Prawo kościelne (wykład 3) 26.01.2013

1) Definicje i typy konkordatów :

* concordo are - zgadzać się

* umowa dwustronna międzynarodowa miedzy stolica apostolska

i państwem

* zupełne i częściowe

* wertykalne i horyzontowe ( szczególny nacisk na sytuacje prawna wiernego

lub na strukturę organizacyjna)

* czasowe i wieczyste

wertykalna -pozycja prawna wiernego

horyzontalne - organizacja

Konkordaty są wytworem łacińskiego chrześcijaństwa. W kościołach wschodnich

konkordatów nie ma.

Konkordat zupełny stara się zawrzeć w sobie większość

spraw spornych.

Konkordat częściowy nie uwzględnia wielu zagadnień. Konkordat częściowy jest zawierany nie chętnie przez stolice apostolska (wyjątki np. prusy, państwa pod zaborami)

Konkordat spełnia wymogi konwencji wiedeńskiej. Zerwanie konkordatu przez stronę państwową skutkuje zerwaniem stosunków dyplomatycznych.

* wytwór prawa europejskiego

*charakter umowy międzynarodowej

w zakresie interesującym strony

* zawieranie praktyczne od średniowiecza ( np. w Wormacja 1112 , Bolonia 1516 )

*formy i treść ulegały zmianie

*pierwsze polskie konkordaty ( 1519r . 1525r)

* stolica apostolska jest czymś ponad nie posiadając suwerenności ( Polska 1925 Włochy 1922, Rumunia1927)

* sobór watykański II w konstytucjach wspólne ustępstwa państwa i kościoła służące dobru i realizacji konkordatu

2)Natura prawna konkordatu

a) teoria legalna

*koncepcja supremacji czyli przewadze. ( państwo dyktuje warunki)

*koncepcja jednostronna

*tylko wola państwa źródłem prawa

*konkordat źródłem prawa wewnętrznego.

b)teoria przywilejów

*kościół udzielił kompetencji do ingerowania w pewien zakres praw kościelnych

*teokratyczna jednostronna

*wyraz aspiracji papieży do pośredniej władzy nad świeckimi

c)teoria prawa międzynarodowego

*zasady autonomiczności i należności Stolicy Apostolskiej państwa

*umowa międzynarodowa bo są dwa podmioty prawa międzynarodowego

*wola współdziałania ze strony kościoła katolickiego na rzecz wspólnego dobra obywateli

3) Preambuła konkordatu

*przesłanki polityczne

*przesłanka socjologiczna

*przesłanki historyczne - są powiązane z politycznymi

*przesłanki aksjologiczne - system wartości akcentuje chrześcijańskie wartości którymi państwo bd się kierować

*przesłanka legalizmu - jest realizacja zasad państwa prawnego

4) Klauzule konkordatu

a) materialne

*federacyjna - zastrzeżenie w jaki sposób ma obowiązywać terenie państwa

*stosunków dyplomacyjnych -określa w jaki sposób państwo bd reprezentowane i kościół przy stosunkach wzajemnych

b) formalne

*derogacyjna uchylenie

*interpretacyjna wykładnia

*o trybie rozstrzygania sporów

*dotycząca wejścia w życie

*ratyfikacji

*określającą język umowy

*dotycząca czasu obowiązywania

*denuncjacyjna - w jaki sposób mógł by zostać wypowiedziany konkordat

*prolongacyjna -w jaki sposób mógłby zostać przedłużony

*rewizyjna

5) Procedura przygotowania i zawarcia konkordatu (brak rozwinięcia podpunktów)

1. etap negocjacji (zakończony parafowaniem tekstu)

2. etap realizacji

6) Osobowość prawna

7) Podmiotowość międzynarodowo- prawna Stolicy apostolskiej i Watykanu

Pod pojęciem Stolicy Apostolskiej ( inaczej kurii rzymskiej) należy rozumieć biskupa Rzymu oraz o ile co innego nie wynika z natury rzeczy lub kontekstu zespołu organów pomocniczych (…)

8) Organa władzy

9) Państwo kościelne - powstanie Watykanu

*biskupstwo Rzymu do VIII w. powstanie państwa kościelnego

*zjednoczenie Włoch

*traktaty laterańskie 1929r podpisane przez kardynała Pietro Gasparri papieskiego sekretarza stanu w imieniu Piusa XI i Mussoliniego

10) Spór o podmiotowości prawa międzynarodowego Watykanu i Stolicy apostolskiej

a)koncepcja monistyczna

*zlanie ontologiczne obu bytów

* brak wszystkich cech państwa

b) koncepcja dualistyczna implikuje spory o charakter relacji miedzy Stolica Apostolską a Watykanem

* koncepcja wasalności

*koncepcja Józefa Krukowskiego historycznej suwerenności duchowej i terytorialnej

11) Argumentu za osobowością na gruncie prawa międzynarodowego

* ius legatum - ogólne utrzymywanie stosunków międzynarodowych

* ius tractatum = ius contrajendi -prawo zawierania traktatów

zdolność występowania prawa przed sadami prawa międzynarodowego

• ius standi zdolność prawna przed sadami prawa międzynarodowego

uznanie na arenie międzynarodowej

Watykan ma konstytucje 26. XI. 2000

12) Argumenty za podmiotowością na płaszczyźnie prawa międzynarodowego

*argument dla Watykanu

- koncepcja państw miniaturowych

*argumenty dla Stolicy apostolskiej

- koncepcja państwa personalnego

- suwerenność związku społecznego

- wspólnota duchowa na podstawie argumentów historycznych

13) Relacje miedzy Watykanem a Stolicą Apostolską na płaszczyźnie prawa międzynarodowego

*wasalność Watykanu względem Stolicy Apostolskiej

*protektorat Stolicy Apostolskiej względem Watykanu

*unia personalna wspólny władca jako os. fizyczna

*unia realna wspólny najwyższy organ

*unia funkcjonalna

*historyczne powiazanie funkcjonalnych podmiotów

*funkcjonalna służebność Watykanu

Sposoby nabycia osobowości prawnej związków wyznaniowych

*ustawa indywidualna

*rejestracja

*konkordat

Kościół powszechny

Osobowość prawna

Nadprzyrodzona podmiotowość

Osoba moralna Kn.132 §1 KPK

Kościół powszechny

Źródło osobowości prawnej dla innych osób kościelnych

Jeden, jedyny i prawdziwy

kościoły partykularne w komunii z kościołem

Wielość w rzeczywistej jedności

Biskup Rzymu

koncentracja i dekoncentracja władzy w kościele

kolegium biskupów

prymat partykularny

prymat powszechny

osoby moralne

Kongregacje

Kuria rzymska

Inne instytucje i ich organy

Trybunał papieski sekretariat stanu

Rada Publicznych spraw kościoła

---