Dziesięciościan edukacji- dekader
Edukacja-ogół działań, procesów i warunków sprzyjających rozwojowi człowieka. Rozwój jest określany poprzez lepsze rozumienie siebie i relacji ze światem, skuteczniejszą kontrolę własnych zachowań i większe sprawstwo wobec procesów zewnętrznych.
Procesy edukacyjne:
Globalizacja- wprowadzenie w procesy globalne(wojna, zagrożenie środowiska, świat, wygasanie źródeł energii)
Etatyzacja- wprowadzenie w organizacje i struktury państwa i powinności obywatelskie(państwo jako suwerenność, ustój)
Nacjonalizacja- proces kształtowania więzi z narodem( językiem, kultura, tradycja itp.)
Kolektywizacja- proces socjalizacji wtórnej-wprowadzanie jednostki w świat społeczny albo jakiś jego sektor(klasa społeczna, więź i interes klasowy, solidarność z ludźmi o podobnych pozycjach i położeniu)
Polityzacja, biurokratyzacja, profesjonalizacja- kształtowanie przydatności do zatrudnienia i funkcjonowania w społeczeństwie zorganizowanym(organizacje i instytucje, kształcenie do pracy i zawodu)
Socjalizacja-rozumiana, jako proces socjalizacji pierwotnej w rodzinie(jest to pierwsza socjalizacja, dziecko przyswaja wiedzę z otoczenia, w którym jest)
Inkulturacja i personalizacja- proces wrastania w określoną kulturę i kształtowania tożsamości kulturowej jednostki(osobowość kulturowa, przekazywanie systemów filozoficznych i religijnych)
Wychowanie i jurydyfikcja- wdrażanie do akceptowania i realizowania czynności i ról społecznych oraz kształtowanie świadomości prawnej
Kształcenie i humanizacja- procesy nauczania i uczenia się, umożliwiające poznawanie przyrody, społeczeństwa, kultury oraz rozwój kompetencji poznawczych(osoba ludzka, wiedza, światopogląd, wartości, nawyki)
Hominizacja- proces kształtowania cech gatunkowych człowieka(organizm, wychowanie zdrowotne, higieniczne, seksualne)
Patologie nadmiaru i niedoboru:
Harmonijny dziesięciościan można wyobrazić sobie, jako regularną „bryłę”, w którym każda ze ścian miałaby podobną wielkość pola. Taki idealny dziesięciościan narażony jest na zakłócenia równowagi. Mówimy wtedy o patologii nadmiaru lub niedoboru. Jedne procesy mogą występować w nadmiarze inne z brakami.
Przy stanie niedoboru uruchamiamy działanie naprawcze- dodajemy przedrostek RE- przed nazwą procesu edukacyjnego z niedoborem.
Do stanu przerostu uruchamiamy działanie naprawcze dodając przedrostek DE- przed nazwą procesu z nadmiarem.
Przykłady patologii NADMIARU:
Przerost globalizacji-nad innymi składnikami- kosmopolityzm, globalizm, wyolbrzymianie dramatów ludzkości w wymiarze światowym(zanik kultury regionalnej, amerykanizm)
Przerost etatyzacji- prowadzi do etatyzmu, kształcenia irracjonalnego, religijnego kultu państwa.
Przerosty w nacjonalizacji- traktowanie narodu, jako wartości naczelnej, prowadzi do nacjonalizmu i nazizmu, do przekonań o wyższości jednego narodu, czy rasy nad innymi.
Przerost kolektywizacji-skrajny kolektywizm, przewaga dyktatury i klasy, z której się pochodzi
Przerost polityzacji- prowadzi do syndromu osobowości autorytarnej, „rozłamanie” się osobowości.
Przerost socjalizacji-nadmierna kontrola, ograniczenie horyzontów do wyłącznie lokalnego widzenia spraw i siebie w świecie.
Przerost w inkulturacji i personalizacji- koncentracja na wielkich ideach, prowadzi do życia w obłokach uniesień i westchnień do piękna dorobku kulturowego
Przerost wychowania i jurydyfikacji- może dawać w efekcie osobowość zewnątrz sterowną, więźnięcie w wyznaczonych i przypisanych rolach
Przerost kształcenia i humanizacji- akademizm, ozdobność, przerost formy nad treścią
Przerost hominizacji- prowadzi do naturyzmu, seksualizmu, nadmiernego wglądania w siebie
Przykłady patologii NIEDOBORU:
Niedobór w globalizacji daje partykularyzm
Niedobór w etatyzacji- anarchizm, poczucie delegitymizacji państwa i alienacji politycznej
Niedobór w nacjonalizacji- kosmopolityzm, wykorzenienie z więzi narodowych
Niedobór w kolektywizacji-alienacja społeczna, atomizm
Niedobór w polityzacji, biurokratyzacji i profesjonalizacji-alienacja pracy i indywidualizm
Niedobór w socjalizacji-anomia, aspołeczność i egocentryzm
Niedobór w inkulturacji i personalizacji-analfabetyzm, funkcjonalny i kulturowy, aimalizm
Niedobór w wychowaniu i jurydyfikacji- deprawacja, skłonność do wykroczeń przeciw normom
Niedobór w kształceniu i humanizacji-brak i rozchwianie systemu wartości i zasad
Niedobów w hominizacji- zastąpienie wartości przez potrzeby pierwotne, niedorozwoje, kalectwa
Socjalizacja - internalizacja rzeczywistości
Socjalizacja składa się z trzech elementów: eksternalizacji- uzewnętrznienie wcześniej przyswojonych wartości i norm, obiektywizacji i internalizacji-przyswajanie i uznawanie za własne wartości i norm znaczących innych
Socjalizacja pierwotna- jest to pierwsza z socjalizacji, jaką jednostka przechodzi w dzieciństwie, i z której pomocą staje się członkiem społeczeństwa. Dziecko przyswaja wiedzę z otoczenia, w którym jest. W tej socjalizacji ważna jest pozytywna więź emocjonalna ze znaczącym innym(rodzic, opiekun). Kod językowy jest prosty, może być skuteczną przeszkodą w funkcjonowaniu jednostki. Współczesna cywilizacja zachodnia skłania do tego, aby uważać dzieci za naturalnie „niewinne” i „czyste”.
Socjalizacja wtórna-wielostronne i zwarte wprowadzanie jednostki w obiektywny świat społeczny albo jakiś jego sektor, np. rola rodzicielska i zawodowa. Rozgrywa się przez całe życie. Następuje po socjalizacji pierwotnej. Typ relacji między jednostkami- dziecko dostrzega, że istnieje więcej osób do przekazywania wiedzy. Ładunek emocjonalny nie jest tutaj ważny. (Gdy jest pozytywny, wpływa to korzystnie na przyswajanie wiedzy). Język jest wąsko specjalistyczny.
Znaczący inny- ten inny, który ma dla mnie znaczenie np. matka, ojciec. Świat znaczącego innego jest zinternalizowany(przyswajany), jako własny świat dziecka.
Moment przejścia
Kiedy jednostka potrafi abstrahować od ról i postaw znaczących innych, tzn. coś wiem, jakoś działam. w momencie gdy u dziecka pojawi się uogólniony inny
Elementy pedagogicznego obrazu wychowania
Wychowanie(def. w znaczeniu wąskim) -to jedynie zamierzone i zaplanowane (świadome i celowe) oddziaływania, planowa aktywność człowieka, zorientowana na osiągnięcie pewnych celów tj. pewnych pożądanych i trwałych zmian.(W szerokim- to wszelkie działania)
Elementy obrazu wychowania
Kontekst wychowania-umiejscowienie konkretnego przedmiotu w pewnej pespektywie
Podmiot wychowania- może być to nauczyciel, wspólnik, lekarz. Na rozumienie podmiotu wpływa wiele czynników, np.: sytuacja, w której ma miejsce proces kształcenia, czynności jakie wykonuje, cechy podmiotu. Podmiot może być wielo lub jednoosobowy. Wieloosobowy np. rada pedagogiczna, jednoosobowy np. nauczyciel na lekcji.
Przedmiot wychowania-jest to specyficzna klasa ludzi(głównie przedstawiciele dorastającego pokolenia), którzy występują w roli „ odbiorców kultury”, „konsumentów usług edukacyjnych”, „tworzywa pracy pedagogicznej”. Są to dzieci w rodzinie, harcerze, uczniowie w szkole, studenci na uniwersytecie, nauczyciele na kursach doszkalających.
Cel wychowania- to pewien stan rzeczy, który chcemy osiągnąć, który jest pożądany. Cele biorą się z potrzeb jednostki, są rozmaite inne stawia sobie pedagog inne ma instruktor harcerski.
Program wychowania- musi być zbieżny z celem, jest to treść działania. Jest to seria zmian jakie wywołuje podmiot i jakim podlega przedmiot w procesie realizacji celów.
Rezultaty wychowania- wynik działalności człowieka, opanowanie wiadomości, nabycie umiejętności i nawyków, rozwój zdolności i zainteresowań uczniów
Proces( technologia i organizacja) wychowania- to ustalone i ujednolicone sposoby oddziaływania podmiotu na przedmiot, powodujące jego przekształcenie w finalny i użyteczny społecznie produkt.
Przykład:
Kontekst- lekcja religii w szkole
Podmiot- katecheta, ksiądz, zakonnica
Przedmiot- uczniowie
Cel- przekazanie wiedzy nt. Świąt Bożego Narodzenia
Rezultat-zdobyta wiedza w zakresie Świąt B.N.
Program- treści, które będą przekazywane
Technologia- wycieczka do muzeum, przygotowanie przedstawienia, oglądanie programów
Edukacja i pedagogika w warunkach zmiany kulturowej
Rodzaje procesów edukacyjnych
Proces naturalnego rozwoju człowieka- naturalne wzrastanie i wrastanie w kulturę i grupy społeczne(rodzina jako pierwsza i najważniejsza grupa) - socjalizacja pierwotna i inkulturacja
Procesy celowościowe-obejmują procesy kształcenia i wychowania, służą umacnianiu i stymulowaniu procesów naturalnego rozwoju człowieka i procesów uspołecznienia. Redukują a nawet likwidują niekorzystne i niepożądane warunki i efekty edukacji- kształcenie i humanizacja, wychowanie i jurydyfikacja
Procesy uspołecznienia jednostki- wprowadzanie jednostki w społeczeństwo, struktury społeczne. Jest to 5 pierwszych procesów czyli- globalizacja, etatyzacja, nacjonalizacja, kolektywizacja oraz polityzacja, biurokratyzacja i profesjonalizacja.
Hominizacja jest w centrum wszystkich pozostałych grup, to w niej kumulują się efekty pozostałych procesów edukacyjnych.
Okoliczności uzasadniające koncentrację uwagi na procesie uczenia się.
Przesunięcie zainteresowań od nauczania do uczenia się miało swój aspekt ideologiczny, teoretyczny i praktyczny. Problem przesunięcia ujawnił się w latach 70-tych. Był on odpowiedzią na kryzys systemu oświatowego
Kontekst ideologiczny- dla rozpowszechnienia idei uczenia się miały wpływ raporty Klubu Rzymskiego. Ważne stają się kompetencje związane z dystrybucją danych, informacji i wiedzy. Tylko 1/3 badanych kojarzy uczenie się ze szkołą- ludzie opierają się na poradnikach, które miałyby rozwiązywać ich problemy
Kontekst teoretyczny- wpływ na koncentrację uwagi na procesie uczenia się miały okrycia naukowe genetyki i neuropsychologii, zdecydowanie więcej zależy od dziedzictwa genetycznego niż dotychczas sądzono. Odkrycia naukowe związane z budową i funkcjonowaniem mózgi- należało zupełnie inaczej spojrzeć na trudności i niepowodzenia szkolne oraz strategie przeciwdziałania im.
Kontekst praktyczny- wpływ miała między innymi książka G. Drydena i J. Vos „Rewolucja w uczeniu się”, potrafimy wykorzystywać różne działania i techniki w procesie uczenia się. (kursy szybkiego czytania i zapamiętywania)
Koncepcja kształcenia J. Brunera
Przyswajanie wiedzy musi być procesem aktywnym na etapie gromadzenia danych, informacji i wiedzy jak i na etapie kodowania, przekształcania i wytwarzania nowej wiedzy
Kształcenie- to zdobywanie umiejętności do nabywania wiedzy.
Uczenie się zewnątrzsterowne- wzorcem jest dostosowanie zachowań jednostki o oczekiwań otoczenia, podstawowym wzmocnieniem jest nagradzanie i karanie.
Uczenie się wewnątrzsterowne- wzorcem jest odkrywanie a siłą napędową kompetencje i mistrzostwo
3 reprezentacje wiedzy
Reprezentacja enaktywna- wiedza o czymś zdobywana w trakcie robienia czegoś
Reprezentacja ikoniczna- wiedza o czymś zwarta w obrazach lub wyobrażeniach człowieka o czymś
Reprezentacja symboliczna- wiedza o czymś zwarta np. w mowie, przestrzeni, barwach, którą można uzyskać posługując się rozumowaniem abstrakcyjnym
Kategoryzacja- wiąże się z procesem kodowania danych i informacji w umyśle człowieka.
Raport PISA
Program Międzynarodowej Oceny Umiejętności Uczniów zakłada badania w zakresie rozumienia tekstów, myślenia matematycznego i naukowego.
Cele:
Stworzenie możliwości odnotowywania zmian w efektach edukacji
Perspektywa zmian oświatowych
Porównywanie efektów edukacyjnych osiąganych przez badane państwa
Wyniki badań(2000 rok) w zakresie rozumienia tekstu:
Polska zajęła 30 miejsce na 32 kraje biorące udział w badaniu. Niskie miejsca zajęły wszystkie kraje postkomunistyczne. Wynik(479 pkt.) sytuuje ja nas poniżej średniej dla krajów OECD. Uczniowie umieją czytać w sensie technicznym i znajdować informacje podane wprost, przeprowadzać proste wnioskowania- analfabetyzm wtórny.
Wyniki badań nad myśleniem matematycznym:
Uzyskaliśmy wynik na poziomie 470 pkt.- poniżej średniej dla krajów OECD. Oznacza to, że większość uczniów potrafi jedynie rozwiązywać proste zadania jednoetapowe oraz zinterpretować znane i proste problemy.
Wyniki badań nad myśleniem naukowym:
Uzyskaliśmy średni wynik 483 punktów i znaleźliśmy się poniżej średniej.
Wyniki przeprowadzonych badań są niepokojące, ponieważ sytuują nas daleko za najbardziej rozwiniętymi krajami należącymi do OECD( Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju),ma to znaczenie także w budowie struktur demokratycznego państwa, funkcjonowania społeczeństwa obywatelskiego i rozwoju gospodarczego.
Postulaty dotyczące uczenia się formułowane w różnych raportach
Komisja Europejska w raporcie Biała Księga Kształcenia i Doskonalenia. Nauczanie i uczenie się. Na drodze do uczącego się społeczeństwa.
Najważniejsze propozycje autorów raportów:
Przywrócenie dobroczynnych skutkow szerokich postaw wykształcenia
Rozwój przydatności do zatrudnienia
Międzynarodowa Komisja do spraw Edukacji dla XXI wieku w raporcie Edukacja. Jest w niej ukryty skarb.
Uczyć się, aby wiedzieć-ma wspierać jednostkę i pomagać jej w rozumieniu siebie i świata, aby mogła godnie żyć, zdobywać umiejętności, kompetencje i kwalifikacje.
Uczyć się, aby działać-jest związany z kształtowaniem przydatności do zatrudnienia
Uczyć się, aby żyć wspólnie- jego realizacja wiąże się z procesem wychowania, mającym na celu wprowadzenie ludzi w świat wartości, kształtowanie wrażliwości, mówienia o wartościach prawdy, dobra i piękna.
Uczyć się, aby być- odwołanie do tytułu książki Fauer'a i akceptacja tezy tam zawartej, że rozwój ma na celu pełny rozkwit człowieka. Ważna jest samorealizacja i chęć zrozumienia, kim jestem.
Rada Klubu Rzymskiego w raporcie Pierwsza rewolucja globalna. Jak przetrwać?
Kształcenie ma na celu:
Zdobycie wiedzy
Ukształtowanie inteligencji i zmysłu krytycznego
Lepsze poznanie siebie
Zdobycie umiejętności pokonywania niepożądanych popędów
Trwałe rozbudzanie zdolności twórczych i wyobraźni
Pomaganie innym
Umożliwienie każdemu człowiekowi wyrobienie sobie własnego poglądu na świat
Definicje uczenia się i rodzaje uczenia się
Uczenie się- to nazwa zbioru czynności, w wyniku których powstają nowe lub przekształcają się wcześniej nabyte formy myśli i działania, zmiany zachodzące w określonym podmiocie muszą być trwałe. Jest to przedsięwzięcie na całe życie.(wg. Teresy Bauman)
Rodzaje uczenia się:
Uczenie się zachowawcze-związane z nabywaniem tego, co znane i zgadzamy się z tym np. z podręczników, książek. Poznajemy konkretne rozwiązane konkretnej sytuacji.
Uczenie się innowacyjne- musimy uruchomić własną wiedzę, aby rozwiązać problem w sposób alternatywny, jest to uczenie się przez symulowanie. Jest związane z takimi właściwościami jak antycypacja i uczestniczenie. Ten typ przygotowuje ludzi do posługiwania się takimi technikami jak prognozowanie, symulacja, tworzenie modeli.