METODA AUTOANALIZY INTERAKCJI INTERPERSONALNYCH
Analizę jakości ustosunkowań pomiędzy Tobą a istotnymi dla Ciebie osobami dokonuje się przez skonstruowanie tabeli - klucza według podanych poniżej wskazówek.
Tabelę należy zapisywać posługując się ołówkiem i gumką, gdyż treść będzie zapewne zmieniana. Ważna jest szczerość. Tabelę należy, dlatego wypełniać samemu, na osobności. Po wypełnieniu jej można ją zniszczyć. Na pewno zapamiętasz jej treść.
Proponujemy abyś na odwrocie tego formularza wyrysował tabelkę podobną do podanej poniżej tabeli przykładowej. Pierwszą kolumnę zajmą dane, jakie ustalisz sam o sobie, następne kolumny przydzielisz najbardziej znaczącym emocjonalnie dla Ciebie osobom. Tu musisz dokonać pierwszego szczerego kroku. Należy rozważyć stosunki z rzeczywiście znaczącymi osobami, a nie członkami rodziny, którym obyczajowo należy okazywać przywiązanie, szacunek itp. Dla kogoś najważniejsze mogą być stosunki z matką, ojcem lub rodzeństwem, a nie z żoną. Czasami olbrzymi procent przeżyć emocjonalnych może zajmować przełożony w miejscu pracy lub inne osoby z poza rodziny.
W pierwszej strefie (-1-) kolumny dotyczącej Ciebie wypisz najbardziej istotne dla Ciebie dążenia lub sytuacje, w których chcesz lub chciałbyś pozostawać. Jak rozumiemy tutaj dążenia lub sytuacje można prześledzić na przykładzie podanym w tabeli.
W strefie (-II-) wypisz rzeczy (układy, pozycje), których nie chciałbyś utracić, oraz sytuacje, których najbardziej się obecnie obawiasz.
W strefie(-III-) wypisz obecne oddziaływania negatywne, nieprzyjemne, stresujące, niepokojące lub przygnębiające. (Często trudno jest rozgraniczyć oddziaływania wpisywane w strefie II i III. Nie ma to większego znaczenia). Należy jednak unikać powtórzeń nieistotnych szczegółów.
Po wypełnieniu pierwszej kolumny trzeba w analogiczny sposób wypełnić pozostałe dane kolumny, czyli dane o znaczących dla Ciebie osobach. Musisz się tutaj wykazać dobrym psychologiem. Skoro dużo obcujesz z tymi osobami na pewno dobrze je znasz. Potrafisz, więc na pewno określić rządzące nimi motywy. Tutaj także staraj się być szczery. Nie wpisuj, co oni sami wygłaszają w rozmowach, lecz raczej to co rzeczywiście nimi kieruje. Dane o tych osobach podziel także na te same grupy:
Dążenia tych osób lub sytuacje, w których chcieliby oni jak najdłużej i jak najszybciej pozostawać.
Rzeczy (układy), których nie chcieliby stracić i sytuacje, których najbardziej się obawiają.
Wpływające na nich obecnie oddziaływania negatywne (niepokojące, lub przygnębiające).
Przejrzyj przykład przed przystąpieniem do pracy. Nie wpisuj do tabeli tego jak powinno być, tylko tak jak to rzeczywiście wygląda. Ocena powinna być śmiała i szczera, sformułowana? bez ogródek?.
Po wypełnieniu tabeli należy doszukiwać się pewnych zależności, jakie zachodzą między postawami Twoimi i znaczących dla Ciebie osób. Dążenia sprzeczne należy połączyć na tabeli liniami jak w przykładzie. Należy zacząć od siebie samego i zastanowić się, czy nie ma sprzeczności między różnymi Twoimi dążeniami oraz pomiędzy dążeniami, a tym, czego nie chcesz utracić. Następnie należy zastanowić się, na ile sprzeczne są ze sobą Twoje postawy z dążeniami znaczących dla Ciebie osób i także zaznaczyć to liniami.
Zdarza się, że wpływ negatywny pochodzi od osoby wziętej pod uwagę i włączonej do tabeli, lecz trudno jest ustalić, czy ma on związek z którymś z jej postaw lub dążeń. Wpływ taki można zaznaczyć strzałką skierowaną w kierunku kolumny poświęconej tej osobie. Czasami okazuje się w trakcie tej analizy, że nie uwzględniono istotnej osoby. Należy wtedy dodać nową kolumnę i uzupełnić brakujące dane.
W następnym kroku trzeba scharakteryzować bliżej każdy konflikt od strony (1) emocjonalnej i (2) możliwości jego złagodzenia. Biorąc pod uwagę sprzeczności zaznaczone liniami i strzałkami można ustalić zabarwienie emocjonalne konfliktu. Istotne są dwa odczucia dające się wyrazić następującymi zdaniami:
(a) Gdy myślę o tym odczuwam niepokój (strach, panikę, przerażenie).
(b) Gdy myślę o tym mam odczucie winy, czuję się przygnębiony.
Każdą kolejną linię proponujemy zaznaczyć kolorem żółtym, gdy konflikt daje się opisać zdaniem (a) lub kolorem czarnym, jeśli są to odczucia opisane zdaniem (b).
Może się zdarzyć, że niektóre połączenia (strzałki) trzeba oznaczyć obydwoma kolorami. Inne odczucia takie jak: wściekłość, radość, rozbawienie są tutaj mniej istotne i nie muszą być zaznaczone.
Możliwości złagodzenia konfliktu proponujemy ocenić według następującej skali:
Wydaje mi się, że problem można by rozwiązać przez rozmowę i wyrobienie wzajemnej tolerancji.
Albo ja, albo on (ona) musi ustąpić, gdyż tego nie da się pogodzić. Musi dojść do definitywnego rozwiązania problemu.
Rozwiązanie problemu w ogóle nie zależy ode mnie. Mogę tylko czekać i liczyć na korzystny zbieg okoliczności.
Problem jest nie do pokonania, najprawdopodobniej będzie on narastał i stale mi zagrażał.
Stopień trudności rozwiązania konfliktu można oznaczyć znakami:
1. -!-!-!- 2. -//-//-//- 3. -/-/-/- 4. - < - < - < -
Istotne jest, że niektóre sytuacje, dążenia, negatywne wpływy i obawy (strefa -II-) nie są powiązane z działaniem innych osób np. problem samotności). Tym nie mniej mogą im towarzyszyć silne negatywne emocje. Jeśli w kolumnie "ja" znajdują się takie punkty należy je zaznaczyć kółkiem odpowiedniego koloru i także określić trudności pokonania tych problemów. Tabela zawiera przykłady proponowanych oznaczeń. Wbrew pozorom proponowany sposób analizy konfliktów nie jest trudny, gdyż nie potrzebna jest tutaj duża ścisłość.
Ja |
Mąż |
Córka |
|
|
|
|
|
|
|
|
|