Ćwiczenia 2
3. Przez umowę ubezpieczenia UBEZPIECZYCIEL ZOBOWIĄZUJE SIĘ, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a UBEZPIECZAJĄCY ZOBOWIĄZUJE SIĘ zapłacić składkę.
4. Świadczenie ubezpieczającego (czyli składka) jest bezwarunkowe, zaś świadczenie ubezpieczyciela (czyli zapłata określonego odszkodowania, umówionej sumy pieniężnej, renty lub innego świadcznenia) jest warunkowe. Tym warunkiem jest zajście PRZEWIDZIANEGO W UMOWIE WYPADKU.
5. Suma ubezpieczenia stanowi zazwyczaj GÓRNĄ GRANICĘ ODPOWIEDZIALNOŚCI UBEZPIECZYCIELA I Z ZAŁOŻENIA POWINNA ODPOWIADAĆ AKTUALNEJ WARTOŚCI UBEZPIECZONEGO MAJĄTKU.
6. OWU muszą spełniać następujące warunki:
Postanowienia ogólnych warunków ubezpieczenia lub postanowienia umowy ubezpieczenia sprzeczne z przepisami niniejszego tytułu (UMOWY UBEZPIECZNIA) są nieważne, chyba że dalsze przepisy przewidują wyjątki.
OWU określają w szczególności:
- rodzaj ubezpieczenia i jego przedmiot;
- warunki zmiany sumy ubezpieczenia lub sumy gwarancyjnej, jeżeli ogólne
warunki ubezpieczenia taką zmianę przewidują;
- prawa i obowiązki każdej ze stron umowy ubezpieczenia;
- zakres odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń;
- przy ubezp. majątkowych - sposób ustalania rozmiaru szkody;
- sposób określania sumy odszkodowania lub innego świadczenia, jeżeli ogólne
warunki ubezp. przewidują odstępstwa od zasad ogólnych;
- sposób ustalania i opłacania składki ubezpieczeniowej;
- metodę i sposób indeksacji składek, jeżeli ogólne warunki ubezpieczenia
indeksację przewidują;
- tryb i warunki dokonania zmiany umowy ubezpieczenia zawartej na czas
nieokreślony;
- przesłanki i terminy wypowiedzenia umowy przez każdą ze stron, a także tryb
i warunki wypowiedzenia, jeżeli ogólne warunki ubezpieczenia przewidują
taką możliwość.
OWU oraz umowa ubezpieczenia powinny być formułowane jednoznacznie i w sposób zrozumiały.
7. Ubezpieczający MOŻE zawrzeć umowę ubezpieczenia na cudzy rachunek. Obowiązek zapłaty składki ma UBEZPIECZAJĄCY, a odszkodowanie otrzyma UBEZPIECZONY.
8. Umowa ubezpieczenia ma być potwierdzona DOKUMENTEM UBEZPIECZENIA.
9. W propozycji (ofercie) składanej ubezpieczycielowi ubezpieczający konkretyzuje: interes majątkowy albo określone dobro osobiste, które chciałby ubezpieczyć, ubezpieczyciel jest adresatem tej oferty.
10. Jeżeli w odpowiedzi na złożoną ofertę ubezpieczyciel doręcza ubezpieczającemu dokument ubezpieczenia zawierający postanowienia, które odbiegają na niekorzyść ubezpieczającego od treści złożonej przez niego oferty, ubezpieczyciel obowiązany jest zwrócić ubezpieczającemu na to uwagę na piśmie przy doręczeniu tego dokumentu, wyznaczając mu co najmniej 7-dniowy termin do zgłoszenia sprzeciwu. W razie nie wykonania tego obowiązku zmiany dokonane na niekorzyść ubezpieczającego nie są skuteczne, a umowa jest zawarta zgodnie z warunkami oferty.
W braku sprzeciwu umowa dochodzi do skutku zgodnie z treścią dokumentu ubezpieczenia następnego dnia po upływie terminu wyznaczonego do złożenia sprzeciwu.
11. Jeżeli umowa ubezpieczenia jest zawarta na okres dłuższy niż sześć miesięcy, ubezpieczający ma prawo odstąpienia od umowy ubezpieczenia, w terminie 30 dni, a w przypadku gdy ubezpieczający jest przedsiębiorcą w terminie 7 dni, od dnia zawarcia umowy. Odstąpienie od umowy ubezpieczenia nie zwalnia ubezpieczającego z obowiązku zapłacenia składki za okres, w jakim ubezpieczyciel udzielał ochrony ubezpieczeniowej.
Jeżeli umowa zawarta jest na czas określony, ubezpieczyciel może ją wypowiedzieć jedynie w przypadkach wskazanych w ustawie, a także z ważnych powodów określonych w umowie lub ogólnych warunkach ubezpieczenia.
12. Składkę oblicza się za czas trwania odpowiedzialności ubezpieczyciela. W przypadku wygaśnięcia stosunku ubezpieczenia przed upływem okresu na jaki została zawarta umowa, ubezpieczającemu przysługuje ZWROT SKŁADKI za okres niewykorzystanej ochrony ubezpieczeniowej.
Jeżeli nie umówiono się inaczej, składka powinna być zapłacona jednocześnie z zawarciem umowy ubezpieczenia, a jeżeli umowa doszła do skutku przed doręczeniem dokumentu ubezpieczenia - w ciągu czternastu dni od jego doręczenia
13. Jeżeli nie umówiono się inaczej, odpowiedzialność ubezpieczyciela rozpoczyna się od dnia następującego po zawarciu umowy, nie wcześniej jednak niż od dnia następnego po zapłaceniu składki lub jej pierwszej raty.
14. Obowiązek podania wszystkich okoliczności przy zawieraniu umowy ubezpieczenia ciąży na UBEZPIECZAJĄCYM. Jeżeli ubezpieczający zawiera umowę przez przedstawiciela, obowiązek ten ciąży również na przedstawicielu i obejmuje ponadto okoliczności jemu znane. W razie zawarcia umowy ubezpieczenia na cudzy rachunek, obowiązek ten spoczywa zarówno na ubezpieczającym, jak i na ubezpieczonym.
15. Ubezpieczyciel obowiązany jest spełnić świadczenie w terminie trzydziestu dni, licząc od daty otrzymania zawiadomienia o wypadku.
Gdyby wyjaśnienie w powyższym terminie okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności ubezpieczyciela albo wysokości świadczenia okazało się niemożliwe, świadczenia powinno być spełnione w ciągu 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe. Jednakże bezsporną część świadczenia ubezpieczyciel powinien spełnić w terminie przewidzianym w $1 (30 dni).
16. Ubezpieczony ma obowiązek (w określonym terminie) powiadomić ubezpieczyciela o WYPADKU.
17. Roszczenia z tyt. umowy ubezpieczenia przedawniają się z upływem lat trzech.
UBEZPIECZENIA MAJĄTKOWE:
18. Przedmiotem ubezpieczenia majątkowego może być każdy interes majątkowy, który nie jest sprzeczny z prawem i daje się ocenić w pieniądzu.
19. O ile nie umówiono się inaczej, suma pieniężna wypłacona przez ubezpieczyciela z tytułu ubezpieczenia nie może być wyższa od poniesionej szkody.
20. W razie zajścia wypadku ubezpieczający obowiązany jest użyć dostępnych mu środków w celu ratowania przedmiotu ubezpieczenia oraz zapobieżenia szkodzie lub zmniejszenia jej rozmiarów.
21. Ubezpieczyciel jest wolny od odpowiedzialności, jeżeli ubezpieczający wyrządził szkodę umyślnie; w razie rażącego niedbalstwa odszkodowanie nie należy się, chyba że umowa lub ogólne warunki ubezpieczenia stanowią inaczej lub zapłata odszkodowania odpowiada w danych okolicznościach względom słuszności. Jeżeli nie umówiono się inaczej, ubezpieczyciel nie ponosi odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną umyślnie przez osobę, z którą ubezpieczający pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym.
22. REGRES - uprawnienie zakładu ubezpieczeń do żądania od sprawcy szkody zwrotu całości lub części wypłaconego przez zakład ubezpieczeń odszkodowania. Inaczej mówiąc to przejście na ubezpieczyciela, z chwilą wypłaty odszkodowania i do jego wysokości, praw przysługujących ubezpieczającemu w stosunku do osoby trzeciej odpowiedzialnej za szkodę.
Nie przechodzą na ubezpieczyciela roszczenia ubezpieczającego przeciwko osobom, z którymi ubezpieczający pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym, chyba że sprawca wyrządził szkodę umyślnie.
UBEZPIECZENIA OSOBOWE:
23. UBEZPIECZENIE OSOBOWE może w szczególności dotyczyć:
- przy ubezpieczeniu na życie - śmierci osoby ubezpieczonej lub dożycia przez nią oznaczonego wieku.
- przy ubezpieczeniu następstw nieszczęśliwych wypadków - uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia lub śmierci wskutek nieszczęśliwego wypadku.
24. Przy ubezpieczeniu osobowym ubezpieczający może wypowiedzieć umowę w każdym czasie z zachowaniem terminu określonego w umowie lub w OWU, a w razie jego braku - ze skutkiem natychmiastowym.
W braku odmiennego zastrzeżenia umowę uważa się za wypowiedzianą przez ubezpieczającego, jeżeli składka lub jej rata nie została zapłacona w terminie określonym w umowie lub OWU mimo uprzedniego wezwania do zapłaty w dodatkowym terminie określonym w OWU.
25. Ubezpieczający może wskazać jedną lub więcej osób uprawnionych do otrzymania sumy ubezpieczenia w razie śmierci osoby ubezpieczonej; może również zawrzeć umowę ubezpieczenia na okaziciela. Ubezpieczający może każde z tych zastrzeżeń zmienić lub odwołać w każdym czasie.
26. Suma ubezpieczenia przypadająca uprawnionemu nie należy do spadku po ubezpieczonym.
27. Samobójstwo ubezpieczonego ZWALNIA ubezpieczyciela z obowiązku świadczenia, jeżeli samobójstwo nastąpiło w okresie do dwóch lat od zawarcia umowy ubezpieczenia. (ART. 833 - Przy ubezpieczeniu na życie samobójstwo ubezpieczonego nie zwalnia ubezpieczyciela od obowiązku świadczenia, jeżeli samobójstwo nastąpiło po upływie lat dwóch od zawarcia umowy ubezpieczenia. Umowa lub OWU mogą skrócić ten termin, nie bardziej jednak niż do 6 miesięcy).
WAŻNE POJĘCIA:
UMOWA NAZWANA: to umowa posiadająca szczególną regulację kodeksową (ma swoje regulacje prawne).
UMOWA ADHEZYJNA/ADHEZJA: to umowa, w której jedna strona określa wszystkie istotne warunki w taki sposób, że druga strona może albo w całości je przyjąć, albo zrezygnować z zawarcia umowy. (Przystąpienie do z góry ustalonych warunków, np. umowa ubezpieczenia).
ESSENTIALIA NEGOTII: elementy/warunki konieczne, które muszą być zawarte w umowie, żeby była ważna.
UBEZPIECZENIE WIELOKROTNE: tzn. równoległe ubezpieczenia w dwóch lub więcej zakładach ubezpieczeń (dot. tylko ubezpieczeń majątkowych).
PODSTAWA WYMIARU SKŁADKI: to od czego naliczamy składkę, czyli najczęściej suma ubezpieczenia (plus czas, plus ryzyko).
ZASADA PRO RATA TEMPORIS (stosownie do upływu czasu): sposób obliczania składki ubezpieczeniowej za okresy krótsze niż rok.
SKŁADKA DEPOZYTOWA: składka częściowa, która podlega potem dalszym rozliczeniom.
OKRES TRWANIA UMOWY: okres na który umowa została zawarta.
OKRES TRWANIA OCHRONY UBEZPIECZENIOWEJ: czas trwania ochrony ubezpieczeniowej.
TRIGGER: czasowy zakres ochrony - dla ubezpieczeń OC
CLAIMS MADE: (jeden z triggerów) - czasowy zakres ochrony określonego typu.
KLAUZULA PROLONGACYJNA: dopuszcza przedłużenie umowy ubezpieczenia. Przedłużenie tymczasowości: gdy umowa się sprawdziła a przed upływem terminu żadna ze stron jej nie wypowiedziała - automatyczne przedłużenie na ten sam okres.
SUMA GWARANCYJNA: określona w umowie ubezpieczenia kwota stanowiąca górną granicę odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń z tyt. umowy ubezpieczenia OC. Suma gwarancyjna zmniejsza się o kwotę wypłaconego odszkodowania, aż do jego całkowitego wyczerpania. Można doubezpieczyć.
WYCZERPANIE SUMY GWARANCYJNEJ/UBEZPIECZENIA: może stanowić podstawę do wygaśnięcia stosunku prawnego, o ile strony umowy nie postanowiły o odnowieniu sumy ubezpieczenia. Wraz z wyczerpaniem sumy ubezpieczenia kończy się odpowiedzialność ubezpieczyciela.
SUMA NA ZDARZENIE: ustalona suma ma zastosowanie do każdego zdarzenia zaistniałego w okresie ubezpieczenia, niezależnie od liczby tych zdarzeń i osób poszkodowanych.
SUMA AGREGACYJNA: suma wszystkich świadczeń w okresie ubezpieczenia.
WARTOŚĆ UBEZPIECZENIOWA: wartość ubezpieczonego mienia lub innego interesu majątkowego. (wartość przedmiotu ubezpieczenia).
KLAUZULA SUMY PRZEZORNEJ/LEEWAY: zasada proporcji - ma ona zastosowanie wówczas, kiedy suma ubezpieczenia mienia jest niższa od jego całkowitej wartości w dniu szkody, odszkodowanie wypłacane jest w takiej proporcji, w jakiej suma ubezpieczenia pozostaje do wartości tego mienia w tym dniu.
Klauzula sumy przezornej znosi tą zasadę odpowiedzialności proporcjonalnej - pozwala popełnić błąd w wyznaczaniu sumy ubezpieczenia do określonej granicy - procentowo, np. 10 %.
Klauzula sumy przezornej wskazuje konkretną kwotę, o którą wartość przedmiotu ubezpieczenia (wartość ubezpieczeniowa) może być wyższa od zadeklarowanej przez ubezpieczającego, aby nie występowały negatywne skutki odpowiedzialności proporcjonalnej.
KASTOMIZACJA: dopasowanie do potrzeb pojedynczego klienta.
KWOTACJA - proces polegający na wstępnym określeniu wysokości składki ubezpieczeniowej.
KOASEKURACJA - ubezpieczamy się w kilku zakładach ubezpieczeń
POOL KOASEKURACYJNY - ubezpieczyciele tworzą porozumienie koasekuracyjne między sobą.
UMOWA GRUPOWA - ubezpieczającym jest często bank kredytujący. Finansujący w umowach leasingu czy pracodawca jedną umową ubezpiecza wiele osób i ich indywidualne ryzyka.
UMOWA PAKIETOWA - gdy jedna umowa obejmuje różne przedmioty ubezpieczenia od różnych ryzyk, np. ubezpieczenie mieszkania, odpowiedzialności cywilnej w życiu prywatnym.
UMOWA FLOTOWA/ ZBIOROWA - występuje, gdy jedną umową obejmujemy wiele jednorodnych rodzajowo przedmiotów ubezpieczania (np. cały tabor samochodowy przedsiębiorstwa handlowego).
UMOWA GENERALNA - umową jest objęty cały proces - załadunek, transport, przeładunek, wyładunek - w ramach jednej polisy (przeważnie transport).
udział własny - ograniczenie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń podobne w skutkach do franszyzy redukcyjnej z tym, że obniżenie wysokości odszkodowania obniżane jest zawsze o wartość stanowiącą iloczyn określony ułamka wyrażającego stopień udziału własnego ubezpieczającego oraz wartości odszkodowania. W odróżnieniu do franszyzy redukcyjnej ułamek ten jest odnoszony do wartości odszkodowania, a nie wartości ubezpieczanego mienia. W praktyce obrotu termin ten stosowany jest jako synonim franszyzy redukcyjnej.