ 2. W razie wykonania umowy zadatek ulega zaliczeniu na poczet świadczenia strony, która go dała; jeżeli zaliczenie nie jest możliwe, zadatek ulega zwrotowi.

§ 3. W razie rozwiązania umowy zadatek powinien być zwrócony, a obowiązek zapłaty sumy dwukrotnie wyższej odpada. To samo dotyczy wypadku, gdy niewykonanie umowy nastąpiło wskutek okoliczności, za które żadna ze stron nie ponosi odpowiedzialności albo za które ponoszą odpowiedzialność obie strony - zadatek.

Umowa użyczenia- Art. 710. Przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nie oznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy.

Art. 853. § 1. Przez umowę składu przedsiębiorca składowy zobowiązuje się do przechowania, za wynagrodzeniem, oznaczonych w umowie rzeczy ruchomych.

§ 2. Przedsiębiorca składowy jest obowiązany wydać składającemu pokwitowanie, które powinno wymieniać rodzaj, ilość, oznaczenie oraz sposób opakowania rzeczy, jak też inne istotne postanowienia umowy-umowa składu.

Ad5. Rozporządzająca to taka, której skutkiem jest przeniesienie, obciążenie lub zniesienie prawa majątkowego (przeniesienie własności nieruchomości, ruchomości- Art. 155. § 1. Umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy co do tożsamości oznaczonej przenosi własność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

§ 2. Jeżeli przedmiotem umowy zobowiązującej do przeniesienia własności są rzeczy oznaczone tylko co do gatunku, do przeniesienia własności potrzebne jest przeniesienie posiadania rzeczy. To samo dotyczy wypadku, gdy przedmiotem umowy zobowiązującej do przeniesienia własności są rzeczy przyszłe, przelew wierzytelności.

Art. 1052. § 1. Umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do zbycia spadku przenosi spadek na nabywcę, chyba że strony inaczej postanowiły.

§ 2. Jeżeli zawarcie umowy przenoszącej spadek następuje w wykonaniu zobowiązania wynikającego z uprzednio zawartej umowy zobowiązującej do zbycia spadku, ważność umowy przenoszącej spadek zależy od istnienia tego zobowiązania - zbycie spadku. Obciążenie prawa majątkowego to np. ustanowienie tzw. ograniczonych praw rzeczowych np. obciążenie zastawem, hipoteką, zniesienie prawa majątkowego - zrzeczenie się własności. Art. 179. ⁽⁶²⁾ § 1. ⁽⁶³⁾ Właściciel może wyzbyć się własności nieruchomości przez to, że się jej zrzeknie. Zrzeczenie się wymaga formy aktu notarialnego. Do zrzeczenia się własności nieruchomości potrzebna jest zgoda starosty wykonującego to zadanie jako zadanie z zakresu administracji rządowej.

§ 2. Nieruchomość, której własności właściciel się zrzekł, staje się własnością Skarbu Państwa. Skarb Państwa ponosi odpowiedzialność z nieruchomości za jej obciążenia. Jeżeli w chwili zrzeczenia się własności nieruchomości przysługiwało Skarbowi Państwa w stosunku do niej ustawowe prawo pierwokupu, odpowiedzialność ta ogranicza się do sumy, która należałaby się zrzekającemu w razie wykonania prawa pierwokupu.

Art. 180. Właściciel może wyzbyć się własności rzeczy ruchomej przez to, że w tym zamiarze rzecz porzuci.

Zobowiązująca- to taka, która powiększa pasywa osoby ją dokonującej. Osoba taka zobowiązuje się do świadczenia względem innej osoby - każda umowa.

Art. 155. § 1. Umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy co do tożsamości oznaczonej przenosi własność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły- sprzedaż rzeczy, zobowiązanie i przeniesienie własności rzeczy.

Ad6. Przysparzająca- jest to czynność, której skutkiem jest przysporzenie korzyści majątkowej innej osobie. Korzyść ta może polegać albo na zwiększenie aktywów danej osoby albo na zmniejszeniu pasywów, zwolnienie z długów. Niektóre czynności prawne prowadzą do przysporzenia tylko po jednej stronie np. darowizna, przy innych przysporzeniach może być obustronne (dwustronne). Może się zdarzyć też, że następuje podwójne przysporzenie o różnych osób. (dwóch).

Ad7. Odpłatne - większość czynności jest odpłatna jeżeli strona, która dokonała przysporzenia otrzymuje w zamian za nie ekwiwalent tego przysporzenia - wynagrodzenie za pracę a nieodpłatna gdy tego ekwiwalentu brak. Odpłatne - sprzedaż. Nieodpłatne - darowizna (Art. 888. § 1. Przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.) Użyczenie - Art. 710. Przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nie oznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy.

Są czynności prawne, które mogą mieć charakter odpłatny lub nieodpłatny w zależności od woli stron -nieoprocentowana lub oprocentowana pożyczka, zlecenie i umowa przechowania.

4. Forma czynności prawnej.

Art. 73. § 1. Jeżeli ustawa zastrzega dla czynności prawnej formę pisemną, czynność dokonana bez zachowania zastrzeżonej formy jest nieważna tylko wtedy, gdy ustawa przewiduje rygor nieważności.

§ 2. Jeżeli ustawa zastrzega dla czynności prawnej inną formę szczególną, czynność dokonana bez zachowania tej formy jest nieważna. Nie dotyczy to jednak wypadków, gdy zachowanie formy szczególnej jest zastrzeżone jedynie dla wywołania określonych skutków czynności prawnej.

Art. 74. § 1. Zastrzeżenie formy pisemnej bez rygoru nieważności ma ten skutek, że w razie niezachowania zastrzeżonej formy nie jest w sporze dopuszczalny dowód ze świadków ani dowód z przesłuchania stron na fakt dokonania czynności. Nie dotyczy to jednak wypadków, gdy zachowanie formy pisemnej jest zastrzeżone jedynie dla wywołania określonych skutków czynności prawnej.

§ 2. ⁽²⁶⁾ Jednakże mimo niezachowania formy pisemnej przewidzianej dla celów dowodowych dowód ze świadków lub dowód z przesłuchania stron jest dopuszczalny, jeżeli obie strony wyrażą na to zgodę albo jeżeli fakt dokonania czynności prawnej będzie uprawdopodobniony za pomocą pisma. Sąd może również dopuścić wymienione dowody, jeżeli ze względu na szczególne okoliczności sprawy uzna to za konieczne.

Art. 75. § 1. ⁽²⁷⁾ Czynność prawna obejmująca rozporządzenie prawem, którego wartość przenosi dwa tysiące złotych, jak również czynność prawna, z której wynika zobowiązanie do świadczenia wartości przenoszącej dwa tysiące złotych, powinna być stwierdzona pismem.

§ 2. W wypadku gdy przedmiotem czynności prawnej jest rozporządzenie prawem do świadczeń okresowych lub zobowiązanie się do takich świadczeń, wartością prawa lub zobowiązania jest wartość świadczeń za jeden rok, a jeżeli świadczenia mają trwać krócej niż rok - wartość za cały czas ich trwania.

Art. 75¹. ⁽²⁸⁾ § 1. Zbycie lub wydzierżawienie przedsiębiorstwa albo ustanowienie na nim użytkowania powinno być dokonane w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi.

§ 2. Zbycie przedsiębiorstwa należącego do osoby wpisanej do rejestru powinno być wpisane do rejestru.

§ 3. Przepis § 2 stosuje się odpowiednio w wypadku wydzierżawienia przedsiębiorstwa lub ustanowienia na nim użytkowania.

§ 4. Przepisy powyższe nie uchybiają przepisom o formie czynności prawnych dotyczących nieruchomości.

Art. 76. Jeżeli strony zastrzegły w umowie, że określona czynność prawna między nimi powinna być dokonana w szczególnej formie, czynność ta dochodzi do skutku tylko przy zachowaniu zastrzeżonej formy. Jednakże gdy strony zastrzegły dokonanie czynności w formie pisemnej, nie określając skutków niezachowania tej formy, poczytuje się w razie wątpliwości, że była ona zastrzeżona wyłącznie dla celów dowodowych.

Art. 77. Jeżeli umowa została zawarta na piśmie, jej uzupełnienie, zmiana albo rozwiązanie za zgodą obu stron, jak również odstąpienie od niej powinno być stwierdzone pismem.

Art. 78. ⁽²⁹⁾ § 1. Do zachowania pisemnej formy czynności prawnej wystarcza złożenie własnoręcznego podpisu na dokumencie obejmującym treść oświadczenia woli. Do zawarcia umowy wystarcza wymiana dokumentów obejmujących treść oświadczeń woli, z których każdy jest podpisany przez jedną ze stron, lub dokumentów, z których każdy obejmuje treść oświadczenia woli jednej ze stron i jest przez nią podpisany.

§ 2. Oświadczenie woli złożone w postaci elektronicznej opatrzone bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu jest równoważne formie pisemnej.

Art. 79. ⁽³⁰⁾ Osoba nie mogąca pisać, lecz mogąca czytać może złożyć oświadczenie woli w formie pisemnej bądź w ten sposób, że uczyni na dokumencie tuszowy odcisk palca, a obok tego odcisku inna osoba wypisze jej imię i nazwisko umieszczając swój podpis, bądź też w ten sposób, że zamiast składającego oświadczenie podpisze się inna osoba, a jej podpis będzie poświadczony przez notariusza lub wójta (burmistrza, prezydenta miasta), starostę lub marszałka województwa z zaznaczeniem, że został złożony na życzenie nie mogącego pisać, lecz mogącego czytać.

Art. 80. Jeżeli osoba nie mogąca czytać ma złożyć oświadczenie woli na piśmie, oświadczenie powinno być złożone w formie aktu notarialnego.

Art. 81. § 1. Jeżeli ustawa uzależnia ważność albo określone skutki czynności prawnej od urzędowego poświadczenia daty, poświadczenie takie jest skuteczne także względem osób nie uczestniczących w dokonaniu tej czynności prawnej (data pewna).

§ 2. Czynność prawna ma datę pewną także w wypadkach następujących:

1) w razie stwierdzenia dokonania czynności w jakimkolwiek dokumencie urzędowym - od daty dokumentu urzędowego;

2) ⁽³¹⁾ w razie umieszczenia na obejmującym czynność dokumencie jakiejkolwiek wzmianki przez organ państwowy, organ jednostki samorządu terytorialnego albo przez notariusza - od daty wzmianki.

§ 3. W razie śmierci jednej z osób podpisanych na dokumencie datę złożenia przez tę osobę podpisu na dokumencie uważa się za pewną od daty śmierci tej osoby.

W- Art. 60. ⁽²⁰⁾ Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, wola osoby dokonującej czynności prawnej może być wyrażona przez każde zachowanie się tej osoby, które ujawnia jej wolę w sposób dostateczny, w tym również przez ujawnienie tej woli w postaci elektronicznej (oświadczenie woli). Sformułowano podstawową zasadę, według której oświadczenie woli może być złożone w formie dowolnej ( dowolność formy), ustna, pisemna, dorozumienie, w postaci elektronicznej. Wyjątkiem jest wymóg zachowania szczególnej formy.

Wyróżniamy trzy rodzaje formy szczególnej w zależności od skutków, które wywołuje jej niezachowanie, najważniejsze i najczęściej występujące:

1. Pod rygorem nieważności - adsole tatem.

2. Dla celów dowodowych - tylko forma pisemna - akt prowationem.

3. Dla wywołania oznaczonych skutków prawnych.

Ad1. Jest to forma, której niezachowanie powoduje nieważność czynności prawnej. Obowiązuje jej zachowanie wynika najczęściej z przepisu ustawy, może też wynikać z woli stron:

1. forma aktu notarialnego -dla pisemnych oświadczeń woli: Art. 80. Jeżeli osoba nie mogąca czytać ma złożyć oświadczenie woli na piśmie, oświadczenie powinno być złożone w formie aktu notarialnego.

2. Umowa zobowiązująca do przeniesienia własności -Art. 158. Umowa zobowiązująca do przeniesienia własności nieruchomości powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. To samo dotyczy umowy przenoszącej własność, która zostaje zawarta w celu wykonania istniejącego uprzednio zobowiązania do przeniesienia własności nieruchomości; zobowiązanie powinno być w akcie wymienione.

c) Art. 179. ⁽⁶²⁾ § 1. ⁽⁶³⁾ Właściciel może wyzbyć się własności nieruchomości przez to, że się jej zrzeknie. Zrzeczenie się wymaga formy aktu notarialnego. Do zrzeczenia się własności nieruchomości potrzebna jest zgoda starosty wykonującego to zadanie jako zadanie z zakresu administracji rządowej.

§ 2. Nieruchomość, której własności właściciel się zrzekł, staje się własnością Skarbu Państwa. Skarb Państwa ponosi odpowiedzialność z nieruchomości za jej obciążenia. Jeżeli w chwili zrzeczenia się własności nieruchomości przysługiwało Skarbowi Państwa w stosunku do niej ustawowe prawo pierwokupu, odpowiedzialność ta ogranicza się do sumy, która należałaby się zrzekającemu w razie wykonania prawa pierwokupu.

d)dla ustanowienia i przeniesienia prawa wieczystego,

e) Art. 890. § 1. Oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione.

---