7.10 // Klasyczne kino amerykańskie. "Styl zerowy". Przemysł, star system i studio system. Gatunki filmowe.
Ujęcie ustanawiające - gdzie dzieje się akcja
Styl zerowy - niezauważalny, filmowa mowa codzienna, realistyczne, wzbudza emocje, przedstawia życie codzienne, opowiada historię
Aspekty techniczne:
-aktor nie patrzy w kamerę (wytrąciłoby to nas z iluzji historii)
- zasada 180* (scena pudełkowa, zaczerpnięte z teatru)
- kamera na poziomie oczu (najlepszy punkt widzenia)
- widz musi być dobrze poinformowany
- stereotypowe cechy (wyraziste, mocno stypizowana [ztypizowana?] postać)
- np. postacie: kobieta fatalna, matka, slodki kociak, czarny charakter, outsider, indywidualista
- scenografia realna, ale nie rozprasza uwagi, jeśli coś w tle widać dokładnie, to znaczy że jest to istotne
- narrator - formalnie go nie widać, nie wartościuje wydarzeń
- powodem nieszczęśliwej miłości są normy moralne, obyczajowość
- widz czerpie przyjemność z czegoś, co zna, odprężenie i satysfakcja ze schematów
- projekcja identyfikacja - przeżywamy, świat realny, chcemy być na miejscu bohaterów
„CASABLANCA”
Rick - samotny kowboj
Wiktor - nieskazitelny, szlachetna i pozytywna postać
Każdy się poświęca (np. Wiktor dla idei, Rick, Ilsa)
Sjużet - wydarzenia przedstawione w filmie
Kobiety traktowane przedmiotowo
Kodeks HAYSA:
kodeks narzucony w latach 30', moralne zasady, polityczne, np. zakaz golizny, przekleństw, używek, zabronione pary seksualne, zdrady małżeńskie i pary mieszane; narzucony przez samych producentów (tu macie wiecej http://pl.wikipedia.org/wiki/Kodeks_Haysa )
Celem kodeksu jest doprowadzenie do sytuacji, gdy filmy nie będą obrażać niczyich uczuć.
14.11
Kino gatunku (film gangsterski)
Widz czerpie przyjemność z oglądania łamanych zasad, które go obowiązują w prawdziwym świecie, gangster zawsze kończy źle
W filmach gangsterskich - źli zawsze giną na końcu
1919 r. - prohibicja (trwała 19 lat) zakaz produkcji i sprzedaży alkoholu
W kinie gatunków istnieje dużo takich samych, choć innych filmów. (AHA)
Marginalność rozrywki -> łamiemy reguły, lecz nie „na serio”, więc nie chcemy ich łamać w życiu codziennym
RYTUALNOŚĆ:
+ DUALIZM -> opozycje dobro i zło, dualizm budowania postaci, światów przedstawionych, pary postaci (np. kowboj i szeryf, albo w melodramacie: kobieta i mężczyzna)
+ POWTARZALNOŚĆ -> powtarzane schematy, główne motywy powtarzają się
+ KUMULATYWNOŚĆ -> nagromadzenie motywów charakterystycznych dla gatunku filmów konwencji kina gangsterskiego,
+ PRZEWIDYWALNOŚĆ -> wiemy jak się skończy, poczucie kontroli, bezpieczeństwo
+ NOSTALGICZNOŚĆ -> nawiązanie do starych, lepszych czasów
+ SYMBOLICZNOŚĆ -> ubiór (np. w filmie gangsterskim: kapelusz, garnitur, płaszcz), wiemy kto jest kim
+ FUNKCJONALNOŚĆ -> spełnienie oczekiwań widza, rozwiązanie wewnętrznych sprzeczności - kultura i kontrkultura, kino pokazuje w jaki sposób rozwiązać te sprzeczności.
Kino gatunku podsyca ciągi do złego, ale też pokazuje, że jeśli się do niego dopuścimy, to zostaniemy ukarani. Symbole pozostają w naszej głowie, więc przenosimy je do życia codziennego. Symbolika buduje w naszych głowach cechy kina gatunków, rozróżnia je.
Celem jest rozładowanie emocji, przestroga przed złymi uczynkami.
„MAŁY CEZAR” - kino gangsterskie
Dualizm - szef policji i szef gangu; Rico i Joe; dobro i zło
Powtarzalność - gangster osiąga szczyty, ale później zostaje zdegradowany, przestępczość wywodzi się z warstw imigranckich
Przewidywalność - wiemy jak się skończy film (zły dostanie za swoje)
Nostalgiczność - tęsknota za swobodą, obyczajowością, alkoholem, matką
Symboliczność - ubiór bohaterów, kobiety, miasto (zepsucie, ale też możliwości , nieobecność natury, nie pokój, chaos, pieniądze, władza, luksus, broń, samochody, nawet później samoloty, narkotyki, alkohol, przemoc wewnątrz gangu
RICO - porywczy, buntownik, prze do przodu, „najpierw strzela, potem myśli”, arogancki, żądny władzy, zakochany w sobie, jednak ma kompleksy; przedstawiciel prowincji, ale aspiruje i stara się naśladować świat gangsterów.
Publikacje w gazetach nt. gangsterów - podziwiano ich, byli symbolami wolności
Rico daje się złapać przez własną próżność (dzwoni do szefa policji po przeczytaniu nieprzychylnego artykułu)
Nie do końca utożsamiamy się z Rico, jest dla nas śmieszny i żałosny. Bardziej utożsamiamy się z Joe. Jest lojalny, w głębi duszy dobry, wchodzi na dobrą drogę dla kobiety.
kobiety
- Olga: długa, przylegająca suknia, fryzura, obcasy, ozdoby - kobieta ozdobna, błyskotka
- Matka: strój sugeruje, że jest to imigrantka, rodzina włoska, siwe włosy, spaghetti - Włochy, bieda
kobiety często odciągają mężczyzn od zła (np. Olga)
21.11
Kobiecość wyzwolona - kobiety nie są gospodyniami domowymi, śpiewają w nocnych klubach, są na utrzymaniu mężczyzn (chociaż coś się nie zgadza, bo chyba już NIE SĄ?)
Wprowadzenie bohaterów - od razu wiemy o nich bardzo dużo
Np. „MAROKO” -> najpierw wprowadzenie w egzotyczny świat, pojawienie się głównej bohaterki (Marlena Dietrich), która ma na głowie woalkę, jest elegancka, ma lekceważący stosunek do mężczyzn, potrafi sobie sama poradzić.
KONIEC - zostawia swojego sponsora i idzie za legionistami wraz z innymi kobietami.
„CASABLANCA” -> Ilsa zdradza męża.
Melodramat może mieć różne zakończenia, ale nie kończy się szczęśliwie jak komedia romantyczna.
WESTERN
Cechy widoczne na ekranie:
- krajobraz - preria, skały, miasteczko, saloon, ulica
- stroje bohaterów - dżinsy, koszul w kratę, bandyta ubrany bardziej elegancko od kowboja
„DYLIŻANS” 1939
- środki lokomocji- konie, dyliżanse
- nadciągająca kawaleria
- muzyka - obrazuje wydarzenia, strony konfliktu
- grafika napisów - typowe dla westernu
- główne przesłanie jakie niesie western
Akcja: dziki zachód, po wojnie secesyjnej, znamy daty
Nie jest to film historyczny - stanowi tylko wyidealizowany obraz, początkowe filmy kowbojskie rejestrowały prawdziwe zdarzenia, ale na późniejsze filmy działa już kino gatunku.
„DYLIŻANS” - Ringo (John Wayne) jest przestępcą ściganym przez szeryfa, jest zły, ale usprawiedliwiamy go, ponieważ zabił z zemsty, honorowo. Szeryf chce jego dobra - zamknąć go do więzienia, aby 3 braci go nie zabiło.
Dallas - (Claire Trevor) prostytutka, nikt z miasteczka nie chce z nią rozmawiać
Żona kapitana - ciężarna
Doktor - alkoholik, ale w krytycznej sytuacji potrafi pomóc
Z FILMWEBU - Akcja westernu rozgrywa się w 1885 roku. W dyliżansie zdążającym do Nowego Meksyku jedzie kilku podróżnych. Dołącza do nich ścigany przez prawo Ringo Kid, szukający na bandytach odwetu za śmierć rodziny. Droga staje się coraz bardziej niebezpieczna. Pewnego dnia atakują ich Indianie. W obliczu niebezpieczeństwa każdy z pasażerów odkrywa swą prawdziwą twarz.
Prawda historyczna i mit - westerny nie celebrują prawdy historycznej, tylko wyidealizowany mit o przeszłości, wykreował pewną rzeczywistość.
Western stanowi pewne przeciwieństwo do filmu gangsterskiego:
miasto --- dzikość
28.11 // Radziecki socrealizm.
KINO RADZIECKIE
- ideologia Marksa, Stalina
- walka klas (rewolucja radziecka); posiadający środki vs. Proletariat
- po obaleniu carstwa władze oddano w ręce proletariatu, przez partie, głową był wódz, np. Lenin.
- Nowa wieś
- okres stalinowski - wielki rozwój dużymi kosztami, później ingerencja w kulturę
Stalin walczył z Hitlerem.
Przełom dźwiękowy: „Dezerter” oraz „Iwan Groźny” 1944 r
Z FILMWEBU: Film opowiadający o życiu Iwana Groźnego (1530-1584). Pierwsza część zaczyna się około jego koronacji (1547) i opisuje początki jego panowania - ślub z Anastazją, wyprawy wojenne na Krym i Inflanty. Oprócz Iwana i jego żony głównymi postaciami są ciotka Eufrozyna, spiskująca, aby zdobyć tron dla swojego syna, oraz przyjaciel cara książe Kurbski, miotany między przyjaźnią i poczuciem lojalności wobec władcy z jednej strony, a pragnieniem władzy i uczuciem do Anastazji z drugiej.
Reżyserzy:
Eisenstein, Pudowkin, Aleksandrow, Dowożenko
Dźwięk miał rolę kontrapunktyczną. (twórczą, nie chodziło o dublowanie obrazu np. dźwięk wchodzenia po schodach, ale np. kobieta zamknięta w pomieszczeniu słyszy skrzyp schodów)
Filmy produkcyjne były o pracy, więc scenerią były fabryki, kopalnie itp. Lub nowoczesna wieś.
„ALEKSANDER NEWSKI” - S. Eisenstein, 1938 r. - > odwołania od bohatera, wodza ku budowaniu mitu, idealizacji władzy.
Socrealizm w kinie:
- sztuka zbliżona do rzeczywistości,
-początek: unifikacja życia kulturalnego
- sztuka miała być utylitarna - miała czemuś służyć, nie mogła być abstrakcyjnym wybrykiem.
- schematyzacja - nie mogła zaskakiwać, piękni to dobre charaktery, brzydcy - złe.
- konflikt między Związkiem Radzieckim a Zachodem,
- 4 głównych bohaterów: władca, adept dojrzewający ideowo, wróg - dywersant, adept przy wrogu.
ADEPT - może przechodzić wewnętrzną przemianę (np. w „Dezerterze”), lub od samego początku bohater pozytywny. Pochodzi z proletariatu, ładny, gorliwy w wykonywaniu poleceń władcy, któremu wierzy; przeciętny - aby każdy mógł się z nim utożsamić; „proletariacki everyman”; o dobrym sercu, szczery, szlachetny, niekoniecznie inteligentny.
Tematy przewodnie:
- praca jako jeden z równorzędnych bohaterów
- tępienie wrogów którzy chcą sabotować
- industrializacja
Podział na boh. pozytywnych i negatywnych.
Radziecki człowiek …. (nie umiem odczytać :d ) - dobrze zbudowany, zdrowy, silny, ale nie jest też zbytnio ładny
„IWAN GROŹNY”
Wódz, jego pomagier, figura władzy skontrastowana z nieprzebranym tłumem, który idzie za nim sznurem; tłum jako całość, posłuszny i oddany; majestatyczny, patetyczny styl -> ma budować różnicę pomiędzy autorytetem władzy (np. powolna decyzja, statyczny charakter wodza, w ogóle taki poubierany i powolny)
„Iwan Groźny cz. II”
Dynamika, bogactwo scenografii, przepych, bogactwo strojów; autorytet władzy nadszarpnięty, nie widać majestatu, podejrzliwość, chór szydzi z niego, Iwan bardziej demoniczny (makijaż, wyraz twarzy -> siedzi na fotelu z obrażoną miną a przydupasy dookoła biegają i tańczą); władca nie ejst wyniesiony, nie ma kontrastu
Film może być odczytany jako metafora wielkiego terroru, tego, co się dzieje z ludźmi władzy.
Typy filmów:
- produkcyjniaki (o robotnikach)
- widowiska historyczne
- tematyka wojenna
- biograficzne / o rewolucji radzieckiej (bohaterowie tylko Lenin i Stalin)
- wiejskie
- rozrywkowe
19.12 // "Szkoła francuska" lat trzydziestych.
„BRZASK” Marcel Carne, 1939 r.
Z FILMWEBU: Jeden z ważniejszych filmów francuskiego "czarnego romantyzmu" z wielkim Jeanem Gabinem w roli przegranego, skazanego na klęskę bohatera, dla którego już nie ma ucieczki. Francois siedzi w zabarykadowanym pokoju, obserwowanym i ostrzeliwanym przez policję; rozmyśla, jak z dnia na dzień stał się mordercą. Wspomina miłość do pięknej Francoise, rywalizację z treserem zwierząt Valentinem i uwikłanie w niejasną relację z jego asystentką Clarą.
Główny aktor: François - JEAN GABIN
Lata 30' we Francji: kryzys, bierność Francuzów, Front Ludowy - odpowiedź na groźbę faszystowskiego zamachu stanu
Filmy Carne były odpowiedzią na nastroje ludzi
Realizm poetycki (inspiracja 3 gatunkami literackimi)
1. Liryka -> poetyckość
2. Epika -> narracja, budowanie scen, prowadzenie dialogu
3. Dramat -> fatum nad bohaterami
JEAN GABIN - ikona kina francuskiego, gra zwykle człowieka z nizin społecznych; za sprawą tych ról, ludzie uważali go za prostego człowieka
„BRZASK”
otwarcie filmu: ujęcie ustanawiające na uliczkę i budynek, w którym rozgrywa się akcja
oświetlenie klatki schodowej (cienie)
fatum: nieszczęśliwa miłość François i Françoise
Clara i Valentin: treserzy psów, przestrzeń cyrkowa (cyrk i karnawał jako świat odwróconych znaczeń)
Wydarzenia `rzeczywiste' i retrospekcje (kamera na twarz bohatera, obraz przechodzi w retrospekcję, nakładanie się obrazów, rozmywanie, np. wtedy gdy patrzył przez okno przypominał sobie sytuację)
Przedmioty grają (pluszowy miś, broszka; całe wyposażenie pokoju gra)
Metafory (np. gdy kamera jest ustawiona tak, że wlot po kuli w szybie znajduje się na czole bohatera.
Rzucenie krzesłem w lustro - > postanowienie o popełnieniu samobójstwa
9.01
„Brzask”
scenografia - pełna kontrola nad światem przedstawionym
Historia:
Oboje (François i Françoise) pochodzą z domów dziecka, robotnik i dziewczyna; ciąży nad nimi fatum nieszczęśliwej miłości,; druga para pochodzi ze swiata cyrkowego, nie wiemy skad są (Clara jako kobieta fatalna)
François zabija Valentina, bo ma romans z jego ukochaną. Z drugiej jednak strony François też zdradza Françoise z Clarą.
Nie ma dobrych i złych: wszyscy kłamią i zdradzają.
A. Helman - „Carne albo rzeczywistość upozorowana”
realizm polega na przedstawieniu życia zwykłych osób;
triada (liryka, epika, dramat)
Architektura filmu - sposób budowania scen
Przedmioty grają (miś, broszka, ostatni papieros), metaforyzują, całe wyposażenie pokoju jest mocno „nasemantyzowane”.
„Brzask” -> w jęz. Ma wydźwięk pozytwny, jednak w filmie ejst zaprzeczeniem tego; o brzasku dzwoni budzik dla trupa.
16.01 Czarny film amerykański.
- niekoniecznie musi być o tematyce detektywistycznej, kryminalnej
- twardziele i zakochane w nich kobiety
- kobieta fatalna uwikłana w spisek lub sama go tworzy
- lata 40', 50'
„SOKÓŁ MALTAŃSKI” - John Huston, 1941 r.
Z FILMWEBA: Sam Spade, prywatny detektyw, otrzymuje zlecenie odnalezienia młodszej siostry Ruth Wonderly. W miarę jak Spade zaczyna zagłębiać się w sprawie, przekonuje się, że jego prawdziwe zlecenie polega na odnalezieniu niewielkiego posągu przedstawiającego sokoła. Rzeźba ta powstała w roku 1539 i była wyrazem hołdu złożonego przez Templariuszy królowi Hiszpanii. Niestety, w drodze do Hiszpanii galera, która ją przewoziła została zatopiona przez piratów, a po posągu słuch zaginął. Rzeźba odnajduje się po latach w San Francisco, ale chętnych do jej zdobycia jest wielu.
- otwarcie filmu: SAN FRANCISCO, metropolia
- biuro detektywistyczne
- Sam Spade (Humphrey Bogart)
- Effie - asystentka, chroni Spade'a, dba o niego, układ jak syn i matka
- Wonderly - kobieta fatalna, wodzi oczami, brunetka
( kobiety są opozycyjne względem siebie)
- panna Wonderly - przychodzi z nikąd, opowiada jakąś historię, a Archer jej wierzy, później ginie
- telefon o śmierci Archera: widzimy okno, noc, budzik, powiewająca firanka, ale nie ma człowieka, budzi to nostalgię; telefon jest symbolem nieuchronności, Tel + noc = nic dobrego
- Spade sypia z żoną przyjaciela i współpracownika - Archera
- gangsterzy są homoseksualistami (Cairo, Gutman)
- Spade'a pociągają tylko kobiety fatalne, dlatego nie pożąda Effie, która jest porządną dziewczyną z dobrego domu