Wykładowca: dr n. med. A. Bandyra

Wykład z dn. 03.10.2010, godzina 13:00
(niedziela)

Temat: Bóle biodra

Bóle biodra:

• Występują we wszystkich grupach wiekowych

• Może być rzutowany z kręgosłupa lub struktur w obrębie jamy brzusznej i powstawać w ścięgnach lub kaletkach zlokalizowanych okołostawowo lub być wynikiem zmian chorobowych w samym biodrze

• Najczęstsze przyczyny bólu biodra u osób dorosłych to zapalenie kaletek krętarzowych oraz choroba zwyrodnieniowa stawu biodrowego

Zapalenie kaletki krętarzowej

• Często występująca u dorosłych, zwłaszcza u kobiet

• Głęboki rozlany ból bocznej części biodra, nasilający się podczas ruchu, w nocy, ustępujący podczas spoczynku

• Niektórzy pacjenci utykają

• Tkliwość nad krętarzem większym

• Predysponujące czynniki to otyłość, nierówna długość nóg, uprawianie lekkoatletyki, w tym biegania

Leczenie

• Odpoczynek

• Niesteroidowe leki przeciwzapalne

• Miejscowe stosowanie ultradźwięków i fizjoterapii

• Miejscowe ostrzykiwanie steroidami i lekami znieczulającymi w połączeniu z kilkudniowym odpoczynkiem

Choroba zwyrodnieniowa biodra

• Powszechnie zmiana patologiczna, która pojawia się zwykle w piątej i szóstej dekadzie życia

• Częstsza u rasy białej (typ kaukaski)

Predyspozycje

• Schorzenia przebyte w dzieciństwie

• Wrodzone zwichnięcia biodra

• Choroba Perthesa

• Złuszczenie głowy kości udowej

• Anomalie dotyczące długości nóg oraz praca wymagająca podnoszenia i przenoszenia ciężarów

Zalecenia:

• Jazda na rowerze

• Pływanie

Objawy

• Zazwyczaj objawia się jako ból pachwinowy, często promieniujący do kolana i ból może być także zlokalizowany w bocznej lub tylnej części biodra

• Ograniczenie zakresu ruchu - najwcześniej rotacji wewnętrznej, potem odwiedzenie

• Utrudnienie chodzenia, ubierania się, zwłaszcza zakładanie butów czy skarpetek

• Może dojść do skrócenia kończyny objętej chorobą (od 1 do 1,5 cm)

• Naturalny przebieg choroby może być różny - w większości przypadków jest stosunkowo łagodny przez wiele lat, wiele z nich potem przechodzi w poważne uszkodzenie stawu

Lecenie

• Zachowawcze we wczesnych fazach choroby

• W późniejszym okresie, przy występowaniu silnego bólu i inwalidztwa - zabieg protezoplastyki stawu biodrowego

Obciążenie operowanej kończyny

• Po endoprotezie cementowej obciążenie w pierwszych dniach zabiegu

• Po endoprotezie bezcementowej trzeba asekuracji kulami łokciowymi od 3 do 4 miesięcy

Usprawnianie pacjenta

• Rozpoczyna się je jeszcze przed zabiegiem operacyjnym

• Polega na edukacji, która ma na celu zmniejszenie odczucia lęku przed zabiegiem

• Ćwiczenia powiększające zakres ruchu w stawach biodrowych i poprawienie siły mięśniowej (unikanie rotacji wewnętrznej i przywodzonej)

Ćwiczenia:

• W odciążeniu na podwieszkach w UGUL-u

• Ćwiczenia ruchu zgięcia i wyprostu bioder

• Wzmacnianie mięśnia czworogłowego uda (ćwiczenia czynne w odciążeniu z oporem w leżeniu na boku)

• Ćwiczenia izometryczne mięśni, szczególnie mm pośladkowych w kończynie przygotowywanej do zabiegu

• Wzmacnianie siły mm kk górnych i nauka chodzenia o kulach z odciążeniem k przed operacją

I doba po zabiegu operacyjnym

• Ćwiczenia oddechowe (np. 10 głębokich wdechów nosem z jednoczesnym wznoszeniem ramion oraz wydechów ustami z opuszczaniem ramion, powtarzając co godzinę)

• Ułożenie kończyny operowanej w lekkiej rotacji zewnętrznej i odwiedzeniu kolana w zgięciu lekkim (15^o-20^o)

• Ćwiczenia ruchu i napinanie mięśni podudzia jako profilaktyka przeciwzakrzepowa

II doba po zabiegu operacyjnym

• Kontynuacja ćwiczeń oddechowych

• Ćwiczenia izometryczne mięśni czworogłowych (równomierne napinanie mięśni ok.. 10 skurczów w 10-15 cyklach i powtarzanie cykli co 2 godziny)

• Ćwiczenia wspomagane zgięcia i wyprostu w stawie kolanowym oraz wspomagane czynne zgięcia stawu biodrowego do granicy bólu

• Chory może przebywać w pozycji półsiedzącej

III i IV doba po zabiegu operacyjnym

• Wprowadzane są ćwiczenia wspomagane, zwiększające zakres ruchu w zgięciu, odwodzenie i przywodzenie biodra

• Pacjent może usiąść na łóżku przy pomocy drabinki

• Pacjent jest pionizowany, rozpoczyna chodzenie z terapeutą i/lub o chodziku

IV i V doba po zabiegu operacyjnym

• pacjent wykonuje czynne zgięcia i wyprosty kolana w pozycji siedzącej i leżącej

• ćwiczenia zgięcia, wyprostu, odwiedzenia i przywiedzenia w stawie biodrowym

• ćwiczenia izometryczne mięśnia czworogłowego

• intensywne ćwiczenia oporowe zgięcia grzbietowego stopy

• podczas ruchu w operowanym stawie pięta kończyny powinna przesuwać się po materacu

• wszystkie ćwiczenia powinny być wykonywane z lekko odwiedzioną i zrotowaną na zewnątrz kończyną jeśli dostęp do stawu był tylni, albo lekko zrotowaną do wewnątrz, jeśli zastosowano dostęp przedni

• jeżeli którekolwiek z wprowadzanych ćwiczeń jest bolesne, należy zaniechać chwilowo ich wykonywania

• pacjent może korzystać z wózka inwalidzkiego i WC (z podwyższającą wkładką na sedes)

Kontynuacja leczenia w oddziale rehabilitacyjnym

• kontynuacja ćwiczeń czynnych w odciążeniu, w odciążeniu ze wzrastającym oporem oraz we wzrastającym zakresie ruchu operowanych stawów biodrowych

• ćwiczenia w wodzie (po 2-3 tygodniach od zabiegu)

• doskonalenie chodzenia o dwóch kulach, a także po schodach, ze stopniowym, częściowym obciążaniem kończyny

• magnetronie

• laser

• wyrównywanie nierówności kończyn, które może się pojawić po zabiegu

• ustalenie planu fizjoterapii w warunkach ambulatoryjnych, udzielenie instruktażu dotyczącego trybu życia osoby z wszczepionym sztucznym stawem biodrowym