1 budowa roli: powierzchniowa warstwa gleby, na której bezpośrednio działają maszyny i narzędzia uprawy Gleba zewnętrzna, ożywiona warstwa litosfery- Jest ona podłożem dla wszystkich roślin lądowych z wyjątkiem epifitów, a więc dla wszystkich roślin uprawnych. Nie będąc czynnikiem niezbędnym jest środowiskiem, z którego czerpią, one wodę i składniki pokarmowe, a ich organy podziemne także tlen.
Skład granulometryczny (lekkie, średnie, ciężkie) Zasobność w składniki pokarmowe (mikro, makro N P K Ca Mg S zawartość próchnicy) Odczyn gleby (pH) Struktura gruzełkowata (najlepsza porowatość, optymalny stosunek porów areacyjnych do kapilarnych)
Zadania postawione uprawie roli l. Regulacja właściwości fiz ( nadanie Struktury gruzełkowatej, utworzyć porowatość roli, kształtowanie zwięzłości roli, kształtowanie właściwości term. roli); 2. Regulowanie własności chem i biolog. 3. Zwalczanie roślinności konkurencyjnej, 4. Kształtowanie zwięzłości roli.
2 płodozmian - Następstwa w płodozmianie dobr.złe ros.zbożowych:
Dobre:Pszenica oz.-owies, żyto-owies,owies -kukurydza,żyto-jęczmień ozimy
Złe:owies-owies,jęczmień oz.-pszenica oz. Jęczmień oz-jeczmien oz.
Rodzaje płodozmianów:Zbozowe udział zbóż-60% ,-okopowe 25%,-przemysłowe -25%( brak z przewagi któregoś z El. 2 el.moga przekraczać 25%),-Wypadające -pole zaj.przez roś wieloletnie wyłącznie na okres zmianowania.-Paszowe ponad 50% roś pastewne przedłużone użytkowanie roś.motylkowych .Czas nie jest ściśle określony.-Mieszane roś.okopowe 33,3%,66,6% roś.zbożowe.-Płodozmiany z polem wypadającym.,- Paszowe -roś.,pastewne 100%
Typy płodozmianów: 1)Polowe-zbożowe, okopowe, przemysłowe, mieszane,z polem wypad.
2)Paszowe-pastewne, przemienne,pastwiskowo-łąkowe. 3)Specjalne-przeciwerozyjne, nasienne, warzywne 4) Specjalistyczne-uproszczone
Płodozmian6 lat GL.dobra . 1.Burak cukrowy++ 2Pszenica jara 3Groch siewny 4Rzepak jary 5Pszenżyto ozime 6Jęczmień jary. 1 Ziemniak++(wczesny) 2 Pszenica oz.3 Jęcz.jary 4 Łubin biały 5 Pszenica jara 6 Kukurydza
3 całokształt uprawy pod ziemniaka - Rośliny okopowe - znaczenie gospodarcze:
pastewne - wszystkie gatunki rośl. okopowych - korzenie, bulwy, część nadziemna, jadalne (ziemniaki, marchew, buraki, rzepa), przemysłowe (buraki cukrowe, ziemniaki, cykoria)
Znaczenie gospodarcze ziemniaka: Znaczenie to jest duże, wynika ono z wszechstronnej przydatności użytkowej ziemniaka: cele jadalne (ziemniak sałatkowy, wszechstronnie użytkowy, mączysty i b. mączysty), pastewne, przemysłowe (dla krochmalnictwa, gorzelnictwa lub na susz). Niewielki ilości ziemniaka, gł. jadalnych, przeznacza się na eksport.
Przyczyny niskich plonów ziemniaków w Polsce: ograniczona walka z chorobami (choroby grzybowe - zaraza ziemniaczana), ryzoktonioza - porażenie bulw, parch zwykły, choroby bakteryjne (czarna muszka może powodować ok. 40% strat), choroby wirusowe, zbyt rzadka wymiana sadzeniaków, brak selekcji wegetatywnej, złe przechowywanie (śr. straty w kopcach - 12%)
Podstawowe zasady uprawy ziemniaka: Jesienna uprawa roli: podorywka, pielęgnacja podorywki - wywóz obornika, ewentualnie nawożenie PK (niezalecana sól potasowa KCl, która obniża zaw. skrobii, polecany K2SO4), orka zimowa. Sadzenie: przygotowywanie sadzeniaków (na 4-5 tyg trzeba odkryć kopce i wybrać zdrowe sadzeniaki dzieląc je na frakcje w zależn. od wielkości bulw, każdą frakcję należy wysadzać oddzielnie, przy czym drobne gęściej, grube rzadziej), podkiełkowanie (3-5 tyg), na świetle w temp. 8-15 stopni, w wyniku tego procesu powst. oczka i kiełki, takie sadzeniaki wysadza się w temp. ok. 6stopni, przyspiesza to zbiór o ok. 2 tyg, pobudzanie - pojawiają się 2-5mm kiełki. Ziemniaki SA-dzi się ręcznie pod dłownik, pług, mechanicznie (sadzarki), termin sadzenia - III dekada IV, głęb. sadzenia 5-8cm, kiełkują one w 20-40 dni po wysadzeniu. Po zbiorze ziemniaki powinny przed kopcowaniem leżeć kilka, a nawet kilkanaście godz. na słońcu, temp. w kopcach powinna wynosić 2-4 stopni, kiełkowanie bulw podczas przechowywania pogarsza jakość, dlatego należy utrzymać niską temp., lub potraktować specjalnymi preparatami ograniczającymi kiełkowanie.
4 czynniki topograficzne - Co to jest czynnik topograficzny; jego związek z erozją gleby To wysokość n.p.m, rzeźba terenu (geomorfologia), ekspozycja i kąt nachylenia zboczy. Ten ostatni szczególnie ma wpływ na erozję gleby. Szczególnie duży spływ powierzchniowy ma miejsce podczas ulewnych opadów. Zarazem spływająca woda porywa cząstki gleby powodując erozję wodną, która może polegać na równomiernym zmywaniu wierzchniej warstwy na całym stoku lub tworzeniu wskutek wymycia głębokich żłobin. Im większe jest nachylenie stoku, tym większa jest prędkość spływu, a więc wzrasta nasilenie erozji. Natomiast wzrost długości stoku powoduje znaczniejsze zwiększenie zmywów gleby niż spływu wody. Wielkość zmywów zależy od podatności gleby na erozję. W Polsce erozji wodnej podlega ponad 70% powierzchni uprawnej. Rolnik musi tak prowadzić pole by jej nie sprzyjać a jej zapobiegaćCo to jest biocenoza siedliska Zespół organizmów roślinnych (fitocenoza) i zwierzęcych (zoocenoza) żyjących w zależności środowiskowej.
5 monokultura - Monokultura- ciągła uprawa rośliny na tym samym polu, co powoduje jednostronne wykorzystanie skł.pokarmowych z gleby oraz nasilenie występowania :chorób,chwastów,szkodników.Dzieki rozwojowi nauki negatywne skutki mogą być częściowo wyeliminowane .Roś znoszące monokulture: Rzepak,Kukurydza,Proso.Ziemniak,Soja. Roś.wrażliwe :Burak cukrowy,Owies,Jęczmień oz.Pszenica ozima..
6 co to jest wałowanie - Wałowanie Zadaniem wałowania jest ugniatanie lub kruszenie gleby. W szkółkarstwie stosuje się najczęściej wały ugniatające oraz wały działające wgłębnie; na glebach mocniejszych zachodzi niekiedy potrzeba zastosowania wałów kruszących w celu rozdrobnienia brył.
Wały ugniatające mają kształt walca o powierzchni gładkiej i służą głównie do powierzchniowego ugniatania gleby. Wałowanie powierzchniowe ma większe znaczenie, zwłaszcza przy wysiewie drobniejszych nasion oraz na powierzchniach głębiej spulchnionych, np. na kwaterach, na których przed siewem przyorano kompost broną talerzową lub mieszano go z glebą kultywatorem itp. Uwałowanie w takich przypadkach zapobiega zbyt głębokiemu wysiewowi nasion, a ponadto zapewnia dobre warunki dla podsiąkania wody niezbędnej do ich skiełkowania. Glebę uważa się za dobrze przygotowaną (spulchnioną) do wysiewu nasion drobnych (np. gatunków iglastych), jeżeli obcas buta dorosłego człowieka zagłębia się w niej 1,5—2,0 cm. Wałowanie powierzchniowe wzmaga podsiąkanie wody, co przyspiesza kiełkowanie chwastów. Tę właściwość wałowania wykorzystuje się przy ich zwalczaniu. Po każdorazowym zastosowaniu wału gładkiego należy glebę płytko spulchnić stosując lekką bronę. Ma to na celu oszczędne gospodarowanie zasobami wody w glebie. Wały działające wgłębnie mają postać pierścieni o klinowatym przekroju poprzecznym. Pierścienie te osadzone są w pewnej odległości od siebie, w związku z tym mogą łatwo zagłębiać się w spulchnioną glebę. Dzięki takiej konstrukcji powodują one wgłębne ugniatanie i przyspieszanie osiadania gleby, co umożliwia wytworzenie w jej strukturze sieci kapilarów łączących głębsze warstwy ze spulchnioną warstwą orną. Typowym wałem o działaniu wgłębnym jest wał Campbella. Wałowanie wgłębne stosuje się wówczas, gdy okres pomiędzy orką a terminem wysiewu nasion jest zbyt krótki dla naturalnego osiadania gleby. W szkółkarstwie wały działające wgłębnie stosuje się częściej przed wysiewem nasion przy orkach wiosennych. Wałowanie ugniatające i wałowanie wgłębne wykonuje się przy mniejszych szybkościach jazdy. Wałując należy zwracać uwagę na właściwe prowadzenie wału przy zmianie kierunku jazdy. Często spotykanym błędem jest bowiem dopuszczanie na uwrociach do poślizgów, które powodują psucie struktury gleby. Wałowania powierzchniowego lub wgłębnego nie należy wykonywać przy nadmiernej wilgotności gleby. Zastosowanie wałów w takich warunkach psuje strukturę gleby — po wyschnięciu pokrywa się ona twardą skorupą. Wały kruszące składają się z pierścieni osadzonych blisko względem siebie na osi obrotowej. Dzięki takiej budowie wały te działają krusząco na bryły zarówno swoją masą, jak również dzięki klinowatemu kształtowi pierścieni. Wały kruszące mogą mieć pierścienie gładkie lub też zaopatrzone w różne występy, zęby itp. Są również wały kombinowane łączące pierścienie zębate z pierścieniami o innej budowie (np. wał Croscill-Cambridge). Zadaniem wałów kruszących jest rozdrabnianie zbrylających się gleb i niszczenie pokrywy w warunkach, w których bronami nie można dobrze wykonać tego zadania. Taki niekorzystny stan gleb występuje najczęściej po orkach wiosennych lub letnich w warunkach szybkiego ich wysychania. Wyższą skuteczność wałów kruszących uzyskuje się przy szybkiej jeździe.
7 transpiracja roślin Transpiracja, czynne parowanie wody z nadziemnych części roślin. Rośliny transpirują przez aparaty szparkowe (transpiracja szparkowa) i przez skórkę (transpiracja kutykularna). Transpiracja szparkowa stanowi ok. 75-90% transpiracji ogólnej, transpiracja kutykularna na ogół nie przekracza kilku procent, przy czym u drzew i roślin cieniolubnych udział transpiracji kutykularnej jest większy niż u roślin światłolubnych.
Najważniejszymi czynnikami wpływającymi na wielkość transpiracji są światło oraz temperatura. Transpiracja ma podstawowe znaczenie w przewodzeniu wody przez tkanki roślinne, obniża też temperaturę rośliny chroniąc ją przed przegrzaniem.
Potrzeby wodne rośliny charakteryzuje współczynnik transpiracji, czyli ilość wytranspirowanej wody potrzebnej do wyprodukowania 1 kg suchej masy, może on wynosić np. od 293 l/kg dla prosa, które dobrze rośnie na glebach suchych, do 905 l/kg dla lnu, który wymaga gleb mocno wilgotnych.
8 zwalczanie perzu właściwego Perz właściwy w fazie 4-6 liści (jednocześnie są zwalczane jednoroczne jednoliścienne
Agil 100 EC, Focus Ultra 100, ECFusilade Forte 150EC
, Gallant Plus 104 ECLeopard 05 EC ,Pantera 040 EC
Jesienią lub wiosną w fazie 4-5 liści perzu..Dawki niektórychśrodków można obniżyć o 20-25% przez dodanie adiuwanta np. Adbios, Atpolan, Olbras.
Perz właściwy-Agill 100EC 1,25-1,5 propachizofap zwalczanie gdy roś perzu osiągnęły 15- 20 cm w fazie od 3- 6 liści
Gallant plus-1 -1,25 l/ha najbardziej wrażliwe w fazie 4-8 liści
Agrotechnika , płodozmian ,
9 hydroponika- Hydroponika, kultura wodna - bezglebowa uprawa roślin na pożywkach wodnych, umożliwiająca produkcję roślinną w sztucznych warunkach na skalę przemysłową, głównie w szklarniach. Szczególnie przydatna do uprawy warzyw i kwiatów. W porównaniu z uprawą ziemną korzyści z uprawy hydroponicznej to:
1 możliwość zakładania upraw na terenach nieprzydatnych pod uprawę ziemną, np. na terenach suchych,
2 brak ograniczeń w zakresie zmianowania roślin - można uprawiać po sobie dowolne rośliny, w tym również w monokulturze, ponieważ nie występuje zjawisko zmęczenia gleby
3 wyższe plony, dzięki gęstszemu siewowi oraz szybszemu wzrostowi i rozwojowi roślin,
4 niższe skażenie produktów z uwagi na niestosowanie pestycydów oraz niepobieranie z gleby metali ciężkich
5 możliwość przesunięcia kwitnienia i owocowania poza normalny sezon,
6 wyeliminowanie niektórych ciężkich prac ręcznych (wymiana ziemi, kopanie, motyczenie i in.),
7 oszczędność wo .
Prawie każdą roślinę można uprawiać hydroponicznie. Dlatego ten sposób uprawy może być stosowany w postaci zabawy w przedszkolu lub w domu - uprawa rzeżuchy na wilgotnej ligninie.dy.