PRAWO ADMINISTRACYJNE

Literatura:

1. E. Ochendowski „Postępowanie administracyjne i postępowanie przed sądem administracyjnym”

2. Z. Janowicz „Kodeks postępowania administracyjnego - komentarz”

3. Z. Cieślak „Prawo administracyjne”

Wykład 1, 02.10.2008

Prawo państwowe:

1. karne - zwalczanie czynów niebezpiecznych, niepożądanych

2. cywilne - stosunki majątkowe

3. administracyjne - pełni funkcje organizacyjne w państwie

ad-ministrare - zarządzać, kierować

ministrare - służyć, wykonywać

U

W prawo administracyjne powiązane jest z władzą wykonawczą

S

Prawo administracyjne - są to normy regulujące strukturę organów administracji oraz stosunki prawne powstałe w toku działania organów administracji.

Stosunek prawny - stosunek społeczny, relacja społ która jest uregulowana przez prawo.

Stosunek prawny obejmuje:

1. podmioty, które biorą w nim udział (osoby fizyczne, os prawne, organy państwowe, itd.)

2. przedmiot, czyli rzecz, którą dany organ się zajmuje

3. prawa

4. obowiązki

Cechy stosunków prawnych regulowanych przez prawo administracyjne:

• powstają najczęściej w wyniku aktu administracyjnego (decyzji administracyjnej), a rzadziej na skutek aktu normatywnego (wydawanego przez organy wyższego szczebla, np. centralnego - przez ministrów)

Akty administr. są prawotwórcze tylko dla str. Postępowania, natomiast akty normatywne są prawotwórcze dla wszystkich obywateli lub konkretnej większej grupy.

Np.

Jan Kowalski, który dostał pozwolenie na budowę domu na działce i jego sąsiad, który go nie dostał. Sąsiad nie może żądać pozwolenia na zasadzie precedensu.

• zawsze jedną stroną stosunku jest organ administracyjny, który posiada imperium, czyli władzę w stosunku do drugiej strony. (odwrotna sytuacja jak w prawie cywilnym, kiedy 2 podmioty są sobie równe).

• przedmiotem tych stosunków są tylko sprawy należące do kompetencji organów administracji państwowej i samorządowej (bo organy nie mogą robić więcej niż zobowiązuje je ustawa)

Prawo administ. nie jest skodyfikowane, ale skodyfikowane jest postępowanie adm.

Postępowanie administracyjne - procedura związana ze stosowaniem norm prawa adm.; skutkiem jego stosowania tych norm jest powstanie praw i obowiązków podmiotów podległych adm., ale niekoniecznie podporządkowanych jej w sposób administracyjny.

Prawo administracyjne różni się od:

- prawa karnego: celem (Pr. karne - karanie; Pr. adm. - pełnienie funkcji organizatorskiej, chociaż stosuje kary w trybie administracyjnym)

- prawa cywilnego: równością lub nierównością podmiotów

- prawa finansowego: przedmiotem (Pr. fin. - sprawy majątkowe; Pr. adm. - różne sprawy, nie tylko majątkowe)

Prawo administracyjne i prawo konstytucyjne są do siebie bardzo podobne. Prawo adm. często jest rozwinięciem prawa konstyt, w związku z czym często mają wspólny przedmiot.

Współczesna procedura administracyjna zaczęła się kształtować w II poł XIX w. Wytworzyły się wtedy 2 szkoły: tworzenie procedury niesformalizowanej, opartej na praktyce i orzecznictwie, a nie na ustawie (Francja); tworzenie skodyfikowanej i sformalizowanej procedury (Hiszpania 1889r - pierwszy kodeks, Austria 1925)

Historia polskiego postępowania administracyjnego:

22.03.1928 - Rozporządzenie Prezydenta RP o Prawie Administracyjnym; obow. do 1961

1961 - wydano Kodeks Postępowania Administracyjnego, który obowiązuje do dzisiaj z późniejszymi zmianami

2000 - wydano Tekst Jednolity Postępowania administracyjnego

KPA 1960 / t.j. 2000

Najważniejsze nowelizacje KPA:

1980 - powołano Naczelny Sąd Administracyjny

1975 - zlikwidowano powiaty tworząc 2-stopniowy podział administracyjny

1998 - przywrócono powiaty tworząc 3-stopniowy podział administracyjny

1980 - włączono postępowanie podatkowe

1997 - wyłączono postępowanie podatkowe tworząc odrębną ustawę

Istnieją też ustawy regulujące stosunki administracyjne:

1994 Ust. o Samorządowych Kolegiach Odwoławczych

1995 Ust. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym

1966 Ust. o Postępowaniu Egzekucyjnym w Administracji

Procedury unormowane w KPA:

1. Postępowanie w indywidualnych sprawach rozstrzyganych w drodze decyzji administracyjnej.

2. Postępowanie w sprawie rozstrzygania sporów o właściwość (kompetencję) organów, czyli o to czym one się zajmują (kiedy nie wiadomo, który organ ma czym się zajmować, np. gospodarstwo leżące na granicy dwóch gmin).

3. Postępowanie w sprawach skarg i wniosków.

4. Postępowanie w sprawach wydawania zaświadczeń.

Wykład 2, 09.10.2008

Postępowanie szczególne (specjalne/autonomiczne) - prawo określone w odrębnych przepisach (innych niż KPA), najczęściej w ustawach, są to unormowane procedury w jakiś konkretnych sprawach, dla których nie wystarczają prawa zawarte w KPA.

Postępowanie szczególne dzieli się na:

1. samoistne - całkowicie inne procedury niż w KPA

2. niesamoistne - modyfikują lub uzupełniają KPA

Postępowanie ogólne - postępowanie w sprawach indywidualnych, jest postępowaniem powszechnym i prawotwórczym; postępowanie jurysdykcyjne.

juris = prawo

diceve = mówić

Powszechność polega na tym, że obejmuje wszystkie sprawy indywidualne, które wchodzą w zakres administracji i mogą być rozwiązane na podstawie aktu administracyjnego.

Prawotwórczość prowadzi do zmiany sytuacji prawnej lub zniesienia stosunku prawnego dla konkretnej strony i nie tworzą precedensu.

Postępowanie ogólne składa się z 2-óch części:

I cz. - postępowanie zwyczajne - kończy się wydaniem decyzji, 2-instancyjne

II cz. - postępowanie nadzwyczajne - wszczyna się w celu wznowienia postępowania lub w celu uchylenia/zmiany Icz., jest formą kontroli decyzji ostatecznych oraz badania celowości postępowania.

Zakres postępowania ogólnego:

- określa podmiot: indywidualna sprawa rozstrzygana decyzją administracyjną - wszystkie okoliczności ze względu na które str wymaga decyzji albo ze względu na które organ sam powinien wydać decyzję.

- organy prowadzące postępow: wytyczają zakres postępow ogólnego, dlatego organem prowadzącym postępow będzie każdy podmiot, który jest uprawniony do rozstrzygania spraw, np. org administracji publicznej: naczelne, centralne, terenowe; org. samorządu terytorialnego, inne organy adm państwowej (prezydent, prezes NBP, KRRiTV, itd.); różne org samorządowe jedn. organizacyjnych: kierownicy służb, kier. Straży Miejskiej; organy fundacji publicznych, organy szkół publ, org organizacji społ, spółdzielnie.

Organy muszą mieć kompetencje (właściwość) do rozstrzygania indywidualnych spraw na drodze decyzji. Kompetencja może wynikać z przepisu określającego właściwości bądź powołać do życia inne org. Kompetencja może też wynikać z porozumienia zawartego między org państwowym lub org administracyjnym a innym podmiotem.

Na zakres obowiązywania postępow ogólnego wpływają również obowiązujące przepisy szczególne (bo gdzie obow przepisy szczególne nie obow postanowienia ogólne).

KPA nie stosuje się do spraw naczelności i podległości administ … w stosunku między … i w sprawach podległości sądowej między pracownikami służb publ.

Zasady ogólne postępow administracyjnego - podstawowe obowiązki organizacji prowadzących postępow administracyjne; wyjaśniają jak należy rozumieć dalsze przepisy.

Zasady ogólne postępowania administracyjnego:

1. zasada legalności - zasada działalności org adm zgodnie z prawem; decyzja administ powinna posiadać: podstawę prawną, rozstrzygnięcie (osnowa), uzasadnienie faktycznne i prawne.

2. zasada prawdy obiektywnej - org adm powinny dążyć wszelkimi zgodnymi z prawem środkami do ustalenia stanu faktycznego; przeciwna: zasada prawdy formalnej - sprowadza się do podporządkowania wszystkiego przepisom; prawda subiektywna - podmiotowa

3. zasada uwzględniania interesu społ… - nakazuje brać pod uwagę prawo, interes społ i interes poszczególnych obywateli; nie wskazuje czyj interes jest ważniejszy.

4. zasada pogłębiania zaufania obywateli do organów państwa - organy mają tak prowadzić postępowanie aby pogłębić to zaufanie; z tej zasady wynika obowiązek rzetelnego i zgodnego z prawem rozstrzygania spraw oraz unikania działań, które mogłyby podważyć to zaufanie.

5. zasada pogłębiania świadomości i kultury prawnej obywateli - postępowanie ma realizować obowiązek wychowawczy

6. zasada udzielania informacji i pomocy prawnej - obow. informowania stron postępow o obowiązujących przepisach, stanie sprawy aby uchronić przed skutkami nieznajomości prawa

7. zasada czynnego udziału str w postępow - organy adm muszą powiadomić str o wszczęciu i zakończeniu postępow, muszą uwzględnić żądania stron o przeprowadzeniu dowodów, str mogą uczestniczyć w postępow na każdym jego etapie, konieczne jest też doręczenie decyzji wszystkim str

8. zasada ostatniego słowa str - org adm muszą umożliwić str wypowiedzenie się co do zebranych materiałów i dowodów jeszcze przed wydaniem decyzji; wyjątek: jak w pkt 7

9. zasada przekonywania - org adm powinny wyjaśniać zasadność przesłanek jakimi kierują się przy wydawaniu decyzji

10. zasada wnikliwości, szybkości i prostoty postępowania (zasada racjonalności) - terminy rozstrzygania spraw: niezwłoczne, nie dłuższe niż 1 miesiąc, a w sprawach zawiłych nie dłuższe niż 2 miesiące.

11. zasada ugodowego załatwiania spraw spornych - organy powodujące postępowanie w sprawach stron, których interesy są sprzeczne powinien podejmować działania skłaniające je do zawarcia ugody (zwykle postępowanie kończy się wydaniem decyzji, rzadziej zawarciem ugody; jest to możliwe jeżeli tak przewiduje prawo); czynności mające skłonić do zawarcia ugody: powiadomienie stron o takiej możliwości oraz wykonanie projektu ugody.

12. zasada pisemności - sprawy w postępowaniu administracyjnym powinny być załatwiane na piśmie art.14 par.1 KPA;

wyjątek: ustna tylko jeżeli jest to zgodne z prawem i przemawia za tym interes strony (w praktyce tak się nie zdarza, bo i tak są spisywane protokoły)

13. zasada 2-instancyjności postępowania - art.15 KPA, sprawy administracyjne rozstrzygnięte przez pierwszy organ administracji muszą być na żądanie uprawnionego podmiotu rozpatrzone i rozstrzygnięte w postępowaniu prowadzonym przez organ drugiej instancji (organ wyższego stopnia lub organ wskazany przez ustawę);

wyjątek: 1-instancyjne postępowanie - kiedy decyzję wydał organ naczelny administracji państwowej (Premier, Komitety na prawach ministerstw, ministrowie i Samorządowe Kolegia Odwoławcze); organy te nie mają 2 instancji ale można zwrócić się do tych samych organów o ponowne rozpatrzenie sprawy; 1-instancyjność (brak odwołania) może też wynikać z przepisów szczególnych.

14. zasada trwałości decyzji ostatecznych - art. 16 par. 1 KPA, decyzje od których nie służy odwołanie w administracyjnym toku postępowania są ostateczne; ich uchylenie, ustalenie nieważności, zmiana i wznowienie postępowania może nastąpić tylko w szczególnych przypadkach przewidzianych w KPA lub przepisach szczegółowych. Z tej reguły wynika domniemanie mocy obowiązywania decyzji ostatecznej (rozstrzygnięcia sprawy) oraz zamknięcie sprawy decyzją ostateczną (nie można sprawy rozpatrywać ponownie).

res iudicata = w procedurze sądowej rzecz osądzona = nie można sądzić 2 razy

wyjątek: KPA przewiduje uchylenie decyzji lub stwierdzenie przedawnienia decyzji jeśli stała się bezprzedmiotowa; uchylenie może nastąpić jeśli decyzja została wydana pod warunkiem spełnienia jakiś czynności (np. wnoszenie opłat przy wydawaniu patentu- jak ktoś nie wniesie składki ochrona przestanie działać i patent wygasa).

15. zasada sądowej kontroli decyzji - art. 16 par. 2 KPA, decyzje administracyjne można zaskarżać do sądu administracyjnego jeżeli są niezgodne z prawem.

wyjątek: Ustawa z 11.05.1995 o Naczelnym Sądzie Administracyjnym (NSA), art. 107 KPA - w decyzji, która podlega zaskarżeniu do NSA musi znaleźć się pouczenie o tej możliwości.

Wykład 3, 16.10.2008

Organy prowadzące postępowanie - podmioty uprawnione do prowadzenia postępowania administracyjnego w sprawie, która ma być rozstrzygnięta decyzją administracyjną.

Legitymacja organów (uprawnienia do rozpatrywania spraw)

Organy są najczęściej powoływane do rozpatrywania spraw przez:

1. ustawę

2. rozporządzenie

3. w drodze porozumienia z innym organem [np. zadania zlecone przez wojewodę gminie - gmina w tym momencie uzyskuje prawo do rozpatrywania spraw zleconych; może się też zdarzyć tak, że organ prowadzący postępowanie wyznaczy inny organ, jeżeli tak przewiduje KPA; organ prowadzący postępowanie może upoważnić pracownika do jego prowadzenia i wydania decyzji - np. minister upoważni jakiegoś pracownika]

organy ≠ urzędy

urzędy - biura, wspomagają działalność organów (np. minister jest organem, a ministerstwo jest urzędem)

Organy Administracji Publicznej:

1. Naczelne

• Prezes i Wiceprezesi Rady Ministrów

• Ministrowie kierujący resortami

• Prezesi Komitetów wchodzących w skład Rady Ministrów

Centralne

• Kierownicy Centralnych Urzędów Administracji Rządowej podległych lub nadzorowanych przez Premiera lub właściwych ministrów

• Terenowe

• Wojewodowie

• Inne organy administracji rządowej (delegatury najczęściej organów centralnych)

• Organy Samorządu Terytorialnego

• Marszałek Województwa

• Starosta

• Burmistrz / Prezydent miasta

• Wójt gminy

Inne organy państwowe mogące prowadzić postępowanie administracyjne:

• Prezydent RP (np. przy nadawaniu obywatelstwa)

• Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych

• Państwowa Inspekcja Pracy (np. przerwanie robót w wyniku naruszenia przepisów BHP)

Inne podmioty mogące prowadzić postępowanie administracyjne:

• państwowe jednostki organizacyjne, ale nie będące organami państwowymi, np. Agencje Rządowe (państwowe osoby prawne), 1-osobowe Spółki Skarbu Państwa (właścicielem wszystkich akcji jest państwo)

• niepaństwowe jednostki organizacyjne, ale nie będące organami państwowymi np. służby (np. oczyszczające miasta), inspekcje, straże działające z polecenia burmistrza / prezydenta miasta / wójta gminy, organizacje spółdzielcze, organizacje samorządów zawodowych oraz organy innych organizacji społecznych.

Zdolność organów do prowadzenia postępowania w danej sprawie (podobne do zdolności do czynności prawnych w prawie cywilnym).

Aby organ mógł wywoływać skutki prawne:

1. musi być właściwy:

• rzeczowo

• miejscowo

• funkcjonalnie

1. nie może podlegać wyłączeniu (nie może być odsunięty od sprawy)

• WŁAŚCIWOŚĆ RZECZOWA

Dotyczy podmiotu sprawy - dana sprawa należy do kompetencji danego organu (jak ktoś chce importować zboże to musi mieć papier z ministerstwa rolnictwa a nie z ministerstwa edukacji)

Źródła kompetencji organów:

- przepisy prawa ustrojowego (najczęściej ustawy o jakiś organach

- porozumienie (przekazywanie spraw do rozstrzygnięcia organowi)

Zakres działania nie zawsze musi być ten sam co kompetencje organu. (Organ może mieć kompetencje mimo braku zakresu działania, np. gdy jakiś organ jest delegowany przez inny)

• WŁAŚCIWOŚĆ MIEJSCOWA

(Wójt z jednej gminy nie może rządzić w innej gminie)

Kompetencja jest uzależniona od:

- położenia przedmiotu sprawy - ta kompetencja jest określana dla zakładu pracy lub nieruchomości;

- miejsca zamieszkania, pobytu lub siedziby (w przypadku os. prawnej) - jeżeli sprawa dotyczy osoby mieszkającej za granicą właściwość określa się na podstawie ostatniego miejsca pobytu w Polsce; jeżeli strona jest osobą prawną i nie ma siedziby w Polsce właściwość określa się na podstawie ostatniej siedziby w Polsce, jeżeli osoba prawna w ogóle nie miała siedziby w Polsce właściwość określa się na podstawie miejsca zdarzenia; jak nie można określić właściwości na podstawie tych przesłanek przypisywana jest Gmina Warszawa.

• WŁAŚCIWOŚĆ FUNKCJONALNA (INSTYTUCYJNA) - właściwość ze względu na funkcję jaką wyznacza organowi KPA - ta sama sprawa może być rozpatrywana i rozstrzygana przez różne organy. Jeżeli kompetencja przechodzi z jednego organu na drugi to ten drugi organ jest właściwy.

Wyłączenia organu - odsunięcie danego organu od prowadzenia sprawy (art. 25 KPA)

Wyłączenia organu mogą mieć miejsce:

1. Gdy sprawa dotyczy kierownika organu (np. burmistrz chce sobie sam wydać pozwolenie na budowę) jak i osób z nim powiązanych (krewnych do II stopnia, powinowatych i przysposobionych - adoptowane dzieci, osób, nad którymi sprawuje opiekę - np. nad niepełnosprawnymi, niepoczytalnymi).

2. Gdy sprawa dotyczy osoby zajmującej stanowisko kierownicze w organie bezpośrednio wyższego stopnia nad organem rozpatrującym sprawę oraz jego krewnych i powinowatych (bo przecież organ będzie się bał swojego przełożonego).

3. Na skutek wyłączenia członka tego organu. [rysunek: 3 osoby, 1 wyłączona wyłączony jest cały organ]

Wyłączony organ może jednak wykonywać czynności nie cierpiące zwłoki ze względu na interes społeczny lub ważny interes stron (zwykle ma to miejsce gdy nie ustalono jeszcze, który organ będzie prowadził sprawę).

Zasady wg których wybierane są organy do prowadzenia sprawy:

- sprawę przejmuje organ wyższego stopnia nad organem, który pierwotnie miał prowadzić postępowanie (2 instancje wyżej)

- sprawę przejmuje organ wyższego stopnia nad przełożonym, ze względu na którego organ został wyłączony ze sprawy (1 instancję wyżej)

Zazwyczaj organ wyższego szczebla wyznacza organ prowadzący pierwotnie postępowanie.

Jeżeli w którymś momencie zabraknie szczebli wyznacza się organ równorzędny do wyłączonego, ale niewłaściwy miejscowo (np. Samorządowe Kolegium Odwoławcze Premier wyznacza SKO w innym województwie)

Wyłączenie może mieć miejsce:

- na wniosek strony postępowania,

- na wniosek członka organu,

- z urzędu (organ sam taką decyzję podejmuje).

Wykład 4, 23.10.2008

Strona postępowania - każdy podmiot czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie lub każdy, kto żąda czynności org ze względu na swój obowiązek lub ze względu na swój interes prawny (Art. 28 KPA)

Stroną mogą być tylko podmioty prawa:

- osoby fizyczne

- osoby prawne

- jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej (QUASI OSOBY PRAWNE = jakby osoby prawne)

interes prawny - korzyść, której osiągnięcie przewidują prawne

Strony mogą działać przez przedstawicieli:

• os. prawne - przedstawiciele statutowi lub ustawowi (np. prokurent w spółce)

• os. fizyczne - dla osoby posiadającej zdolność do czynności prawnych - pełnomocnik; dla osoby nieposiadających zdolności do czynności prawnych - przedstawiciele ustawowi, np. rodzice, przysposabiający, kurator. [Pełnomocnictwa należy udzielić na piśmie - w oryginale lub kopii poświadczonej urzędowo, nie dot. adwokatów i radców prawnych; tylko rzadko nie jest konieczne sporządzanie pisemnego upoważnienia, np. w przypadku rodziny w sprawach małej wagi.]

Podmioty działające na prawach stron na podstawie KPA:

1. organizacje społeczne - mogą zostać dopuszczone do postępowania jeżeli organ uzna, że jest to uzasadnione ich celami statutowymi i przemawia za tym interes społeczny; dopuszczenie lub nie odbywa się w formie postanowienia wydanego przez organ prowadzący postępowania, a organizacja społeczna musi wcześniej złożyć podanie o dopuszczenie do sprawy (np. organizacje ekologiczne w sprawach pozwoleń na budowę);

2. prokurator - podejmuje sam decyzję o swoim udziale w postępowaniu, włącza się do niego, gdy jego udział ma na celu zapewnienie zgodności z prawem postęp i przyjętych w nim rozstrzygnięć; prokurator może włączyć się do postępowania w każdej jego fazie (zarówno przed wydaniem decyzji jak i po) [„Prokuratorowi się nie odmawia.” Prokurator często inicjuje swoje włączenie postępowaniem nadzwyczajnym - postępowaniem, które ma na celu podważenie decyzji ostatecznej (gdy rażąco naruszono przepisy przy wydawaniu decyzji ostatecznej). Prokurator wnosi podanie bezpośrednio do organu, który ma wydawać decyzję - zwykle jest to organ nadrzędny. Strona natomiast musi wnieść takie podanie za pośrednictwem organu, który wydał decyzję.

3. rzecznik praw obywatelskich - bierze udział w postępowaniu na takich zasadach jak prokurator; możemy u niego zaskarżyć organ, gdy wyczerpią się już instancje.

4. inne podmioty na podstawie przepisów odrębnych - zazwyczaj są to państwowe lub samorządowe jednostki administracyjne, np. Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska, Naczelny Organ Uzdrowiska.

Przepisy porządkowe - służą urzeczywistnieniu zasady szybkości i prostoty postępowania.

Przepisy porządkowe regulują następujące zagadnienia:

1. podania

2. wezwania

3. zawiadomienia

4. doręczenia

5. terminy

6. protokoły i adnotacje

7. udostępnianie akt stronom

Ad. 1.

podanie - wola strony uzewnętrzniona w postępowaniu administracyjnym.

Podanie może dotyczyć:

- żądania,

- wyjaśnienia,

- odwołania,

- zażalenia.

Forma podania: pisemna, dopuszczalna - poczta elektroniczna, faks, ustnie do protokołu.

Podanie musi zawierać:

• wskazanie osoby, od której pochodzi podanie

• adres tej osoby

• żądanie

• podpis (osoby wnoszącej lub pełnomocnika)

• inne elementy (np. potwierdzenie wniesienia opłaty)

• +/- oznaczenie organu

• +/- data

Jeżeli podanie ma braki organ wzywa do uzupełnienia tych braków w terminie 7 dni z pouczeniem, że nieuzupełnienie ich może spowodować nierozpatrzenie podania.

Jeżeli podanie jest skierowana do niewłaściwego organu organ odsyła to podanie do właściwego organu i niezwłocznie powiadamia o tym wnoszącego. Jak organ nie może ustalić właściwości odsyła podanie wnoszącemu z pouczeniem, np. że żaden organ w państwie nie zajmuje się daną sprawą.

Jeżeli podanie dotyczy kilku spraw, z których nie wszystkie dotyczą kompetencji danego organu, organ rozpatruje sprawy w granicach swoich kompetencji, a w pozostałych pouczyć wnoszącego, żeby skierował podanie do innych organów.

Wniesienie podania do niewłaściwego organu nie ma znaczenia dla zachowania terminów (liczy się data wpłynięcia podania do organu nawet niewłaściwego).

Wykład 5, 30.10.2008

Ad. 2.

wezwanie:

- pismo skierowane przez organ do określonej osoby

- wezwanie określonej osoby do odpowiedniego zachowania się (ma na celu wywołanie jakiegoś zachowania i tym różni się od zawiadomienia, które ma informować o czymś); może być skierowane do organu jak i do strony postępowania.

Ad. 3.

zawiadomienie - może mieć formę pisemną; może być ogłoszone publicznie zgodnie z lokalnym zwyczajem, np. na słupie ogłoszeniowym, takie zawiadomienie uważa się za skuteczne po upływie 14 dni (np. o obowiązku szczepienia psów przeciw wściekliźnie), strona też może posłużyć się zawiadomieniem, np. informując organ o zmianie adresu.

Ad. 4.

doręczenia:

• w przypadku osób fizycznych - doręcza się w mieszkaniu, miejscu pracy lub w lokalu organu, chyba, że przepisy stanowią inaczej, w razie konieczności w każdym innym miejscu, gdzie się zastanie adresata.

Jeżeli adresata nie ma w domu doręcza się dorosłemu domownikowi, sąsiadowi lub dozorcy o ile podejmą się jego przekazania. Jeżeli jest to dozorca - na drzwiach adresata zostawia się zawiadomienie. Jeżeli żadna z tych osób nie podejmuje się dostarczenia pismo przechowuje się przez 7 dni na poczcie/w urzędzie gminy, a na drzwiach mieszkania, pomieszczenia gdzie adresat wykonuje pracę lub na nieruchomości (np. na furtce) zostawia się informację o tym fakcie.

• w przypadku państwowych jednostek organizacyjnych i organizacji społecznych - doręcza się do ich siedziby lub do rąk osób upoważnionych do odebrania pisma

Gdy adresat uchyla się od pokwitowania odbioru doręczyciel sam podpisuje doręczenie i robi adnotację o przyczynie (np. ktoś miał połamane ręce), a jeżeli ktoś w ogóle nie chce odebrać doręczenia doręczyciel odsyła pismo z adnotacją do adresata. Wówczas pismo uważa się za doręczone w dniu odmowy odbioru.

Przeważnie pismo doręczane jest (zawsze za pokwitowaniem) przez:

• pocztę,

• własnych pracowników (np. przez gońców),

• inne upoważnione osoby,

• inne upoważnione organy,

Ad. 5.

terminy:

- moment, w którym ma się odbyć określona czynność (oznaczenie dnia i godziny tej czynności);

- czas, w ciągu którego dana czynność powinna zostać dokonana.

Rodzaje terminów:

• ustawowy - czas przyznany w ustawie dla dokonania jakiejś czynności

• wyznaczony - określony przez organ prowadzący postępowanie

Sposoby obliczania terminów (art. 57 KPA):

• termin określony w dniach - jeżeli początek terminu to pewne zdarzenie (najczęściej otrzymanie pisma) to nie uwzględnia się dnia, w którym zdarzenie nastąpiło, a koniec terminu upływa ostatniego dnia z wyznaczonej liczby dni o godzinie 0.00

• termin określony w tygodniach - kończy się wraz z upływem dnia w ostatnim tygodniu terminu, który odpowiada nazwą początkowemu dniowi terminu

• termin określony w miesiącach - kończy się z upływem dnia w ostatnim miesiącu terminu, który numerem odpowiada początkowemu dniowi terminu; jeżeli w ostatnim miesiącu nie ma tego numeru to termin upływa z ostatnim dniem miesiąca; jeżeli termin kończy się dniem wolnym od pracy to zostaje przeniesiony na następny dzień powszedni.

Gdzie składać pisma:

1. biura podawcze,

2. kancelarie, do których są skierowane,

3. Poczta Polska,

4. konsulat, jeżeli jest się za granicą,

5. dowództwo jednostki wojskowej,

6. kapitan statku,

7. administracja zakładu karnego.

Niezałatwienie sprawy w terminie:

1. Jeżeli organ przekroczy termin:

Organ zobowiązany jest powiadomić stronę postępowania o przyczynie zwłoki i wyznaczyć nowy termin załatwienia sprawy; jeżeli tak nie zrobi przysługuje zażalenie do organu nadrzędnego (tzw. skarga na bezczynność organu), organ nadrzędny wyznacza wtedy nowy termin, wyjaśnia przyczynę zwłoki i ustala winnych.

2. Jeżeli strona przekroczy termin:

Przywrócenie terminu może nastąpić na prośbę zainteresowanego jeżeli uprawdopodobni, że uchybienie nastąpiło bez jego winy (np. choroba, kataklizm). Taką prośbę o przywrócenie terminu należy złożyć w ciągu 7 dni od ustania przyczyny uchybienia (np. 7 dni od wyjścia ze szpitala) i należy dopełnić czynności, dla której określony był termin. Organ może odmówić przywrócenia terminu. Wtedy na takie postanowienie służy zażalenie (z terminem 7 dniowym). Termin 7 dniowy jest 1-razowy, nieprzywracalny (jeżeli ktoś się zaciął w windzie ma 7 dni na wniesienie prośby o przywrócenie jakiegoś 14-dniowego terminu, jeżeli tego nie zrobi bo np. znów zaciął się w windzie, termin 7-dniowy już mu nie przysługuje)

Ad.6

protokoły i adnotacje

protokoły - sporządza się z każdej czynności postępowania mającej znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, chyba że czynność ta została w inny sposób udokumentowana na piśmie. Protokół odczytuje się wszystkim osobom obecnym, które powinny go podpisać; brak podpisu powinien zostać omówiony w protokole.

Protokół z przesłuchania (dot. strony lub świadka) powinien być odczytany zeznającemu i być jemu przedstawiony do podpisu; za zgodą organu można przyjąć zeznanie od razu na piśmie i inne dokumenty mające znaczenie dla sprawy.

adnotacje - sporządza się z pozostałych czynności, które mają znaczenie dla sprawy lub postępowania; powinny być podpisane przez urzędnika, który ją sporządził.

Organ powinien umożliwić przeglądanie akt sprawy a nawet sporządzanie z nich notatek i przepisów, w tym także uwierzytelnionych ( nie dotyczy to akt objętych tajemnicą państwową). Odmowa następuje w drodze postanowienia, a na to postanowienie przysługuje zażalenie.

POSTĘPOWANIE PRZED ORGANAMI I INSTANCJI

1. Wszczęcie postępowania:

1. na żądanie strony - powinno być w formie podania

2. z urzędu (ze względu na szczególnie ważny może wszcząć postępowanie, które normalnie powinno być wszczęte na żądanie strony, musi jednak zapytać o zgodę, a w razie jej braku postępowanie umożyć)

Data wszczęcia postępowania:

- data wpłynięcia podania (w przypadku postępowania na żądanie strony)

- data doręczenia zawiadomienia o wszczęciu postępowania stronom (dot. postępowania z urzędu).

Moment wszczęcia postępowania może się opóźnić w przypadku:

- przekazania podania niezgodnie z właściwością,

- braków w podaniu, co skutkuje odesłaniem go w celu ich uzupełnienia.

Gdy postępowanie się rozpocznie ma miejsce postępowanie wyjaśniające - są to wszystkie czynności podejmowane przez organ administracyjny po wszczęciu postępowania. Trwa od rozpoczęcia postępowania aż do rozstrzygnięcia sprawy (momentu wydania decyzji); inna nazwa to postępowanie dowodowe, bo w jego trakcie gromadzi się dowody, na podstawie których później wydaje się decyzję.

2. Obowiązki organów w trakcie postępowania:

1. Organ prowadzący postępowanie ma obowiązek dopuścić wszystkie dowody, które mogą przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie są sprzeczne z prawem.

2. Organ administracyjny ma obowiązek uwzględnienia żądania strony o przeprowadzenie dowodu do postępowania i umożliwić udział strony w takim dowodzie.

3. Organ administracyjny ma obowiązek ocenić na podstawie całego materiału dowodowego czy dana okoliczność została udowodniona.

4. Organ musi umożliwić stronom wypowiedzenie się co do zebranych dowodów.

Z wyżej wymienionych obowiązków można zrezygnować, gdy organ musi działać niezwłocznie, tj. gdy zagrożone jest ludzkie zdrowie lub życie lub w przypadku niepowetowanej szkody materialnej.

Wykład 6, 06.11.2008

3. Co może być dowodem (środkiem dowodowym) w sprawie:

1. Dokumenty urzędowe - dokumenty sporządzanie przez organ państwowy i posiadające przepisaną formę; stanowi dowód tego, co zostało w nim stwierdzone (akt notarialny domniemanie nabycia nieruchomości); domniemanie można obalić przeprowadzając dowód przeciwko treści kwestionowanego dokumentu (np. że coś jest niezgodne z prawem) lub przedstawiając inne dokumenty obalające dane domniemanie.

2. Zeznania świadków

Art. 82 KPA - Kto nie może być świadkiem:

• osoby niezdolne do spostrzegania lub komunikowania swych spostrzeżeń

• osoby zobowiązane do zachowania tajemnicy państwowej, chyba że zostaną zwolnione z tego obowiązku (np. Premier)

• duchowni co do faktów objętych tajemnicą spowiedzi.

Art. 83 KPA - Kto może odmówić zeznań jako świadek:

• małżonek strony

• wstępni (starsze pokolenie), zstępni (młodsze pokolenie), rodzeństwo i powinowaci pierwszego stopnia (teściowie) strony

• osoby pozostające ze stroną w stosunku przysposobienia (adopcji), opieki (rodzina zastępcza lub gdy cała rodzina opiekuje się sierotą przyznaje się wtedy tylko opiekę), kurateli

Świadek może również odmówić składania zeznań, które naraziłyby jego lub jego bliskich na odpowiedzialność karną, hańbę, szkodę majątkową, złamanie tajemnicy zawodowej. Przez przesłuchaniem informuje się świadka o tej możliwości.

3. Opinie biegłych (rzeczoznawców) - opinie osób, które posiadają jakieś wiadomości specjalne, mające znaczenie dla sprawy (np. geodeta w sprawie podziału gruntów). O opinię biegłych zwraca się organ prowadzący postępowanie albo strona składa wniosek o ich powołanie. Biegły podlego wyłączenie na tych zasadach co pracownik organu (bo subiektywne byłoby, gdyby rzeczoznawca wypowiadał się w sprawie swojego syna).

4. Oględziny (Art. 85 KPA) - mogą dotyczyć miejsca lub rzeczy (ruchomych/nieruchomych). Jeżeli przedmiot oględzin znajduje się we władaniu osób trzecich to zobowiązane one są do okazania przedmiotu oględzin na wezwanie organu. Jeżeli osoba ta odmawia, można to zobowiązanie wymusić: grzywna 50zł grzywna 200zł środki przymusu wymienione w postępowaniu egzekucyjnym (Policja).

5. Przesłuchanie strony - stosuje się gdy brak innego środka dowodowego lub wszystkie zostały wyczerpane. Podczas przesłuchania strony stosuje się przepisy jak w przypadku przesłuchania świadka. Do przesłuchania strony nie stosuje się przepisów o użyciu przymusu.

6. Oświadczenie strony (Art. 7 par. 2 KPA) - ma zastąpić zaświadczenie urzędowe (dokument) wszędzie tam, gdzie przepis prawa nie wymaga urzędowego potwierdzenia faktów lub stanu prawnego (Jak nie mamy na coś dokumentu np. aktu notarialnego to można złożyć oświadczenie pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań). Oświadczenie uchodzi za dowód tego, co zostało w nim stwierdzone. Nie ma obowiązku składania oświadczeń.

4. Zasady postępowania dowodowego:

1. Za dowód należy przyjąć wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy a nie jest sprzeczne z przepisami (możliwe są inne środki dowodowe niż 6 wymienionych wyżej, tj. dokument nieurzędowey (prywatny), np. paragon, list, ekspertyza, opinia placówki naukowej).

2. zasada równonocy środków dowodowych - każdy środek ma być traktowany jednakowo (w praktyce rzadko przestrzegana)

3. obowiązek zawiadomienia strony o miejscu i terminie przeprowadzenia dowodu; takie zawiadomienie musi być dokonane 7 dni przed przeprowadzeniem dowodu i musi się w nim znaleźć informacja, że strona może się wypowiedzieć co do przeprowadzonych dowodów. Od tego obowiązku informowania można odstąpić, gdy organ musi działać niezwłocznie, czyli w przypadku niepowetowanej szkody materialnej lub możliwości zagrożenia ludzkiego zdrowia lub życia (tj. musi zabezpieczyć dowód, np. budynek przed rozbiórką).

4. zasada dyspozycyjności - organ ma prawo zmieniania, uzupełniania, uchlania swoich postanowień dotyczących przeprowadzonego dowodu.

1. Rozprawa

Rozprawę przeprowadza się dla celów wychowawczych lub aby przyspieszyć rozstrzygnięcie postępowania.

Jak wygląda rozprawa:

Przed rozprawą organ prowadzący postępowanie wzywa strony do złożenia wyjaśnień, dokumentów i innych dowodów. Wzywa również do stawienia się na sprawie osobiście lub przez pełnomocnika. Organ wzywa też osoby potrzebne, tj. świadków, biegłych itp. Jeżeli jest to konieczne wzywa także państwowe lub społeczne jednostki organizacyjne.

Strony mogą składać wyjaśnienia, propozycje, zarzuty i przedstawiać dowody na ich poparcie. Strony mogą wypowiadać się nt postępowania dowodowego. Jeżeli dochodzi do rozprawy (bo nie zawsze musi) kieruje nią wyznaczony pracownik organu, jeżeli sprawa jest kolegialna kierownik organu.

2. Zawieszenie postępowania (wstrzymanie biegu postępowania):

1. obligatoryjne (obowiązkowe):

• strona umiera lub traci zdolność do czynności prawnych,

• umiera lub traci zdolność do czynności prawnych przedstawiciel strony,

• gdy rozstrzygnięcie sprawy zależy od rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego

2. fakultatywne (dowolne)

• gdy wystąpi o to strona, na której wniosek było wszczęte postępow; warunek: nie mogą sprzeciwiać się temu pozostałe str i nie może to zagrażać interesowi społ.

Wykład 7, 13.11.2008

Zawieszenie dokonuje się w drodze postanowienia, o którym informowane są wszystkie strony postępowania. Jeżeli zawieszenie było ustanowione na wniosek strony to można wznowić postępowanie przez 3 lata. Po 3 latach uważa się postępow za wycofane.

Na postanowienie o zawieszeniu postępow służy zażalenie.

W czasie trwania zawieszenia postępow wstrzymany jest bieg terminów oraz nie podejmuje się czynności procesowych z wyjątkiem tych, które mają zapobiec narażeniu życia/zdrowia ludzkiego lub niepowetowanej szkodzie materialnej lub szkodzie dla interesu społecznego.

W czasie zawieszenia obligatoryjnego organy mają obowiązek podejmowania czynności mających na celu usunięcie przeszkód do dalszego prowadzenia postępowania.

Jeżeli zawieszenie nastąpiło na wniosek strony, gdy istnieje zagrożenie życia/zdrowia ludzkiego lub niepowetowanej szkody materialnej lub szkody dla interesu społecznego to organ adm powinien sam rozstrzygnąć zagadnienie wstępne i dalej prowadzić postępowanie. A gdy ustąpiły przyczyny zawieszenia (np. powołano nowego pełnomocnika strony) organ podejmuje postępowanie z urzędu lub na wniosek strony. [trochę mało logiczne bo gdy jest potrzeba powołania nowego pomocnika to zawieszenie następuje nie na wniosek strony ale obligatoryjnie z urzędu].

3. Decyzja

decyzja - służy załatwieniu sprawy przez organ w całości lub w części.

Części składowe decyzji:

1. podstawa prawna [górna połówka bułki w modelu kanapki]

2. osnowa (rozstrzygnięcie) - określa obowiązek lub prawo [łosoś w modelu kanapki]

3. uzasadnienie faktyczne i prawne - poza przepisami trzeba wskazać na fakty, które wpłynęły na wydanie konkretnej decyzji [dolna połówka bułki w modelu kanapki]

2 przypadki kiedy nie trzeba uzasadniać decyzji:

a) gdy wydana decyzja w pełni odpowiada żądaniom stron

b) gdy wymaga tego interes państwa lub porządek publiczny

4. oznaczenie organu - pozwala stwierdzić czy organ jest właściwy i czy może wydawać decyzje

5. data wydania - w przypadku decyzji pozwala na ustalenie terminu wykonania decyzji

6. podstawa prawna - przepisy o właściwości + przepisy prawa materialnego; jeżeli nie ma przepisów prawa lub nie ma przepisów o właściwości to decyzja jest nieważna.

7. pouczenie - czy i w jakim trybie służy odwołanie lub skarga do sądu administracyjnego lub sądu cywilnego.

8. podpis - czytelny podpis urzędnika; jest potrzebny do ważności oraz żeby zbadać czy dana osoba była faktycznie upoważniona do wydania decyzji (czy np. nie była zwolniona z pracy lub czy nie upłynęła jej kadencja) - a jeżeli tak to czy nie podlega wyłączeniu

4. Postanowienie

Postanowienie nie rozstrzyga istoty sprawy. Jest skonstruowane jak decyzja, z tym że osnowa nazywa się rozstrzygnięciem. Co do formy i treści stosujemy przepisy jak w przypadku decyzji. Postanowienie obowiązkowo musi być na piśmie tylko wtedy, gdy przysługuje od niego środek odwoławczy - zażalenie (7 dni na jego złożenie)

5. Ugoda

Ugoda - jest alternatywną formą rozstrzygnięcia sprawy do decyzji.

Żeby doszło do ugody:

• muszą być sprzeczne interesy stron (nie może być ugody w sprawie o wydanie pozwolenia na budowę),

• musi przemawiać za tym charakter sprawy,

• musi toczyć się w sprawie postępowanie,

• można ją zawrzeć tam, gdzie może się to przyczynić do przyspieszenia lub uproszczenia sprawy,

• nie mogą się temu sprzeciwiać przepisy prawa.

Jeżeli ugoda jest zawarta przed organem II instancji ma charakter decyzji ostatecznej, musi być zatwierdzona postanowieniem, a organ może odmówić zatwierdzenia ugody (np. gdy byłaby niezgodna z prawem).

Ugodę sporządza się w formie pisemnej.

W ciągu 7 dni od wydania ugody należy wydać postanowienie (zatwierdzające ugodę lub odmawiające zatwierdzenia) i na to postanowienie służy zażalenie do organu II inst. Jeżeli organ odmawia zatwierdzenia to strona może napisać zażalenie lub przekazać sprawę do rozpatrzenia w drodze decyzji.

6. Związanie organu własną decyzją

Organ od pewnego momentu (doręczenie decyzji lub ogłoszenie jej stronie) nie może cofnąć ani zmienić decyzji.

Wyjątki:

A. dla decyzji nieostatecznych (I instancji):

• gdy wszystkie strony wniosą odwołanie i organ uzna to odwołanie za zasadne (Art. 132 KPA)

• gdy decyzję wydał minister lub organ równy rangą (minister może zmienić każdą decyzję, nawet swoją)

• minister, organ równy rangą lub Samorządowe Kolegium Odwoławcze (SKO) - nie mają nad sobą organu wyższego, w związku z tym mogą zawsze uchylić decyzję, stwierdzić jej nieważność lub wznowić postępowanie

1. dla decyzji ostatecznych (II instancji lub takich, od których nie przysługują odwołania, bo minął termin):

• w przypadku decyzji, na mocy której strona nie nabyła prawa (np. komuś czegoś odmówiono) a za zmianą decyzji przemawia interes społeczny lub słuszny interes stron

• gdy strona nabyła prawo można zmienić decyzję jeżeli strona się na to zgadza i przemawia za tym interes społeczny i słuszne interesy stron

• gdy decyzję wydał minister/ organ równorzędny/ SKO, a zachodzą przesłanki do wznowienia postępowania lub stwierdzenia nieważności decyzji

• każdą decyzję, w tym także swoją, może zmienić lub uchylić minister/ organ równorzędny, jeżeli istnieje zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego lub interesu państwa lub jego gospodarki.

5. Czas na wykonanie decyzji i postanowienia

Zasadniczo wynosi czas na odwołanie od decyzji wynosi 14 dni, a na zażalenie od postanowienia 7 dni. Jednak decyzja lub postanowienie może podlegać rygorowi natychmiastowej wykonalności:

• gdy wynika tak z ustawy

• gdy zażądają tego wszystkie strony postępowania

• gdy organ administracyjny tak postanowił ze względu na ochronę życia lub zdrowia ludzkiego, interes społeczny, ochronę gospodarki narodowej lub ważny interes stron.

Rygor natychmiastowego wykonania decyzji może być już w decyzji lub można go nadać później, po dostarczeniu decyzji za pomocą postanowienia. Na to postanowienie przysługuje zażalenie, ale nie wstrzymuje ono wykonalności decyzji.

Wykład 8, 20.11.2008

POSTĘPOWANIE PRZED ORGANAMI II INSTANCJI (POSTĘPOWANIE ODWOŁAWCZE)

1. Wszczęcie postępowania odwoławczego

Postępowanie odwoławcze wszczyna się pod warunkiem wniesienia odwołania. Jest na to 14 dni od doręczenia, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej. Odwołanie wnosi się do właściwego organu odwoławczego za pośrednictwem organu I instancji, który wydał decyzję. Organ I inst wstrzymuje wykonanie decyzji i informuje pozostałe strony postępowania. Organ I inst rozważa czy odwołanie zasługuje na uwzględnienie. Jeśli tak to może zmienić swoją decyzję pod warunkiem: zgadzają się na to wszystkie str postępowania oraz że organ zachowa termin 7-dniowy, który ma na przesłanie odwołania do II inst.

Jeżeli organ I inst sam zmieni swoją decyzję to nadal jest to decyzja I inst (ale „poprawiona”), w związku z tym służy od niej stronom odwołanie - 14 dni.

Kiedy odwołanie jest niedopuszczalne:

1. zostało wniesione od decyzji ostatecznej (np. II inst.)

2. zostało wniesione od decyzji, od której ustawa nie przewiduje odwołania

3. zostało wniesione przez nieuprawniony do tego podmiot (np. który nie jest stroną postępowania, jak organizacja społeczna)

4. zostało wniesione po terminie 14-dniowym.

Jeżeli takie odwołanie ma miejsce, organ adm wydaje postanowienie o niedopuszczeniu odwołania lub o uchybieniu terminu. Na takie postanow nie przysługuje zażalenie, ale można je zaskarżyć do NSA (Naczelnego Sądu Administracyjnego).

2. Organy odwoławcze

Organy odwoławcze - to organy wyższego stopnia lub organy wskazane przez ustawę.

Wg KPA organami wyższego stopnia są:

1. w stosunku do jednostki samorządu terytorialnego - SKO, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej (może być nim wojewoda w sprawach np. budowlanych)

2. w stosunku do wojewodów - właściwi w sprawie ministrowie (sprawa dot odrolnienia gruntów - minister właściwy ds. rolnictwa)

3. w stosunku do innych organów - odpowiednie organy nadrzędne lub właściwi ministrowie, a w razie braku takich ministrów - org sprawujące nadzór nad tymi organami.

3. SKO

Ustawa o SKO z 1994 z późniejszymi zmianami. Od 1994 są utrzymywane z budżetu państwa (wcześniej ze składek gminnych).

Organy SKO:

- zgromadzenie ogólne kolegium

- prezes kolegium

W skład kolegium wchodzi:

- prezes

- wiceprezes

- pozostali członkowie

Ilość członków określa zgromadzenie ogólne na wniosek prezesa. Członkowie mogą być etatowi i pozaetatowi. Prezesa i wiceprezesa powołuje Premier na wniosek zgromadzenia ogólnego spośród członków etatowych. Większością 3/5 głosów zgromadzenie wybiera po 2 kandydatów na prezesa i wiceprezesa, a Premier wybiera po 1 z nich.

Premier również odwołuje prezesa i wiceprezesa, gdy:

• zrezygnują ze stanowiska

• zostaną skazani prawomocnym wyrokiem za przestępstwo z winy umyślnej

• przestaną spełniać wymogi na to stanowisko (np. stracą zdolność do czynności prawnych)

• naruszają prawo przy wykonywaniu swoich obowiązków

Kandydatów na członków zgromadzenia wyłania się w drodze konkursu. Komisja składa się z prezesa i 2-óch członków wybranych przez zgromadzenie ogólne.

! Kolegium orzeka w składzie 3-osobowym: przewodniczący (prezes/członek etatowy) i 2-óch członków. Kolegium orzeka na rozprawie/posiedzeniu niejawnym po odbyciu niejawnej narady. Narada polega na dyskusji nad zagadnieniem i decyzji w drodze głosowania nad orzeczeniem.

Jeżeli jakaś osoba była przeciwna podjęciu konkretnej decyzji i została przegłosowana może napisać votum separatum, które ma poświadczyć że nie brał udziału w jej podejmowaniu.

Orzeczenia kolegium są wydawane w formie decyzji lub postanowień.

4. Przebieg postępowania odwoławczego

Celem postępowania odwoławczego jest sprawdzenie czy niezadowolenie strony z decyzji wydanej przez org I inst jest uzasadnione i ustalenie czy można tę decyzję uchylić lub zmienić, ewentualnie czy można umorzyć postępowanie.

Podstawą tej oceny jest materiał dowodowy zebrany przez org I inst. Można też przeprowadzić dodatkowe postępow wyjaśniające i robi się to w celu uzupełnienia materiału dowodowego. To uzupełnienie materiału dowodowego można zlecić organowi I inst.

Organ II inst może też uchylić decyzję I inst w całości lub w części i zlecić organowi I inst ponowne rozstrzygnięcie sprawy.

Organ II inst może też wstrzymać wykonanie decyzji I inst jeżeli jest ona niezgodna z prawem i może spowodować roszczenie strony o naprawienie szkody.

Postępowanie odwoławcze kończy się wydaniem decyzji i w niej organ odwoławczy może:

• utrzymać w mocy zaskarżoną decyzję,

• uchylić zaskarżoną decyzję w całości lub w części,

• umorzyć postępowanie I inst,

• umorzyć postępowanie II inst (odwoławcze) jeżeli stało się bezprzedmiotowe lub strona cofnęła odwołanie (np. ktoś skumał, że decyzja I inst była dla niego korzystna).

Gdy organ uchyla zaskarżoną decyzję i sam orzeka w sprawie nie może wydać decyzji niekorzystnej dla strony odwołującej się w sprawie (nie można pogorszyć sytuacji). Wyjątek: gdy decyzja I inst rażąco narusza prawo lub interes społeczny.

Wykład 9, 27.11.2008

WZNOWIENIE POSTĘPOWANIA, STWIERDZENIE NIEWAŻNOŚCI, UCHYLENIE I ZMIANA DECYZJI OSTATECZNYCH = POSTĘPOWANIE NADZWYCZAJNE

Decyzję ostateczną można jeszcze raz rozpatrzyć jeżeli została wydana z istotnym naruszeniem prawa.

Wady w postępowaniu powodujące możliwość wszczęcia postępowania nadzwyczajnego:

1. Dowody, na podstawie których rozstrzygnięto sprawę okazały się fałszywe.

2. Decyzja została wydana w wyniku przestępstwa (np. za łapówkę).

3. Decyzja została wydana przez wyłączony organ lub wyłączonego pracownika organu (dot. nie tylko pracownika, który wydał decyzję).

4. Strona nie z własnej winy nie brała udziału w postępowaniu.

5. Wyszły na jaw jakieś nowe dowody lub okoliczności nieznane organowi, który wydał decyzję (np. odnalazł się jakiś świadek/dokument).

6. Decyzja została wydana bez uzyskania wymaganego prawem stanowiska innego organu (np. rozstrzygnięcie zagadnienia wstępnego).

7. Zagadnienie wstępne zostało rozstrzygnięte odmiennie niż w wydanej decyzji.

8. Decyzja została wydana na podstawie innej decyzji/orzeczenia sądu, które zostało uchylone lub zmienione.

9. Decyzja została wydana na postawie niezgodnej z konstytucją/ustawą/umową międzynarodową.

1. Wznowienie postępowania, uchylenie decyzji

Wznowienie postępowania/uchylenie decyzji jest możliwe tylko w ciągu 5 lat od wydania tej decyzji. Natomiast kiedy przesłanką uchylenia decyzji jest przestępstwo/oparcie na fałszywych dowodach czas na podważenie wynosi 10 lat.

Postępowanie można wznowić z urzędu lub na żądanie strony (na żądanie strony w przypadku braku udziału strony w postępowaniu i niezgodności decyzji z ustawą, ale ta niezgodność musi być orzeczona przez Trybunał Konstytucyjny).

Jak wznawia się postępowanie na wniosek strony?

Wniosek o wszczęcie postępowania składa się do organu I inst, który wydał decyzję w terminie 1 miesiąca od dnia, w którym strona dowiedziała się o istnieniu przesłanek do wznowienia postępowania (Art. 148 par. 1 KPA).

Organem właściwym do wznowienia postępowania jest organ, który wydał decyzję ostateczną, chyba że wznowienie postępowania jest związane z działalnością tego org. Wtedy organ nadrzędny wyznacza inny organ do prowadzenia postępowania wznowionego. Są 2 przypadki, gdy nie ma organu nadrzędnego: SKO i minister.

I etap procedury wznowieniowej: Ustalenie czy istnieją przesłanki do wznowienia postępowania. Wówczas wydaje się postanowienie o wznowieniu lub postanowienie o braku przesłanek.

II etap: Przeprowadza się postępowanie dowodowe i wydaje się decyzję odmawiającą uchylenia decyzji ostatecznej lub uchylającą decyzję ostateczną + decyzję rozstrzygającą samą sprawę, która była rozstrzygnięta poprzednio uchyloną decyzją.

Gdy uchylenie jest niemożliwe ze względu na przedawnienie to org wydaje tylko decyzję, że zaskarżona dec została wydana z naruszeniem prawa, ale jej się nie uchyla.

Jeżeli nastąpiło wznowienie postępowania można wydać postanowienie o wstrzymaniu wykonania zaskarżonej decyzji.

Strona, która poniosła szkodę na skutek wykonania/uchylenia zaskarżonej decyzji ma prawo do odszkodowania (można go dochodzić w sądzie powszechnym).

2. Stwierdzenie nieważności decyzji

II rodzaj postępowania nadzwyczajnego stosuje się, gdy sama decyzja ma wady a nie postępowanie, w efekcie którego została ona wydana. Przy czym stwierdzenie nieważności decyzji nie musi dotyczyć decyzji ostatecznej.

Decyzja może zostać uznana za nieważną, gdy:

1. Została wydana z naruszeniem przepisów o właściwości (np. decyzję wydał wójt innej gminy).

2. Została wydana bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa.

3. Dotyczy sprawy, która już została rozstrzygnięta decyzją ostateczną.

4. Dotyczy osoby niebędącej stroną w sprawie.

5. Jest niewykonalna w dniu jej wydania i niewykonalność ta jest trwała (zarówno niewykonalność fizyczna jak i prawna).

6. Jej wykonalność wywołałaby czyn zagrożony karą.

7. Zawiera wadę powodującą nieważność z mocy prawa.

Możliwość stwierdzenia nieważności decyzji przedawnia się po 10 latach w przypadkach 1,3,4,7. W pozostałych przypadkach możliwość dochodzenia nieważności nie przedawnia się.

Nie można stwierdzić nieważności decyzji jeżeli wywołała ona nieodwracalne skutki prawne.

Postępowanie dotyczące stwierdzenia nieważności decyzji wszczyna się z urzędu lub na wniosek strony.

Organem właściwym do stwierdzenia nieważności decyzji jest organ nadrzędny a w przypadku ministra i SKO ten sam organ.

Stwierdzenie nieważności decyzji lub odmowy postępowania w tej sprawie organ dokonuje w formie decyzji (I inst - przysługuje od niej odwołanie).

Stronie poszkodowanej z powodu stwierdzenia nieważności decyzji przysługuje odszkodowanie, które ustala organ wydający decyzję o stwierdzeniu nieważności lub niezgodności z prawem. Odszkodowanie płaci organ, który wydał zaskarżoną decyzję. Decyzja ustalająca odszkodowanie jest ostateczna, nie podlega odwołaniu ani zaskarżeniu do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Natomiast strona, której odmówiono odszkodowania może wnieść powództwo do sądu powszechnego i ma na to 3 lata od stwierdzenia nieważności lub wadliwości decyzji.

3. Uchylenie decyzji niewadliwej

Decyzja jest wydana zgodnie z przepisami, a za uchyleniem przemawia jej celowość, interes społeczny lub słuszny interes stron. W takich sytuacjach można decyzję uchylić lub zmienić. Minister może uchylić/zmienić każdą decyzję ostateczną tylko gdy w inny sposób nie można zapobiec poważnym szkodom gospodarki narodowej, ze względu na poważne interesy państwa lub gdy zagrożone jest życie lub zdrowie ludzkie.

Podobne uprawnienia ma wojewoda w stosunku do jednostek samorządu terytorialnego.

Uchylić decyzję można gdy strona nie nabyła prawa jak i gdy je nabyła.

4. Wygaśnięcie decyzji

Decyzja przestaje obowiązywać, gdy:

• stała się ona bezprzedmiotowa (np. zmarła strona),

• została wydana pod warunkiem, którego strona nie dopełniła (np. wniesienie opłat w urzędzie patentowym).

OPŁATY I KOSZTY POSTĘPOWANIA

Strony uiszczają opłatę po rozstrzygnięciu sprawy decyzję, chyba że przepisy szczególne przewidują pobranie opłat z góry, wówczas wyznacza się termin 7-14 dni i zwraca się podanie jeżeli ktoś jej nie wniesie w tym czasie.

Na postanowienie w sprawie kosztów stronie przysługuje zażalenie.

Wysokość opłat w statutach poszczególnych jednostek ma charakter stałych stawek.

Przepisy dopuszczają zniżki/zwolnienia z opłat dla niektórych podmiotów.

Koszty postępowania - nakłady poniesione przez organ i strony w związku z rozstrzyganiem sprawy (np. podróż, powołanie biegłych).

Stronę obciążają koszty powstałe z jej winy/poniesione w jej interesie lub na jej żądanie.

Można przyjąć podanie bez opłat:

• kiedy przemawia za tym interes społeczny lub ważny interes stron,

• gdy podanie wniosła osoba mieszkająca za granicą.

Wykład 10, 04.12.2008

INNE POSTĘPOWANIA UREGULOWANE W KPA:

1. DOTYCZĄCE ROZSTRZYGANIA SPRAW KOMPETENCYJNYCH

Mają miejsce, gdy 2 lub więcej org uważa się za właściwe/niewłaściwe do rozstrzygania sprawy. Może zaistnieć między organami administracji rządowej/samorządowej/między jednymi a drugimi. Zazwyczaj taki spór wynika z niejasności przepisów określających właściwość lub błędnej ich interpretacji.

kilka organów chce rozstrzygać sprawę spór pozytywny

żaden organ nie che rozstrzygać sprawy spór negatywny

Jak się rozstrzyga te spory?

• między organami samorządu terytorialnego rozstrzyga organ nadrzędny, a gdy go nie ma Naczelny Sąd Administracyjny (NSA)

3 wyjątki:

1) spory między kierownikami służb inspekcji, straży administracji zespolonej tego samego powiatu działających we własnym imieniu lub starosty starosta

2) spory między org administracji zespolonej wojewoda w 1 województwie

3) spory między org jednostek samorządu terytorialnego w różnych województwach w sprawach należących do zadań administracji rządowej minister właściwy do spraw administracji publicznej

• między organami administracji rządowej

• między wojewodami a organami administracji zespolonej w różnych województwach minister ds. administracji publicznej

• między wojewodą a organami administracji niezespolonej minister ds. administracji publicznej ale w porozumieniu z org nadzorującym organ będący w sporze z wojewodą

• między ministrem a innym organem

Organy administracji rządowej zespolonej: wojewoda oraz kierownik zespolonej służby inspekcji i straży w województwie.

Organy niezespolonej administracji rządowej: dowódcy okrętów wojskowych, wojskowi komendanci uzupełnień, dyrektorzy izb skarbowych, naczelnicy urzędów skarbowych, inspektorzy kontroli skarbowej, dyrektorzy okrętowych i specjalistycznych urzędów górniczych i innych.

• między organami administracji rządowej a organami administracji samorządowej NSA.

Wniosek do NSA składa jeden z organów, który chce rozpatrywać sprawę w przypadku sporu pozytywnego. W sporze negatywnym wniosek taki składa strona.

NSA wydaje prawomocne postanowienie, w którym wskazuje organ, który powinien rozstrzygnąć sprawę.

• między organami administracji publicznej a sądami powszechnymi kolegium kompetencyjne przy sądzie najwyższym.

Skład kolegium kompetencyjnego: 3 sędziów sądu najwyższego (wskazanych przez prezesa sądu najwyższego) i przedstawiciele 2-óch ministrów (Ministra Sprawiedliwości + ministra właściwego ze wzgl na przedmiot sprawy).

Wniosek składa się do pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego. Wniosek składa organ/sąd będący w sporze/strona/minister sprawiedliwości/prokurator generalny RP.

1. DOTYCZĄCE SKARG I WNIOSKÓW

Akty regulujące:

- Konstytucja RP z 1997

- dział 7 KPA

- Uchwała Rady Ministrów z 28.11.1980 w sprawie przyjmowania, załatwiania, rozpatrywania skarg i wniosków.

Przedmiotem skargi/wniosku może być:

• zaniedbanie/nienależyte wykonywanie zadań przez organy adm lub jej pracowników

• biurokratyczne i przewlekłe załatwianie spraw

• propozycje usprawnienia pracy, ulepszenia organizacji, zapobiegania nadużyciom itd.

Organy prowadzące postępow w sprawie skarg i wniosków:

- organy państwowe

- organy jednostek samorządu terytorialnego

- organy organizacji społecznych i instytucji przedsiębiorstw państwowych i innych państwowych jednostek administracyjnych.

Uczestnicy postępowania w sprawie sk i wn:

- osoby fizyczne

- posłowie na sejm

- senatorowie

- radni

- organizacje społeczne

- redakcje prasowe, radiowe i telewizyjne

Posłowie i senatorowie muszą dostać odpowiedź na swoją skargę w ciągu 14 dni.

Zakres obowiązywania:

Przepisy KPA mówią, że mają powszechną moc obowiązującą.

Wyjątki: przepisy regulujące zasady nadrzędności i podległości między organami państwowymi.

Przebieg postępowania:

Przyjęcie skargi/wniosku rozpoczyna postępowanie, przy czym przyjęcie obejmuje:

1. samo przyjęcie

2. zarejestrowanie skargi/wniosku

3. wstępną kwalifikację (nadanie biegu)

O tym czy pismo jest skargą czy wnioskiem decyduje jego treść a nie nagłówek.

Każda skarga/wniosek powinny zawierać imię i nazwisko nadawcy, inaczej nie zostanie rozpatrzona. Wnoszący może zastrzec, zę nie chce aby w trakcie postępowania ujawniono jego nazwisko. Organ może je ujawnić, ale musi powiadomić o tym wcześniej nadawcę.

Skargi i wnioski składa się w formie pisemnej. Teoretycznie możliwe jest też składanie ustne do protokołu (w praktyce nie jest stosowane).

Org państwowe i samorządu terytorialnego mają obowiązek przyjmowania skarg i wniosków w określonych dniach i godzinach dostosowanych do potrzeb ludności i co najmniej 1 raz w tygodniu po godzinach pracy.

Zarejestrowanie sk/wn jest dowodem ich przyjęcia. Polega na nadaniu numeru ewidencyjnego i wpisaniu ich wraz z datą złożenia i nazwiskiem wnoszącego do rejestru kancelaryjnego (dziennika) w urzędzie. Ewidencja powinna być prowadzona przez org przyjmujący sk/wn jak i org rozpatrujący.

Rozpatrzenie sk/wn:

Organ sprawdza zasadność sk/wn i ustala sposób załatwienia sprawy.

Rozpatrywanie składa się z:

- czynności przygotowawczych (zebranie materiału do wydania postanowienia)

- czynności decyzyjnych (kończących postępowanie w całości lub w części)

W toku postępowania można wydać decyzję:

1. o zwrocie skargi/wniosku jeżeli ma braki formalne

2. o odrzuceniu sk/wn jeżeli są niedopuszczalne

3. o rozparzeniu polegającym na przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego - ustalenie czy treść skargi jest zgodna ze stanem faktycznym, a stan faktyczny ze stanem prawnym.

Wykład 11, 11.12.2008

Skarga:

Jeżeli skarta jest niezgodna ze stanem faktycznym --> org orzeka ojej bezzasadności.

Jeżeli skarga jest zgodna ze stanem faktycznym --> org stwierdza jej zasadność i przystępuje do kwalifikacji skargi, czyli przyporządkowania do przepisów i ustalenia sposobu jej załatwienia.

Wniosek:

Rozpatruje się plan zawarty we wn - propozycję zrobienia czegość, następnie wn uznaje się za bezzasadny lub zasadny i w zależności od tego kieruje się do wykonania/odmawia się wykonania ze wzgl na brak możliwości.

Właściwość skarg:

1. Skargi na działalność rady gminy, rady powiatu, sejmiku województwa --> wojewoda a w sprawach finansowych (podatkowych) regionalna izba obrachunkowa.

2. Skargi na działalność organów wykonawczych jednostek samorządu terytorialnego --> wojewoda/rada gminy

3. Skargi na działalność organów wykonawczych powiatu (zarządu powiatu, starosty, kierowników powiatowych służb, inspekcji) --> rada powiatu

4. Skargi na działalność zarządu i marszałka województwa --> sejmik województwa

5. Skargi na działalność wojewody --> minister właściwy ze wzgl na przedmiot sprawy lub premier

6. Skargi na działalność innego org administracji rządowej, przedsiębiorstwa państwowego, innej jednostki państwowej --> org nadrzędny lub sprawujący nadzór, np. wyższe uczelnie-Ministerstwo Edukacji Narodowej

7. Skargi na działalność ministra --> premier

8. Skargi na działalność organu centralnego (urząd państwowy wyższego szczebla) i jego kierowników --> org, któremu organ centralny podlega (zwykle minister)

Właściwość do wniesienia wniosku jest uzależniona od przedmiotu wniosku.

Wniesienie wn/sk do niewłaściwego org nie powoduje ich odrzucenia, a jedynie obowiązek przekazania go do org właściwego przez org niewłaściwy w ciągu 7 dni.

Gdy skarga dot decyzji ostatecznej mamy do czynienia z właściwością nadzwyczajną. Do rozpatrzenia takiej skargi organem właściwym będzie org do wznowienia postępowania.

ZAWIADOMIENIE SKARŻĄCEGO

Załatwienie sk/wn może być pozytywne lub negatywne, ale trzega skarżącego o tym powiadomić. Zawiadomienie to musi zawierać:

1. oznaczenie organu, od którego zawiadomienie pochodzi

2. sygnaturę sprawy

3. wskazanie sposobu rozpatrzenia

4. podpis pracownika, który był upoważniony do rozstrzygnięcia

5. uzasadnienie faktyczne lub prawne, jeżeli rozpatrzenie jest odmowne.

Termin na rozpatrzenie sk/wn wynosi 1 miesiąc.

Nadzór nad rozpatrywaniem sk/wn ma premier i krajowa rada sądownictwa.

Przyjmowanie sk/wn przez organy organizacji społecznych kontrolują i nadzorują statutowe organy nadzorcze tych organizacji (jak w osobach prawnych-rada nadzorcza, komisja rewizyjna). Org sprawujące nadzór mają obowiązek prowadzić okresowe oceny działania w celu eliminowania przyczyn wnoszenia sk/wn.

1. W SPRAWACH WYDAWANIA ZAŚWIADCZEŃ

Zazwyczaj zaświadczenia dotyczą wykształcenia lub pracy.

Zaświadczenie - akt administracyjny wydawany na żądanie osoby ubiegającej się o nie ze względu na swój interes prawny i mający na celu potwierdzenie określonych faktów lub stanu prawnego.

Proces wydawania zaświadczenia:

1. Wszczęcie postępowania na żądanie osoby ubiegającej się o zaświadczenie (tylko na wniosek) - wnosimy podanie (org nie może takiego podania pozostawić bez rozpatrzenia, ale można wydać postanowienie o braku podstaw do wydania zaświadczenia)

2. Organ może przeprowadzić postępowanie wyjaśniające jeżeli są trudności ze stwierdzeniem st faktycznego.

3. Zmiana/uchylenie zaświadczenia są niemożliwe, bo brak jest środków do zaskarżania zaświadczeń. Można jednak przeprowadzić przeciwdowód w stosunku do zaświadczenia (np. poprzez powołanie świadków). Można złożyć skargę do organu nadrzędnego/zażądać nowego zaświadczenia od org, który je wydał. Jeżeli org odmówi wydania zaświadczenia --> przysługuje zażalenie na postanowienie o odmowie.

Wykład 12, 18.12.2008

SZCZEGÓLNE POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE - POSTĘPOWANIE W SPRAWACH PODATKOWYCH

Jest regulowane przez Ustawę z 1997 „Ordynacja podatkowa” oraz przez KPA w pewnych kwestiach:

- udział prokuratora

- rozstrzyganie sporów o właściwość między org administracji państwowej a sądami

- wydawanie zaświadczeń

- skargi i wnioski

Przedmiotem postępowania podatkowego są:

1. podatki

2. inne świadczenia zrównane z podatkami

Ordynację podatkową stosuje się do:

1. podatków

2. opłat i innych nieopodatkowanych należności budżetu państwa i budżetu jednostek samorządu terytorialnego

3. opłaty skarbowej

4. opłat, o których mowa w przepisach podatkowych i opłatach lokalnych

5. spraw z zakresu prawa podatkowego oraz innych należących do właściwości org podatkowych

Do przepisów ordynacji podatkowej odsyła też Kodeks Celny (bo cło to też forma podatku).

Zasady postępowania podatkowego:

10 zasad jak w postępowaniu administracyjnym; 11 - jawność postępowania podatkowego niekoniecznie.

Podmioty postępowania podatkowego:

• Organy prowadzące postępowanie podatkowe

1. urzędy skarbowe

2. wójtowie

3. burmistrzowie / prezydenci miast

4. izby skarbowe

5. SKO

1,2,3 - jako organy I inst

4,5 - jako organy II inst

Jeżeli w I inst sprawę rozstrzyga dyrektor izby skarbowej to organem odwoławczym jest minister finansów.

Jeżeli w I inst sprawę rozpatruje SKO/minister finansów to organem odwoławczym są te same organy.

Organy stosujące w swoim działaniu przepisy ordynacji podatkowej, ale nie prowadzące postępowania podatkowego:

- org kontroli skarbowej

- org administracji celnej

Właściwość organu podatkowego:

1. rzeczowa - wynika z przepisów prawa materialnego

2. miejscowa - wynika z przepisów o podziale terytorialnym kraju

Spory kompetencyjne:

• między urzędami skarbowymi w 1 województwie rozstrzyga izba skarbowa

• między urzędami skarbowymi w różnych województwach minister finansów

• między przewodniczącym zarządu jednostki samorządu terytorialnego a urzędem skarbowym Naczelny Sąd Administracyjny (NSA)

• między wójtami, burmistrzami, prezydentami miast, starostami SKO

• między marszałkami województw NSA

Wyłączenie organu:

Te same przyczyny jak w wyłączeniu org w KPA. Niedopuszcza się jednak udziału wyłączonego pracownika w przypadku czynności niecierpiących zwłoki.

• Strona w postępowaniu podatkowym:

• Każdy, kto żąda czynności organu podatkowego (np. żąda aby naliczono mu podatek)

• Każdy, do kogo odnosi się czynność org podatkowego

• Każdy, czyjego interesu dotyczy działanie org pod

• Każdy, na kim ciążą obowiązki wynikające z prawa podatkowego

Przepisy porządkowe w postępowaniu podatkowym:

1. doręczenia

2. wezwania

3. terminy

4. adnotacje

5. udostępnianie akt

Ad.1 Doręczanie pism procesowych - uregulowane podobnie jak w KPA, z wyjątkiem pełnomocnika ds. doręczeń i publicznego wezwania do odbioru pisma.

Ordynacja podatkowa stanowi, że strona ma obowiązek ustanowić pełnomocnika ds. doręczeń jeśli wyjeżdża za granicę na co najmniej 6 miesięcy (żeby koleś sobie gdzieś nie pojechał i nie zapomniał o urzędzie skarbowym). Pełnomocnika musi również ustanowić zagraniczna osoba fizyczna, jeżeli nie ma stałego miejsca pobytu. W razie niedopełnienia tego obowiązku stosuje się fikcję prawną polegającą na doręczeniu pisma pod dotychczasowy adres/pod adres ostatniego czasowego miejsca pobytu fikcja doręczenia.

Publiczne wezwanie adresata do odbioru pisma stosuje się w przypadku bezskutecznego doręczenia - 2-krotne ogłoszenie w 7-dniowym odstępie czasu w dzienniku o zasięgu ogólnopolskim. Po drugim ogłoszeniu po 7 dniach uważa się ogłoszenie za równoznaczne z doręczeniem.

Wykład 13, 08 .01.2009

Wykład 14, 15 .01.2009

POSTĘPOWANIE PODATKOWE (SKARBOWE)

- Nie można zawrzeć ugody.

- II-instancyjne od decyzji I inst można się odwołać; wyjątki: gdy brak jest organu wyższego nad organem wydającym decyzję (Minister Finansów, SKO).

W postępowaniu ogólnym wnosi się wniosek o poprawne rozpatrzenie sprawy, natomiast w postępowaniu podatkowym składa się odwołanie do tego samego organu, który rozpatrzył sprawę. Takie odwołanie musi zawierać określenie zarzutów przeciw decyzji i sprecyzowane żądanie pod rygorem pozostawienia bez rozpatrzenia.

Wniesienie odwołania nie wstrzymuje wykonania decyzji. Można jednak wstrzymać jej wykonanie ze względu na ważny interes stron.

Jeżeli odwołanie nie zostanie rozpatrzone w ciągu 2 miesięcy zaskarżone decyzje zostają zawieszone z mocy prawa.

Organ I inst ma obowiązek przekazać odwołanie ogr II inst w ciągu 1 miesiąca. Organ I inst powinien też ustosunkować się do zarzutów.

Organ II inst może:

1. stwierdzić uchybienie terminu do wniesienia odwołania

2. utrzymać w mocy decyzję I inst (nic się nie zmieni)

3. uchylić dec I inst. w całości lub w części i wydać swoją dec

4. umorzyć postępow

5. uchylić dec w całości lub w części i przkazać organowi I inst do ponownego rozpatrzenia

6. zwrócić org I inst odwołanie w celu zmiany dec w sytuacji, gdy zobowiązanie podatkowe lub podstawa opodatkowania zostały zaniżone. Ten zwrot dokonuje się w drodze postanowienia, na które służy zażalenie. Uzupełnienie wymiaru należności natomiast następuje w drodze dec, od której przysługuje odwołanie.

Nie można w wyniku odwołania wydać decyzji mniej korzystnej dla str odwołującej się (chyba że decyzja w rażący sposób narusza prawo lub interes społeczny) = Zakaz „reformatio in Pius” - zakaz zmiany na gorsze.

Zawieszenie postępowania podatkowego ma miejsce z podobnych przyczyn jak w przypadku postępowania ogólnego. Wyjątek: zawieszenie podstępowania podatkowego w sprawie osób 3 do czasu wydania decyzji w sprawie pierwotnych podatników. Nie został określony maksymalny czas zawieszenia, jednak należy podjąć odpowiednie kroki w celu dalszego prowadzenia sprawy, tj. usunięcia przeszkody, która spowodowała zawieszenie. Można też złożyć skargę do NSA na bezczynność organu.

Umorzenie postępowania podatkowego

Przyczyną jest jego bezprzedmiotowość:

1. w razie śmierci strony (gdy sprawa dot. spraw i obowiązków niedziedzicznych)

2. gdy decyzje wydane w trybie postępowania odwoławczego wygasła z mocy prawa

3. gdy nastąpi zmiana stanu prawnego uniemożliwiające wydanie dec (np. likwidacja jakiegoś podatku, ulgi)

4. jeśli został już wykonany przez stronę obowiązek, który został nałożony na nią w drodze decyzji

5. gdy nastąpiła utrata kompetencji, czyli utrata właściwości przez organ

6. w razie braku przepisów umożliwiających organowi przyznanie stronie żądanego uprawnienia

Umorzenia dokonuje się w formie dec, - służy na nią odwołanie.

POSTĘPOWANIE NADZWYCZAJNE W POSTĘPOWANIU PODATKOWYM weryfikacja decyzji ostatecznej, takiej od której nie ma odwołania.

1. Wznowienie postępowania

Wznowienie postępowania - jak w postępowaniu ogólnym z 3 różnicami:

• możliwe wznowienie postępowania, jeżeli zmiany uchyl dec stanowiącej podstawę w ost dec podatkowej mogą mieć wpływ na treść tej dec

• rozstrzygnięcie zagadnienia wstępnego inaczej niż w wydanej dec nie stanowi podstawy do wznowienia postępowania

• wydanie decyzji na podst umowy niezgodnej z konstytucją

Postępowanie można wznowić na żądanie strony lub z urzędu. Jeżeli strona nie brała udziału w postępowaniu można je wznowić na jej wniosek. Powinna z nim wystąpić w ciągu 1 miesiąca.

Wznowienie postępowania kończy się wydaniem decyzji. Uchylenie decyzji w wyniku wznowionego postępowania przedawnia się w ciągu 5 lat. Jeżeli nie można uchylić dec ze względu na przedawnienie wydaje się tylko postanowienie, że wydana decyzja została wydana z naruszeniem prawa.

W trakcie postępowania nadzwyczajnego można też wstrzymać wykonanie decyzji na wniosek strony lub z urzędu.

2. Stwierdzenie nieważności decyzji

Stwierdzenie nieważności dec - z tych samych przyczyn co w postępowaniu ogólnym. Różnica jedynie w terminach: przedawnia się po roku od doręczenia dec ( w postępow ogólnym: 10 l lub w ogóle się nie przedawnia).

Organem do stwierdzenia nieważności jest organ nadrzędny nad org, który wydał decyzję, z wyjątkiem Ministra Finansów i SKO.

Stwierdzenie nieważności/ odmowa następuje w formie decyzji, a w toku postępowania można wydać postanowienie o wstrzymaniu wykonalności dec na wniosek strony/ z urzędu.

3. Uchylenie lub zmiana decyzji ostatecznej

Może nastąpić, gdy strona nie nabyła prawa w wyniku decyzji oraz w przypadku niedopełnienia przez str określonej czynności. Dec można też zmienić, gdy przemawia za tym interes publiczny lub ważny interes podatnika na żądanie str i z urzędu. Nie dot to dec ustalających wysokość zobowiązania podatkowego i dec o odpowiedzialności podatkowej.

Organ właściwy do uchylenia dec --> organ, który wydał dec lub organ nadrzędny (to uprawnienie nie dot SKO).

Uchylenie / zmiana dec następuje w formie decyzji.

Decyzję można też uchylić, gdy po jej doręczeniu nastąpiła zmiana okoliczności faktycznych, na podstawie których ustalono wysokość zobowiązania podatkowego. Możliwość zmiany dec ostatecznej ustalającej zobowiązanie podatkowe przedawnia się po 5 latach od doręczenia decyzji.

Wygaśnięcie dec podatkowej ma miejsce, gdy:

1. decyzja stała się bezprzedmiotowa,

2. decyzja została wydana z zastrzeżeniem warunku, którego str nie dopełniła,

3. str nie dopełniła war uprawniających do skorzystania z ulg podatkowych,

4. str nie dopełniła war uprawniających do skorzystania z ryczałtowych form opodatkowania,

5. str nie dotrzymała terminu płatności określonego w dec o odroczeniu terminu płatności.

Organem właściwym do stwierdzenia wygaśnięcia decyzji jest org I inst (nawet, gdy dec została wydana przez org II inst).

Stwierdzenie wygaśnięcia dec / odmowa następuje w f. decyzji.

Wykład 15, .01.2009

44

Podstawa prawna

Oznaczenie stron(y)

Oznaczenie organu

Data

Osnowa

Uzasadnienie

Pouczenie

Podpis

Podpisy (stron i pracownika urzędu, przed którym ugoda została odczytana)

Wzmianka o odczytaniu (przez organ stronom, że przyjmują ugodę)

Przedmiot i treść ugody

Oznaczenie stron(y)

Oznaczenie organu

Data

---