Wykład 10 24.04.2008
Gwarancje niezawisłości sędziów
Faktyczne
Prawne
Procesowe ( zasady postępowania sędziego)
Ustrojowe
Gwarancje ustrojowe |
Gwarancje faktyczne |
|
Stanowią pewne okoliczności faktyczne nie dające się skodyfikować. Jest ich sporo 2 główne
|
Gwarancje ustrojowe
Posiadanie ustawowo określonych kwalifikacji sędziowskich
Jest to bardzo ważna gwarancja - im wyższych kwalifikacji wymaga się od sędziego tym wyższej można się spodziewać niezawisłości
Wymagania kwalifikacyjne :
Kwalifikacje etyczne - sędzia powinien być nieskazitelnego charakteru oraz musi posiadać obywatelstwo polskie, korzystać z pełni praw cywilnych i obywatelskich
Kwalifikacje polityczne - dziś już nie istnieje - obowiązywała w PRL)- sędzia ma dawać rękojmie należytego wykonywania obowiązków sędziowskich
Kwalifikacje zawodowe - wymaga się aby ukończył wyższe studia prawnicze w Polsce, albo zagraniczne ale uznawane w Polsce, złożył egzamin sędziowski albo prokuratorski, musi pracować minimum 3 lata jako asesor, musi mieć ukończony 29 rok życia -> są to podstawowe kwalifikacje sędziowskie =>Wymagane są od sędziów Sądu Rejonowego
Sądy wyższe niż rejonowe wymagają dodatkowych kwalifikacji :
Sąd Apelacyjny - wymagany jest 6-letni staż, w tym, co najmniej 3 lata w sądzie okręgowym lub prokuraturze.
Sąd Najwyższy - 10 lat stażu
NSA - 10 lat stażu, ukończone 40 lat
Nieusuwalność sędziów
Wynikają z Konstytucji ( art.180). Sędzia w okresie kadencji nie może być usunięty ze stanowiska ( poza zdarzeniami przewidzianymi w ustawie ) , sędziowie sądzą do 65 roku życia, a mogą do 70 roku jeśli chcą (muszą wystąpić do Ministra Sprawiedliwości, a on musi się zgodzić). Potem sędzia przechodzi w stan spoczynku.
Rozwiązanie stosunku prawnego z sędzią
Jeżeli zrzecze się stanowiska
Gdy traci obywatelstwo polskie
Utrata stanowiska sędziowskiego ( z mocy prawa)
Jeżeli sędzia zostanie skazany najwyższą karą dyscyplinarną przez Sąd Dyscyplinarny - „złożenie sędziego z urzędu”
Gdy Sąd Karny orzeknie wobec sędziego środek pozbawienia praw publicznych
Gdy Sąd Karny orzeknie wobec sędziego środek „ zakaz zajmowania stanowiska sędziego”
Inne przypadki:
Sędzia przechodzi w stan spoczynku ( choroba, wiek lub gdy odmówi poddania się badaniom lekarskim bez odpowiedniego uzasadnienia)
Nieprzenaszalność sędziów
Jest to cecha specyficzna, polega na tym że powołanie sędziego na inne stanowisko lub przeniesienie na inne stanowisko służbowe wymaga zgody sędziego
Są jednak wyjątki :
Sędzia może być przeniesiony na inne miejsce służbowe jeśli zniesione zostało jego stanowisko podczas zmiany organizacji sądownictwa
Niedopuszczalne jest zajmowanie stanowiska w jednym wydziale sędziów małżonków i powinowatych w prostej linii
Przeniesienia wymaga wzgląd na powagę stanowiska sędziowskiego np. sędzia w danej miejscowości jest skompromitowany to można go przenieść. Orzeka o tym Sąd Dyscyplinarny
Sędzia może być przeniesiony ze względu na orzeczenie Sądu Dyscyplinarnego - kara przeniesienia na inne miejsce służbowe
Sędziego można delegować, ale są pewne ograniczenia
Delegować można go zawsze, ale sędzia musi wyrazić zgodę na to
Jeśli nie wyrazi zgody to nie można ale są pewne wyjątki :
Delegacja ministerialna - Minister Sprawiedliwości może go delegować do 6 miesięcy, ale nie częściej niż co 3 lata
Delegacja do ministerstwa - na 3 miesiące, nie częściej niż co 2 lata
Delegacja prezesowska - Prezes Sądu Rejonowego może być delegowany na 1 miesiąc w roku w ramach danego Sądu Rejonowego
„ zakazu delegowania sędziów” nie można traktować dosłownie !
Niepołączalność zawodu sędziowskiego
Grupy zajęć ubocznych:
Dodatkowe zatrudnienie - drugi etat - objęty jest zakazem, lecz jest jeden wyjątek - sędzia może podjąć dodatkowe zajęcie na stanowisku naukowym, dydaktycznym lub dydaktyczno-naukowym ale musi dostać na to zgodę od Prezesa odpowiedniego Sądu
Zajęcie uboczne lub uboczny sposób zarobkowania - praca w ramach zlecenia
( np. wykłady)
Sędzia może podjąć pracę pod warunkiem, że :
Praca nie będzie przeszkadzała w pełnieniu obowiązków sędziowskich
Praca nie może uchybiać godności sędziowskiej
Praca nie może zachwiać zaufania co do jego bezstronności
Przesłanki dodatkowe czy sędzia może pracować czy nie :
Sędzia nie może uzależniać się od drugiego pracodawcy
Sędzia ma oddawać się wyłącznie pracy w Sądzie
Dodatkowe zajęcie musi sprzyjać zachowaniu powagi urzędu
Sędzia jeśli podejmie decyzję o dodatkowej pracy musi powiadomić Prezesa odpowiedniego Sądu. Prezes może sprzeciwić się - sędzia może się odwołać do odpowiedniego kolegium sądowego i to kolegium podejmuje decyzję ostateczną.
1